Θαν. Παπακωνσταντίνου: Λίγες σκέψεις για την πρόληψη αισθητικών και λειτουργικών αδυναμιών σε ανακατασκευές Δημοτικών κτηρίων. Σημερινές & μελλοντικές.

Ικανοποιητική η πρωτοβουλία - δήλωση της Δημάρχου του Δήμου Αμφίκλειας Ελάτειας. ....

Δεν μπορώ παρά να νοιώθω προσωπικά πολύ ικανοποιημένος απ` την προχθεσινή γραπτή δήλωση της κυρίας Δημάρχου μας  επ` ευκαιρία επίσκεψης κλιμακίου του Δημοτικού μας Συμβουλίου για τυπική ( φαντάζομαι ) παραλαβή του ανακατασκευασμένου ανακαινισμένου πλέον Δημοτικού κτηρίου, ιδιοκτησίας πρώην ΑΤΕ επί της κεντρικής οδού Ευταξία στο Δαδί. 

Η ικανοποίησή μου ως πολίτη έγκειται στο γεγονός ότι η Δήμαρχος έστω και στην εκπνοή σχεδόν αυτής της Δημαρχιακής της Θητείας, αποφάσισε πολύ σωστά νομίζω, να δοκιμάσει να δώσει την ευκαιρία στους συμπολίτες της να συμμετέχουν  με τις ιδέες και τις προτάσεις τους για την καλύτερη δυνατή, εν προκειμένω, αξιοποίηση του εν λόγω κτηρίου. 

Δεν έχω λόγους να πιστεύω πως το όψιμο κάπως  ενδιαφέρον της, για την γνώμη και τις προτάσεις των συνδημοτών μας είναι υποκριτικό και συγκυριακό.

 Αλλά θα ευχόμουν  να εδράζετε πράγματι σε μια νέα αντίληψη για την αναγκαιότητα και την σπουδαιότητα  τού συμμετοχικού ρόλου των δημοτών και της αξίας διαρκούς προσπάθειας διαμόρφωσης συναντίληψης με αυτούς, για κάθε τι ευρύτερου συλλογικού ενδιαφέροντος  που αφορά σε δράσεις , προγράμματα , ενέργειες και προοπτικές του Δήμου. Γράφει χαρακτηριστικά  η κυρία  Δήμαρχος μεταξύ άλλων στη δήλωσή της:

« ….επειδή η χρήση του κτηρίου δεν έχει αποφασιστεί , είμαστε ανοιχτοί σε προτάσεις  κλπ κλπ ……» για την αξιοποίηση του. Πράγματι εκπλήσσομαι πολύ ευχάριστα  απ` την αλλαγή στάσης και την επανεκτίμηση της θέσης τής Δημοτικής  Αρχής ως προς την αξία τής γνώμης και συμμετοχής του λαϊκού παράγοντα.

Βλέποντας αγαπητοί φίλοι τις φωτογραφίες απ το ανακατασκευασμένο κτήριο, όχι μόνο τις πρόσφατες που δημοσιεύτηκαν, αλλά κι άλλες κατά την διάρκεια των εργασιών από ενάρξεώς τους, θα ήθελα να μου επιτραπεί να κάνω κάποιες καλόπιστες επισημάνσεις που κατά την γνώμη μου θα μπορούσαν να αποδειχθούν χρήσιμες , ως προς το να ΜΗΝ επαναληφτούν μερικές αστοχίες (όπως νομίζω ) στο σχεδιαστικό και κατασκευαστικό κομμάτι κι άλλων κτηρίων Δημοτικού ενδιαφέροντος , που ήδη σε κάποια απ αυτά εξελίσσονται εργασίες, ή έχουν προγραμματιστεί παρεμβάσεις.

