Το μοναστήρι της Παντάνασσας Γραβιάς Του Ηλία Χρ. Θάνου

Μερικά χιλιόμετρα μακριά από την Γραβιά, στο δρόμο προς Μαργιολάτα, και σε υψόμετρο 710μ., στις βορειοανατολικές πλαγιές του Παρνασσού, βρίσκεται η μονή της Παντάνασσας ή Πανάσσαρης Γραβιάς. .....

Το Καθολικό της μονής είναι αφιερωμένο στην Παναγία και εορτάζει την Παρασκευή της Διακαινησίμου επί της εορτής της Ζωοδόχου Πηγής. Χτίστηκε το 1517 μ.Χ. από τον Ιερομόναχο Νικόλαο και είναι αγιογραφημένο με εξαίρετες τοιχογραφίες τεχνικής νωπογραφίας ή φρεσκογραφίας. Επίσης, είναι βυζαντινού ρυθμού με δύο τρούλους. 

Το μοναστήρι είχε πλούσια δράση στην επανάσταση του 1821. Μάλιστα στις 14 Σεπτεμβρίου 1824 έγινε συμπλοκή ανάμεσα στους Έλληνες και τους Οθωμανούς στην περιοχή της μονής. Οι Έλληνες υπό τις διαταγές του Πανουργιά, Περραιβού και του Δράκου είχαν καταλάβει την Πανάσαρη. 

Στην μάχη που ακολούθησε φονεύθηκε και ο χιλίαρχος Γκίκας Χορμοβίτης, μεταξύ άλλων Ελλήνων. 

Από την πλευρά των Οθωμανών, μετά τον θάνατο του αρχηγού των Αλβανών, τον οποίο σκότωσε ο Βασίλης Δαγκλής, αυτοί τράπηκαν σε φυγή. Αυτή η μάχη οδήγησε στην διάλυση του στρατοπέδου του Δερβίς Πασά, λίγες μέρες αργότερα. Αργότερα, οι μοναχοί της μονής βρήκαν τραγικό θάνατο από τους Τούρκους ως αντίδρασή τους στον Αγώνα των Ελλήνων. 

Με το Διάταγμα της Αντιβασιλείας, το μοναστήρι διαλύθηκε και υπάχθηκε στην Ιερά Μονή Προφήτου Ηλιού ως μετόχι της ανωτέρω μονής. 

Κατά την ιταλογερμανική κατοχή η μονή είχε ιδιαίτερη δράση αφού φιλοξένησε ουκ ολίγες φορές αντάρτικα σώματα. 

Οι Ιταλοί γι’ αυτό τον λόγο έκαψαν το μοναστήρι το 1942 με αποτέλεσμα να καεί το τέμπλο του Καθολικού της Μονής. Τότε αναχώρησε ο τελευταίος και ο, τότε, μοναδικός μοναχός της μονής π. Προκόπιος Αρβανίτης για το μοναστήρι της Βαρνάκοβας. Σήμερα στο μοναστήρι, το οποίο επανιδρύθηκε με Προεδρικό διάταγμα, εγκαταβιούν τρείς μοναχές. Στην ιστοσελίδα της μονής διαβάζουμε:

<< Στο καθολικό της Μονής φυλάσσονται τα ιερά λείψανα των πατέρων τής Μονής πού σφαγιάσθηκαν από τίς τουρκικές ορδές τού Ομέρ Βρυώνη. 

Εντός του καθολικού, έξι τίμιες κάρες των Οσίων Πατέρων μέσα σε δύο μεγάλες λειψανοθήκες τίθενται προς προσκύνησιν και ευλογίαν πάντων των ευλαβών προσκυνητών. 

Δίπλα στο τέμπλο σε όμορφο προσκυνητάριο ευρίσκεται η εφέστιος εικόνα της Παναγίας Παντανάσσης, που προέρχεται και εδωρήθη από την Ιερά και Σεβασμία Μονή Βατοπαιδίου του Αγίου Όρους. Σήμερα στην Ιερά Μονή Παναγίας Παντανάσσης εγκαταβιούν τρείς μοναχές, η αδελφή Παντάνασσα, η αδελφή Θεοκτίστη καὶ η αδελφή Φιλοθέη. 

Όλες εδέχθησαν την κουρά τους τον Νοέμβριο του 2016 υπό των τιμίων χειρών τού Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Φωκίδος κ.κ. Θεοκτίστου. Πνευματικός πατέρας και Γέροντας της Μονής είναι ὁ αιδεσιμολογιώτατος πρωτοπρεσβύτερος π. Θεμιστοκλής Χριστοδούλου, εφημέριος τού Ἱ.Ν. Αγίου Ελευθερίου - οδού Αχαρνών.>> 

Το μοναστήρι γιορτάζει δύο φορές το χρόνο επί της εορτής της Ζωοδόχου Πηγής και επί της εορτής της Αποδόσεως της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στις 23 Αυγούστου.

Πηγές:

1)     History - Holy Monastery of Pantanassas Gravias | Holly Monastery of Pantanassas (impantanassasgravias.gr) (https://www.impantanassasgravias.gr/%ce%b9%cf%83%cf%84%ce%bf%cf%81%ce%b9%ce%ba%cf%8c.html)

2)     Πολύδροσος Παρνασσού: ΠΑΝΑΓΙΑ ΠΑΝΤΑΝΑΣΣΑ ή ΠΑΝΑΣΣΑΡΗ - Μερικά χιλιόμετρα από την Γραβιά προς την Μαργιολάτα (polydrososparnassou.blogspot.com) (https://polydrososparnassou.blogspot.com/2016/10/blog-post_867.html)

3)     Ευθύμιος Χαρ. Ταλάντης, Χρονικόν της Εκκλησιαστικής Ιστορίας του Νομού Φωκίδος, Φωκικά Μελετήματα, Άμφισσα 2018, Σελ.185-186

4)     ΓΕΩΡΓΙΟΥ Π.ΚΡΕΜΟΥ,ΝΕΩΤΑΤΗ ΓΕΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΩΣ ΤΕΤΑΡΤΟΣ ΤΟΜΟΣ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΟΣ ΤΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΟΥ Α. ΠΟΛΥΖΩΪΔΟΥ, ΕΝ ΑΘΗΝΑΙΣ, ΠΑΡΑ ΤΩ ΕΚΔΟΤΗ Σ.Κ.ΒΛΑΣΤΩ,ΟΔΟΣ ΕΡΜΟΥ 63-ΟΔΟΣ ΝΙΚΗΣ 14,1890, Σελ.852

5)     Μάχη της Πανάσαρης - Βικιπαίδεια (wikipedia.org) https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9C%CE%AC%CF%87%CE%B7_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%A0%CE%B1%CE%BD%CE%AC%CF%83%CE%B1%CF%81%CE%B7%CF%82