Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΟΥ ΠΑΠΑΛΟΥΚΑ. *

Παναγιώτης Δημάκης

Οι ήρωες πεθαίνουν μόνον, όταν οι επιγενόμενοι τούς λησμονούν. Η θυσία τους, πού έχει καταγραφεί, στις χρυσές σελίδες τής πολεμικής Ιστορίας, δεν λησμονείται και δέν υποβιβάζεται, από το ύψος πού τους ετοποθέτησεν, η Πατρίδα, στά Ηρώα τών πεσόντων, αλλά και στούς καταλόγους τιμηθέντων, με διακρίσεις στα πεδία τών μαχών, υπέρ Πατρίδος.......

Στήν στήλη, τών πεσόντων Ηρώων στήν Ελάτεια, αναγράφονται τα ονόματα αυτών, πού έδωσαν τα νιάτα και τήν ζωή τους, τούς οποίους πρέπει να θυμόμαστε πάντα, όχι με ανιαρά επαναλαμβανόμενες, ομιλίες γενικού ενδιαφέροντος, αλλά εστιάζοντας και επικεντρώνοντας στους δικούς μας νεκρούς, αυτούς , δαπανώντας λίγο χρόνο, αναμοχλεύοντας τα ιστορικά γεγονότα, μέσα από τις θυσίες τών δικών μας προγόνων τής Ελατειας, γιατί η Ιστορική μνήμη, πρέπει να μείνει ζώσα και οριζόντια, οι καιροί αλλάζουν. ... Οι μεγάλες ιστορικές επέτειοι, υπάρχουν, για αυτόν τόν λόγο, και, το επικαιροποιούμε, ακόμη μια φορά, με την περιγραφή τής αναφοράς τού αυτόπτη συμπολεμιστή, τού Λουκά Δ. Παπαλουκά, συνταγματάρχου πεζικού Απ. Χριστοδούλου, πού είναι τόσο παραστατική και λεπτομερής, ώστε δεν χρειάζεται προσθαφαιρέσεις. Διαβάστε με προσοχή, τα γεγονότα γραμμένα, στην αυστηρή στρατιωτική γλώσσα, με μία ισχυρή αύρα συγκίνησης, να διατρέχει το κείμενο.

*ΛΟΥΚΑΣ Δ. ΠΑΠΑΛΟΥΚΑΣ. Λοχαγός Πεζικού. Ο Λουκάς Δ. Παπαλουκάς εγεννήθη έν Δραχμανίω τής Λοκρίδος τό έτος 1859. Κατετάχθη, εθελοντής έν ηλικία 17 ετών, καί, υπηρέτησε μέχρι τού έτους 1910, ότε εζήτησε τήν άποστράτευσίν του. Κατά τον ατυχή πόλεμον τού 1897, άνήκεν είς τήν Ταξιαρχίαν Σμολένσκη, διεκρίθη έν τή μάχη τού Βελεστίνου ώστε εμνημονεύθη εν τή ημερησία διαταγή τού Ταξιάρχου. Είς τον Βαλκανικόν πόλεμον τού 1912, εζήτησε τήν ανακλησιν του και έπολέμησε. Ποία ή δράσις του, κατά τούς πολέμους, μαρτυρούν αι επίσημοι εκθέσεις, τού Επιτελείου. Κατά τον πανικόν τής Μπανίτσης, ευρισκόμενος έν Κοζάνη, κατέφθασε τούς φυγάδας και με τό θάρρος του, προέλαβε την γενίκευσιν τού πανικού και την καταστροφήν τής Μεραρχίας. Η υπηρεσία του αυτή εκτιμήθηκε δεόντως, υπό του Διαδόχου και ανεκλήθη, είς Θεσσαλονίκην, όπου τώ ανετέθη εμπιστευτική υπηρεσία. 

Κατά τον Βουλγαρικον πόλεμον, εκλήθη ονομαστί να μεταβεί είς το μέτωπον, διά να πέση υπερήφανα και γενναία, την 27ην Ιουνίου 1913, είς τήν πεδιάδα τής Στρωμνιτσης. Χαρακτηριστικά αυτού και ώς μαθητού, και ώς στρατιώτου, ήσαν ή αυστηρά πειθαρχία και υπακοή, είς τούς άνωτέρους του, ή ευσυνείδητος έκτέλεσις τού καθήκοντος του, και ή προς τούς ύπ' αυτόν, αγάπη του. ( ίδε σχετ. Λεύκωμα Αγωνιστών 1912-1922 και Ο Ελληνικός Στρατός κατά τούς Βαλκανικούς πολέμους 1912-1913 τομ. Γ " )

Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΟΥ ΠΑΠΑΛΟΥΚΑ
Την 25ην Ιουνίου η ΙV Μεραρχία, είς ήν ανήκε το 8ον Σύνταγμα, έλαβε διαταγήν, να αλλάξει κατεύθυνσιν, ήτοι να διέλθει το Όρος Μπελες, να κατέλθει πρός τήν κοιλάδα Στρωμνιτσης, και έλθει είς επαφήν μετά τής ΙΙΙ μεραρχίας. Όντως μετά κοπιωδη πορείαν, η Μεραρχία έφθανεν το μεσονύκτιον, επί τής υψηλότερης κορυφής τού Μπελες, ( Σεμαιν καγιασι ) και το εσπέρας, κατήλθε και κατευλισθη, επί τής τελματώδους πεδιάδος Στρωμνίτσης, είς απόστασιν 2 χιλιομέτρων, από τού χωρίου Γαβροβο. 