Α)  Στο νέο κτήριο της Ευταξία  πχ , με μια προσεκτικότερη ματιά επί τόπου, ή σε φωτογραφίες λίγο πρωιμότερες( που δημοσιοποιώ  πιό κάτω ), θα διαπιστώσει κανείς πως τα «πατζούρια» σε πόρτες και παράθυρα του ισογείου ( και δεν είναι και λίγα!! Μάλλον υπερβολικά πολλά τα βρίσκω, 12!! στο σύνολο του ισογείου μόνο!), όταν ανοίγουν , αυτό γίνεται κατά πρωτοφανή άστοχο , ασυνήθιστο και παρεμποδιστικό τρόπο.

 Δηλαδή ανοίγουν  εξέχοντας απ` την εξωτερική τοιχοποιία  κατά 60-70 !! περίπου εκατοστά. Στη μιά περίπτωση, την μπροστινή , «βγαίνοντας» πάνω στο πεζοδρόμιο της Ευταξία.  Στην άλλη δε περίπτωση, την πλαϊνή , βγαίνοντας μάλιστα μέσα στο δρόμο προς την πλευρά σπιτιού Δασκάλου Νικαλέξη. Το ίδιο συμβαίνει και προς την πλευρά της οδού Κρυστάλλη ,κακώς βέβαια , αλλά με λιγότερες επιπτώσεις λόγω ύπαρξης κάποιου μικρού περιθωρίου εκεί. Οι παρακάτω φωτογραφίες είναι νομίζω αποκαλυπτικές για το τι εννοώ.

Αναρωτιέμαι, αν ποτέ κανείς μας έχει ξαναδεί «πατζούρια» , που ανοίγοντας, να μην διπλώνουν  στα πλαϊνά των τοίχων, αλλά να προεξέχουν άκαμπτα προς δημόσιας χρήσης χώρους , δρόμους κλπ!!! με ότι αυτό συνεπάγεται. 

Η τεχνική αυτή αβλεψία είναι χαρακτηριστική. Ίσως δεν θα έγινε καν αντιληπτή, γιατί παρατήρησα στο δημοσιευμένο φωτογραφικό υλικό , ότι η επίσκεψη στο κτήριο και η παραλαβή του, έγινε με κλειστές πόρτες και παράθυρα!! Αλλά νομίζω πως και κατά την φάση της κατασκευής κανείς επίσης  δεν θα πρόσεξε την αστοχία. Το ερώτημα και η απορία μου βέβαια δεν είναι: γιατί δεν το πρόσεξαν οι Aυτοδιοικητικοi μας??  δεδομένου ότι γενικώς οι εκπρόσωποι των αυτοδιοικήσεων ούτε οι σοφότεροι είναι, ούτε οι αξιότεροι, ούτε oι καλύτεροι , μα ούτε και οι ειδικότεροι. Είναι απλοί άνθρωποι σαν τους περισσότερους από μάς , που για διάφορους λόγους βρέθηκαν στην αυτοδιοίκηση.

Ο  προβληματισμός μου λοιπόν είναι:  πως?? το γραφείο αρχιτεκτονικού σχεδιασμού του κτηρίου δεν ήταν σε θέση να προβλέψει κάτι τέτοιο. Και επίσης κατά την τοποθέτηση , όταν και μάλλον θα διαπίστωσε τότε την αβλεψία , γιατί δεν έσπευσε να την διορθώσει. Άλλωστε η διόρθωση θα ήταν  εύκολη και αδάπανη!! Προφανώς βέβαια , γιατί κανείς δυστυχέστατα, δεν βλέπει ούτε επανεξετάζει τα όσα πράττει ή κατασκευάζει!! Κι ούτε ακούει!!

Β) Μια άλλη διαπίστωση είναι η επιλογή να δημιουργηθούν χώροι υγιεινής έξω απ το κτήριο!! και μάλιστα να χρειάζεται ένας «μικρός περίπατος» για να τις βρει κανείς και να τις χρησιμοποιήσει. Αν μέτρησα  καλά , χρειάζεται να κατέβει συνολικά 12 σκαλοπάτια (κτηρίου και υπογείου) και να διανύσει περίπου 15 μέτρα για να τις προσεγγίσει!! Αναρωτιέμαι ποιός Αϊνστάιν είχε αυτή την πρωτότυπη ιδέα τον 21^ο αιώνα και εν έτι 2023 , να κατασκευάσουμε τουαλέτες σε εξωτερικό χώρο (συνήθεια που έχει εγκαταλειφτεί απ τις αρχές του προηγούμενου αιώνα!!) και μάλιστα σε υπόγειο χώρο με «ανεβοκατέβασμα» συνολικά 24 σκαλοπατιών και φυσικά χωρίς καμιά δυνατότητα  πρόσβασης ΑΜΕΑ.

