Ο ΛΟΥΚΑΣ ΚΟΥΣΟΥΛΑΣ γράφει για τη σημασία των λεπτομερειών στην αποτίμηση της δράσης ιστορικών προσώπων. Ο Άρης Βελουχιώτης και η πειθαρχία

Γράφτηκε και  δημοσιεύτηκε στον τύπο της εποχής,  από  τον  συμπατριώτη  μας  Καθηγητή, Λογοτέχνη, Ποιητή  και  Συγγραφέα Λουκά Κούσουλα στις  30  Αυγούστου του  1998. Εμείς  το  βρήκαμε, το "περιποιηθήκαμε "  και  σας  το  παρουσιάζουμε. Βιογραφικά  και  συγγραφικά  στοιχεία  του  Λουκά  Κούσουλα θα  δείτε  στο  τέλος  αυτής  της  ανάρτησης. 

# Όταν πρωτοφάνηκε, λέει, το αντάρτικο στα βουνά της Ρούμελης, οι λιγοστοί αντάρτες του Βελουχιώτη στη δυτική Φθιώτιδα κι Ευρυτανία, κι άλλοι αλλού, νωρίς το καλοκαίρι του 1942, τα βουνά ήσαν ήδη κατειλημμένα από τους κλαρίτες.....

κατσικοκλέφτες, φυγόδικους, ληστές. Σκόρπιοι αυτοί ολούθε λυμαίνονταν από το χειμώνα κιόλας του '41 χώρες και χωριά.Στις επαφές ύστερα και συγκρούσεις που ακολούθησαν ανάμεσα στους αντάρτες και τους κλαρίτες ­ όπως ανέκαθεν τους προσονόμαζαν ­ τα πράγματα εξελίχθηκαν μάλλον καλά· οι δεύτεροι δηλαδή, μολονότι αγροίκοι (στην πρώτη και τη δεύτερη σημασία της λέξης), τη μια με το καλό την άλλη με τη βία, κατάλαβαν τις περιστάσεις της πατρίδας, οι περισσότεροι προσχώρησαν στο οργανωμένο αντάρτικο, με τους όρους του και τον κανονισμό του, λίγοι αποσύρθηκαν, κι ακόμα λιγότεροι σκοτώθηκαν. Ηταν από τους πρώτους στόχους του αγώνα η απαλλαγή του υπαίθρου από την πληγή αυτή, η αποκατάσταση μιας τάξεως μεταξύ των σκλαβωμένων στον ξένο κατακτητή Ελλήνων. Αν όχι λοιπόν αυτοί, ποιος θα νοιαζόταν τώρα όλ' αυτά...

Επειδή όμως, λέει η ιστορία κι ο θρύλος, έπρεπε και οι αντάρτες πρώτοι και καλύτεροι να δώσουν το παράδειγμα της συμμόρφωσης αυτής στην τάξη που επαγγέλλονταν, μέσα στις φοβερές δυσκολίες που αντιμετώπιζαν κι αυτοί, χρειάστηκε, ως γνωστόν, αρκετές φορές να τιμωρήσουν σκληρά τους δικούς τους παραβάτες. Ως γνωστόν, λέω, καθώς αναφέρονται διάφορα επεισόδια, και πιο συχνά, η εκτέλεση, μετά από ανταρτοδικείο, κάποιου νεοφώτιστου αντάρτη που «κατεχράσθη» κι έφαγε πεινασμένος την κότα ενός χωρικού... Κι άλλα όμως μέσα επιστρατεύτηκαν συχνά, βαριά κι ασήκωτα κάποτε, για την εξασφάλιση της απαραίτητης σ' ένα στρατό σαν το αντάρτικο πειθαρχίας.

Ιδού τώρα περί τίνος πρόκειται.

