ΚΑΒΑΦΗΣ: " ΚΑΙ ΑΝ ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙΣ ΝΑ ΚΑΜΕΙΣ ΤΗ ΖΩΗ ΣΟΥ ΟΠΩΣ ΤΗΝ ΘΕΛΕΙΣ ΤΟΥΤΟ ΠΡΟΣΠΑΘΗΣΕ ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ . ΜΗΝ ΤΗΝ ΕΞΕΥΤΕΛΙΖΕΙΣ..."

Του "Γ"{Επιλογή  και  σύνδεση  κειμένων,εικόνων  και  βίντεο}

Στις  29/4/1863 γεννήθηκε  στην  Αλεξάνδρεια  ο  Κωσταντίνος  Καβάφης.Και  σε  ηλικία  70  χρονών  πέθανε   στη  γεννέτηρά  του στις  29/4/1933, στα  γενέθλιά  του....
Δούλεψε ως δημόσιος υπάλληλος, ως  γραφέας στην αγγλική υπηρεσία Αρδεύσεων  παραμένοντας  στο  ίδιο  γραφείο  για  33  χρόνια.  Κράτησε  τα  όνειρά  του  και  τα  ιδανικά  του    και  ήταν  τελειομανής πεισματάρης και ασυμβίβαστος  στην  ποίησή  του. "Βασάνιζε " πολύ  τους  στίχους  του  πριν  τους  δημοσιεύσει.

Δεν τα ηύρα πια ξανά τα τόσο
γρήγορα χαμένα.... τα ποιητικά
τα μάτια, το χλομό το πρόσωπο
στο νύχτωμα του δρόμου.

Δε τα ηύρα πια τ’ αποκτηθέντα
κατά τύχην όλως, που έτσι
εύκολα παραίτησα και που
κατόπι με αγωνία ήθελα.

Τα ποιητικά τα μάτια,
το χλομό το πρόσωπο,
τα χείλη εκείνα
δεν τα ηύρα πια.

Θεωρούσε  πως  η  γλώσσα είναι μία και ενιαία και δεν διάλεξε στρατόπεδο στη μάχη καθαρεύουσας- δημοτικής. Ο  Καβάφης είχε κατατάξει τα ποιήματά του σε τρεις κατηγορίες: τα ιστορικά, τα φιλοσοφικά και τα ηδονικά ή αισθησιακά.

Η μορφή των ποιημάτων του  * ιδιότυπη γλώσσα (μείγμα καθαρεύουσας και δημοτικής, με ιδιωματικά στοιχεία της Κωνσταντινούπολης), λιτός λόγος ,σπάνια χρησιμοποιούσε  επίθετα και  τα  ποιήματά  του  χαρακτηρίζονται  απο σχεδόν ολοκληρωτική απουσία ομοιοκαταληξίας . 

Την  ειρωνια  που  ήθελε  να  εκφράσει στα  γραπτά  του   ,την  εξέφραζε   μέσα  απο τα  σημεία   στίξης   που  έβαζε .  Τα   ποιήματά του δημοσίευε σε περιοδικά και εφημερίδες. Η πρώτη συλλογή με 154 ποιήματά του εκδόθηκε μετά το θάνατό του. Είχε , στα  τελευταία  χρόνια  της  ζωής  του, χάσει  τη  φωνή  του  απο  τον  καρκίνο  και  αναγκαζόταν  και  επικοινωνούσε  με  σημειώματα.

Η Πόλις
Είπες• «Θα πάγω σ' άλλη γή, θα πάγω σ' άλλη θάλασσα,
Μια πόλις άλλη θα βρεθεί καλλίτερη από αυτή.
Κάθε προσπάθεια μου μια καταδίκη είναι γραφτή•
κ' είν' η καρδιά μου -- σαν νεκρός -- θαμένη.
Ο νους μου ως πότε μες στον μαρασμό αυτόν θα μένει.
Οπου το μάτι μου γυρίσω, όπου κι αν δω
ερείπια μαύρα της ζωής μου βλέπω εδώ,
που τόσα χρόνια πέρασα και ρήμαξα και χάλασα».

