Απονομή διαμνημόνευσης Αστέρα Αξίας και Τιμής στον Κυβερνήτη ΔΗΜΗΤΡΙΟ ΜΗΤΣΑΤΣΟ

Γιατί καταγράφω αυτήν την ανακοίνωση !
Για να δημοσιοποιηθεί μια θαμμένη επι 45 χρόνια ιστορία .
Μια ιστορία Ελλήνων Αξιωματικών που πολεμώντας , υπερασπίστηκαν με τη ζωή τους και το αίμα τους , Έλληνες και Κύπριους .....

Την στιγμή που έχουμε ανάγκη από φωτεινά σύμβολα θάρρους, θεωρώ ότι είναι χρέος μας να προβάλλουμε τέτοια πρότυπα και να τα τιμούμε με τον προσήκοντα σεβασμό.
Μετά την περίπου μισού αιώνα σιωπή , ευτυχώς αναδύθηκε από την εσκεμμένη λήθη η άγνωστη, καλυμμένη , μα συγκλονιστική ιστορία.
Την αφηγείται στον Δημοσιογράφο Στ. Χελιδόνη ο Κυβερνήτης Δημήτρης Μητσάτσος με την γλαφυρή γλώσσα του .
Μια άκρως ενδιαφέρουσα ιστορική μαρτυρία που πρέπει όλοι να την μάθουμε .

Με εκτίμηση προς τον φίλο μου
Χρήστος Κεφαλούδης
Παρουσία πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας ΥΠΕΘΑ στην εκδήλωση τιμής και μνήμης των πεσόντων της Ακταιωρού Φαέθων και την απονομή διαμνημόνευσης Αστέρα Αξίας και Τιμής στον Κυβερνήτη.

