Η ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΠΑΥΛΙΑΝΗΣ - 3 ΙΟΥΝΙΟΥ 1943. ΣΤΟ ΑΡΧΗΓΕΙΟ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ ΚΑΙ Ο ΣΟΥΒΑΛΙΩΤΗΣ ΚΑΠΕΤΑΝΙΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΤΖΙΒΑΡΑΣ.

Αναδημοσίευση από Polydrosos Parnassou 

Η Μάχη της Παύλιανης 

– Ιστορική αναδρομή (ΦΩΤΟ  ΚΑΙ  ΒΙΝΤΕΟ)

Στις εκατοντάδες συγκρούσεις των ανταρτών του ΕΛΑΣ και των λαϊκών οργανώσεων  με του κατακτητές της χώρας μας,η μάχη της Παύλιανης.... υπήρξε μια από τις πιο εντυπωσιακές της Ελληνικής αντιστασιακής εποποιίας. Υπήρξε η κορυφαία αναμέτρηση των μαχητών του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ του Συγκροτήματος Κεντρικής και Ανατολικής Στερεάς Ελλάδας (Ρούμελης)　με μια δύναμη χιλιάδων Ιταλών στρατιωτών,οι όποιοι ενεργούσαν την πρώτη μεγάλη εκκαθαριστική τους επιχείρηση προς την περιοχή της Ελεύθερης Ελλάδος.

                    Η Γεωργία Δούκα-Παπανακλή μπήκε στον ΕΛΑΣ τον Μάιο του 1943. 

Ανήκε στο Αρχηγείο Ανταρτών Παρνασσίδας και εκτελούσε χρέη νοσοκόμας. ... 

Οι υποδουλωμένοι Έλληνες,ως γνωστόν, πέρασαν πολύ γρήγορα στην αντίσταση και οργανωθήκαν προετοιμάζοντας την απελευθέρωση τους. Ο εχθρός παρακολουθούσε πανικόβλητος αυτόν τον απελευθερωτικό συναγερμό του Ελληνικού λάου, και ετοίμαζε τα δικά του σχεδία να αντιμετωπίσει την κατάσταση. Οι Εαμικές οργανώσεις,　οι οποίες είχαν παντού τις πήγες των πληροφοριών τους,έμαθαν,αμέσως τα σχεδία των κατακτητών. Τεράστιες εχθρικές δυνάμεις,κυρίως Ιταλικές,επρόκειτο να εξαπολυθούν σε μια λυσσαλέα έφοδο,σε όλη τη χωρά,σε όλα τα ορεινά συγκροτήματα. Κυρία ιδέα των ηγετικών οργάνων του ΕΑΜ -　ΕΛΑΣ, για την αντιμετώπιση των μεγάλων εκκαθαριστικών επιχειρήσεων,ήταν να αποσύρουν τα τμήματα τους από τις προωθημένες περιοχές δράσεως και να τα εγκαταστήσουν σε κεντρικές ορεινές θέσεις.

       ΜΟΝΙΜΟΣ  ΑΝΘΥΠΟΛΟΧΑΓΟΣ  ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ  ΜΩΚΟΣ  Η  ΚΑΛΛΙΑΣ

Για την Κεντρική – Ανατολική Ρούμελη το αρχηγείο εγκαταστάθηκε στην Ορεινή Παρνάσσιδα. Υπήρχαν πληροφορίες ότι για τους Ιταλούς η περιοχή Παρνάσσιδος -Παύλιανης είχε στρατηγική σημασία για τις περαιτέρω εξελίξεις. Έτσι λοιπόν το σχέδιο αντιμετώπισης και αναχαίτισης των Ιταλών στήθηκε στην Παύλιανη.
Η μαχητική ομάδα της Παύλιανης αποτελείτο από 60 άντρες με αρχηγείο,τους τον Κώστα Σάπια, Ιωάννη Θεοχάρη και Κώστα Κριάρη. Ενισχύθηκαν και με άντρες του εφεδρικού ΕΛΑΣ από το Κουμαρίτσι και το Γαρδίκι . Σύνολο 200　άντρες περίπου. Ο Καλλίας (ανθυπολοχαγός Χαρ. Μώκος )　και Παν.Τζιβάρας 
αποτελούσαν το αρχηγείο της επιχείρησης.Το ηθικό των χωριανών και των ανταρτών ήταν υψηλότατο.

{ Ο Σουβαλιώτης Αγωνιστής  Παναγιώτης Τζιβάρας εντάχθηκε στον ΕΛΑΣ Παρνασσίδας τον Γενάρη του 1943. Ήταν σύμφωνα  με  συναγωνιστές  του  αλλά   και  ιστορικά  κείμενα, υπόδειγμα αγωνιστή σε ηθική και γενναιότητα. Για την δράση του αυτή προήχθη στον βαθμό του καπετάνιου λόχου. Έμεινε γνωστός με το ψευδώνυμο "καπτάν Τζιβάρας" και τον Οκτώβρη του 1943 ανέλαβε συνδιοικητής με τον Καλία (Χαρίλαο Μώκο) του 1ου τάγματος του ΕΛΑΣ. 