 Απορώ ειλικρινά πως δόθηκε άδεια για νέο Δημοτικό κτήριο με τέτοιες σοβαρές ελλείψεις προσβασιμότητας ΑΜΕΑ σε χώρους υγιεινής, αλλά και ορόφου!! Στην Ελλάδα ζούμε θα μου πείτε, όλα γίνονται και παραγίνονται. Η ποιότητα και ο βαθμός πολιτισμού μας όμως, εξαρτάται πολύ κι απ τον τρόπο που σκεπτόμαστε, ενεργούμε, φερόμαστε στους συνανθρώπους  μας ΑΜΕΑ , εμπερίστατους, ηλικιωμένους, δυσκινητικούς κλπ.  Αυτό το λαμβάνουμε καθόλου υπόψη μας ??

Γ )  Μια τρίτη παρατήρηση, έχει να κάνει με την ακατανόητη για μένα έλλειψη ενός τουλάχιστον παραθύρου( ευμεγέθους μάλιστα ) ή και πολύ καλύτερα( κατά τη γνώμη μου ) και μιάς πόρτας προς την Ανατολική πλευρά όπου και το υπόλοιπο τού οικοπέδου(πλευρά  Κομνάκου ). Σας φαίνεται λογικό να μην αφήνουμε άνοιγμα προς την Ανατολική πλευρά?? όταν πάντοτε αυτό που επιδιώκεται κατά την κατασκευαστική λογική, είναι τα ανοίγματα να σχεδιάζονται και να υπάρχουν και προς τα Ανατολικά  για ευνόητους λόγους , φωτισμού, δροσισμού, ηλιοφάνειας κλπ ??

Τώρα ανεβαίνοντας κανείς την Ευταξία,  βλέπει μπροστά του ένα αντιαισθητικό «ντουβάρι», σοβατισμένο πάλλευκο που διεισδύει προκλητικά στο οπτικό του πεδίο!! με δυό «φεγγίτες» ψηλά και χωρίς κανένα άνοιγμα προς την Ανατολή και φυσικά καμιά πρόσβαση του ισογείου προς την πλευρά του οικοπέδου!

Που οπωσδήποτε βέβαια και εκείνο, προβλέπεται να διαμορφωθεί και να αξιοποιηθεί ανάλογα. Ήταν μήπως δύσκολο να υπάρξει πόρτα ή παράθυρο στο ισόγειο τού κτίσματος προς το οικόπεδο και με δυνατότητα έτσι επικοινωνίας του κτηρίου με τον εξωτερικό ωφέλιμο χώρο του?? για πρακτικούς και αισθητικούς σκοπούς??  Όχι βέβαια. Ήταν απλώς μόνο θέμα προβλεψιμότητας. Και αισθητικής αντίληψης  βεβαίως , ως προς τα εξωτερικά χαρακτηριστικά  και την εμφάνιση του κτηρίου, χωρίς να παραβλέπω την χρηστικότητα.

Δ ) Μια τέταρτη επισήμανση, αφορά την εν γένει εξωτερική εμφάνιση του οικοδομήματος . Όταν προγραμματίστηκε και σχεδιάστηκε αρχικά ο όροφος στο κτήριο ( που με πολύ μεγάλη προσπάθεια επετεύχθη αυτό, αφού χρειάστηκε να παραμεριστούν ενστάσεις και εμποδισμοί από διάφορες πλευρές τότε, επί εποχής Θ. Ντούρου λέω) το μελετητικό γραφείο είχε αφουγκραστεί και αποδεχτεί πλήρως τις ιδέες και προτάσεις κάποιων «κακών» συμπολιτών μας (ονόματα δεν λέμε) και είχε συμφωνηθεί και προχωρήσει ο σχεδιασμός ενός ανωορόφου με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά και προδιαγραφές. Για παράδειγμα, τα παράθυρα του ορόφου να είχαν χαρακτηριστικά παραθύρου κι όχι «πολεμίστρας» που παραπέμπει η σημερινή εικόνα τους. 