Η Πολιτική και Στρατιωτική ηγεσία του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας παρέστη στην εκδήλωση τιμής και μνήμης των ηρωικώς πεσόντων της Ακταιωρού «Φαέθων» κατά την διάρκεια επιχειρήσεων, τον Αύγουστο του 1964 στις μάχες της Τηλλυρίας.
Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στο Σπίτι της Κύπρου στην Αθήνα παρουσία του Υπουργού Άμυνας της Κυπριακής Δημοκρατίας Χριστόφορου Φωκαΐδη.
Ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας Πάνος Καμμένος απένειμε την διαμνημόνευση Αστέρα Αξίας και Τιμής στον Κυβερνήτη Δημήτριο Μητσάτσο.
Στον χαιρετισμό του ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας είπε τα εξής:
«Κύριε Υπουργέ Άμυνας της Κυπριακής Δημοκρατίας,
Κύριε Αναπληρωτή Υπουργέ Εθνικής Άμυνας,
Κύριε Αρχηγέ του Γενικού Επιτελείου Εθνικής Άμυνας,
Κύριε Αρχηγέ της Εθνικής Φρουράς,
Κύριοι Αρχηγοί των Γενικών Επιτελείων,
Αγαπητοί συνάδελφοι Βουλευτές της Κυπριακής Δημοκρατίας και της Ελληνικής Δημοκρατίας,
Στρατηγοί, Ναύαρχοι, Πτέραρχοι,
Επίτιμοι Αρχηγοί που βρίσκεστε σήμερα εδώ,
Κύριε Κυβερνήτα της Ακταιωρού «ΦΑΕΘΩΝ»,
Κυρίες και κύριοι
Είναι ξεχωριστή για μένα στιγμή να βρίσκομαι σήμερα μαζί σας, σε αυτή την εκδήλωση μνήμης για την άνανδρη επίθεση τουρκικών αεροπλάνων κατά της ακταιωρού «ΦΑΕΘΩΝ» τον Αύγουστο του 1964, πράξη που ήταν ξεκάθαρη παραβίαση της κυριαρχίας της Κυπριακής Δημοκρατίας και των αρχών του διεθνούς δικαίου.
Στο σημείο αυτό θα ήθελα να τονίσω, ότι ακόμα και μετά την προσάραξη του πλοίου και την εγκατάλειψή του από το πλήρωμα συνεχίστηκαν οι βομβαρδισμοί, κατά παράβαση της συνθήκης της Γενεύης, όπως ακριβώς έκανε η Τουρκία μετά την κατάρριψη του ρωσικού αεροσκάφους όπου συνέχισε να ρίχνει πυρά κατά του πιλότου που είχε εγκαταλείψει το αεροσκάφος, κατά παράβαση κάθε αρχής διεθνούς δικαίου.
Προσερχόμαστε σήμερα με συγκίνηση, αλλά και με συνείδηση του ιστορικού βάρους αυτής της τελετής. Η υποχρέωση μας απέναντι στους ήρωες του παρελθόντος αλλά και τις γενιές του μέλλοντος, είναι να μη λησμονούμε ποτέ την ιστορική μνήμη, μεταλαμπαδεύοντας έτσι στις νεότερες γενιές τις πατροπαράδοτες αρχές και αξίες της αγάπης στην Πατρίδα, της πίστης και της αφοσίωσης στο καθήκον.
Η απόδοση τιμών στις οικογένειες των ηρωικών πεσόντων και στον Κυβερνήτη της Ακταιωρού «ΦΑΕΘΩΝ» Πλοίαρχο Δημήτριο Μητσάτσο, είναι το ελάχιστο χρέος μας προς αυτούς τους ήρωες. Θυμίζω σε όλους μας, ότι το πλήρωμα της ακταιωρού ήταν νέα παιδιά με αγάπη για την πατρίδα, που έγραψαν με το αίμα τους μια ακόμη λαμπρή σελίδα στην ιστορία του Πολεμικού μας Ναυτικού, πιστοί στις παραδόσεις της τρισχιλιετούς ιστορίας του.
Αποτελεί λοιπόν υποχρέωση για κάθε Έλληνα, να αποτίσει φόρο τιμής στα παλικάρια της Ελλάδας και της Κύπρου, που τόσο γενναιόδωρα και με αυταπάρνηση έδωσαν τη ζωή τους για την ελευθερία της Κύπρου.
Η θυσία τους στο βωμό της ελευθερίας και της ανεξαρτησίας του κυπριακού λαού υπογραμμίζει την κοινή πορεία του ελληνισμού, αποτελεί υπόδειγμα της ενότητας και της συστράτευσης και τονίζει για άλλη μια φορά τη σημασία της κοινής μας προσπάθειας.
Η κοινή μνήμη και η σημερινή εκδήλωση μας ενώνουν και αποτρέπουν τη λήθη του χρόνου. Δεν πρέπει να ξεχνούμε ποτέ, την Τουρκική εισβολή στην Κύπρο, την εκρίζωση από τις πατρογονικές τους εστίες χιλιάδων Κυπρίων Ελλήνων αδελφών μας και τη συνεχιζόμενη παράνομη κατοχή του Κυπριακού εδάφους.
Σήμερα οφείλουμε απέναντι στις νεότερες γενιές, να συνεχίζουμε να υπερασπιζόμαστε τις πανανθρώπινες αξίες της ελευθερίας και της αξιοπρέπειας, τις οποίες υπερασπίστηκε το ηρωικό πλήρωμα της Ακταιωρού «ΦΑΕΘΩΝ» δίνοντας ταυτόχρονα μήνυμα αποφασιστικότητας στον εισβολέα, που συνεχίζει δυστυχώς και σήμερα να προκαλεί με τις ενέργειές του στο χώρο του Αιγαίου και της Κύπρου.
Στο σημείο αυτό θέλω να πω ότι ο Κυβερνήτης, παρά την ηρωική του πράξη, παρά το βαρύ τραυματισμό του, συνέχισε να εκτελεί τις διαταγές τις οποίες έλαβε από το Πολεμικό Ναυτικό και να μην ομολογεί την ηρωική του πράξη.
Σήμερα λοιπόν κ. Κυβερνήτα, με απόφαση δική μου, του Αρχηγού του Γενικού Επιτελείου Εθνικής Άμυνας και του Αρχηγού του Γενικού Επιτελείου Ναυτικού αίρουμε την απαγόρευση και με κοινή απόφαση όλων μας και του Αναπληρωτή Υπουργού κ. Βίτσα και του συνόλου της στρατιωτικής ηγεσίας θα σας απονείμουμε τα οφειλόμενα προς εσάς μετάλλια εκ μέρους της Πατρίδος.
Τέλος επιτρέψατε μου, να εκφράσω ευγνωμοσύνη διότι ο Κυπριακός Ελληνισμός και η Κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας τιμά συνεχώς την ιστορική παρακαταθήκη των αγώνων και των θυσιών των ηρώων μας.
Θέλω να σας διαβεβαιώσω ότι μαζί με τον Υπουργό Άμυνας της Κύπρου κ. Χριστόφορο Φωκαΐδη έχουμε αναλάβει να κλείσουμε τους παλιούς λογαριασμούς. Το ίδιο πράξαμε με τον Αρχιπλοίαρχο Χανδρινό, ο οποίος έλαβε το Παράσημο Τιμής και Αξίας. Το ίδιο θα πράξουμε με τους συμμετέχοντες στην Επιχείρηση «Νίκη». Ήδη, το Γενικό Επιτελείο Αεροπορίας έχει προχωρήσει τις διαδικασίες. Το ίδιο θα πράξουμε και με τα στελέχη του Πολεμικού Ναυτικού, αλλά και στου Στρατού Ξηράς, διότι ασχέτως τι συνέβη, είναι απαράδεκτο να μην έχουν τιμηθεί οι ήρωες για την προσφορά τους στην Πατρίδα.