Σκοτώθηκε σε μάχη με τους Γερμανούς στης 4 Γενάρη του 1944 στην περιοχή Αγία Τριάδα Καλοσκόπης. }. 

                       Ομάδα ανταρτών του ΕΛΑΣ Παρνασσίδας, με τα γένεια ο Καλλίας

Τρείς  3　 Ιουνίου 1943. Λίγο πριν το μεσημέρι o Καλλίας και η ομάδα των Παλιόσπιτων είχαν κι oλας αρπαχτεί σχεδόν στα χεριά με τους Ιταλούς, ενώ αναμένονταν οι συντεταγμένες δυνάμεις από το Μαυρολιθαρι. Σύσσωμο το χωριό συμπαραστάθηκε στους μαχητές. Νέοι και γεροί ζούσαν στον παλμό των γεγονότων.Το συγκινητικό ήταν ότι ο Καλλίας είχε δώσει ρητή εντολή να γίνεται οικονομία πυρομαχικών. Κάθε σφαίρα έπρεπε να βρίσκει τον στόχο τρίβολοι οι άντρες που συμμετείχαν στην επιχείρηση πάλευαν με λιονταρίσια καρδιά και πατριωτισμό και ώσπου να νυχτώσει η Ιταλική φάλαγγα ήταν εντελώς διασκορπισμένη και αποδεκατισμένη.

Ρουμελιώτες καπεταναίοι του ΕΛΑΣ(στην μέση ειναι ο Αρης απο αριστερά ο Γρίβας, ο Τζαβέλας με το φέσι κ τα τσαρούχια, ο Κωστούλας κ ο Λέων. Δεξια του Αρη ειναι οι λοχαγος Ησαϊας, Ερμής, κ ο Λευτέρης Χρυσιώτης).

Τα νέα για την μάχη της Παύλιανης και το λαμπρό της αποτέλεσμα διαδόθηκαν ακαριαία σε όλη την ορεινή Παρνασσίδα, σε όλα τα χωριά της και σε όλο το μέτωπο των αντάρτικων δυνάμεων. Οι συνέπειες βεβαία ήταν ανάλογες και για τον άμαχο πληθυσμό. Ο λυσσαλέος κατακτητής επιδόθηκε σε επιδρομές αεροπλάνων αναγνωριστικών,καταδιοκτικών ακόμη και στούκας στην προσπάθεια του να εντοπίσει τους αντάρτες μέσα στα δασωμένα βουνά.......................................

 ΓΙΑΝΝΗΣ  ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ(ΔΙΑΜΑΝΤΗΣ)

{Ο Γιάννης Αλεξάνδρου γεννήθηκε το 1914 στην  Κάτω  Αγόριανη (Λιλαία) από φτωχή αγροτική οικογένεια. Ο προπάππος του, Λουκάς Αλεξάνδρου ήταν συμπολεμιστής του Οδυσσέα  Ανδρούτσου στο Χάνι της Γραβιάς τιμημένος από τον Όθωνα   με ευαρέσκεια. Όταν ολοκλήρωσε τις εγκύκλιες σπουδές του στο Γυμνάσιο της Αμφίκλειας , μετέβη στη  Θεσσαλονίκη για να σπουδάσει στη Νομική Σχολή του Αριστοτέλειου ΠανεπιστημίουΉταν από τους πρωτοπόρους της Αντίστασης στην περιοχή του Παρνασσού και εντάχθηκε γρήγορα, το καλοκαίρι του 1942, στην ανταρτική ομάδα του Άρη  Βελουχιώτη με το πολεμικό όνομα Διαμαντής. Έλαβε μέρος σε όλες τις μάχες στο ξεκίνημα του  ΕΛΑΣ  στη  Ρούμελη .

Έγινε πολιτικός καθοδηγητής του Αρχηγείου Παρνασίδας(κατόπιν του ανεξάρτητου Τάγματος Παρνασσίδας), στη συνέχεια όταν ο ΕΛΑΣ οργανώθηκε σε τακτικό στρατό έγινε καπετάνιος στο 34ο Σύνταγμα της 2ης Μεραρχίας με χώρο ευθύνης κυρίως την Αττικοβοιωτία. Θεωρήθηκε μετά θάνατον από πολλούς συναγωνιστές του ως πρότυπο πολεμικού ηγέτη ενώ αρκετοί στρατιωτικοί αντίπαλοι αναγνώρισαν και γραπτώς στα απομνημονεύματα τους την αξία του. Περιγράφεται ως λιτός άνθρωπος που πολεμούσε στη πρώτη γραμμή και ενδιαφερόταν έμπρακτα για τους στρατιώτες που πολεμούσαν υπό τις διαταγές του.Σκοτώθηκε στα Μάρμαρα Φθιώτιδας στις  21  Ιουνίου  1949.

