ΜΑΚΡΟΝΗΣΟΣ. ΤΟ ΘΑΝΑΤΟΝΗΣΙ ΤΩΝ ΘΥΣΙΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΑΓΩΝΩΝ. "Αντίκρυ στα μακρόνησα στον άδη της γενιάς μου / πως ήτανε λησμόνησα / αδέρφι μου ο φονιάς μου".

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΑΝΕΛΟΠΟΥΛΟΣ. ". "Η Μακρόνησος είναι ο Παρθενώνας της νεωτέρας Ελλάδας".

Σαν ελάχιστο αφιέρωμα σε αυτούς που βασανίστηκαν, μαρτύρησαν και  πέθαναν στη Μακρόνησο θα  δείτε ένα  σύντομο ιστορικό  χρονικό, κάποιες  δηλώσεις "εθνικών αναμορφωτών" , πλούσιο φωτογραφικό υλικό και μερικές  συγκλονιστικές μαρτυρίες αλλά και   τραγούδια  (Μηχανή του χρόνου, Τάσος Ζωγράφος , Μίκης  Θεοδωράκης, Θανάσης Βέγγος, Στέλιος Καζαντζίδης  και το  ορατόριο του Θάνου Μικρούτσικου "Καντάτα  για  τη  Μακρόνησο")..... 

Η Μακρόνησος είναι ένα άγονο και άνυδρο νησί, ιδιαίτερα αφιλόξενο, ξηρό και βραχώδες. Απέχει μόλις 5 χιλιόμετρα από το Λαύριο. Από την Αρχαιότητα μέχρι σήμερα δεν κατοικήθηκε ποτέ. Τα μνημεία της Μακρονήσου δείχνουν ότι αυτή ήταν μόνο τόπος λατρείας. Σε τούτο εδώ τον τόπο μόνο θεοί και δαίμονες μπορούν να ζήσουν κι ανάμεσά τους μερικές χιλιάδες απλοί και συνηθισμένοι άνθρωποι του λαού, ευάλωτοι στις κακουχίες, που όμως μέσα τους έκαιγε η φωτιά του δίκιου και η θέληση για αγώνα, τόσο ώστε μπόρεσαν να επιζήσουν και να φανερώσουν τις απίστευτες δυνάμεις που κρύβει ο Ανθρωπος μέσα του όταν αποφασίσει να ζήσει όρθιος.

Σύντομα ιστορικά-χρονολογικά  στοιχεία για τα στρατόπεδα της Μακρονήσου. 

1946: Δημιουργούνται Πειθαρχικά Τάγματα – Στρατόπεδα «επικίνδυνων» δημοκρατικών φαντάρων στο Λιόπεσι, Λάρισα, Ντουντουλάρ Θεσσαλονίκης.

1947: Μεταφέρονται αυτά τα Τάγματα διαδοχικά στο Μακρονήσι, προς αναμόρφωσιν. Ετσι δημιουργείται το ΑΕΤΟ (Α΄ Ειδικό Τάγμα Οπλιτών), το ΒΕΤΟ, το ΓΕΤΟ. Ταυτόχρονα δημιουργείται και το Γ΄ Κέντρο Παρουσιάσεως Αξιωματικών.

1948: Στις 29 Φλεβάρη και 1η Μάρτη γίνεται η μεγάλη σφαγή στο ΑΕΤΟ. Εκατοντάδες οι νεκροί (πάνω από 300) και οι τραυματίες. Μετά τη σφαγή των στρατιωτών ο Βασιλικός Επίτροπος παραπέμπει 116 στρατιώτες – κρατούμενους του ΑΕΤΟ στο Εκτακτο Στρατοδικείο για… σύσταση μαχητικής ένοπλης ομάδας, κατάληψη της στρατιωτικής εξουσίας, βιαιοπραγίες εις βάρος αξιωματικών κλπ. Επιβλήθηκαν βαριές ποινές.Τον Μάρτη δημιουργείται η ΣΦΑ (Στρατιωτικές Φυλακές Αθηνών) για τα Εκτακτα Στρατοδικεία. Εποίσης δημιουργείται το Στρατόπεδο Πολιτικών Εξορίστων. Τον Νοέμβρη αρχίζει το μεγάλο όργιο βασανισμών στη ΣΦΑ που συνεχίστηκε μέχρι τον Γενάρη του 1950 οπότε δολοφόνησαν εν ψυχρώ τον ήρωα Δημήτρη Τατάκη, συνδικαλιστικό στέλεχος των ναυτεργατών.