Σας ευχαριστούμε για ό,τι προσφέρατε στην Πατρίδα και κυρίως σας ευχαριστούμε για την αντοχή σας μέχρι σήμερα».

Η απόφαση για την απονομή διαμνημόνευσης Αστέρα Αξίας και Τιμής στον Κυβερνήτη Δημήτριο Μητσάτσο έχει ως εξής:

«Κατόπιν αποφάσεως του Υπουργού Εθνικής Άμυνας κ. Πάνου Καμμένου απονέμεται το στρατιωτικό αναμνηστικό μετάλλιο επιχειρήσεων Κύπρου και η διαμνημόνευση «Αστέρα και Τιμής» στον Πλοίαρχο Πολεμικής Διαθεσιμότητας Δημήτριο Μητσάτσο κυβερνήτη της ακταιωρού «ΦΑΕΘΩΝ», για τη συμμετοχή του στα γεγονότα που έλαβαν χώρα στην Τηλλυρία και στη Λευκωσία το 1964 καθώς επίσης και τις διακεκριμένες υπηρεσίες προς τις ΕΔ και την πατρίδα».

Γιατί  καταγράφω αυτήν την ανακοίνωση !

Για να δημοσιοποιηθεί μια θαμμένη επι 45 χρόνια ιστορία .

Μια ιστορία Ελλήνων Αξιωματικών που πολεμόντας , υπερασπίστηκαν με τη ζωή τους και το αίμα τους , Έλληνες και Κύπριους .

Την στιγμή που έχουμε ανάγκη από φωτεινά σύμβολα θάρρους, θεωρώ ότι είναι χρέος μας να προβάλλουμε τέτοια πρότυπα και να τα τιμούμε με τον προσήκοντα σεβασμό.

Μετά την περίπου μισού αιώνα σιωπή , ευτυχώς αναδύθηκε από την εσκεμμένη λήθη η άγνωστη, καλυμμένη , μα συγκλονιστική  ιστορία. 

Την αφηγείται στον Δημοσιογράφο Στ. Χελιδόνη ο Κυβερνήτης Δημήτρης Μητσάτσος με την γλαφυρή γλώσσα του .

Μια άκρως ενδιαφέρουσα ιστορική μαρτυρία που πρέπει όλοι να την μάθουμε . 

 

Με εκτίμηση προς τον φίλο μου 

Χρήστος Κεφαλούδης 

To άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά από την Καθημερινή....την Τρίτη, 4 Ιανουαρίου 2011
Συνέντευξη στον Στέφανο Χελιδονη

ΚΥΠΡΟΣ 7,8, και 9 Αυγούστου 1964, τουρκικά μαχητικά καίνε με Βόμβες ναπάλμ την Τηλλυρία.

Εξαιρετικά σπάνια φωτογραφία της ακταιωρού Φαέθων υπό τουρκικό πυρ. Το ηρωικό πλήρωμα κατέρριψε 2 τουρκικά αεροσκάφη F-100
Ο τότε κυβερνήτης της ελληνικής ακταιωρού Δημήτρης  Μητσάτσοςπεριγράφει μια σχεδόν άγνωστη πολεμική σελίδα στην Κύπρο του ’64
Την υπογραφή των Συμφωνιών Ζυρίχης - Λονδίνου του 1959 ακολούθησε η υποβολή των 13 σημείων του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ΄, το 1963, για τροποποίηση του Συντάγματος της Κυπριακής Δημοκρατίας. Ξεκίνησε τότε μία περίοδος ιδιαίτερης έντασης στην Κύπρο μέχρι και το 1967.

Προς ενίσχυση της άμυνας της Κυπριακής Δημοκρατίας για αντιμετώπιση της εντεινόμενης τουρκικής απειλής, το 1964 η κυβέρνηση Γεωργίου  Παπανδρέου απέστειλε στην Κύπρο μία μεραρχία στρατού και Έλληνες αξιωματικούς για στελέχωση της Κυπριακής Εθνοφρουράς, η οποία ιδρύθηκε το ίδιο έτος, με αρχηγό τον Γεώργιο Γρίβα. Στις 7 Αυγούστου ξέσπασαν στην περιοχή της Τηλλυρίας αιματηρές συγκρούσεις, όταν η Εθνοφρουρά προσπάθησε να εξουδετερώσει τον θύλακα Μανσούρας - Κοκκίνων, που είχαν συγκροτήσει οι Τούρκοι . με απώτερο στόχο τη δημιουργία προγεφυρώματος για μια ενδεχόμενη απόβαση στην Κύπρο.

