Ο ΠΑΙΣ ΑΥΡΗΛΙΟΣ ΝΙΚΕΙΤΗΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΛΑΤΕΙΑ.

Παναγιώτης Δημάκης

Η Ελάτεια και η Χώρα της, ευρίσκεται στήν μεγίστη ακμή, κυρίως μετά τήν παραχώρηση, από τούς Ρωμαίους τού προνομίου τής civitas liberas et immunis και αναλαμβάνει, ηγετικό ρόλο στο Κοινό τών Φωκέων....

 Ο Στράβων μάλιστα θεωρεί, ότι τήν Ελατεια, η οικονομική ανάπτυξη πού ακολούθησε, τήν οδήγησε σε τέτοια ανάπτυξη, τού οικιστικού πλέγματος, λόγω και τού ελέγχου τών οδικών και θαλασσίων αξόνων ( λιμένας Δαφνούντα ), ώστε να ξεπεράσει και τούς Δελφούς σε μέγεθος. Βεβαίως η οικονομική ανάπτυξη, συντελεί και στήν άνοδο, όλων τών κοινωνικών, μορφωτικών και πολιτιστικών επιπέδων, όπως ο Παυσανίας περιγράφει στα Φωκικά του, πού αναφέρεται τιμητικά στόν δίς Ολυμπιονίκη Μνησίβουλο και παρέλκει, να επαναλάβουμε εδώ, αλλά και και στούς διάφορους θεσμούς, αξιοθέατα, Ιερά και δημόσια οικοδομήματα. Μεταξύ αυτών το Γυμνάσιο, πού η θέση του, δεν έχει ταυτοποιηθεί με ασφάλεια, αλλά η ύπαρξή του είναι επιγραφικά γνωστή, από τον κατάλογο τών Ελατειέων Ελαιοπαραγωγών, οι οποίοι προσέφεραν " άλειμμα " για τούς ασκούμενους αθλητές τότε. Επίσης στήν περίφημη πελίκη, τού ζωγράφου τού Ορφέα, Ε. Α. Μ. 1418, φωτο 1 , από το Δραχμάνι, το 450 π.χ., με τον παιδαγωγό και τον έφηβο μαθητή, στο Γυμνάσιο, πού υποδηλώνεται με τον στύλο δεξιά, μαρτυρία ότι... η παιδεία υπό τών πολλών χρόνων ηυρημένη ήταν...η μεν επί σώμασι γυμναστική, η δε επί ψυχής μουσική.... Αργότερα και ο επιφανής Ελατεύς Μνάσων, υπήρξε μαθητής αλλά και ομοτράπεζος τού Αριστοτέλη στο Λύκειο Αθηνών ( Αθήναιος Δειπνοσοφισταί ). Από αυτά και άλλα ριζώματα, τής παιδευτικής μας παράδοσης, εκλεκτός βλαστός, είναι και ο παις Αυρήλιος Νικείτης, από τήν Ελατεια, πού στο τέλος τού 2ου αι. και τις αρχές τού 3ου αι., ήταν πιθανότατα ο ένας στεφανωμένος νεκρός, πού ευρέθη θαμμένος στο Αλωνάκι, νικητής σε αγώνα δρόμου παίδων στήν Άμβροσσο. Ετάφη με τιμές, από τούς συμπολίτες του, Ελατειείς, στεφανωμένος με χρυσό στεφάνι, από το οποίο διεσώθη μόνον μικρό τμήμα φύλλου.* Φιλολογικές και επιγραφικές μαρτυρίες τού 2ου-3ου αναφέρονται στούς δύο αυτούς αθλητές, τον δις Ολυμπιονίκη Μνησίβουλο, πού έπεσεν ενδόξως, ηγούμενος λόχου ανδρών, κατά των επιδρομέων βαρβάρων Κοστοβώκων, και τον παίδα Αυρήλιο Νικείτη. Αναφορά, στούς δύο αυτούς επιφανείς αθλητές, καθώς και ενημερωτικά σχόλια, για τούς ιδιοκτήτες τών χρυσών στεφάνων και μίας στλεγγίδας, από τόν αρχαιολόγο-ερευνητή τής Ακαδημίας Αθηνών, Γιώργο Ζάχο, άριστο γνώστη τών αρχαιολογικών ευρημάτων τής περιοχής. 

φωτο 2.

* Οι χρυσοί στέφανοι αυτοί θυμίζουν τον ραπτόν στέφανο τού Ησυχίου, τήν υφασμάτινη corona sutilis, στήν οποία ήσαν επιρραμένα τα χρυσά φυλλάρια, χαρακτηριστική τής Αυτοκρατορικής εποχής, στήν οποία ανήκουν και οι ταφές. Η στεφάνωση αυτή, κατά τον Διογένη Λαέρτιο, είχε τήν έννοια, τής μεταθανάτιας αποθέωσης, ενώ ένας σχολιαστής τού Αριστοφάνη, ότι ήσαν σύμβολα νικών στις μάχες τής επίγειας ζωής, σημειώνει ο Γ. Ζάχος.