Την πρωίαν τής 27ης περί τήν έκτην πρωινήν, έλαβεν χώραν το πρωτοφανές ίσως, είς τα πολεμικά χρονικά γεγονός. Πρωτού ακόμη εγερθώσιν, οι άνδρες και ετοιμαστούν πρός πορείαν, ανεφάνισαν είς απόστασιν 1000 περίπου μέτρων, από τού καταυλισμού, τού 8ου συντάγματος,τμήματα τού βουλγαρικού πεζικού, μετά πυροβολικού, βαδίζοντας επί τής οδού Ιστιπ-Πετριτσι. Τότε κατόπιν ειδοποιήσεως, τού ύπολοχαγου και ήδη Συνταγματάρχου, Πολίτη Ήλία, ο διοικών το Συνταγμα, Ταγματάρχης Καλκανδής, διέταξεν επίθεσιν, οπότε όλοι οί λόχοι συμπυκνωθέντες, σχεδόν είς μίαν ανθρωπίνην μάζαν, είς φάλαγγας, επετέθησαν εν άλλαλαγμοίς, και το μεν Βουλγαρικόν Πεζικό, προ τής τρικυμιώδους ταύτης επιθέσεως, τών ηρώων Μανιατών, υπεχώρησεν, είς τά παρακείμενα τής οδού υψώματα, τό Βουλγαρικόν όμως ΙΊυροβολικόν, έπιδειξάμενον πρωτοφανή, γενναιότητα και ψυχραιμίαν, παρέταξεν επί τής οδού τά 22 πυροβόλα και έβαλλε δαιμονιωδώς, κατά τών άνθρωπίνων εκείνων μαζών, άποδεκατίσαν τό 8ον Συνταγμα, καί εκεί, εβλεπε κανείς σάρκας και σώματα, άνατινασσόμενα είς τον αέρα. Τήν στιγμήν εκείνην σφαίρα πεζικού, εύρεν εις τό στήθος, τον ήρωα λοχαγόν μου Παπαλουκά. Ίδών τον λοχαγόν μου πίπτοντα, εσπευσα νά τού παράσχω βοήθειαν, έν μέσω τής βροχής τών οβίδων, αλλά μόλις ούτος άντίκρυσε, τήν διευθυνσίν μου πρός αυτόν, μοι εφώναξεν εξηντλημένος : " Χριστοδούλου μή μέ πλησιάζεις, πάρε τόν λόχον και τράβα μπροστά ". Παρέλαβον τότε τον λοχαγόν, οι τραυματιοφορείς και τον μετέφεραν, πρός τά όπίσω, όπου μετά πάροδον δύο ωρών εξέπνευσε. Τήν στιγμήν εκείνην άναλαβών, τήν διοίκησιν τού λόχου και αφού, δι' ολίγων λέξεων, ένίσχυσα τούς άνδρας μου, έπέπεσα διά τής λόγχης. Είδον τότε, πίπτοντα έφιππον παραπλεύρως μου, τον ηρωικόν λοχαγόν Χρυσομάλλην και καθ’ ην στιγμήν μοι εκαμε νεύμα νά πλησιάσω, δεν επρόφθασα καθόσον, μέ έπλησίασεν ο ήρωϊκός άνθυπολοχαγός, τού λόχου του, αείμνηστος Γεωργουλάκος καί δακρύων μοι είπεν : εξεψύχησε ο λοχαγός και πάμε μπροστά, μή μάς παρουν χαμπάρι, οί άνδρες, οίτινες τον έλάτρευον.

 Εχθρική οβίς, άνήρπασε από τής κεφαλής, τό πηλίκιον τού έπιλοχίου τού λόχου μου, Τζοάνου, καύσασα τάς τρίχας τής κεφαλής του, ό ήρωα όμως έπιλοχίας, ού μόνον δεν επτοήθη, άλλα εφώναξε και μοι είπε, « κύριε λοχαγέ πάει τό καπέλο μου, σέ λιγάκι θά γίνω λοχαγός ». Μετ' ολίγην ώραν, περιήλθον είς χείρας μας, είκοσι δύο πυροβόλα, 222 μεταγωγικά, ολόκληρον χειρουργείον, τό ταμείον και αι αποσκευαι τών άξιωματικών, πλείστοι αιχμάλωτοι αξιωματικοί κ.λ.π., ουδεμία όμως οβίς, καθόσον τό γενναίον, Βουλγαρικόν πυροβολικόν εξάντλησε πάσας, πλήν ενός πυροβόλου, γεμισμένου, μέ τον πυροβολητήν επί τού πυροβόλου, φονευθέντα. Είς στρατιώτης ιδικός μας ήθελησε να αστειευθεί και το πυροβόλον εκπυρσοκρότησεν, ευτυχώς άνευ θυμάτων. Απ. Χριστοδούλου. Αντισυνταγματάρχης Πεζικού.