Κατά τη διάρκεια των συγκρούσεων, που κράτησαν τέσσερις μέρες, αεροσκάφη της Τουρκίας  επιτέθηκαν με βόμβες ναπάλμ εναντίον θέσεων της Εθνοφρουράς της Κυπριακής Δημοκρατίας, αλλά και κατοικημένων περιοχών, σκοτώνοντας και τραυματίζοντας δεκάδες άτομα, ενώ ακρότητες δεν έλειψαν και από την ελληνική πλευρά.

Στις μάχες αυτές έλαβαν μέρος και δύο ακταιωροί, που είχαν αποσταλεί παράλληλα με τη μεραρχία, στο πλαίσιο της ίδιας πολιτικής. Μόλις έφτασαν στο νησί, τα δύο πλοία ανήρτησαν την κυπριακή σημαία και αποτέλεσαν τη μοναδική ναυτική δύναμη της Κύπρου. Στις 8 Αυγούστου 1964 τουρκικά μαχητικά βομβάρδισαν την ακταιωρό «Φαέθων» στο καραβοστάσι «Ξερός», σκοτώνοντας έξι μέλη του πληρώματος. Ο κυβερνήτης του πλοίου, ανθυποπλοίαρχος τότε του Βασιλικού Ναυτικού, Δημήτριος Μητσάτσος δέχθηκε πυρά στο δεξί του χέρι, το οποίο στη συνέχεια και έχασε. Με αυταπάρνηση και ηρωισμό, ο καπετάνιος και τα μέλη του πληρώματος που τελικά σκοτώθηκαν, έσωσαν τη ζωή 15 συναδέλφων τους. Στις 8 Αυγούστου 2007 τελέστηκε για πρώτη φορά μνημόσυνο στο κοιμητήριο των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης, στη Λευκωσία, εις μνήμην των έξι αυτών Ελλήνων που έχασαν τη ζωή τους.

Ο Δ. Μητσάτσος αποφοίτησε από το Πολυτεχνείο το 1970 και στη συνέχεια απασχολήθηκε στην Ελληνική Ναυπηγική Βιομηχανία. Το 1983 ανέλαβε γενικός διευθυντής της Ελληνικής Ενωσης Προστασίας Θαλασσίου Περιβάλλοντος (HELMEPA - Hellenic Marine Environment ProtectioAssociation) και το 2006, γραμματέας της INTERMEPA (Διεθνής Ενωση Προστασίας Θαλασσίου Περιβάλλοντος). Σαραντα τρία χρόνια μετά την επίθεση των τουρκικών βομβαρδιστικών στον Ξερό, ο κυβερνήτης του «Φαέθων» φωτίζει, μέσω της «Κ», μία άγνωστη -για πολλούς- σελίδα του Κυπριακού.

«Στην Κύπρο πήγα σαν αξιωματικός του ναυτικού το 1964, ως κυβερνήτης ενός πολεμικού πλοίου και διοικητής δύο. Τα πλοία λέγονταν «Φαέθων» και «Αρίων», και δωρίθηκαν από τον Αναστάση Λεβέντη στην Κυπριακή Δημοκρατία το 1964, με σκοπό να προασπίσουν τα βόρεια παράλια της Κύπρου από ενδεχόμενες τουρκικές αποβάσεις και άλλες επιθετικές πράξεις, καθόσον η Κύπρος δεν είχε προστασία από τη θάλασσα. Εκεί έπρεπε να ενταχθώ υπό τις διαταγές της κυπριακής κυβέρνησης. Η τελευταία αποστολή ήταν να υποστηρίξω από τη θάλασσα, τη μάχη που έδιναν οι ελληνικές και ελληνοκυπριακές δυνάμεις στη στεριά. Τα πληρώματα των πλοίων ήταν Έλληνες. Στο καράβι μου ήμασταν τρεις μόνιμοι από τους 23, εγώ που ήμουν αξιωματικός, απόφοιτος της Σχολής Δοκίμων, και δύο υπαξιωματικοί. Οι υπόλοιποι ήταν ναύτες που έκαναν τη θητεία τους.
Τα καράβια ήταν γερμανικά, του 1935 και σε άσχημη κατάσταση. Δεν είχαν δύναμη να σταματήσουν κάποιο στόλο. Προσπάθησαν να τα επισκευάσουν εδώ στην Ελλάδα πολύ γρήγορα, με αποτέλεσμα να υπάρχουν ζημιές , φεύγοντας, κυρίως στο «Φαέθων», αυτό στο οποίο ήμουν εγώ. Φύγαμε χωρίς σημαία, με ψεύτικα ονόματα, χωρίς ταυτότητα. Το πλοίο δεν είχε ταυτότητα. Φτάσαμε στην Κύπρο, όπου εγκαταστήσαμε τα πυροβόλα και αρχίσαμε περιπολίες στο βόρειο μέρος, για προστασία των ακτών.

