Φωκίδα (και Χαλκιδική): «Να πάρουμε πίσω το έδαφος που έχουμε χάσει ως τοπική κοινωνία»

Διαπιστώσεις και επισημάνσεις σχετικά με τη μεταλλευτική δραστηριότητα στη Φωκίδα (και τη Χαλκιδική) και την σημασία των πρόσφατων εξελίξεων στον κλάδο βωξίτη της Φωκίδας....

που περιγράφονται στην προηγούμενη ανάρτηση Μεταλλεία Φωκίδας: Σε τροχιά αναθεώρησης αναπτυξιακού μοντέλου μετά από δεκαετίες η Παρνασσίδα!

Για πολλές δεκαετίες, σε μεγάλο τμήμα της Φωκίδας όπως και στη Β Χαλκιδική, η «Εταιρεία» ήταν ο απόλυτος άρχων. Οι ισχυροί μεταλλειοκτήτες – η δυναστεία Κυριακόπουλου με την S&B στη Φωκίδα και στη Μήλο, ο Μποδοσάκης στη Χαλκιδική – είχαν φροντίσει να δημιουργήσουν συνθήκες μονοκαλλιέργειας της εξορυκτικής δραστηριότητας και η κυριαρχία τους δεν περιοριζόταν μόνο στην τοπική οικονομία. Έχοντας τους δικούς τους ανθρώπους παντού και χρήμα να διαθέσουν για να πετύχουν το στόχο τους, οι εταιρείες έλεγχαν πλήρως την κοινωνική και πολιτική ζωή. Εξέλεγαν Bουλευτές, Δημάρχους, Νομάρχες, συμβούλους, προέδρους τοπικών συλλόγων, έκαναν δωρεές στις εκκλησίες και μικρά εργάκια στα χωριά για να χαίρονται οι ιθαγενείς και να μη διαμαρτύρονται για τις καταστροφές που έβλεπαν. (Αυτά τα δωράκια εξαγοράς συνειδήσεων στη συνέχεια πήραν το όνομα «Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη» και οι εταιρείες άρχισαν να κερδίζουν και βραβεία γι’αυτά).

Έτσι οι ίδιες οι εταιρείες καθόριζαν τις εξελίξεις, προλάβαιναν δυσάρεστες καταστάσεις και άνοιγαν το δρόμο για την εκμετάλλευση αφαιρώντας όλα πιθανά εμπόδια. Oι παρανομίες έγιναν καθεστώς αφού κανείς δεν τολμούσε να ακουμπήσει τους παράνομους ενώ σταδιακά νέοι νόμοι και χωροταξικά σχέδια «κλείδωσαν» τηνθεσμική κυριαρχία της εξορυκτικής δραστηριότητας στην περιοχή.

Στη Φωκίδα η εντατικοποίηση της εξόρυξης βωξίτη που έλαβε χώρα κατά τις τελευταίες 2-3 δεκαετίες (με παράλληλη μείωση της απασχόλησης) δε συνάντησε σημαντικές αντιδράσεις από μια κοινωνία που είχε μάθει να είναι υποταγμένη και εξαρτώμενη, άρα “δεδομένη” για την εταιρεία. Αντιδράσεις υπήρχαν και αυξάνονταν μαζί με τις πληγές στα βουνά, ειδικά τα τελευταία χρόνια. Δεν ήταν όμως ποτέ αρκετές για να υπερνικήσουν την φαινομενικά ανίκητη αδράνεια της κυρίαρχης νοοτροπίαςπου έλεγε ότι ο τόπος αυτός, η Φωκίδα, είναι προορισμένος μόνο για εξορύξεις και δεν μπορεί να επιζήσει χωρίς αυτές. Η Ελλάδα καμάρωνε για την «Ελληνική πολυεθνική», την S&B, για τις χρηματιστηριακές επιδόσεις, την παραγωγή και τα οικονομικά της μεγέθη, παρά τη βάσιμη υποψία ότι και αυτή, σαν την Eldorado, είχε «τον τρόπο της» να αποφεύγει να πληρώνει φόρους. Αλλά η ανάπτυξη μέσω των μεταλλείων που υποσχέθηκαν στη Φωκίδα ποτέ δεν ήρθε και ο νομός ήταν και παρέμεινε μια από τις φτωχότερες περιοχές της Ελλάδας.

Για πρώτη φορά στη Φωκίδα, με αφορμή τις 18 απολύσεις και τη λύση συμβάσεων με τοπικούς ιδιοκτήτες φορτηγών από τη νέα ιδιοκτήτρια των μεταλλείων βωξίτη ELMIN-KERNEOS, μια ολόκληρη κοινωνία στάθηκε απέναντι στη μεταλλευτική εταιρεία υπερασπιζόμενη όχι μόνο τις θέσεις εργασίας και την ασφάλεια της εργασίας αλλά και, για πρώτη φορά, τον ίδιο τον τόπο. Για πρώτη φορά Δήμαρχος της περιοχής αμφισβήτησε το αναπτυξιακό μοντέλο της μονοκαλλιέργειας των μεταλλείων και μίλησε για την «ανάγκη να πάρουμε πίσω το έδαφος που έχουμε χάσει ως τοπική κοινωνία». Για πρώτη φορά έγιναν δεκτές από την πλειοψηφία όλες σχεδόν οι προτάσεις της αντιπολίτευσης και όλοι ανεξαιρέτως οι συμβουλοι εστίασαν στην ανάγκη να ελεγχθούν όλες οι εξορυκτικές δραστηριότητες και να προστατευτεί στο εξής ο τόπος από την ασυδοσία της εταιρείας. Ιστορικές στιγμές, πραγματικά.