 Η τοιχοποιία  επειδή καθ` ύψος θα ήταν συνέχεια του ισογείου και σε καμιά περίπτωση δεν μπορούσε να επιτευχτεί ομοιόμορφο εξωτερικό αποτέλεσμα , είχε προταθεί να σοβατιστεί ώστε να εκλείψει η οπτική «παραφωνία» και να χρωματιστεί παρουσιάζοντας αισθητικά ένα ενδιαφέρον σύνολο που συνηθίζεται. Και μερικά άλλα που διαπιστώνω πως δεν τηρήθηκαν … πχ λιγότερα αχρείαστα πορτοπαπαράθυρα κλπ.

Ε ) Διαπιστώνω επίσης , πως οι εξωτερικοί τοίχοι και μετά την προσθήκη του ορόφου με εμφανή την πέτρα , αρμολογήθηκαν κι απ` τις τρεις πλευρές με τσιμεντοκονία  αυτού του μαυροδερού σκοτεινού χρώματος του τσιμέντου , ασχημίζοντας θεωρώ την εικόνα της εξωτερικής όψης. Ούτε παραδοσιακό υλικό είναι το τσιμέντο , ούτε το μαύροανθρακί χρώμα του, συνάδει με παλιότερα υλικά και παράδοση.  

Επομένως δεν αντιλαμβάνομαι γιατί επιλέχτηκε να χρησιμοποιηθεί.  Μιά ματιά μόνο σε πολλά καλαίσθητα αρμολογημένα σπίτια του Δαδιού ( κι όχι μόνο βέβαια ), θα δώσει το οπτικό κοντράστ στον οποιοδήποτε θελήσει να κάνει την σύγκριση. Το σπίτι και Φαρμακείο Γ. Ξηρωμερίτη πχ στο κέντρο, το σπίτι Νίκου Καλπύρη στη Μητροπόλεως, το σπίτι Μίχου στην Καραμερτζάνη , το σπίτι Νίκου Ζυγούρου στην Εθνικής  Αντιστάσεως, οι ξενώνες «Κυριακή», το σπίτι Γιάννη Πανουργία ψηλά στο πλάι , το σπίτι Κότταρη στην Αγίου Βλασίου , το σπίτι του Άγγελου Ζηκάκου στην Καραμερτζάνη…. και τόσα άλλα βέβαια θαυμάσια αρμολογημένα κτήρια προσομοιάζοντας στις παλιές κατασκευές, με απόχρωση αρμού είτε υπόλευκου ασβεστί , είτε όπως και στις περισσότερες  περιπτώσεις , αργιλώδους απόχρωσης. Όχι πάντως αυτό το αποκρουστικό έντονα μουντό μαύρο τσιμεντί!! Απορώ για την αισθητική αντίληψη και οπτική τού αρχιτεκτονικού γραφείου!!