Τον Αύγουστο έγιναν μάχες μεταξύ Τουρκοκυπρίων και Ελληνοκυπρίων, στις οποίες συμμετείχαν ελληνικές και τουρκικές δυνάμεις. Λάβαμε και εμείς μέρος, στη Μανσούρα και στα Κόκκινα. Μία από τις ζημιές που είχα στο καράβι μου ήταν στη μία μηχανή, η οποία, από την ώρα που φύγαμε από τον Ναύσταθμο, χάλαγε συνέχεια. Χάλασε και στο τέλος των επιχειρήσεων· είχε πέσει η Μανσούρα, όταν έσπασε πάλι ένα κομμάτι της μίας αντλίας και σταμάτησε η μία μηχανή. Πήρα διαταγή να πάω σε έναν όρμο δίπλα, να μείνει και το άλλο πλοίο εκεί μέχρι να επισκευάσουμε τη μηχανή και να πάρουμε εντολές, να δούμε πού θα πηγαίναμε. Ενώ ταξίδευα από τη Μανσούρα για τον όρμο, πέρασε από πάνω ένα αεροπλάνο, του οποίου την εθνικότητα δεν είδαμε, αλλά υποπτεύτηκα ότι είναι τουρκικό. Όταν φτάσαμε στο λιμάνι και το πρωί βγήκα έξω, είδα στις εφημερίδες ότι είχαν επέμβει τα τουρκικά αεριωθούμενα.

Το μεσημέρι της 8ης Αυγούστου περιμέναμε το ανταλλακτικό και πυρομαχικά. Είχε έρθει μία βενζινάκατος να μας φέρει εφόδια, όταν είδα πάνω από τον όρμο ένα αναγνωριστικό αεροπλάνο. Επειδή ήμουν αξιωματικός πυροβολικού, είχα υπόψη μου τον τρόπο που γίνονται αυτές οι επιχειρήσεις. Όταν πετάει ένα αναγνωριστικό αεροπλάνο για φωτογραφίες, αυτό είναι ο προπομπός επίθεσης, δηλαδή όπου να 'ναι θα έρθουν τα μαχητικά. Τότε έδιωξα το άλλο πλοίο, που δεν είχε ζημιά, να πάει στη Λεμεσό, όπως του είχε πει και ο αντιπλοίαρχος, τότε, Αραπάκης από τη Λευκωσία, φώναξα το πλήρωμα και είπα ότι όποιοι έχουν υποχρεώσεις ή θέλουν να φύγουν, να μπουν στη βάρκα και να φύγουν, διότι έκαναν τη θητεία τους. Δεν είχαν λόγο να πολεμήσουν αν δεν ήθελαν, διότι η Ελλάδα δεν είχε πόλεμο, ήταν σε ειρήνη. Αυτή ήταν αποστολή σε άλλο κράτος, για την προστασία του ελληνισμού εκεί. Μάλιστα, οι δύο υπαξιωματικοί που σκοτώθηκαν, του ενός η γυναίκα είχε γεννήσει πριν από ένα μήνα και του άλλου η γυναίκα ήταν έγκυος. Τους είπα: «Φύγετε, γιατί έχετε παιδιά και σε λίγη ώρα μπορεί να…». Δυστυχώς, δεν έφυγε κανείς και έμειναν όλοι.

Μόλις έφυγε η βενζινάκατος και ανέβασαν την άγκυρα, έστειλα σήμα στη Λευκωσία ότι αναμένω τουρκική προσβολή. Η απάντηση ήταν: «Αναμείνετε να βληθείτε πρώτα και εν συνεχεία να απαντήσετε με τα πυροβόλα σας». Πράγμα που έγινε με ένα πυροβόλο ουσιαστικά, διότι είχε γίνει λάθος από εδώ και μου είχαν δώσει πέντε κάνες και μόνο για τη μία πυρομαχικά. Οι άλλες τέσσερις είχαν πυρομαχικά, αλλά για άλλου είδους πυροβόλα. Και δοκιμές δεν είχαν γίνει, παρά μόνο στη Μανσούρα, όπου διαπιστώθηκε αυτό, αλλά δεν μπορούσε να λυθεί, γιατί τα πυρομαχικά έπρεπε να έρθουν από την Ελλάδα.

