Στις 29 Νοεμβρίου 1964 χιλιάδες κόσμου συγκεντρώθηκε στον Γοργοπόταμο για να τιμήσουν την 22η επέτειο από την ανατίναξη της ομώνυμης γέφυρας, που αποτέλεσε μία από τις κορυφαίες αντιστασιακές πράξεις του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Ήταν η πρώτη φορά που εορτασμός διοργανώθηκε από το επίσημο ελληνικό κράτος.....
Στην κυβέρνηση βρισκόταν η Ένωση Κέντρου με πρωθυπουργό τον Γεώργιο Παπανδρέου. Το πολιτικό κλίμα ήταν βαρύ από την παραίτηση του αναπληρωτή Υπουργού Συντονισμού Ανδρέα Παπανδρέου, λίγες μέρες νωρίτερα. Η φιλοκυβερνητική εφημερίδα «Ελευθερία», προσκείμενη στον Υπουργό Οικονομικών Κώστα Μητσοτάκη, τον είχε κατηγορήσει για χαριστικές αναθέσεις μελετών και έργων σε φιλικά του πρόσωπα («Σκάνδαλο Σκιαδαρέση») και ο Ανδρέας Παπανδρέου είχε υποβάλλει την παραίτησή του για «να υπερασπισθεί την αθωότητα και την πολιτική του εντιμότητα».
Η τελετή στον Γοργοπόταμο κυλούσε ομαλά, μέχρι του σημείου που πολλοί από τους παρευρισκόμενους άρχισαν να διαμαρτύρονται, επειδή δεν επετράπη στις αντιστασιακές οργανώσεις να καταθέσουν στεφάνια. Στη συνέχεια, το πλήθος, που προερχόταν κυρίως από την Αριστερά, αποδοκίμασε την κυβερνητική αντιπροσωπεία υπό τον Υπουργό Εθνικής Άμυνας Μιχάλη Παπακωνσταντίνου. Ακολούθησε πανδαιμόνιο, διακοπή της τελετής και αποχώρηση των επισήμων.
Ήταν 1:22 μετά το μεσημέρι, όταν ακούστηκε μια ισχυρότατη έκρηξη στο χώρο του συγκεντρωμένου πλήθους, που σκόρπισε το θάνατο και τον πανικό. Κάποιος είχε πατήσει μια νάρκη κατά προσωπικού, με αποτέλεσμα 13 άνθρωποι να χάσουν τη ζωή τους (Γεώργιος Γιαννακούλης, Νικόλαος Δασόπουλος, Κωνσταντίνος Κανιούρας, Χρήστος Κεστίνης, Κωνσταντίνος Λεμπέσης, Κική Λιακοπούλου, Κωνσταντίνα Μπότη, Δημήτριος Μυλωνάς, Ηρωδιών Παπαζαχαρίου, Απόστολος Πολύμερος, Ασημούλα Ραχιώτη, Κωνσταντίνος Τσαρουχάς, Δήμος Τσιντικίδης) και πάνω από 45 να τραυματισθούν.
Στην αρχή δημιουργήθηκε σύγχυση και κάποιοι από το πλήθος νόμισαν ότι ακούστηκαν πυροβολισμοί. Στράφηκαν με άγριες διαθέσεις κατά των ανδρών της Χωροφυλακής, νομίζοντας ότι αυτοί πυροβόλησαν. Τελικά, επικράτησε σύνεση και αποφεύχθηκαν τα χειρότερα.
Το τραγικό γεγονός αποδόθηκε αμέσως από την Αριστερά σε σαμποτάζ ακροδεξιών κύκλων ή επιχείρηση οργανωμένη από τις αμερικανικές υπηρεσίες. Τις επόμενες μέρες επικράτησε μεγάλη ένταση. Το επίσημο πόρισμα από τις έρευνες που ακολούθησαν υιοθέτησε την εκδοχή του ατυχήματος από παλιά νάρκη που είχε τοποθετηθεί εκεί το 1947 και δεν είχε περισυλεγεί κατά την εκκαθάριση της περιοχής δέκα χρόνια αργότερα. Το πόρισμα αμφισβητήθηκε από την Αριστερά, η οποία, όμως, προτίμησε να χαμηλώσει τους τόνους για να μην οξύνει περαιτέρω την κατάσταση.
Από τα επεισόδια κατά των αστυνομικών που ακολούθησαν την έκρηξη συνελήφθησαν 18 άτομα, ανάμεσά τους ο στρατηγός Αυγερόπουλος του ΕΛΑΣ και ο στρατηγός Κοσίντας του ΕΔΕΣ. Αρκετοί από τους κατηγορουμένους προφυλακίστηκαν μέχρι την έναρξη της δίκης, που άρχισε στη Λαμία στις 26 Μαΐου 1965. Το δικαστήριο εξέδωσε την ετυμηγορία τους στις 17 Ιουνίου και καταδίκασε τους 12 σε ποινές φυλακίσεως έως τρία χρόνια και αθώωσε τους έξι. Οι καταδικασθέντες άσκησαν έφεση και αφέθηκαν ελεύθεροι.