ΣΤ)  Πέμπτη παρατήρηση. Το πάτωμα του ισογείου στρώθηκε με λευκό γυαλιστερό μάρμαρο ή μαρμάρινη? όπως και τα εξωτερικά σκαλοπάτια του κτηρίου ( όσο γιαυτά προς τις υπόγειες τουαλέτες, παραμένουν ακόμα τσιμεντένια!). Χρησιμοποιήθηκαν δε παραδόξως και στα υπέρθυρα και στα παράθυρα της πλευράς Κρυστάλλη, επίσης μάρμαρα λευκά. Δεν θα ήταν νομίζετε προτιμότερο και αισθητικά καλύτερο καθώς και λειτουργικά ασφαλέστερο , αν αντί λευκού λύου και γλιστερού μαρμάρου είχαμε προτιμήσει ωραιότατα υψηλής αισθητικής κεραμικά ή  κεραμικής απόχρωσης , πλακάκια ή πλάκες , τόσο εσωτερικά όσο και εξωτερικά απ` τα τόσο όμορφα και σε ποικιλία που διαθέτει η αγορά?? (ένα οπτικό παράδειγμα, απ ότι θυμάμαι , το σπίτι του Γιαν. Μπακαστάμου κάτω απ το γυμναστήριο του Γυμνασίου). Το αρμονικό δέσιμο και το ταίριασμα των υλικών σε μια κατασκευή που θέλει να ακολουθεί και να σέβεται την παράδοση  σε συνύπαρξη με το πιο σύγχρονο μά όχι παράταιρο , είναι και πρέπει να αποτελεί νομίζω, σημαντικό πρότυπο τεχνοτροπίας ευρύτερα και γιά τους δημότες, από μια Δημοτικού ενδιαφέροντος  ξεχωριστής αισθητικής και έμπνευσης κατασκευή. Στην αρχαία Ελλάδα που τόσο περήφανοι νοιώθουμε όλοι, τα δημόσια κτήρια ήταν περίλαμπρα , ωραιότατα και πρωτοποριακά οικοδομήματα  που έδιναν πρότυπα  για τα ιδιωτικά , αλλά και λόγους υπερηφάνειας και ευχαρίστησης στους πολίτες. Προφανώς ως νέοΕλληνες εμείς, έχουμε διαφορετικά «γούστα» και προτιμήσεις .

Ζ ) Έκτη διαπίστωση. Στον  τότε ( επί Θ. Ντούρου αναφέρομαι ) σχεδιασμό του κτίσματος , η  επικοινωνία του ισογείου με τον μελλοντικό όροφο(σημερινό) , είχε προβλεφτεί να γίνεται με τρόπο που να μην αφαιρεί απ τον εσωτερικό ωφέλιμο χώρο ούτε να τον εμποδίζει χρηστικά. «Εξυπηρετώντας» μάλιστα πρόβλεψη για τυχόν αναγκαίο στο μέλλον διαχωρισμό τού ορόφου απ το ισόγειο για ανεξάρτητες μεταξύ τους χρήσεις και λειτουργιές. Γιαυτό, η σκάλα ισογείου προς όροφο, όπως και οι τουαλέτες, είχε προταθεί να σχεδιαστούν εντελώς διαφορετικά απ ότι σήμερα έγιναν. Το εμβαδόν του αρχικού ισογείου έτσι κι αλλιώς ήταν περιορισμένο περί τα 75 τμ καθαρό, γιαυτό και η επιμονή κάποιων «κακών» τότε, για πρόσθεση ισομεγέθους ορόφου που θα έδινε στο νέο οικοδόμημα  διπλάσιο ωφέλιμο χώρο ( 150+ τμ ), με πολλές και διαφορετικές έτσι δυνατότητες ως προς την χρήση και αξιοποίησή του , αλλά και ανεμπόδιστη καθαρή επιφάνεια  ισογείου, ως προς το αρχικό του εμβαδόν ( πράγμα που έγινε ευτυχώς ).

Θα μπορούσα να προσθέσω και μερικά ακόμη στις παρατηρήσεις μου, αλλά όσα επισήμανα και έθεσα υπόψη σας είναι νομίζω αρκετά για σκέψη και προβληματισμό. Δεν διεκδικώ αλάθητο, δεν είμαι ειδικός. Ούτε όμως και «ειδικός» χρειάζεται νομίζω, για να διαπιστώσει ότι σάς παρέθεσα. Ο καθένας μας μπορεί να τα παρατηρήσει. Λίγες απλές μόνο σκέψεις και παρατηρήσεις διατύπωσα  καλόπιστα, με μοναδικό σκοπό , αν κάποιες απ` αυτές θεωρηθούν λογικές και έως ένα βαθμό σωστές, να ληφθούν υπόψη ώστε υποψιασμένοι και γρηγορούντες  , στις  μελλοντικές παρεμβάσεις μας σε Δημοτικά κτήρια , να μην επαναλάβουμε τεχνικές και αισθητικές αστοχίες και παραλήψεις που είναι εύκολο να προβλεφτούν και να προληφθούν.

