Η ΛΑΜΙΑ ΤΙΜΗΣΕ ΤΗ ΓΥΝΑΙΚΑ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ ΤΟΥ 1821

  Μια ενδιαφέρουσα εκδήλωση, με θέμα «Η γυναίκα στην Επανάσταση του 1821», παρακολούθησαν όσοι παραβρέθηκαν τη Δευτέρα, 14-6-2021 το απόγευμα , ....

στον αύλειο χώρο του 6ου (Πέτρινου) Γυμνασίου Λαμίας, που συνδιοργάνωσαν ο Δήμος Λαμιέων, το Σωματείο «Φίλοι του Μουσείου Εθνικής Αντίστασης και Σύγχρονης Ιστορίας Ρούμελης», ο Εξωραϊστικός Εκπολιτιστικός Σύλλογος Γυναικών Λαμίας, ο Όμιλος Φθιωτών Λογοτεχνών και Συγγραφέων και το Τμήμα Γενικών Αρχείων Κράτους  Φθιώτιδας, στο πλαίσιο του εορτασμού των 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση.

   Η συντονίστρια της εκδήλωσης κ. Σοφία Βακιρτζηδέλη, Βιβλιοθηκονόμος – Προϊσταμένη του τμήματος ΓΑΚ Φθιώτιδας καλωσόρισε τους παρευρισκόμενους και έκανε μια γενική αναφορά στο ρόλο και τη θέση της γυναίκας στα επαναστατικά χρόνια.

   Ακολούθησαν στη συνέχεια τρεις εξαιρετικές ομιλίες :

α) Η ποιήτρια, πολιτισμολόγος και πρόεδρος του Εξωραϊστικού – Εκπολιτιστικού Συλλόγου Γυναικών Λαμίας  κ. Ξανθή Κουτσογιάννη ανέπτυξε το θέμα «Η θέση της γυναίκας του ’21 στην κοινωνία της εποχής» και ανέφερε μεταξύ άλλων τα εξής : «Τιμούμε σήμερα την γυναίκα του ’21, την ελληνίδα που άφησε το δικό της ισχυρό αποτύπωμα κατά την επανάσταση. Η δράση της αποτυπώνεται στην ιστορική μνήμη μέσα από τα δημοτικά τραγούδια, τις μαρτυρίες των ευρωπαίων περιηγητών και ιστορικών της εποχής που αφιέρωσαν λαμπρές σελίδες στην φιλοπατρία και τον ηρωισμό της, τα έργα ξένων και ελλήνων ζωγράφων και ποιητών που εξύμνησαν τον αγώνα της και τα «Αρχεία του Αγώνος» που διέσωσε με θυσίες ο Γιάννης Βλαχογιάννης. Με τόσες μαρτυρίες για την προσφορά της οι έλληνες ιστορικοί του 19ου αι. παρασιώπησαν την προσφορά της […] Χρειάστηκαν ακόμη πολλοί αγώνες για να αποκτήσει η γυναίκα το δικαίωμά της για ισότιμη συμμετοχή στα αγαθά της κοινωνίας στο ανεξάρτητο ελληνικό κράτος. Πρωτοπόρος όμως και αξεπέραστο σύμβολο είναι η πολυδιάστατη ελληνίδα του 21, επώνυμη ή ανώνυμη, η οποία παρά τις δύσκολες συγκυρίες, κατόρθωσε να καταρρίψει τα στεγανά του φύλου της, να δράσει ενεργά στο προσκήνιο της ιστορίας με προσωπική και εθνική υπερηφάνεια και να αναδειχθεί ηρωίδα σε όλα τα επίπεδα. Η ελληνίδα η οποία ξεπέρασε το ρόλο που προδιαγραφόταν από την ιστορία, την παράδοση και την κοινωνική πραγματικότητα γι’ αυτή. Η γυναίκα που ξεπέρασε την εποχή της, η γυναίκα του ’ 21.»