Καινούριους τόπους δεν θα βρεις, δεν θάβρεις άλλες θάλασσες.
Η πόλις θα σε ακολουθεί. Στους δρόμους θα γυρνάς
τους ίδιους. Και στες γειτονιές τες ίδιες θα γερνάς•
και μες στα ίδια σπίτια αυτά θ' ασπρίζεις.
Πάντα στην πόλι αυτή θα φθάνεις. Για τα αλλού -- μη ελπίζεις --
δεν έχει πλοίο για σε, δεν έχει οδό.
Ετσι που τη ζωή σου ρήμαξες εδώ
στην κώχη τούτη την μικρή, σ' όλην την γή την χάλασες.

Φύλαξε μυστική την προσωπική του ζωή και τις σεξουαλικές του προτιμήσεις. Ζούσε  διπλή  ζωή . Συχνά στα ερωτικά του ποιήματα δεν προσδιορίζεται το φύλο των προσώπων ενώ σε άλλα βλέπουμε μια αποστασιοποιημένη αφήγηση σε τρίτο πρόσωπο.Με  το  πέρασμα  όμως  των  χρόνων, η ομοφυλοφιλία γίνεται εμφανής στην διήγησή του και χωρίς πια ενοχές. Τα ποιήματά του χαρακτηρίζονται από έναν διάχυτο ερωτισμό. 

Η Μαργερίτ  Γιούρσεναρ(Γαλλίδα συγγραφέας και ποιήτρια, μια από τις κορυφαίες λογοτεχνικές μορφές της  Γαλλίας του εικοστού αιώνα) είχε σχολιάσει πως "τα ερωτικά ποιήματα του Καβάφη είναι περισσότερο ποιήματα περί έρωτος παρά προς το ερωτικό αντικείμενο".

Επέστρεφε συχνά και παίρνε με
Αγαπημένη αίσθησις
Επέστρεφε και παίρνε με.
Όταν ξυπνά του σώματος η μνήμη
Κι επιθυμιά παλιά ξαναπερνά στο αίμα,
Όταν τα χείλη και το δέρμα ενθυμούνται
Κι αισθάνονται τα χέρια σαν ν’ αγγίζουν πάλι.

ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ* Η πιο εξαιρετική πνευματική φυσιογνωμία της Αιγύπτου είναι χωρίς άλλο ο ποιητής Καβάφης. 

"Στο μεσόφωτο του αρχοντικού σπιτιού του, προσπαθούσα να διακρίνω τη μορφή του. Ανάμεσά μας είναι ένα μικρό τραπεζάκι, γιομάτο ποτήρια με χιώτικη μαστίχα και ουίσκι, και πίνουμε.

Μιλούμε για πλήθος πρόσωπα κι ιδέες, γελούμε, σωπαίνουμε, και πάλι αρχίζει, με κάποια προσπάθεια, η κουβέντα. 

Εγώ προσπαθώ να κρύψω στο γέλιο τη συγκίνηση και τη χαρά μου. 

Να ένας άνθρωπος μπροστά μου, άρτιος, που τελεί τον..άθλο της τέχνης με υπερηφάνεια και σιωπή, αρχηγός ερημίτης κι υποτάσσει την περιέργεια, τη φιλοδοξία και τη φιληδονία στον αυστηρό ρυθμό μιας επικούρειας ασκητικής."

Ο  ΚΩΣΤΑΝΤΙΝΟΣ  ΚΑΒΑΦΗΣ  ΕΙΠΕ........

-Τον φόβο σου μόνο εσύ μπορείς να τον θρέψεις και μόνο εσύ μπορείς να τον καταστρέψεις."Τους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπας,τον άγριο Ποσειδώνα δεν θα συναντήσεις,αν δεν τους κουβανείς μες στην ψυχή σου,αν η ψυχή σου δεν τους στήνει εμπρός σου". 

-Οι άνθρωποι που έχεις δίπλα σου να είναι λίγοι και καλοί.  Μην εξαντλείσαι "μέσα στην πολλή συνάφεια του κόσμου".

-Αυτά που δεν λες, αυτά που δεν ζεις, αυτά που δεν θες να παραδεχθείς ούτε στον εαυτό σου, τα απωθημένα και τα καταπιεσμένα σου ένστικτα είναι αυτά που θα έρθουν μια μέρα και θα σε εκδικηθούν, θα σε πνίξουν.Μην καταπιέζεις τον εαυτό σου, μην δημιουργείς αδιέξοδα εκεί που δεν υπάρχουν. Ζήσε.