Το πατρικό σπίτι του Διαμαντή στην Κάτω Αγόριανη το 2001 μετατράπηκε σε μουσείο της Εθνικής Αντίστασης από την Ένωση Φίλων Μνήμης του Διαμαντή, όπου κάθε χρόνο την  21  Ιουνίου τιμάται η μνήμη του με σειρά εκδηλώσεων.}

...................Τελικά οι ιταλικές δυνάμεις αποκρούστηκαν και εγκατέλειψαν την περιοχή μετά από την νέα μάχη,ανάλογη προς εκείνη της Παύλιανης που θα λάβαινε χώρο αργότερα στην περιοχή της Καλοσκοπής. Η προσπάθεια τους να εκμηδενίσουν τις αντάρτικες δυνάμεις είχε αποτύχει ολοκληρωτικά,ενώ η εκστρατεία αυτή τους είχε στοιχίσει σοβαρότατες απώλειες.

Οι απώλειες της Ελληνικής ανταρτικής δύναμης ήταν:

Σειρίνος Σκούφος από την Ιτέα Παρνασσίδος

Σπύρος Αρβανίτης από την Μαριολάτα

Ηλίας Παπαδόπουλος από την Παύλιανη

Δημήτρης Ανδρατσουλας από το Μαυρολιθαρι

Βασίλης Δρόγες από την Αθήνα

Δημήτρης Κ. Κατσαρός από την Παύλιανη

και ο πρόεδρος της Οίτης Ευθύμιος Ευσταθίου,ο ποιος με πατριωτισμό και συναίσθηση του χρέους του ως πρόεδρος,αρνήθηκε να δώσει πληροφορίες στους Ιταλούς για το τι συνέβαινε στην περιοχή της Παύλιανης, καλύπτοντας έτσι τους αγωνιστές.

Η επέτειος της 3ης Ιουνίου του 1943,είναι μια τιμή που οφείλουμε εμείς οι Έλληνες,στην μνήμη αυτών των ανθρώπων που έδωσαν την ζωή τους για την πατρίδα και τον αγώνα κατά του κατακτητή.Είναι και ένα μάθημα για να μαθαίνουν οι νεώτεροι και να θυμούνται οι παλαιότεροι.
 Ο ποιητής Καβάφης,είναι και εδω παρών για να μας θυμίσει: «Τιμή σε όσους όρισαν να φυλάνε Θερμοπύλες».

                            

Τιμή σ’ εκείνους όπου στην ζωή των
ώρισαν και φυλάγουν Θερμοπύλες.
Ποτέ από το χρέος μη κινούντες·
δίκαιοι κι ίσιοι σ’ όλες των τες πράξεις,
αλλά με λύπη κιόλας κι ευσπλαχνία·
γενναίοι οσάκις είναι πλούσιοι,
κι όταν είναι πτωχοί, πάλ’ εις μικρόν γενναίοι,
πάλι συντρέχοντες όσο μπορούνε·
πάντοτε την αλήθεια ομιλούντες,
πλην χωρίς μίσος για τους ψευδομένους.

Και περισσότερη τιμή τούς πρέπει
όταν προβλέπουν (και πολλοί προβλέπουν)
πως ο Εφιάλτης θα φανεί στο τέλος,
κι οι Μήδοι επί τέλους θα διαβούνε

Αυτό έκαναν και οι δικοί μας αγωνιστές,φυλάξανε τις δίκες τους Θερμοπύλες και θα είναι για μας πάντα ένα φωτεινό παράδειγμα. Με την υπόσχεση ότι θα τους θυμόμαστε για πάντα και να είμαστε άξιοι συνεχιστές των αγώνων τους.

                 

Ήρωες, άπαρτα βουνά.
Ήρωες, με δώδεκα ζωές,
κάστρα του Ολύμπου
και του Παρνασσού φαντάσματα,
ήρωες μες στα χαλάσματα.

Αίματα, κόκκινο νερό,
αίματα, ποτάμι βουερό,
πυρ στην Αλαμάνα
και φωτιά στο Γοργοπόταμο
και φωτιά στο Γοργοπόταμο.

Εμπρός αδέρφια εμπρός
κι είναι μαζί μας ο λαός
στα πιο μεγάλα μας τα κατορθώματα
μες στις πέτρες και στα χώματα.

Θάνατος, μαύρος αδερφός.
Θάνατος, θα γίνω αθάνατος,
πυρ στην Αλαμάνα
και φωτιά στο Γοργοπόταμο
και φωτιά στο Γοργοπόταμο.

Αέρας στις κορφές
μαύρο φεγγάρι στις καρδιές
έλα και πάρε μόνος σου τη λευτεριά
με τραγούδια, όπλα και σπαθιά.

 

"Γ"