β) Η ιστορικός, διδάσκουσα τμήματος Πολιτικών Επιστημών ΑΠΘ και πρόεδρος του Σωματείου «Φίλοι του Μουσείου Εθνικής Αντίστασης και Σύγχρονης Ιστορίας Ρούμελης» κ. Βασιλική Λάζου ανέπτυξε το θέμα «Εν πολέμω. Οι γυναίκες στην επανάσταση του 1821 και στον αγώνα της ανεξαρτησίας» τονίζοντας μεταξύ άλλων τα εξής : «Ο πόλεμος και η επανάσταση σε όποια εποχή κι αν συμβούν δεν ευνοούν τις γυναίκες το γυναικείο φύλο. Στην ιστορία της ανθρωπότητας οι βίαιες και αιματηρές καταστάσεις, όπως και το δικαίωμα στην πολιτική θεωρούνται υπόθεση ανδρών. Θα χρειαστούν πολλές ανατροπές, πολλές συγκρούσεις, πολλοί αγώνες για να αλλάξει αυτή η ενίοτε λανθάνουσα, ενίοτε φανερή, πάντα άδικη διάκριση. Η Ελληνική Επανάσταση δημιούργησε κάποιες ελπίδες σχετικά. Πολύ λίγα πράγματα άλλαξαν. Τελικά η απελευθέρωση του Γένους των Ελλήνων λίγα πράγματα έφερε καινούργια στην θέση των γυναικών σε τούτο τον αλλαγμένο χώρο. Στην Επανάσταση και στον μακρόχρονο αγώνα που ακολούθησε οι γυναίκες, εκτός από ελάχιστες εξαιρέσεις, μετρημένες στα δάκτυλα των χεριών, ήταν αυτό που η εποχή τους όριζε να είναι. Κυρίως θύματα: θύματα ακούσια των σφαγών, των βομβαρδισμών και των συγκρούσεων, της προσφυγιάς και της φυγής, επιφορτισμένες με την αναζήτηση τροφής και καταφυγίου, εμπόρευμα στα σκλαβοπάζαρα, λεία πολέμου και εύκολα -αδιάφορα- αναλώσιμες. Οι γυναίκες μαζί με τα παιδιά και τους ηλικιωμένους αποτελούν τους αδύναμους κρίκους των πολεμικών συγκρούσεων. Σε μια εποχή με έντονες και συνεχείς στρατιωτικές εξελίξεις, πολιτικές ανακατατάξεις, διχογνωμίες και έριδες, με τα όρια ανάμεσα σε εμπόλεμους και άμαχους θολά και δυσδιάκριτα, οι γυναίκες βρέθηκαν να συμμετέχουν με παθητικό τρόπο ενεργά στην πολεμική περιπέτεια. Έγιναν αυτές που πήγαιναν στα τείχη τα πολεμοφόδια. Αυτές που μετέφεραν υλικά και επισκεύαζαν τις οχυρώσεις. Αυτές που τύλιγαν τους τραυματίες με επιδέσμους φτιαγμένους από τα σεντόνια τους. Ήταν η κινητήρια δύναμη για τους χερόμυλους που όταν το άλεσμα του καρπού γινόταν υπόθεση ατομική μετέτρεπαν με κόπο τα γεννήματα σε αλεύρι.»

γ) Η φιλόλογος και Γεν. Γραμματέας του Ομίλου Φθιωτών Λογοτεχνών και Συγγραφέων κ. Ειρήνη Πασχαλίδη ανέπτυξε το θέμα «Η γυναίκα στη λογοτεχνία και τον πολιτισμό κατά την ελληνική επανάσταση του 1821» αναφέροντας μεταξύ άλλων τα εξής : «Στο μεγάλο κεφάλαιο που λέγεται Ελληνική Επανάσταση η γυναικεία ψυχή έχει πολλαπλές εκφάνσεις, προβαίνει σε ποικίλες δράσεις και γίνεται έμμεσα ή άμεσα φορέας πολιτισμού. Είναι η συγγραφέας που καταγράφει τα δίκια του Γένους, η εύπορη κόρη που συμβάλλει στη μόρφωσή του αλλά και η μάνα που φέρνει στον κόσμο τα παιδιά της και τα διδάσκει τις αξίες της ειρήνης και της ελευθερίας. Πάνω απ΄όλα όμως είναι η ιδέα που γίνεται έμπνευση και πρότυπο και καταγράφεται μέσα από τα ποιήματα και τα καλλιτεχνικά δημιουργήματα, νικώντας τον χρόνο και τον χώρο και συμβάλλοντας στην πολιτιστική κληρονομιά.