Η μάχη

Ηρθαν τα αεροπλάνα και άρχισαν τις επιθέσεις. Η μάχη κράτησε αρκετή ώρα, διότι έκανα ελιγμούς ανάμεσα από κάτι αμερικανικά φορτηγά που ήταν εκεί για να φορτώσουν μετάλλευμα. Φαντάστηκα ότι οι Τούρκοι δεν θα χτυπούσαν γιατί θα έβλεπαν τις αμερικανικές σημαίες, αλλά οι επιθέσεις ήταν αγριότατες. Ρίξαμε ένα αεροπλάνο και χτυπήσαμε ένα άλλο, που, νομίζω, προσγειώθηκε στην Τουρκία. Με μία μηχανή δεν μπορείς να χειριστείς το πλοίο καλά, γιατί δεν στρίβει εύκολα. Χάνει τις δυνατότητες ελιγμών και την ταχύτητά του, η οποία δεν ήταν υψηλή, καθώς άλλο είναι να πηγαίνεις με οκτώ μίλια, και άλλο με δεκαεπτά. Όχι ότι θα γινόταν τίποτα αποτελεσματικότερο, αλλά θα ήταν πιο εύκολες οι κινήσεις μου για να αποφύγω περισσότερες ζημιές.
 

Άρχισαν να σκοτώνονται άνθρωποι. Στην προσπάθειά μου να σώσω το υπόλοιπο πλήρωμα, σκέφτηκα ότι το καλύτερο θα ήταν να το κάτσω πάνω στην άμμο. Εκεί υπήρχε μια προβλήτα, όπου πουλούσαν το μετάλλευμα στα καράβια που περίμεναν να φορτώσουν. Την ώρα που έδινα τη διαταγή να στρίψουμε, το καράβι δεν έστριβε. Κοίταξα στην τιμονιέρα και είδα ότι ο πηδαλιούχος είχε σκοτωθεί. Πήρα το πηδάλιο και μετά ήρθε δίπλα μου ο ύπαρχος, ο νοσοκόμος και κάποιοι άλλοι. Ένα αεροπλάνο, που ερχόταν πολύ κοντά με το νερό και δεν το είδε κανείς, έριξε μία ριπή στη γέφυρα και σκοτώθηκαν ο ύπαρχος, ο νοσοκόμος και ένας Κύπριος που ήταν μαζί μας, τραυματίστηκε κάποιος άλλος και πέρασαν οι σφαίρες μέσα από το χέρι μου. Οπότε, στην έξαψη και με ένα χέρι, το έριξα στην παραλία και διέταξα εγκατάλειψη πλοίου.

Οι άνθρωποι πήδηξαν στο νερό για να κολυμπήσουν κάτω από την προβλήτα, αλλά τα αεροπλάνα συνέχισαν τις επιθέσεις και τους πυροβολισμούς στους ναυαγούς στη θάλασσα.

Τελικά βγήκαμε έξω. Είπα στο πλήρωμα να βρουν αυτοκίνητο να μας πάνε σε νοσοκομείο. Πήγαμε. Οι Τούρκοι έκαψαν το καράβι με βόμβες ναπάλμ, όπως και πολλούς ανθρώπους στις παραλίες εκεί στο καραβοστάσι «Ξερός». Από τους 23 μέσα στο πλοίο, σκοτώθηκαν οι δύο υπαξιωματικοί, τέσσερις ναύτες και ο Κύπριος. Είμαι ο μόνος επιζών αξιωματικός, που είμαι ανάπηρος, με κομμένο το δεξί χέρι.

Πήρα διαταγή να μη μιλήσω ποτέ...

Η συγκάλυψη έγινε άμεσα. Επέστρεψα από την Κύπρο με δύο χέρια, αλλά για να μη με δουν οι δημοσιογράφοι, με έβαλαν σε νοσοκομείο που δεν λειτουργούσε, και χωρίς υποτυπώδη ιατρική περίθαλψη, έπαθα γάγγραινα. Έκτοτε ζώ  με ένα χέρι. Στη συνέχεια, αποφάσισαν οι υπεύθυνοι  να καλύψουν το γεγονός όλα αυτά τα χρόνια, καθόσον ήμουν μόνιμος αξιωματικός και θα υπήρχε πρόβλημα, εάν αποκαλυπτόταν ότι ένας  Έλληνας μόνιμος αξιωματικός συμμετείχε σε μάχη με Τούρκους.

Το 1964 οι διοικούντες δεν είχαν έτοιμα σενάρια να αντιμετωπίσουν μία κρίση. Σκέφτηκαν: «Να στείλουμε τα καράβια, τι θα γίνει; Δεν θα γίνει τίποτα».

