Ενας μελλοθάνατος μικρός παράδεισος

Στην καρδιά του Κάκκαβου, δίπλα ακριβώς από τις εγκαταστάσεις της «Ελντοράντο», βρίσκεται το κτήμα του Γ. Καλύβα, ενός ανθρώπου που αρνήθηκε να ξεπουλήσει στους χρυσοθήρες την ομορφιά που κληρονόμησε, δίνοντας καθημερινά τη μάχη για να διασώσει όχι την περιουσία του αλλά το δάσος και το βουνό...

→«Ο,τι συμμαχεί με τη ζωή -το νερό κι ο αέρας- είναι εχθρός της εταιρείας»

→«Αν υποχωρήσουμε από τον αγώνα, τα πάντα γύρω θα καταστραφούν: βάζουν γεωτρήσεις παντού ώστε να αποστραγγίσουν το βουνό. Τα φυτά θα πεθάνουν από λειψυδρία και όλα τα ζώα θα πνιγούν από τη σκόνη»

Της Ντίνας Δασκαλοπούλου – Φωτ.: Κώστας Νταντάμης

Για να τον συναντήσεις χρειάζεται υπομονή κι αντοχή: ο δρόμος που οδηγεί στο καλύβι του περνάει πια δίπλα από τις εγκαταστάσεις της «Ελντοράντο». Κι έτσι ο ίδιος κι οι φίλοι του –που δεν αντέχουν να βλέπουν το βουνό τους να ξεκοιλιάζεται καθημερινά- πηγαίνουν μέχρι το μικρό σπιτάκι του από τους δασικούς δρόμους.

Μικρά, φιδογυριστά μονοπάτια που σε οδηγούν όλο και πιο βαθιά στην καρδιά του Κάκκαβου. Λακκούβες και νεροφαγώματα, ομίχλη και βροχή, λάσπες κι απότομες στροφές – δεν είναι εύκολο να φτάσεις στο καλύβι του Καλύβα. Λένε όμως όλοι πως αξίζει τον κόπο.

Οχι μονάχα γιατί είναι μια φιγούρα που μοιάζει λες και δραπέτευσε από αγιογραφίες του Πανσέληνου. Ούτε γιατί έχει μια φωνή βαθιά και γαλήνια, τραγουδιστή κάποιες στιγμές σαν του Μπακιρτζή. Ούτε γιατί σε καλοδέχεται χαμογελώντας συνεχώς μες στον Ι.Χ. παράδεισό του. Ούτε καν για αυτόν τον ίδιο τον μικρούλη του παράδεισο: τις οξιές, τις δρυς και τα έλατα, τις κερασιές, τις καστανιές και τα πλατάνια.

Αλλά πιο πολύ γιατί ο Γιώργος Καλύβας είναι η προσωποποίηση του ανθρώπου που αντιστέκεται: το κτήμα του βρίσκεται καταμεσής μιας τεράστιας έκτασης που ανήκει στην «Ελντοράντο». Η εταιρεία προσπάθησε πολύ να αγοράσει και τη δική του έκταση. Ο Γιώργος αρνήθηκε. Κι επιμένει καθημερινά να δίνει τη μάχη για να διασώσει την ομορφιά που κληρονόμησε.

Μας υποδέχεται λοιπόν στο σπίτι του με τα χέρια διάπλατα ανοιχτά. Μοσχοβολάει το νοτισμένο χώμα κι αναρωτιέμαι πόσο δύσκολο είναι να ζεις καθημερινά μέσα σε μια μελλοθάνατη ομορφιά. «Είμαι 59 χρονών κι έμεινα πρώτη φορά εδώ το ‘81», λέει ο Γιώργος.

«Επέλεξα να ζήσω στο χωράφι του παππού μου και να καλλιεργήσω τη γη και να φτιάξω μελίσσια. Το σπίτι δεν έχει ρεύμα ούτε τηλέφωνο. Δεν θα μπορούσα να εγκαταλείψω το δάσος για όλα τα χρήματα του κόσμου. Γι’ αυτό έφαγα πρώτος το δεκανίκι από τα ΜΑΤ, όταν άρχισαν να λειτουργούν σαν στρατός. Γι’ αυτό καθημερινά έχω διαπληκτισμούς με τους σεκιουριτάδες της εταιρείας. Μια μέρα έκοψαν κατά λάθος ένα από τα δέντρα μου. Τι να τα κάνω τα λεφτά τους; Αν υποχωρήσουμε από αυτόν τον αγώνα, τα πάντα γύρω θα καταστραφούν: βάζουν γεωτρήσεις παντού ώστε να αποστραγγίσουν το βουνό. Πάνω από 3.000 τόνοι σκόνης θα βγαίνουν κάθε ώρα. Τα φυτά θα πεθάνουν από λειψυδρία και όλα τα ζώα θα πνιγούν από τη σκόνη. Ο,τι συμμαχεί με τη ζωή -το νερό κι ο αέρας- είναι εχθρός της εταιρείας. Ακόμα κι αν εγώ φυλάω τα στρέμματα του παππού μου ως κόρη οφθαλμού, δεν έχει νόημα. Σ’ έναν κατάξερο τόπο θα ζήσουν τα δικά μου φυτά; Αποκλείεται».

