Μικρό αφιέρωμα στα γεγονότα το σημερινό μας σημείωμα. Σας προτείνουμε να το δείτε. Γιατί ΠΡΕΠΕΙ ΟΛΟΙ να ΓΝΩΡΙΖΟΥΜΕ, να ΘΥΜΟΜΑΣΤΕ και να ΤΙΜΟΥΜΕ.
Η ιστορία λένε, πως είναι η μία βαθιά μεριά της ρίζας που κρατιέται το γένος. Κι αν την λησμονεί, στο τέλος χάνεται κιόλας. Ένα τέτοιο γένος τύχη καλύτερη δεν θάχει. Γιαυτό είναι ανάγκη και λόγος σοβαρός να μην ξεχνιέται......
Να διδάσκεται, να μελετιέται και να περνά από γενιά σε γενιά άσβεστη κι αξεθώριαστη για πάντα. Να την γνωρίζουμε όλοι, να ζει στις καρδιές μας και να νάναι «παρούσα» και οδηγός μας με την διδακτική διάστασή της, στις πράξεις μας και στις ζωές μας.Δεν ξέρω πόσοι από μάς πραγματικά γνωρίζουν τι έφερε αυτή η μέρα και στον δικό μας πατρογονικό τόπο πριν 80 ολόκληρα χρόνια!! Σαν σήμερα 16 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ του 1944, Δευτέρα ήταν, το ΔΑΔΙ ζούσε και γιόρταζε την ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ του.
Τα Γερμανικά στρατεύματα κατοχής έφευγαν απ` τον τόπο μας μετά από 1.311 μέρες που σκλάβωναν τα χωριά μας και τους ανθρώπους τους. Δυό λόγια επιθυμούμε να πούμε μόνο, γιαυτή την τόσο ξεχωριστή μέρα. Νοιώθουμε πως αξίζει να το κάνουμε. Για να μάθουμε όσοι δεν ξέρουμε και να θυμηθούμε όσοι ξεχάσαμε στο πέρασμα των χρόνων.
Ας τα πάρουμε όμως απ την αρχή, για να νάχουμε την σειρά των γεγονότων.
Έχει την σημασία του κι αυτό.
Μετά την ηρωική αντίσταση και την επιτυχή αντιμετώπιση της Ιταλικής εισβολής στην Ελλάδα τα ξημερώματα της 28 Οκτώβριου του 1940` και την ταπεινωτική ήττα και υποχώρηση των Ιταλικών ορδών. Πέντε μήνες αργότερα, η παντοδύναμη Γερμανική συνιστώσα τού Φασιστικού Άξονα, παρά τις αρχικές προθέσεις της για μη επέμβαση, επιτίθεται στην Ελλάδα από δυό μέτωπα την 6η Απριλίου του 41`. Εισβάλει απ τα Βουλγαρικά κυρίως σύνορα στο Ελληνικό έδαφος, σιδερόφρακτη και πανίσχυρη. Αντιμετωπίζεται ηρωικά απ` τους Έλληνες μαχητές στα οχυρά των Βορείων συνόρων μας , αλλά η απέλπιδα άμυνα δεν μπορεί για πολύ να σταματήσει τις ασύγκριτα υπέρτερες και πάνοπλες εχθρικές δυνάμεις.
Οι Γερμανοί πέρασαν, αλλά από τότε έμεινε για τους αιώνες η ρήση του Τσόρτσιλ που φέρεται να είπε εκείνο το πολύ τιμητικό: «Πως οι Έλληνες απέδειξαν την ιστορική τους συνέχεια. Από σήμερα δεν θα λέμε ότι οι Έλληνες πολεμούν σαν Ήρωες. Αλλα οι Ήρωες πολεμούν σαν Έλληνες!!»
Οι Γερμανικές φάλαγγες σχετικά σύντομα κατακτούν την μιά μεγάλη πόλη μετά την άλλη.
Στις 10 Απριλίου μπαίνουν στην Θεσσαλονίκη. Στις 18 Απριλίου ανήμερα Μεγάλη Παρασκευή φτάνουν στην Λαμία, μετά και από ανηλεή αεροπορικό βομβαρδισμό της πόλης που προηγήθηκε
Στις 19 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1941 –ΜΕΓΑΛΟ ΣΑΒΒΑΤΟ-- βομβαρδίζεται δυό φορές το συμμαχικό αεροδρόμιο της ΑΜΦΙΚΛΕΙΑΣ στη θέση κάτω απ τον Σιδηροδρομικό Σταθμό, με μεγάλες απώλειες για την συμμαχική αεροπορία που διατηρούσε εκεί κάποιον αριθμό πολεμικών αεροπλάνων.