Το πράγμα στράβωσε από τη στιγμή που γύρισα ζωντανός. Απόφοιτος της Σχολής Δοκίμων, μόνιμο στέλεχος του Ναυτικού, πώς θα δικαιολογούταν; Πώς βρέθηκα με ένα χέρι, κι από πού; Οι άλλοι απολύθηκαν, και πήγαν σπίτια τους. Αυτοί και να μίλαγαν, δεν έπαιζε ρόλο, γιατί ήταν αρτιμελείς και πλέον ιδιώτες. Εγώ όμως ήμουν μόνιμος, και ως μόνιμο έπρεπε να με πάνε κυβερνήτη σε καράβι. Πώς θα ήμουν με ένα χέρι;

«Πώς θα σε εμφανίσουμε;»

Το μόνο που έμενε ήταν να συγκαλυφθεί το πράγμα κι εγώ να λέω ότι έχασα το χέρι σε μια έκρηξη, όπως μου είχαν πει. Πρότεινα να παραμείνω στο Ναυτικό, εν ενεργεία, και να σταδιοδρομήσω με τους συμμαθητές μου.

Αλλά μου είπαν οι αρχηγοί: «Πώς θα σ' εμφανίζουμε; Με το μανίκι στην τσέπη»; Πας σε δεξιώσεις με το μανίκι στην τσέπη; Είναι άσχημο το θέαμα, κατάλαβες;

Γι' αυτό κι εγώ έδωσα εξετάσεις, μπήκα στο Πολυτεχνείο, τώρα είμαι ηλεκτρολόγος - μηχανολόγος κι αυτά είναι απλώς μια ανάμνηση. Σήμερα είμαι πλοίαρχος σε πολεμική διαθεσιμότητα και εργάζομαι στη ναυτιλία, στη HELMEPA.

Μετά το γεγονός, μας έφεραν στην Ελλάδα και η διαταγή που πήρα ήταν να μη μιλήσω ποτέ γι' αυτό το θέμα. Ακολούθησα τις οδηγίες που μου έδωσαν. Βεβαίως, όλος ο κόσμος το ήξερε. Και στο Πολυτεχνείο, που σπούδασα πέντε χρόνια, και στην Αμερική όλοι οι φίλοι μου από το αμερικανικό ναυτικό το ήξεραν. Έρχομαι σε επαφή με τις οικογένειες, γιατί με έβρισκαν οι μανάδες και με ρωτούσαν πώς πέθαναν τα παιδιά τους. Και κανείς δεν μπορεί να  απαλύνει τον πόνο μιας μάνας, άμα χάσει το παιδί της. Προσπαθούσα -μη λέγοντας λεπτομέρειες- να μεταφέρω αυτόν τον πόνο στους εκάστοτε αρχηγούς Ναυτικού και στους εκάστοτε υπουργούς Εθνικής Αμύνης μέχρι που έγινε η Χούντα.

Κανείς δεν είχε το σθένος μέχρι τώρα να πει ότι το 1964 το Πολεμικό Ναυτικό της Κύπρου είχε Έλληνες μέσα. «Σε αυτούς που σκοτώθηκαν, δίνουμε αυτές τις ηθικές αμοιβές», ένα παράσημο, ένα μετάλλιο, ένα γράμμα, κάτι, εν πάση περιπτώσει, που όποιος από τους δικούς τους ζει τώρα, να έχει να λέει ότι «είναι θαμμένος στη Λευκωσία, αλλά η πατρίδα δεν μας ξέχασε». Και καλά η Ελλάδα. Ας πούμε ότι για λόγους απορρήτους κ.τλ. το συγκάλυψαν. Η Κύπρος, για την οποία κι έπεσαν; Τι έκανε;