Βιβλιογραφία
- Γιάννη Ράγκου: «Η Νάρκη - Υπόθεση “Γοργοπόταμος 1964”» (Εκδόσεις «Εντός»). Ο συγγραφέας υιοθετεί την εκδοχή της συνωμοσίας, με ανάμιξη της CIA.
ΠΗΓΗ: sansimera.gr
ΓΟΡΓΟΠΟΤΑΜΟΣ 1964. ΕΝΑ ΑΚΟΜΗ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΟ ΕΓΚΛΗΜΑ
ΑπάντησηΔιαγραφήΣτις 29 Νοεμβρίου 1964 γιορτάστηκε για πρώτη φορά επίσημα, με τη συμμετοχή και εκπροσώπων της κυβέρνησης της Ένωσης Κέντρου, η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοπόταμου, μιας από τις κορυφαίες ενέργειες του κινήματος της Εθνικής Αντίστασης. Εντούτοις, ο εορτασμός, στον οποίο πήραν μέρος χιλιάδες άνθρωποι, σχεδόν στο σύνολό τους παλιοί αγωνιστές-στριες του ΕΑΜ και μέλη και φίλοι της ΕΔΑ και της Δ.Ν. Λαμπράκη, βάφτηκε στο αίμα. Η έκρηξη μιας νάρκης είχε ως συνέπεια τον θάνατο 13 και τον τραυματισμό περίπου 80 από τους συγκεντρωμένους.
Η επίσημη ανακοίνωση για νάρκη που είχε τοποθετηθεί εκεί στα χρόνια του Εμφυλίου ασφαλώς και δεν έπεισε, καθώς η περιοχή είχε καθαριστεί επανειλημμένα κατά το παρελθόν, ενώ είχαν πραγματοποιηθεί κι άλλες ανάλογες -αν και όχι τόσο μαζικές- εκδηλώσεις μνήμης στο ίδιο μέρος, που αποτελούσε, άλλωστε, πέρασμα καθημερινό χωρικών και κυρίως κτηνοτρόφων.
Σύμφωνα με συγκεκριμένα στοιχεία που δημοσιοποιήθηκαν, η νάρκη είχε τοποθετηθεί από αμερικανούς πράκτορες, με σκοπό την πρόκληση έκρυθμης κατάστασης και κυρίως τη δημιουργία προβλημάτων στην κυβέρνηση του Γεώργιου Παπανδρέου, η οποία είχε ήδη απορρίψει τα σχέδια επίλυσης του Κυπριακού σύμφωνα με τα αμερικανονατοϊκά συμφέροντα. Η δολοφονία αριστερών αγωνιστών θα όξυνε τις σχέσεις κυβέρνησης-Αριστεράς, ενώ ενδεχόμενη κυβερνητική συμπόρευση με την ΕΔΑ και αποκάλυψη της αμερικάνικης προβοκάτσιας θα έδινε τη δυνατότητα να καταγγελθεί η κυβέρνηση για συνοδοιπορία με τον κομμουνισμό.
Η κυβέρνηση Παπανδρέου όχι μόνο υποχώρησε μπροστά στην αμερικάνικη πρόκληση, αλλά και οδήγησε σε δίκη 18 από τους παρευρισκόμενους στην εκδήλωση, καταδικάζοντας 12 απ' αυτούς. Ανάμεσά τους ήταν οι στρατηγοί Γεράσιμος Αυγερόπουλος (του ΕΛΑΣ) και Νικόλαος Κοσίντας (του ΕΔΕΣ, συνεργαζόμενος με την ΕΔΑ), η αγωνίστρια της Αντίστασης Άννα Σολωμού, ο μαχητής του ΕΛΑΣ που είχε πάρει μέρος στην ανατίναξη της γέφυρας το 1942, Σπύρος Μπέκιος κ.ά.
Η ΕΔΑ, αν και κατήγγειλε την αμερικάνικη προβοκάτσια, απέφυγε να δώσει μεγάλη έκταση στις αντιδράσεις της, οξύνοντας την κριτική της προς την κυβέρνηση, για να μην εξυπηρετήσει τα σχέδια των προβοκατόρων. Κι αυτή της η στάση -ενταγμένη στη συνολικότερη πολιτική της επιδίωξης πάση θυσία συνεργασίας με το Κέντρο- κάθε άλλο παρά συνέβαλε στην αποτροπή εξελίξεων που οδήγησαν στο βασιλικό πραξικόπημα του Ιουλίου 1965 και τελικά στο στρατιωτικό πραξικόπημα της 21ης Απριλίου 1967.