1949: Μεταφέρονται προς αναμόρφωσιν ομαδικά οι χιλιάδες εξόριστοι από Ικαρία, Λήμνο, ΑηΣτράτη, με βάση το ΟΓ Ψήφισμα που πρόβλεπε τη βαθμιαία μεταφορά στο θανατονήσι όλων των κρατουμένων από όλες τις φυλακές της χώρας. Από τους πρώτους μεταφέρονται στη ΣΦΑ οι ανήλικοι κρατούμενοι από τη Γιούρα.Τον Οκτώβρη αρχίζει το πογκρόμ εναντίον των πολιτικών εξόριστων.

1950: Τον Γενάρη μεταφέρονται και οι γυναίκες εξόριστες από το Τρίκερι (περίπου 1200 γυναίκες. Ανάμεσά τους μωρομάνες, ηλικιωμένες, βαριά άρρωστες).

1954: Ουσιαστική κατάργηση του Μακρονησιού, το οποίο όμως με ελάχιστους στρατιώτες διατηρείται ως το 1958.Οι κατηγορίες κρατουμένων που πέρασαν από την Μακρόνησο ήταν: Στρατεύσιμοι που κρίθηκαν ύποπτοι και επικίνδυνοι για το στράτευμα λόγω των πολιτικών του πεποιθήσεων και της συμμετοχής τους στην Εθνική Αντίσταση μέσα από τις οργανώσεις του ΕΑΜ, της ΕΠΟΝ, μέλη και στελέχη του ΚΚΕ, του Αγροτικού Κόμματος, αξιωματικοί και αντάρτες του ΕΛΑΣ, ανήλικοι πολιτικοί κατάδικοι, εξόριστες γυναίκες από το Τρίκερι και, μια ειδική κατηγορία, Μάρτυρες του Ιεχωβά.

Στην περίοδο των Βαλκανικών Πολέμων (1912 – 1913) είχαν μεταφερθεί στο νησί αρκετοί Τούρκοι αιχμάλωτοι που έμειναν μέχρι την υπογραφή ειρήνης και επέστρεψαν στην Τουρκία. 

Δέκα χρόνια αργότερα (1922 – 1923) δεκάδες χιλιάδες Πόντιοι πρόσφυγες «φιλοξενήθηκαν» στην Μακρόνησο, η οποία λειτούργησε ως λοιμοκαθαρτήριο. Αρκετοί πρόσφυγες δεν άντεξαν και έχασαν τη ζωή τους εκεί.

Τα στοιχεία πήραμε από τον "ημεροδρόμο"

Η φωτό τίτλου " Μακελειό στη Χαράδρα " είναι - χαρακτικό του Γιώργου Φαρσακίδη πάνω σε σχέδιο του 1949

  ΕΓΡΑΨΑΝ ΚΑΙ ΕΙΠΑΝ  ΚΑΠΟΙΟΙ ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΕΣ-"ΕΘΝΙΚΟΙ ΑΝΑΜΟΡΦΩΤΕΣ" ΕΚΕΙΝΗΣ  ΤΗΣ ΜΕΛΑΝΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ.

Ο ιστορικός  Νίκος Μάργαρης δίνει - ανάμεσα σε άλλες - μια δήλωση - βεβαίωση του Π. Κανελλόπουλου (23 Μάρτη 1949), κατά την οποία "στο ξερονήσι αυτό εβλάστησε η Ελλάς ωραιοτέρα από κάθε φορά. Η ιστορία θα γράψει πως η στροφή της παγκοσμίου καταστάσεως εδώ άρχισε, στη Μακρόνησο".

Ο στρατοπεδάρχης ταξίαρχος Μπαϊρακτάρης - βεβαίωνε σε δίκη: "Συνειργάσθην διά το αναμορφωτικόν έργον της Μακρονήσου και με εγκληματίας".

Ο τότε υπουργός Στρατιωτικών Π. Κανελλόπουλος,  υπεύθυνος για ό,τι γίνεται στο στρατό (μέχρι που τον χαρίζει στους Αμερικάνους με το κατάπτυστο "Ιδού ο στρατός σας" προς τον Βαν Φλιτ) βεβαιώνει, "ομιλών προς δημοσιογράφους":"Το φαινόμενον της Μακρονήσου είναι μοναδικόν εις τον κόσμον ολόκληρον. Είναι ο"Παρθενώνας του νέου Ελληνισμού" Πρόκειται περί θαυμαστού συνδυασμού της... παιδείας (!!) με τον... στρατόν. Οι εμπνευσθέντες οργανώσαντες και διαχειριζόμενοι με τόσον επιτυχίαν το έξοχον αυτό έργον είναι άξιοι ΒΑΘΕΙΑΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΕΥΓΝΩΜΟΣΥΝΗΣ". Την ίδια ώρα που ο Π. Κανελλόπουλος βεβαιώνει σε ομιλία του στο Βόλο - στις 11/9/49 ότι "δε θα επιτραπεί η αναβίωσης και η δράσης του κομμουνισμού εις Ελλάδαν"  Πολύ αργότερα βέβαια έκανε την αυτοκριτική του και αποδοκίμασε αυτούς τους χαρακτηρισμούς.