Οι Δαδιώτες σχεδόν όλοι, φεύγουν άλλοι προς Παρνασσό (κυρίως κόκιες -Αη Γιάννη στην περδικόβρυση) κι άλλοι προς Αη Γιώργη, Σκοτείνιανη και ρεματιά Βαρσάμως. Ο Φόβος της επικείμενης εισόδου των Γερμανών στο Δαδί επέβαλε την φυγή.
Ανήμερα ΚΥΡΙΑΚΗ του ΠΑΣΧΑ 20 ΑΠΡΙΛΗ 1941, οι Γερμανοί μπαίνουν στο έρημο ΔΑΔΙ και ακολουθεί ο κύριος όγκος των δυνάμεών τους την επόμενη μέρα 21 ΑΠΡΙΛΙΟΥ ΔΕΥΤΕΡΑ του Πάσχα.
Οργανώνουν αμέσως εδώ στο κεφαλοχώρι φρουραρχείο, εγκαθιστούν Διοίκηση (που αργότερα αναλαμβάνεται από Ιταλούς), ανασυντάσσουν τις δυνάμεις τους και προχωρούν Νότια, όπου στις 24 προς 25 Απριλίου μπαίνουν στην Λιβαδειά. Λαμία – Αμφίκλεια – Λιβαδειά κι από `κεί στην ΑΘΗΝΑ που φτάνουν ως κατακτητές της πρωτεύουσας το πρωί της 28ης ΑΠΡΙΛΙΟΥ.
Ακολουθεί ο μαύρος και θλιβερός χειμώνας 41` - 42` με χιλιάδες θύματα από ασιτία, αρρώστιες, κακουχίες και εκτελέσεις. Τρέχουμε λίγο τώρα χρονικά την ιστορία για να μην σας κουράζουμε ….. φτάνοντας ως τον ΟΚΤΩΒΡΗ του 1944 που το πληγωμένο σε όλα τα μέτωπα θεριό του ΓερμανοΙαταλικοΒουλγαρικού Άξονα, ετοιμάζει αποκαμωμένο την αποχώρησή του απ την εσχατιά της Βαλκανικής, απ την Ελλάδα.
Όλα έγιναν αναπάντεχα γρήγορα, όπως περιγράφουν στα απομνημονεύματα
τους και πολλοί καπεταναίοι του Αντάρτικου αγώνα, αλλά και ιστορικοί καταγραφείς.
Στις 12 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ του 44` οι ΓΕΡΜΑΝΟΙ εγκαταλείπουν την ΑΘΗΝΑ. Οπισθοχωρούν ως την ΛΙΒΑΔΕΙΑ και στις 15/10 φεύγουν οριστικά κι απ` την πρωτεύουσα της Βοιωτίας.
Τους ακλουθεί και τους παρακολουθεί έτοιμο για δράση ένα τάγμα του ΕΛΑΣ με επικεφαλής τον γνωστό συντοπίτη μας Νικηφόρο (Μήτσο Δημητρίου). Το Γερμανικό στράτευμα μέσω Χαιρώνειας, Κηφισοχωριού, φτάνει στην Αμφίκλεια και προωθείτε Βορειότερα προς Λαμία.
Οι αδίστακτοι και μισάνθρωποι Γερμανοί καταστρέφουν τις εγκαταστάσεις τους στο ΔΑΔΙ και από εκδικητικότητα μολύνουν ορισμένα πηγάδια της κωμόπολης, λεηλατούν ότι μπορούν και ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ, Δευτέρα μεσημέρι της 16ης ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ του1944, μετά από 1.311 μερόνυχτα σκλαβιάς και βάρβαρης κατοχής και συμπεριφοράς, εγκαταλείπουν και το ΔΑΔΙ.