-Πόθος. Έρωτας. Σεξ. Αγάπη. Οι μεγαλύτερες κινητήριες δυνάμεις. 

-Δεν έχουν σημασία μόνο αυτά που ζήσαμε. Ίσως μεγαλύτερη σημασία έχουν αυτά που δεν ζήσαμε.

- Ό,τι αρχίζει, θα τελειώσει. Ό,τι δεν αρχίσει δεν θα τελειώσει και ποτέ. Έρωτας δεν είναι μόνο ό,τι εκπληρώθηκε- είναι και ό,τι πόθησες. Ίσως γι’ αυτό μας τρώνε για πάντα οι ανεκπλήρωτοι έρωτες. Δεν πεθαίνουν γιατί δεν κατάφεραν να γεννηθούν. 

-Το να παραδεχθούμε ότι κάτι πέθανε, ότι έκανε τον κύκλο του, ότι δεν είναι πια ό,τι ήταν, ότι το χάσαμε για πάντα, δεν είναι εύκολη υπόθεση. Η μόνη λύση είναι, όμως, να αποχαιρετήσεις αυτό που φεύγει "σαν έτοιμος από καιρό, σα θαρραλέος". Τουλάχιστον "σαν". Μέχρι να γίνεις θαρραλέος.

Και τώρα τι θα γένουμε χωρίς βαρβάρους; Οι άνθρωποι αυτοί ήσαν μια κάποια λύσις.

# Σε μερικούς ανθρώπους έρχεται μια μέρα που πρέπει το μεγάλο ΝΑΙ ή το μεγάλο ΟΧΙ να πούνε.

# Σαν έτοιμος από καιρό, σα θαρραλέος, αποχαιρέτα την Αλεξάνδρεια που φεύγει.

Σαν άξαφνα ώρα μεσάνυχτα
ακουστεί αόρατος θίασος να περνά

..............................................

σαν έτοιμος από καιρό σαν θαρραλέος
σαν που ταιριάζει σε
που αξιώθηκες μια τέτοια πόλη
πλησίασε σταθερά προς το παράθυρο
κι άκουσε με συγκίνηση
αλλ’ όχι με των δειλών τα παρακάλια
και παράπονα
ως τελευταία απόλαυση τους ήσους
τα εξαίσια όργανα του μυστικού θιάσου
κι αποχαιρέτα την την Αλεξάνδρεια που χάνεις

# Η Ιθάκη σ’ έδωσε τ’ ωραίο ταξίδι. Χωρίς αυτήν δεν θάβγαινες στον δρόμο. Άλλα δεν έχει να σε δώσει πια.

# Σώμα, θυμήσου όχι μόνο το πόσο αγαπήθηκες, όχι μονάχα τα κρεβάτια όπου πλάγιασες, αλλά κ’ εκείνες τες επιθυμίες που για σένα γυάλιζαν μες στα μάτια φανερά, κ’ ετρέμανε μες στη φωνή – και κάποιο τυχαίον εμπόδιο τες ματαίωσε.

Κι αν για τον έρωτά μου δεν μπορώ να πω 

αν δε μιλώ για τα μαλλιά σου, για τα χείλη, για τα μάτια
όμως το πρόσωπό σου που κρατώ μες στη ψυχή μου
ο ήχος της φωνής σου που κρατάω μες στο μυαλό μου
ημέρες του Σεπτέμβρη που ανατέλλουν στα όνειρά μου
τις λέξεις και τις φράσεις μου πλάθουν και χρωματίζουν
σ' όποιο θέμα κι αν περνώ, όποια ιδέα κι αν λέγω.       

Η καβαφική ποίηση σήμερα έχει μεταφραστεί σε πάρα πολλές γλώσσες και εκτιμάται παγκοσμίως. Το σπίτι όπου έζησε τα τελευταία χρόνια της ζωής του στην Αλεξάνδρεια έγινε μουσείο το 1992 και βρίσκεται στον αριθμό 4 της οδού Κ. Καβάφη, όπως μετονομάστηκε προς τιμήν του ποιητή. Τη μέρα που πέθανε, αδυνατώντας να μιλήσει, ζωγράφισε μια τελεία και έναν κύκλο γύρω από αυτήν.  Δεν πήρε ποτέ Νόμπελ Λογοτεχνίας. Το  έργο  του  όμως  αναγνωρίστηκε  παγκοσμίως.

"Γ"