Το παράξενο βουνό

Παρ’ όλο που βρισκόμαστε μόλις στα 300 μέτρα υψόμετρο, η βλάστηση γύρω μας θυμίζει ψηλό βουνό, όπως και τα ζώα που ζουν εδώ. Είναι ένα ιδιαίτερο φαινόμενο που οφείλεται στο μικροκλίμα του Κάκκαβου. Δασολόγοι από όλο τον κόσμο μελετούν αυτή την παραξενιά του βουνού που η ελληνική κυβέρνηση έδωσε βορά στους χρυσοθήρες.

Ωστόσο, υπάρχουν τμήματα του βουνού που ανήκουν σε μονές του Αγίου Ορους κι άλλα που ανήκουν σε οικογένειες. Οι περισσότεροι ντόπιοι έχουν πουλήσει τα χωράφια τους ήδη από την εποχή της TVX – περίπου 500 στρέμματα γης.

«Κι εμένα μου έδιναν τότε οι Καναδοί 50 εκατομμύρια για να πουλήσω αυτά τα 8,5 στρέμματα. Δεν το έκανα και μου πρόσφεραν 70. Δεν είναι θέμα τιμής, τους έλεγα και δεν το καταλάβαιναν», λέει ο Γιώργος. «Δεν τα θέλουν τα χωράφια μας για να σπείρουν ραπανάκια, αλλά για να καταστρέψουν ό,τι ζωντανό. Ο ύστερος καπιταλισμός τρώει τον εαυτό του, τη βιόσφαιρά του».

Το κτήμα του Γιώργου μπορεί να βρίσκεται έξω από τα περίπου 1.000 στρέμματα που χρειάζεται η εταιρεία εξόρυξης για να προχωρήσει, είναι όμως ακριβώς στο όριο. Μόλις στο ένα μέτρο από τις καστανιές του Καλύβα θα χτιστεί το φράγμα απόθεσης: 150 μέτρα ύψος θα έχει η δεξαμενή που θα χτιστεί από στείρα υλικά του μεταλλείου και θα δεχτεί συνολικά 33 εκατομμύρια τόνους αποβλήτων!

«Βρισκόμαστε στην καρδιά του δάσους, που βρίσκεται στην καρδιά όλων των χωριών», μου λέει ο Γιώργος. «Μας λένε διάφοροι για ανάπτυξη και μας φέρνουν παράδειγμα την Αυστραλία, εκεί όπου τα μεταλλεία απέχουν εκατοντάδες χιλιάδες χιλιόμετρα από κατοικημένες περιοχές. Εδώ είμαστε μια πεδισιά τόπος: από το χωριό μου σε ευθεία γραμμή το open pit απέχει δύο χιλιόμετρα κι από το χωράφι μου το φράγμα 500 μέτρα. Αλλά, ακόμα κι αν παραβλέψουμε εμάς τους ανθρώπους, ποιος παίρνει την ευθύνη για το βουνό; Η ζωή του Κάκκαβου αλλάζει καθημερινά δραματικά. Τα αγριογούρουνα έχουν χάσει το ενδιαίτημά τους και κατεβαίνουν στο χωράφι μου. Τι θα απογίνουν όλα αυτά τα ζωντανά; Πού θα πάνε όλα αυτά τα πουλιά; Κάποια στιγμή η εταιρεία θα προχωρήσει σε αναγκαστικές απαλλοτριώσεις. Αν δεν συνεχίσουμε να αντιστεκόμαστε, αν δεν κερδίσουμε, εδώ θα γίνει έρημος».

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

Το «Χρυσό Δάσος»

Η ζωή κι η καθημερινή μάχη του Γιώργου Καλύβα έγιναν ντοκιμαντέρ. Το «Χρυσό Δάσος» του Στρατή Βογιατζή κάνει πρεμιέρα το Σάββατο στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ της Θεσσαλονίκης και, όπως έγραψε ο Κώστας Γαβράς, είναι «ένα ποιητικό φιλμ για μια τραγωδία που με άγγιξε πολύ». Το ντοκιμαντέρ είναι μια παραγωγή τού «The Caravan Project – Ενας Αλλος Κόσμος Είναι Εδώ» (www.anotherworldishere.com): Από το 2011 μια ομάδα καλλιτεχνών και ερευνητών διασχίζουν τη χώρα μ’ ένα αυτοκινούμενο όχημα και καταγράφουν ιστορίες που φωτίζουν μια «άλλη» Ελλάδα, εκείνη των ανθρώπων που έχουν τη δύναμη να εμπνεύσουν και να λειτουργήσουν μεταμορφωτικά.

 ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ  ΤΩΝ  ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ 12/3/14