[…]Οι γυναικείες φωνές της Ευρώπης που υπερασπίζονται με τη γραφή τους την Ελληνική επανάσταση, δίνουν τώρα την ευκαιρία στις Ελληνίδες να υψώσουν το ανάστημά τους και να ταράξουν τα λιμνάζοντα νερά της ελληνικής κοινωνίας. Άλλωστε, ο νεοελληνικός διαφωτισμός με πρωτοπόρο τον Ρήγα Φεραίο έχει εκφράσει την ανάγκη δραστηριοποίησης των γυναικών. 

Οι Φαναριώτισσες είναι οι πρώτες Ελληνίδες που σπάνε το φράγμα της αμάθειας και κατακτούν την μόρφωση. Μία τέτοια περίπτωση αποτελεί η Ροξάνδρα Στούρτζα. 

[…] O πόνος, τα βάσανα, ο ηρωισμός και η προσφορά των γυναικών στον αγώνα αναδύονται και μέσα από την τέχνη της ζωγραφικής. Γάλλοι κυρίως ζωγράφοι με θερμό υπέρμαχο της επανάστασης τον Ντελακρουά, τιμούν τις Ελληνίδες αγωνίστριες.

 Ο Σολωμός ύμνησε τις Ελληνίδες του Αγώνα και ιδιαίτερα τις Σουλιώτισσες στις στροφές του «Ύμνου της Ελευθερίας» και τις γυναίκες του Μεσολογγίου στους «Ελεύθερους Πολιορκημένους». Αλλά και στα απομνημονεύματα τους οι αγωνιστές του 21 αναφέρονται στην παρουσία των γυναικών εκείνα τα χρόνια.

 Έτσι, στα ποιήματα του λαού, τα δημοτικά τραγούδια δηλαδή, που είναι ανεκτίμητη πηγή πληροφόρησης, υμνείται ο ρόλος και η προσφορά της γυναίκας στα χρόνια της σκλαβιάς και τα δεινά που έζησε. 

 Αυτές λοιπόν οι γυναίκες , οι γυναίκες της Επανάστασης με όποιο τρόπο κι αν την υπηρέτησαν, έμειναν στην ιστορία γιατί ήταν ενωμένες με μια αόρατη κλωστή, που είναι η πιο ισχυρή δύναμη του πολιτισμού, την αγάπη για  ό, τι υπερασπίζονταν. Δίκαια λοιπόν ο Παλαμάς αναφέρει:

Κανείς περίγελο, κανείς ντροπή δεν πρέπει να χει,

Ότι γυναίκα οδηγεί τη λεβεντάς τη μάχη

Ας τρέμει κάθε αγαρηνό σπαθί, κάθε σαρίκι.

Γυναίκες ήταν οι θεές, παρθένα είναι η Νίκη

Την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους :

Ο Εκπρόσωπος του Σεβ. Μητροπολίτη Φθιώτιδας κ. Συμεών, ο Εκπρόσωπος του Δήμου Λαμιέων - Αντιδήμαρχος κ. Παναγιώτης Στασινός, ο Αντιπεριφερειάρχης Στερεάς Ελλάδας – Π.Ε. Φθιώτιδας κ. Αθανάσιος Καρακάντζας, ο Αντιπεριφερειάρχης Π.Ε. Φωκίδας κ. Δελμούζος Γιώργος, η Περιφερειακή Διευθύντρια Εκπαίδευσης Στερεάς Ελλάδας  κ. Ελένη Μπενιάτα, η Γραμματέας Περιφερειακού Συμβουλίου Στερεάς Ελλάδας κ. Σοφία Αγγελοπούλου – Παπανικολάου, ο πρώην Δήμαρχος Λαμιέων κ. Νίκος Σταυρογιάννης, η πρώην Βουλευτής και επικεφαλής της παράταξης «Πατρίδα μας η Στερεά» κ. Κατερίνα Μπατζελή, η πρώην Βουλευτής Ελένη Μακρή – Θεοδώρου, η πρώην Αντιδήμαρχος  Λαμιέων κ. Βίβιαν Αργύρη, ο εντεταλμένος Δημοτικός Σύμβουλος για θέματα Παιδείας  κ. Αθανάσιος Παπαχρήστος, η Διευθύντρια του 6ου Γυμνασίου Λαμίας κ. Νανά Κουτσονίκα, Περιφερειακοί και Δημοτικοί  Σύμβουλοι, Εκπρόσωποι Φορέων και Συλλόγων.