Σε μελοντικό μας αφιέρωμα θα γίνει ανάρτηση σχετική με τους.... "αναμορφωτές της Μακρονήσου".

                    Η ΜΑΡΤΥΡΙΑ ΤΟΥ ΗΘΟΠΟΙΟΥ  ΤΑΣΟΥ ΖΩΓΡΑΦΟΥ

Η ΣΥΓΚΛΟΝΙΣΤΙΚΗ ΜΑΡΤΥΡΙΑ ΤΟΥ ΜΑΚΡΟΝΗΣΙΩΤΗ ΜΙΚΗ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗ ΣΕ  ΔΥΟ ΜΕΡΗ ΠΟΥ ΑΞΙΖΕΙ ΝΑ ΔΕΙΤΕ.

Η ΜΑΡΤΥΡΙΑ ΤΟΥ ΕΠΙΣΗΣ ΛΟΓΩ ΠΑΤΕΡΑ ΜΑΚΡΟΝΗΣΙΩΤΗ ΘΑΝΑΣΗ ΒΕΓΓΟΥ

Η αριστερή δράση του πάτερα του Θανάση Βέγγου, είχε άμεσες συνέπειες στη ζωή του νεαρού, ο οποίος κλήθηκε να κάνει στη στρατιωτική του θητεία στο στρατόπεδο της Μακρονήσου, όπου είχαν περιοριστεί οι εξόριστοι κομμουνιστές. Εκεί είχε την πρώτη του επαφή με αληθινούς καλλιτέχνες. Η μοίρα του άλλαξε όταν συναντήθηκε με τον εξόριστο σκηνοθέτη Νίκο Κούνδουρο. Σύντομα έπαιρνε το μικρόφωνο και έκανε μιμήσεις, παρωδίες διαφημιστικών. Δείτε το απόσπασμα της Μηχανής του Χρόνου.

Αποσπάσματα από τη  συναυλία που διοργάνωσε και πραγματοποίησε η Ορχήστρα του Μίκη Θεοδωράκη στη Μακρόνησο, την 31η Αυγούστου 2003.

ΟΛΟΚΛΗΡΟ ΤΟ ΜΝΗΜΕΙΩΔΕΣ ΕΡΓΟ-ΟΡΑΤΟΡΙΟ ΤΟΥ ΘΑΝΟΥ ΜΙΚΡΟΥΤΣΙΚΟΥ "ΚΑΝΤΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΚΡΟΝΗΣΟ" 

01 Εισαγωγή
02 Ο Ντικ (Συμμετέχει ο Σάκης Μπουλάς)
03 Ο Αλέξης (Συμμετέχει ο Γιάννης Ζουγανέλης)
04 Οι Γερόντοι
05 Φεγγάρι
06 Χρέος
07 Χρόνος (Συμμετέχει η Αφροδίτη Μάνου)
Σπουδή Σε Ποιήματα Του Βλαδίμηρου Μαγιακόβσκη:
08 Προανάκρουσμα
09 Μ' Όλη Μου Τη Φωνή
10 Το Ποίημα Του Οχτώβρη
11 Ξελάσπωσε Το Μέλλον

ΚΑΙ ΘΑ ΚΛΕΙΣΟΥΜΕ ΤΟ ΕΛΑΧΙΣΤΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑ  ΜΑΣ  ΜΕ ΤΟΝ ΑΛΗΣΜΟΝΗΤΟ  ΣΤΕΛΙΟ  ΚΑΖΑΝΤΖΙΔΗ

Αντίκρυ στα μακρόνησα 
στον άδη της γενιά μου
πως ητανε λησμόνησα
αδέρφι μου ο φονιάς μου

Και μας έλεγε το κύμα
πέρα απο το λάυριο 
ο λαός είναι το θύμα
θα το δείτε άυριο

Αντίκρυ στα μακρόνησα
ένα χειμώνα μάυρο
τον άνεμο αλώνισα 
το δίκιο μου για να βρω

Και μας έλεγε το κύμα
πέρα απο το λάυριο 
ο λαός είναι το θύμα
θα το δείτε άυριο