Και πότε συνέβη αυτό; Όταν έγινε σαφές ότι η εταιρεία γράφει στα παλαιότερα των υποδημάτων της την τοπική κοινωνία, δεν λογαριάζει κανέναν και δεν δίνει λογαριασμό σε κανέναν. Τώρα ξαφνικά όλοι φαίνεται να συνειδητοποιούν ότι είχαν δίκιο οι λίγοι που φώναζαν τόσο καιρό. Στο Δημοτικό Συμβούλιο Δελφών, κοινή ήταν η εκτίμηση ότι «αν δεν αλλάξει κάτι άμεσα, όχι μόνο θα μαζικοποιηθούν οι απολύσεις, αλλά νομοτελειακά θα επισυμβεί και θανατηφόρο ατύχημα». Η εξορυκτική εταιρεία, όποιο όνομα κι αν έχει αυτή, πήρε τα μέγιστα κέρδη από τον τόπο και τώρα επιφυλάσσει στην τοπική κοινωνία τη μοίρα της στυμμένης λεμονόκουπας.

Δεν ήταν βέβαια κεραυνός εν αιθρία οι εξελίξεις αυτές.  Στo «Αίτημα ΚΑΤΕΠΕΙΓΟΥΣΑΣ παρέμβασης για αποτροπή οριστικοποίησης οικονομικής και περιβαλλοντικής ζημιάς εις βάρος του Ελληνικού Δημοσίου από την δραστηριότητα εξόρυξης βωξίτη στην Φωκίδα», οι συνυπογράφοντες «Κίνηση για τη Σωτηρία της Γκιώνας» και «Παρατηρητήριο Μεταλλευτικών Δραστηριοτήτων» κρούσαμε τον κώδωνα του κινδύνου επειδή με την πώληση των δραστηριοτήτων βωξίτη, η S&B θα ξεφορτωθεί οριστικά τις υποχρεώσεις της για αποκαταστάσεις του περιβάλλοντος στους χώρους εξόρυξης που ποτέ δεν πραγματοποίησε.  Παράλληλα, διαβλέποντας ότι έρχονται απολύσεις στη Φωκίδα, ζητήσαμε «Να επιβληθεί άμεση έναρξη υλοποίησης των οφειλόμενων από την S&B αποκαταστάσεων με απασχόληση των προς απόλυση εργαζομένων και συνεργατών». Ήδη βρίσκεται σε εξέλιξη διαδικασία ανακρίσεωνσχετικά με τα καταγγελόμενα.

Διερωτώμαστε πραγματικά από πού πηγάζει η θρησκευτική σχεδόν βεβαιότητα που έχει μέρος της κοινωνίας του Δήμου Αριστοτέλη ότι η Ελληνικός Χρυσός / Eldorado θα τηρήσει τις υποχρεώσεις και τις υποσχέσεις της προς τον τόπο και τους κατοίκους του. Επειδή είναι καλή και ηθική ενώ η S&B, η ΕΛΜΙΝ ή η KERNEOS δεν ήταν; Επειδή θα την υποχρεώσει το κράτος που από παντού και πάντα μέχρι τώρα ήταν κραυγαλέα απόν, αλλά για τη Χαλκιδική θα κάνει μια εξαίρεση; Μήπως πρέπει να θυμίσουμε στους αγαπητούς μας συμπολίτες ότι τα περισσότερα από τα τωρινά στελέχη της Ελληνικός Χρυσός (Θεοδωρακόπουλος, Γαζέα, Δημητριάδης κ.α.) ήταν εκεί και με την TVX Hellas και ορισμένοι ήταν και από την εποχή της Α.Ε.Ε.Χ.Π.&Λ.; Να θυμίσουμε ακόμη ότι και οι δυο αυτές εταιρείες αμνηστεύθηκαν από το κράτος με ειδικούς νόμους (του Χρήστου Πάχτα) για τα περιβαλλοντικά τους εγκλήματα, τα οποία τελικά κανένας δεν πλήρωσε;

Aς μας συγχωρήσουν οι φίλοι Φωκείς αν, μη γνωρίζοντας όλες τις λεπτομέρειες και το παρασκήνιο, βλέπουμε κάποια πράγματα λίγο απλουστευτικά. Εμείς ευχόμαστε αυτή να είναι η αρχή μιας νέας πορείας όπου η τοπική κοινωνία, έχοντας συνειδητοποιήσει πλέον ότι η εταιρεία χρωστάει στον τόπο και όχι ο τόπος στην εταιρεία, διεκδικεί δυναμικά και αποφασιστικά τα οφειλόμενα.

Αρχείο αναρτήσεών μας σχετικά με την εξόρυξη βωξίτη στη Φωκίδα εδώ.

http://antigoldgr.org/