Το μνημόσυνο

Το καλοκαίρι έκαναν μνημόσυνο στη Λευκωσία. Είναι θαμμένοι εκεί οι έξι αυτοί άνθρωποι και για πρώτη φορά έγινε έπειτα από 43 χρόνια εθνικό μνημόσυνο για τη μνήμη τους. Με κατέπληξε και με συγκλόνισε αυτό, διότι είναι η πρώτη φορά που πήρα πρόσκληση να πάω σε τέτοια εκδήλωση. Χάρη σε έναν Έλληνα παπά στο νεκροταφείο εκεί, τον Παναγιώτη Τριανταφύλλου, και σε έναν όμιλο Ελλαδιτών που ζουν στην Κύπρο, έγινε το μνημόσυνο, στο οποίο εκπροσωπήθηκε και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας και υπουργοί και τα κόμματα. Καθαρίστηκαν οι τάφοι. Έστειλαν προσκλήσεις εδώ. Στην Ελλάδα δεν έχει γίνει τέτοιο πράγμα ποτέ, ή, αν έχει γίνει, δεν έχω προσκληθεί. Και στην Κύπρο, όπου έκαναν κάποτε ένα μνημόσυνο υπέρ των πεσόντων γενικώς του '64 και '74, δεν πήρα πρόσκληση. Αλλά ούτε από το ελληνικό Ναυτικό, ούτε από πουθενά. Κατάλαβα ότι αυτή η στάση υπάρχει τόσο καιρό διότι κάποιοι κάποτε έτσι θέλησαν, αυτοί οι κάποιοι έφυγαν ή πέθαναν και στη χώρα μας δυστυχώς έτσι γίνεται: όταν ξεκινήσει κάτι, αν δεν έχει κάποιος το σθένος ή την θέληση να ψάξει, στο τέλος αυτό το κάτι θάβεται. Γιατί δεν πήγα εγώ να το κινήσω; Διότι ζούμε σε μια χώρα, στην οποία ο καθένας θέλει να προβάλλεται . Ποτέ δεν σκέφτηκα να προβληθώ μέσω του αίματος άλλων και μάλιστα για έναν τέτοιο σκοπό.

«Δεν έχω ενοχές· έχω μετανιώσει...»

Έπειτα από δέκα χρόνια, στο μέρος που εγώ και το πλήρωμά μου πολεμήσαμε, έγινε η προδοσία, και τώρα εκεί ακριβώς βρίσκονται Τούρκοι. Στην Κύπρο με ρώτησαν: «Αισθάνεστε ενοχές που είναι νεκροί αυτοί οι άνθρωποι κι είπατε εσείς πυρ κι αποφασίσατε να πολεμήσετε;». Απάντησα ότι αυτό είναι ένα σοκ μεγάλο, διότι όταν είσαι 27 χρονών και ξέρεις ότι έχουν σκοτωθεί επτά άνθρωποι, χώρια οι άλλοι στη μάχη κ.λπ., που δεν γνωρίζω, πώς νιώθεις μετά; Ενώ σταδιοδρομείς στο Ναυτικό, θα γίνουν ατυχήματα, κάποιοι θα πεθάνουν, κάποιοι θα αρρωστήσουν. Συνηθίζεις στην ιδέα του ότι «όταν δίνω μία διαταγή, είναι πολύ πιθανό να προκαλέσει και θύματα, προκειμένου να επιτύχουμε τον στόχο μας». Όταν είσαι όμως 27 χρονών και δεν έρθει κανείς να σου εξηγήσει μετά και να σου πει: «Ξέρεις τι παιδί μου; Αυτά συμβαίνουν», μένεις μόνος με την αγωνία - στην αρχή- «άραγε καλά έκανα»;

Τα παράσημα και οι ηθικές αμοιβές έχουν σκοπό να πουν: «Μπράβο σου, καλά έκανες, είσαι ήρωας, εντάξει». Έτσι, απαλύνεται και ο πόνος της ζημιάς, αλλά και τα συναισθήματα της αμφιβολίας. Να μην αμφιβάλλει, δηλαδή, ο νέος άνθρωπος: « Kαλά έκανα, ρε παιδί μου, και σκοτώθηκαν αυτοί οι άνθρωποι ή τους πήρα στο λαιμό μου»; Σε μένα δεν ήρθε κανείς να μου το πει αυτό. Οπότε, λογικά με ρωτούν: «Eχεις ενοχές»; Και απαντώ: «Εάν γνώριζα τι θα συνέβαινε το 1974, δεν θα πολεμούσα». Αυτό δεν λέγεται ενοχή. Λέγεται μετάνοια για κάτι που έκανα, μπροστά σε αυτά που συνέβησαν εν συνεχεία. Δηλαδή, γιατί να χυθεί αυτό το αίμα, τη στιγμή που στα μέρη που χύθηκε, κάποιοι από εμάς έφεραν τους Τούρκους; Ήταν προδοσία. Εγώ δεν είμαι από τους προδότες, άρα τα συναισθήματά μου δεν είναι ενοχές. Το χειρότερο συναίσθημα είναι της αγανάκτησης, γιατί επί 43 χρόνια είναι απαράδεκτο να έχουν σκοτωθεί άνθρωποι για έναν σκοπό της πατρίδας τους κι αυτή να έχει αδιαφορήσει.

Αλλά επειδή η πατρίδα αποτελείται από ανθρώπους, λες: «Δε βαριέσαι τώρα, τι ψάχνεις»; Αυτή είναι η ιστορία.

Και φυσικά όλα αυτά χαμένα πήγαν, διότι η Κύπρος εξακολουθεί να είναι διαιρεμένη.

Χρήστος Κεφαλούδης