Επέστρεφε, λέει, στη Ρούμελη, στα δικά του λημέρια, με το Βελουχιώτη, ένα τμήμα του ΕΛΑΣ που είχε συναντήσει προηγουμένως το Ζέρβα στην Ηπειρο ­ δεν είχαν συγκρουστεί ακόμα πολεμικά. Οι τόποι και οι άνθρωποι εδώ ήσαν ξένοι κι απόξενοι, έως κι εχθρικοί καμιά φορά, κι οι αντάρτες ταλαιπωρούνταν περισσότερο κι από το συνηθισμένο στο γυρισμό αυτόν. Σ' ένα χωριό κάπου στ' Αγραφα, προς τη μεριά της Θεσσαλίας, έγινε κατά τα καθιερωμένα μια συγκέντρωση του κόσμου, ομιλία του Βελουχιώτη για τους σκοπούς του αγώνα και τα μέσα του, είχε αναφερθεί πάλι στην ανάγκη της αλληλεγγύης των σκλαβωμένων και την ευθύνη του αντάρτικου να διαφυλάξει τη δικαιοσύνη και την ασφάλειά τους.

Δεν είχε τελειώσει πολλή ώρα το λόγο του, οι αντάρτες ξεκουράζονταν σκορπισμένοι, όπου, καταφτάνουν ασθμαίνοντας δυο ντόπιοι άντρες, πατέρας και γιος, και καταγγέλλουν ότι δυο αντάρτες, πριν λίγη ώρα, «έκαμαν, λέει, έρευνα στο σπίτι τους και τους πήραν τα χρυσαφικά, κάτι χρυσαφικά...». Ο Βελουχιώτης διέταξε αμέσως συγκέντρωση και παράταξη του τμήματος, και ζήτησε από τους ανθρώπους ν' αναγνωρίσουν τους αντάρτες που κατάγγειλαν ή ­ αν καλοθυμάμαι ­ να παρουσιαστούν αυτοί μόνοι τους.

Βγήκαν πράγματι μπροστά οι δυο αντάρτες, καταταραγμένοι, ομολόγησαν ότι πήγαν στο σπίτι των χωρικών, αρνήθηκαν όμως ότι πήραν τίποτα, ότι πήραν, αυτό ακριβώς, τίποτα χρυσαφικά. Ο Αρης ­ δεν είχε περάσει, είπαμε, πολλή ώρα από το λόγο του, όπου δήλωνε την αφοσίωσή τους, των ανταρτών, στην προάσπιση των δικαιωμάτων και συμφερόντων του λαού... αφαρπάχτηκε από το θυμό του όσο λίγες φορές· τράβηξε το πιστόλι του, κοίταξε το ρολόι του και είπε στους δυο αντάρτες: αν σε τρία λεπτά δε φανερώσουν τα κλεμμένα χρυσαφικά, θα τους εκτελέσει, χωρίς άλλη κουβέντα, επί τόπου. Αυτοί, που ήξεραν ότι μπορεί και να γίνει έτσι, πάγωσαν, ψέλλισαν πελιδνοί ότι δεν ξέρουν τίποτα, δεν πήραν τίποτα, το τμήμα όλο κι ο κόσμος απόμεινε, αυτός όμως, ο Αρης, άρχισε να μετράει το χρόνο. «Ενα λεπτό, είπε, δύο λεπτά, μαρτυρήστε πού τα έχετε κρύψει», ο χρόνος σταμάτησε μια στιγμή, μες στη σιωπή, τέλειωναν τα τρία λεπτά, όταν, πρόβαλε τρέχοντας μια γυναίκα στο δρόμο, αυτή του σπιτιού, φωνάζοντας: «Μη, μη, έχω κρύψει εγώ αλλού τα χρυσαφικά!» (και το αγνοούσαν οι άντρες).