Έχω επίγνωση του τρόπου που θα «στολιστώ» βέβαια για τις παραπάνω απόψεις μου, από αρμοδίους και αναρμοδίους. Δυστυχώς, στο μικρό μας τόπο όλα εκλαμβάνονται πάντοτε ως αρνητική κριτική κι όχι ως διάθεση θετικής συνεισφοράς , όπως και θα έπρεπε. Αλλά αυτό είναι το λιγότερο. Δεδομένης  όμως πλέον της σωστής όπως νομίζω  απόφασης  (ελπίζω συνειδητοποιημένης), της Δημοτικής Αρχής  να ζητά και να προτίθεται του λοιπού να αφουγκράζεται γνώμες και απόψεις των συνδημοτών μας , θεωρώ πως μερτικό σ` αυτή τη διαδικασία  όπως έχουν όλοι, έχω μάλλον κι εγώ.

Γιά δεν είναι έτσι??  

Άλλωστε έως τώρα δεν είναι και πολλοί αυτοί που θέλουν να λένε δημόσια τη γνώμη τους και τις προτάσεις τους  και να τις υποστηρίζουν με επιχειρήματα.  Αν όμως θελήσουμε (αναφέρομαι στους αυτοδιοικητικούς μας ) να δείξουμε έμπρακτα πως επιθυμούμε πραγματικά να ακούμε τους συμπολίτες μας και να συμμεριζόμαστε τον προβληματισμό και τις σκέψεις τους , τότε ίσως υπάρξουν περισσότεροι άνθρωποι με διάθεση συμμετοχής και έκφρασης γνώμης. Νομίζω πως θα ήταν το μεγαλύτερο και πολυτιμότερο κέρδος απ` αυτή την διαδικασία , που για να υπάρξει όμως απαιτείται η πρωτοβουλία , που είναι πρωτίστως προνόμιο και αποτέλεσμα προαίρεσης της Δημοτικής μας Αρχής.

ΜΑΚΑΡΙ να γίνει σωστά αντιληπτή και να συνειδητοποιηθεί  η αναγκαιότητα και η χρησιμότητα  αυτής της πρακτικής.

Αγαπητοί συμπατριώτες, σήμερα ασχοληθήκαμε αποκλειστικά και λεπτομερώς θα έλεγα, με παρατηρήσεις και επισημάνσεις επί του συγκεκριμένου ολοκληρωμένου έργου. Την ευκαιρία  μάς την  πρόσφερε η κατά τα πάντα καλοδεχούμενη πρόταση της Δημάρχου για διατύπωση γνώμης και προτάσεων από μεριάς μας και τούτο είναι χαρμόσυνο γιατί γίνεται για πρώτη φορά!!  

Σκοπός μας ήταν, δοθείσης  ευκαιρίας, να επισημάνουμε πράγματα ώστε να μπορέσουμε κατά το δυνατόν  να αποφύγουμε μελλοντικές σχεδιαστικές , κατασκευαστικές και αισθητικές  αβλεψίες και πιθανές αστοχίες , σε υπόλοιπα Δημοτικά  κτήρια που θα γίνουν ή εξελίσσονται ήδη επεμβατικές εργασίες.

ΥΓ : Ως προς το ζήτημα της αξιοποίησης του κτηρίου, θεωρώ χρήσιμο και δεοντολογικό, να προηγηθεί η δημοσιοποίηση των πιθανών προτάσεων του Δήμου ή και της τοπικής Κοινότητας, που θα έδιναν την κατεύθυνση και το σκεπτικό αξιοποίησης  και να ακολουθήσουν  οι πιθανές εναλλακτικές ιδέες και προτάσεις των συμπολιτών μας.

Αυτή θεωρώ ως σωστή και αποτελεσματική σειρά διατύπωσης γνώμης .

 Φιλικά  ΘΑΝΑΣΗΣ  ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ               15-6-2023