Στο φευγιό τους ανατινάζουν την γέφυρα στον τότε Εθνικό δρόμο για Λαμία και την διασταύρωση προς Σουβάλα. Λίγο πριν απ` αυτό, έχει δοθεί μικρής διάρκειας μάχη στα Πάνω Καλύβια του Δαδιού, με την ομάδα μαχητών τού ‘’Λοκρού’’ και μάλιστα είχαν αιχμαλωτιστεί και τρεις Γερμανοί νεαροί στρατιώτες της οπισθοφυλακής.
Κατά τις αψιμαχίες αυτές κι αμέσως μετά οι Γερμανοί απ` το ύψος περίπου του Παλαιοχωρίου κανονιοβόλησαν το Δαδί και έβαλαν και εναντίον του τάγματος των Ανταρτικών δυνάμεων που τους κατέτρεχε απ` την Θήβα ως το ΔΑΔΙ, με αποτέλεσμα τρεις – τέσσερεις οβίδες να πέσουν εντός της Αμφίκλειας.
Μιά απ` αυτές που ευτυχώς δεν εξερράγη αλλά απλώς σφηνώθηκε μεταξύ τοίχου και σκεπής, - κι εξ όσων λέγοντα ι- έπεσε στο σπίτι Καραμανλή-Σακαβάρα (αργότερα ιδιοκτησία τού Καπετάνιου του Εμπορικού Ναυτικού Γιάγκου Οικονόμου και που πριν λίγα χρόνια δυστυχώς αποτεφρώθηκε από άγνωστη αίτια). Μια άλλη κάπου στον σημερινό ΓΑΛΑΞΙΑ. Μερικές έπεσαν στο ύψος των αποθηκών της Ένωσης Γεωργικών Συνεταιρισμών κι άλλες τριγύρω στα Πάνω Καλύβια ως τον Σ. Σταθμό.
Ανεξίτηλο σημάδι της κτηνωδίας, της βαρβαρότητας και της εκδικητικότητας των κατοχικών δυνάμεων, υπήρξε μεταξύ άλλων και η συμπεριφορά ενός λόχου «μελαμψών» στρατιωτών του εχθρού (‘’αράπηδων’’ όπως κατεγράφησαν στην τοπική ιστορία), που το προηγούμενο βράδυ της αποχώρησης, όχι μονάχα ανεμπόδιστοι αλλά και μάλλον παρακινούμενοι απ` την Γερμανική Φρουρά, ως μαινόμενοι μπήκαν σε σπίτια Δαδιώτικων οικογενειών όπου είχαν εν τω μεταξύ εντοπίσει ότι υπήρχαν νεαρές κοπέλες. Για να βιάσουν και να ατιμάσουν οι άθλιοι υπάνθρωποι. Αλλά και να λεηλατήσουν ότι πολύτιμο είχε απομείνει στα σπίτια των νοικοκυραίων του Δαδιού, όπως και έγινε. Οι απελπισμένες κραυγές των κοριτσιών και των μανάδων τους που καλούσαν απεγνωσμένα σε βοήθεια από πολλά Δαδιώτικα σπιτικά, ακούγονταν μέχρι τα ξημερώματα σχεδόν σ` όλο το χωριό, όπως με πόνο ψυχής μαρτυρά στο βιβλίο της «ΠΑΤΡΩΑ ΓΗ» η συμπατριώτισσά μας εκπαιδευτικός και συγγραφέας Δήμητρα Παπαλιάκου.
Τέτοια μέρα λοιπόν στις 16 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1944, το ΔΑΔΙ (επομένως και τα γύρω χωριά) λευτερώθηκαν πριν ακριβώς 80 χρόνια μετά από 1311 μέρες ΙταλοΓερμανικής κατοχής.
Οι καμπάνες της λευτεριάς ξαναχτύπησαν χαρμόσυνα αναγγέλλοντας την νέα ελεύθερη ζωή. Ο κόσμος, μικροί, μεγάλοι, γέροντες, όλοι όσοι μπορούσαν να σταθούν ορθοί συγκεντρώθηκαν στην Πάνω Πλατεία όπου είχαν καταφθάσει κι οι Αντάρτικες ομάδες με καπεταναίους τους Νικηφόρο – Λοκρό -Καραλίβανο κι άλλους πολλούς κι ανάμεσά τους και Δαδιώτες αγωνιστές και κοντοχωριανοί. Πανηγύρι στήθηκε, σημαίες ξεδιπλώθηκαν, τραγούδια, γέλια, φωνές και δάκρυα χαράς όσο συνειδητοποιούσαν οι Δαδιώτες πως ξαναείναι λεύτεροι και πάλι αφεντικά στον τόπο τους.