Το επεισόδιο τελειώνει κανονικά εδώ. Συγχρόνως σχεδόν σηκώθηκε, λέει, κάποιος συναγερμός, ότι φάνηκαν κάπου Ιταλοί κι έσπευσαν όλοι, αντάρτες κι ο άλλος κόσμος, να λάβουν μέτρα... (Μνημονεύονται, νομίζω, και βιαστικές βλαστήμιες του Βελουχιώτη σ' αυτούς που παρά λίγο να γίνουν αιτία του εγκλήματος). Κάπως έτσι. Από την κρίσιμη ωστόσο άποψη, αφού δε σκοτώθηκαν οι δύο αντάρτες, δεν τους σκότωσε ο αρχηγός τους, αφού αποδείχτηκαν αθώοι και πρόφτασε το κακό η γυναίκα, πήγαν όλα καλά. Λάθη γίνονται, κι εγκληματικά κάποτε, να όμως που εδώ, κατ' ευτυχή συγκυρία, αποφεύχθηκε το χειρότερο. Το επεισόδιο εξάλλου που μεσολάβησε με το συναγερμό και τράβηξε αυτό πάνω του την προσοχή και πάσα ενέργεια της στιγμής, πρέπει να λειτούργησε λυτρωτικά για τη φόρτιση που προηγήθηκε. Και δεν αναφέρεται πουθενά ύστερα καμιά συνέχεια στο συγκεκριμένο περιστατικό· μόνο οι γενικές εκείνες κρίσεις εχθρών και φίλων του Αρη για τη δικαιολογημένη ή απαράδεκτη αυτή συμπεριφορά του.

Καμιά, λέω, άλλη συνέχεια. Τίποτα για τους δυο αντάρτες, τι απόγιναν, τι απόκαμαν μετά απ' αυτά· πώς άραγε ήσαν στη συμπλοκή με τους Ιταλούς που ακολούθησε, και ύστερα, κάθε μέρα που περνούσε, και θα 'βλεπαν βέβαια κάπου κάπου τον αρχηγό τους, και πάντοτε τους συναγωνιστές τους. Πώς άραγε έπαιρναν το γλιτωμό τους από τον παρά τρίχα άδικο κι ατιμωτικό θάνατό τους, από το χέρι του καπετάνιου τους, μπροστά στους συντρόφους τους, πώς σκέφτονταν την αθωότητά τους.

Ούτε όμως και για το Βελουχιώτη, πώς ένιωθε τώρα... Μπορούσε άραγε να ξαναδεί όπως πρώτα τους δυο αντάρτες, αλλά κι όλο το τμήμα που είχε παραστεί στη σκηνή, εξακολουθούσε να εφαρμόζει τη μέθοδό του της πειθαρχίας, ν' απονέμει, όταν χρειάζονταν, με τον ίδιο τρόπο τη δικαιοσύνη; Του έγινε άραγε ή όχι μάθημα το παρά λίγο πάθημα;

Αυτά όλα, για να πω την αλήθεια, με πειράζουν πολύ, κι αποφεύγω, όσο μπορώ, να τα σκέφτομαι και να τα κουβεντιάζω· είμαι κιοτής, όπως έλεγε ο Μακρυγιάννης, μου αρέσουν οι μαλακοτοπιές του κόσμου, θέλω εκεί ν' αναπνέω, κλείνω, σαν τη στρουθοκάμηλο, τα μάτια μου στο κακό... Δε θα 'γραφα και τώρα όλ' αυτά, δε θα είχα υποχωρήσει στον πειρασμό, αν δε μου είχε τύχει, πριν λίγες μέρες, τώρα στα 1998, το εξής. Λέγαμε σε παρέα, σε τόνο συναναστροφής, κάτι για τα καινούργια βιβλία, σχετικά με το Βελουχιώτη. Εγώ παρασύρθηκα μια στιγμή κι αναφέρθηκα αθώα, όπως λέει πάλι ο Μακρυγιάννης, στο παραπάνω περιστατικό· ότι αξίζει να το ξεχωρίζει κανένας. Για ν' ακούσω από το φίλο μου, που ήξερε κι αυτός την υπόθεση, το σχόλιο: «Αυτά είναι λεπτομέρειες», και προχώρησε σε άλλα.

Ηξερα πάντα τη σημασία των λεπτομερειών, τη λέει κι ο Αμλετ, «να πεις όλα όσα έγιναν, με λεπτομέρειες, πώς έγιναν», γι' άλλη όμως μια φορά τώρα, κατάλαβα καλά, την απέραντη σημασία τους: των λεπτομερειών, αυτών πάνω απ' όλα... #

ΛΙΓΑ  ΛΟΓΙΑ  ΓΙΑ  ΤΟΝ  ΛΟΥΚΑ  ΚΟΥΣΟΥΛΑ  ΤΟ  ΣΥΓΓΡΑΦΙΚΟ  ΤΟΥ  ΕΡΓΟ ΚΑΙ  ΜΙΑ  ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ  ΤΟΥ.

Ο Λουκάς Κούσουλας γεννήθηκε στη Σουβάλα (Πολύδροσο) του Παρνασσού το 1929. Είναι συνταξιούχος φιλόλογος και υπηρέτησε στη δημόσια Μέση Εκπαίδευση, ως καθηγητής, γυμνασιάρχης και σχολικός σύμβουλος. Παρουσιάστηκε στα γράμματα το 1955 με ποιήματα που δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό της Θεσσαλονίκης "Νέα πορεία". Έχει δημοσιεύσει: οχτώ ποιητικές συλλογές (δύο συγκεντρωτικές εκδόσεις, "Σχηματοποίηση", Καστανιώτης 1984 και "Τα ποιήματα", Δόμος 2003)· τα πεζογραφήματα "Το βουνό", Εστία 2003 και "Τα μαύρα μάτια", Νεφέλη 1994· τα δοκίμια λογοτεχνικής κριτικής "Μετά τα φιλολογικά", Καστανιώτης 1983, "Η άλλη όψη", Λωτός 1990, "Ανθρώπους και κτήνη...", Νεφέλη 1993, "Ιστορίες ποιημάτων κι ένα γράμμα", Γνώση 1996, "Φιλοσοφώτερον και σπουδαιότερον", Δόμος 1992, "Ο Μακρυγιάννης και το σκάνταλο", Νεφέλη 2005· μεταφράσεις αρχαίων συγγραφέων, Πλάτωνος, "Ίων", Καστανιώτης 1993, Πλουτάρχου "Βίοι παράλληλοι", τ. Α΄, Β΄, Γ΄, Δ΄, Νεφέλη 1994-1996, Πλουτάρχου "Βίοι παράλληλοι", Πατάκης 1999, Πλάτωνος "Αλκιβιάδης" Α΄ και Β΄, Πόλις 2001.

Συνεργάστηκε στις εφημερίδες "Το Βήμα" και "Η Καθημερινή" καθώς και στα περιοδικά "Νέα Εστία", "Η Λέξη", "Το Δέντρο", "Πλανόδιον", κ.ά.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ  ΑΠΟ ΤΗΝ   ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ  ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΚΑΙ  ΤΗΝ  ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ  ΤΟΥ ΣΤΙΣ  21/6/2015  ΣΤΗΝ  ΕΠΙΣΗΣ  ΣΟΥΒΑΛΙΩΤΙΣΣΑ  ΜΑΡΙΑ  ΤΟΠΑΛΗ(Δημοσιογράφο, κριτικό , μεταφράστρια , ποιήτρια, συγγραφέα). ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ  ΓΙΑ ΕΚΕΙΝΗ ΕΔΩ  ...http://polydrososparnassou.blogspot.gr/2015/08/blog-post_22.html).

ΤΗΝ  ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ  ΛΟΥΚΑ  ΚΟΥΣΟΥΛΑ ΜΕ  ΤΙΤΛΟ " Με χάρισμα  μάλλον  αγγλοσαξωνικό " ΜΠΟΡΕΙΤΕ  ΝΑ ΤΗΝ ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ...http://www.kathimerini.gr/820009/article/proswpa/synentey3eis/me-xarisma-mallon-agglosa3oniko

Τίτλοι στη βάση Βιβλιονέτ

(2011)	Και μόνος και μετά πολλών, Γαβριηλίδης
(2010)	Ενθύμιον, Γαβριηλίδης
(2010)	Και μόνος και μετά πολλών, Γαβριηλίδης
(2009)	Και μόνος και μετά πολλών ή όπως όπως..., Γαβριηλίδης
(2008)	Το φεγγάρι του Υμηττού και άλλα ποιήματα, Γαβριηλίδης
(2006)	Μετά τα φιλολογικά, Νεφέλη
(2005)	Ο Μακρυγιάννης και το σκάνταλο, Νεφέλη
(2004)	Το βουνό, Βιβλιοπωλείον της Εστίας
(2003)	Τα ποιήματα, Δόμος
(2000)	Το πουκάμισο το θαλασσί, Διάμετρος
(1999)	Το βουνό, Βιβλιοπωλείον της Εστίας
(1999)	Φιλοσοφώτερον και σπουδαιότερον, Δόμος
(1996)	Νέα ποιήματα, Δόμος
(1994)	Για τα μαύρα μάτια, Νεφέλη
(1993)	Ανθρώπους και κτήνη, Νεφέλη
(1983)	Μετά τα φιλολογικά, Εκδόσεις Καστανιώτη

ΜΕ ΤΟΥΣ  ΝΙΚΗΦΟΡΟ  ΒΡΕΤΑΚΟ, ΓΙΩΡΓΟ  ΣΚΟΥΡΟΓΙΑΝΝΗ  ΚΑΙ  ΓΙΑΝΝΗ  ΜΑΡΡΕ

Συμμετοχή σε συλλογικά έργα

(2007)	Πρακτικά Α΄ Πανελληνίου Συνεδρίου για τον Γιάννη Σκαρίμπα, Διάμετρος [εισήγηση]
(2002)	Πρακτικά Β' διεθνούς συνεδρίου για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη, Δόμος [εισήγηση]
(2001)	Φώτα ολόφωτα, Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο (Ε.Λ.Ι.Α.)
(1996)	Η μεσοπολεμική πεζογραφία, Σοκόλη - Κουλεδάκη
(1996)	Η μεταπολεμική πεζογραφία, Σοκόλη - Κουλεδάκη
(1996)	Πρακτικά Α' διεθνούς συνεδρίου για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη, Δόμος [εισήγηση] ΜΕ  ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΕΣ  ΚΑΙ  ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ ΓΙΩΡΓΟ ΓΕΩΡΓΟΥΣΗ, ΓΙΩΡΓΟ ΣΚΟΥΡΟΓΙΑΝΝΗ ΚΑΙ  ΤΟΝ  ΑΔΕΛΦΟ ΤΟΥ  ΚΩΣΤΑ                                               Μεταφράσεις (2001) Πλάτων, Αλκιβιάδης. Αλκιβιάδης δεύτερος, Πόλις (1999) Πλούταρχος, Λύσανδρος-Σύλλας, Εκδόσεις Πατάκη (1996) Πλούταρχος, Βίοι παράλληλοι, Νεφέλη (1995) Πλούταρχος, Βίοι Παράλληλοι, Νεφέλη (1994) Πλούταρχος, Βίοι παράλληλοι, Νεφέλη (1994) Πλούταρχος, Βίοι παράλληλοι, Νεφέλη (1983) Πλάτων, Ίων, Εκδόσεις Καστανιώτη Λοιποί τίτλοι (1988) Σεφέρης, Γιώργος, 1900-1971, Ένας διάλογος για την ποίηση, Βιβλιοπωλείον της Εστίας [επιμέλεια] ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ  ΚΑΙ  ΣΥΓΓΡΑΦΙΚΑ  ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΠΟ  biblionet.gr