Βγήκανε λόγοι με ότι ταιριαστό μπορεί να ειπωθεί τέτοιες ώρες. Άρχισε γλέντι και πιάστηκε χορός, μίλησαν για τα πρόσφατα και τι δεν είπαν, γευτήκανε κεράσματα κι έπιανε όλοι μαζί κρασί εκεί στην μικρή πλατεία που δύσκολα τους χωρούσε τόσοι πολλοί που βρεθήκαν μαζεμένοι μετά από χρόνια Ήταν αυτή μιά ανεπανάληπτη ιστορική στιγμή. Μιά ώρα μοναδική για όσους βιώσαν κι άντεξαν τις μαύρες μέρες της Γερμανικής κατοχής. Για τους Δαδιώτες, για τους κοντοχωριανούς μας, για τους Έλληνες όλους.
Μια μικρή αναφορά - στις φετινές εορταστικές εκδηλώσεις για την 28 Οκτωβρίου - και στην ιστορική αυτή ημερομηνία δεν θα ήταν περιττή κι ανώφελη νομίζω. Για χρήσιμη την αξιολογώ. Η μνήμη πρέπει να ανακαλεί τα γεγονότα ( αρκεί να τα ξέρει ). Ειδικότερα τούς «σταθμούς» και τα πιό καθοριστικά τής ιστορικής μας πορείας, τοπικής και υπερτοπικής. Αυτά έχουν εξαιρετική θεωρώ σημασία και νόημα για την ζωή μας και πρέπει να καταγράφονται, να μελετιούνται και να εντυπώνονται. Είναι ανάγκη Εθνική να καλλιεργηθεί και πάλι το ενδιαφέρον για την ιστορική γνώση. Και μην υποτιμούμε την αξία και χρησιμότητα και της τοπικής ιστορίας. Είναι εξίσου σημαντικό να την γνωρίζουμε όσο καλύτερα γίνεται.
Γιατί είναι των πατεράδων και των παππούδων μας βιώματα και κατορθώματα.
Μεγάλη ευθύνη γιαυτό έχουμε όλοι όσοι αποτιμούμε ως σημαντική τούτη την γνώση και την ιεραρχούμε ως προτεραιότητα. Οι τοπικές Αρχές ( Δήμος –Κοινότητες), οι εκπαιδευτικοί μας, κάποιοι φορείς ίσως , μπορούν να έχουν αν θελήσουν την μέγιστη συμβολή.
Οι νέοι μας είναι κοινή διαπίστωση πως δεν γνωρίζουν. Κι εμείς οι μεγαλύτεροι, είτε δεν γνωρίζουμε, είτε ξεχνούμε .
Μιά ελάχιστη λοιπόν συμβολή, για να θυμηθούμε όσοι ξεχάσαμε και να ΜΑΘΟΥΜΕ όσοι δεν ξέρουμε ( κυρίως και πρωτίστως οι νεότεροι), φιλοδοξεί να είναι αυτή η μικρή σημερινή αναφορά μας στην ιστορική επέτειο των 80 χρόνων απ την ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ τού τόπου μας ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ 16 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1944.
Δεν είναι μικρή η αξία και σημασία τής μέρας. Ας θυμόμαστε κι ας τιμούμε όπως πρέπει και αξίζει.
Στην πατρίδα μας δυστυχώς και για άγνωστο ως σήμερα λόγο, ΔΕΝ γιορτάζουμε ποτέ επίσημα την Απελευθέρωσή της!!! Ούτε απ` τον Τουρκικό ζυγό, ούτε απ την Γερμανική μπότα. Είμαστε η μόνη χώρα που δεν το κάνει!!! Ας το κάνουμε εμείς στον Δήμο μας αλλιώς. Ας θυμόμαστε κι ας γιορτάζουμε αυτούς τους σταθμούς της τοπικής μας ιστορίας και διαδρομής. Είναι χρέος μας συμπατριώτες.
Χρόνια πολλά λοιπόν
και πάντα ελεύθεροι …. όπως συνηθίζουμε να λέμε.
ΘΑΝΑΣΗΣ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ 16-10-1924 / 80 χρόνια μετά.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου