Η αιφνίδια πλημμύρα στο Λιανοκλάδι και η απόκρυψη ευθυνών.

ΕΠΕΡΩΤΗΣΗ

Του Περιφερειακού Συμβούλου Φθιώτιδας

Γεωργίου Σκούρα

Προ τον

Περιφερειάρχη Στερεάς Ελλάδας 

ΘΕΜΑ: Η αιφνίδια πλημμύρα στο Λιανοκλάδι και η απόκρυψη ευθυνών.  ....

Ανυπολόγιστες και πρωτόγνωρες είναι οι καταστροφές στο Λιανοκλάδι, την Στύρφακα και το Ζηλευτό μετά την πρωτοφανή θεομηνία που έπληξε την ευρύτερη περιοχή το απόγευμα της Παρασκευής 18/9/2020. Αντίστοιχες ζημιές σημειώθηκαν στο Παλιούρι και στην Γραμμένη. 

Επί πέντε ώρες η βροχή έπεφτε με σφοδρότητα, ενώ μέσα σε λίγα λεπτά τα μπαζωμένα ρέματα ξεχείλισαν και τα ορμητικά νερά παρέσυραν τα πάντα στο διάβα τους. Τόνοι νερού και λάσπης μετέτρεψαν τους δρόμους σε ρέματα και σε άλλες περιπτώσεις δημιούργησαν ορμητικούς χειμάρρους, πλημμυρίζοντας σπίτια, υπόγεια, επιχειρήσεις, αποθήκες και κτηνοτροφικές μονάδες. 

Χιλιάδες καλλιεργήσιμα στρέμματα κυρίως με βαμβάκι (λίγες μέρες πριν την συγκομιδή) πλημμυρισμένα. Αγροτικοί δρόμοι κατεστραμμένοι, υδρευτικά και αρδευτικά δίκτυα με τεράστιες ζημιές. 

Αν ήταν νύχτα ίσως να θρηνούσαμε θύματα.

Αιτία των παραπάνω καταστροφών δεν είναι άλλη από την απουσία ενός ολοκληρωμένου αντιπλημμυρικού σχεδιασμού, που θα μπορούσε να αποτρέψει τις μεγάλες καταστροφές και βαραίνει αποκλειστικά την κυβέρνηση και τους φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης, ιδιαίτερα την Περιφέρεια Στερεάς, που έχει την βασική ευθύνη για την υλοποίηση των αναγκαίων έργων υποδομής, αφού δεν έχει κατασκευάσει κανένα σοβαρό αντιπλημμυρικό έργο στην συγκεκριμένη περιοχή.

Φαίνεται όμως πως κάποιοι δεν γνωρίζουν ότι το «προλαμβάνειν είναι καλύτερο του θεραπεύειν», γνωρίζουν όμως πολύ καλά να διαχειρίζονται επικοινωνιακά ακόμα και αυτές τις καταστροφές, προσπαθώντας να μας πείσουν ότι για όλα φταίει ο κακός καιρός, το ακραίο καιρικό φαινόμενο, το ύψος της βροχής, η φύση του εδάφους, αλλά κυρίως ότι φταίει η κλιματική αλλαγή και να αποποιούνται τις ευθύνες τους, πίσω από την σφοδρότητα του φυσικού φαινομένου. 

Η προσπάθειά τους, να μας περάσουν την «άποψη» του χαρακτηρισμού του φαινομένου ως θεομηνίας, δεν δικαιολογεί σε καμία περίπτωση την έλλειψη αντιπλημμυρικών έργων και των έργων ορεινής υδρονομίας, που θα μπορούσαν να μειώσουν σημαντικά τις καταστροφικές συνέπειες στην περιοχή καθώς θα καθιστούσαν την κατάσταση περισσότερο ελέγξιμη. 

Η προσπάθειά τους αυτή δεν σταματά, μέχρι να μας πείσουν ότι είμαστε απροστάτευτοι μπροστά στα στοιχεία της φύσης και πρέπει μοιραία να αποδεχτούμε τις καταστροφές, αποσιωπώντας ότι η πρόοδος της επιστήμης και της τεχνολογίας μπορεί να προσφέρει δυνατότητες πρόληψης, πρόβλεψης, μετριασμού αλλά και αντιμετώπισης αυτών των πλημμυρικών φαινομένων. 

Περιμέναμε μέχρι σήμερα, κάποιος να αναλάβει την ευθύνη, για αυτή την βιβλική καταστροφή. Κάποιος από την Κυβέρνηση ή κάποιος αιρετός της Τοπικής Αυτοδιοίκησης Α΄ και Β΄ βαθμού, ή έστω κάποιος υπηρεσιακός παράγοντας των αρμόδιων τεχνικών υπηρεσιών της Περιφέρειας, να εκφράσει τουλάχιστον μία συγνώμη, για όλα αυτά που συνέβησαν. 

Δυστυχώς όμως, δεν μπόρεσαν να κατανοήσουν ούτε το εύρος της καταστροφής. 

Περιορίστηκαν σε επισκέψεις, σε δηλώσεις, σε εισηγήσεις για την λήψη μέτρων ανακούφισης των πληγέντων, αποφεύγοντας να δηλώσουν οι «αρμόδιοι» στους συμπολίτες μας για το ποιος ευθύνεται ή είναι συνυπεύθυνος για τη βιβλική αυτή καταστροφή. 

Οι πραγματικοί υπεύθυνοι προσπαθούν να αποποιηθούν τις ευθύνες τους. 

Άλλωστε στην χώρα μας έχουμε ανθρώπους σε «Υπεύθυνες θέσεις χωρίς Ευθύνες». 

Έχει αρχίσει ήδη η γνωστή μετατόπιση ευθυνών, με απώτερο στόχο να αποσιωπηθούν οι εγκληματικές παραλείψεις και κυρίως η ανύπαρκτη πολιτική προστασίας της ανθρώπινης ζωής και της περιουσίας από τέτοια φαινόμενα.

Οι ευθύνες των αρμόδιων που δεν προχώρησαν στις απαραίτητες ενέργειες για να αποτρέψουν ή να μειώσουν τους ανωτέρω κινδύνους, ενώ αναμφισβήτητα γνώριζαν το πρόβλημα και αποδέχθηκαν σιωπηρά το αποτέλεσμα, αδρανώντας ή παραλείποντας να εκτελέσουν τα απαραίτητα αντιπλημμυρικά έργα και να προχωρήσουν στην συντήρηση και καθαρισμό των υφιστάμενων, οι μεγάλοι μεταφορικοί άξονες η διπλή σιδηροδρομική και ο Ε65 (παράλληλα έργα) που διαμορφώνονται τα τελευταία χρόνια στην περιοχή μας και τα μπαζωμένα ρέματα (Βαθύρεμα, Βοϊδόρεμα) καθώς και ένα πυκνό δίκτυο χειμάρρων και μικρότερων ρεμάτων που πηγάζουν από το όρος της Όθρυος, αποτέλεσαν τους σημαντικούς παράγοντες εμφάνισης της καταστροφικής πλημμύρας.

Τα παραπάνω έργα κατασκευάζονται κάθετα στα ρέματα χωρίς να συνοδεύονται από αντίστοιχα αντιπλημμυρικά-υδρονομικά έργα προστασίας αυτών των περιοχών, που θα απέτρεπαν τη διάβρωση των εδαφών και την μεταφορά υλικών στις κοίτες των ρεμάτων. Η μεγάλη βροχόπτωση στην πλαγιά του βουνού, εκεί ακριβώς που κατασκευάζονται τα δύο έργα και οι πολλές αυθαίρετες (νόμιμες ή μη) επεμβάσεις, οι προσχώσεις για την υπερύψωση, η διάνοιξη λόφων, η εναπόθεση μπαζών, οι ισοπεδώσεις και η κατασκευή δρόμων, αρκούν για να μετατρέψουν ήρεμους χειμάρρους σε ορμητικά ποτάμια, οδηγώντας σε κατακλυσμικές καταστάσεις τα χωριά της Στύρφακας, του Λιανοκλαδίου και του Ζηλευτού. 

Η πρόσφατη ξαφνική πλημμύρα αποτελεί το συνηθέστερο τύπο πλημμύρας στον Ελληνικό χώρο. Εμφανίζεται με την μορφή βίαιων χειμάρρων με μικρές σχετικά λεκάνες απορροής, σε ορεινές περιοχές όπου οι απότομες πλαγιές συντελούν στην γρήγορη αποστράγγισή τους. 

Οφείλεται κυρίως στις ισχυρές βροχοπτώσεις διάρκειας μικρότερης των 10 ωρών και χαρακτηρίζεται από την ταχύτατη και απότομη αύξηση της στάθμης του νερού. Η ποσότητα της βροχόπτωσης είναι κατά πολύ μεγαλύτερη από αυτήν που μπορεί να απορροφήσει το έδαφος, με αποτέλεσμα πολύ γρήγορα η εκροή να σχηματίζει ορμητικό ρεύμα. Οι ζημιές που προκαλούνται λόγω της υψηλής ταχύτητας του νερού είναι αρκετά μεγάλες. 

Ένα κρίσιμο στοιχείο στην εξέλιξη του πλημμυρικού φαινομένου στο Λιανοκλάδι ήταν η ακραία διάβρωση, η οποία προκλήθηκε από την πτώση του νερού, δηλαδή ο μεγάλος όγκος εδάφους που παρασύρθηκε από τα χωράφια. Ο συνδυασμός λάσπης και ορμητικού νερού διπλασίασε τις καταστροφές και άλλαξε την φυσιογνωμία των γόνιμων χωραφιών. 

Τα πιο παραγωγικά χωράφια είναι πλέον διαβρωμένα, γεμάτα πέτρες, ξύλα, κλαδιά και κατεστραμμένα αρδευτικά δίκτυα. Το επιφανειακό έδαφος έχει απομακρυνθεί και έχει αποκαλυφθεί το υπέδαφος. 

Η γη, έχει διασχιστεί από μικρά ή μεγάλα αυλάκια και χαραδρώσεις. Στα οργωμένα, έχει εξαφανιστεί τελείως το γόνιμο έδαφος και θα πάρει αρκετά χρόνια η αποκατάστασή τους. 

Τα δύο μεγάλα ρέματα αλλά και ένα πυκνό δίκτυο χειμάρρων και μικρότερων ρεμάτων που πηγάζουν από το όρος Όθρυς, θεωρούνται υπεύθυνα για τις μεγάλες καταστροφές. Το φράγμα του ρέματος «Βυθόρεμα» που βρίσκεται στο ξεκίνημά του στην περιοχή της Λυγαριάς, για να συγκρατεί τις φερτές ύλες και την ορμή του νερού, αλλά και να εμποδίζει τα πλημμυρικά φαινόμενα από τις βροχοπτώσεις καταιγιστικής μορφής και τις ολέθριες συνέπειες τους στις αγροτικές καλλιέργειες, είχε να καθαριστεί πάνω από είκοσι χρόνια. 

Το συγκεκριμένο ρέμα έχει δεχθεί την μεγαλύτερη αλλοίωση και η κοίτη του έχει μειωθεί δεκάδες μέτρα, από τα μπάζα που μετέφερε εκεί χωρίς κανένα έλεγχο, κατασκευάστρια εταιρεία. Το πλάτος της κοίτης του μπαίνοντας στα όρια του χωριού (250 μέτρα βόρεια του δρόμου Λαμίας - Καρπενησίου) δεν ξεπερνούσε σε ορισμένα σημεία τα πέντε μέτρα και το βάθος του, τα δύο και φυσικά χωρίς αναχώματα. Ακριβώς σε εκείνο το σημείο έγινε η υπερχείλιση που έπνιξε μεγάλο τμήμα του χωριού. 

Το ίδιο συνέβη και με το ρέμα (βοϊδόρεμα) που βρίσκεται στο δυτικό τμήμα του Λιανοκλαδίου προς το Ζηλευτό στο οποίο έγινε θραύση του φράγματος ανάσχεσης, στα όρια της Στύρφακας, και όπως είναι φυσικό δεν μπόρεσε να ανακόψει τα ορμητικά νερά. 

Επιπλέον, στα όρια του αναδασμού και εκατό μέτρα βόρεια του δρόμου, το πλάτος του είχε μειωθεί σε πέντε μέτρα, για να κατασκευαστεί ένα πρόχειρο γεφύρι που θα διευκόλυνε την διάβαση των οχημάτων (φορτηγών συγκεκριμένης εταιρείας), φράζοντας ουσιαστικά την κοίτη του ρέματος και χωρίς να αφήνει καμία διέξοδο στο νερό. 

Με την μείωση των διατομών των δύο ρεμάτων ο πλημμυρικός κίνδυνος αυξήθηκε, διότι υπήρχαν περισσότεροι όγκοι νερού και λάσπης σε μικρότερο χώρο, έχοντας ως αποτέλεσμα την αύξηση της ταχύτητας του νερού και την υπερχείλιση των συγκεκριμένων ρεμάτων. Άλλωστε τα ρέματα αναζητούν πάντα την φυσική κοίτη τους, καταπνίγοντας τα πάντα στο πέρασμά τους.

Ερωτάστε κ. Περιφερειάρχη

Γιατί είκοσι και πλέον χρόνια η Περιφέρεια Στερεάς δεν είχε προχωρήσει στον καθαρισμό και την συντήρηση των φραγμάτων των δύο ρεμάτων αλλά και στη διευθέτηση των μικρότερων για την προστασία της περιοχής; 

Πότε αναμένεται να ξεκινήσουν και πότε προβλέπεται να ολοκληρωθούν οι αποκαταστάσεις των ζημιών στα κατεστραμμένα αρδευτικά δίκτυα του ΤΟΕΒ, στις υποδομές αλλά και στα χωράφια της ευρύτερης περιοχής του Λιανοκλαδίου;

Προτίθεται η Περιφέρεια Στερεάς να προχωρήσει άμεσα σε όλα τα απαραίτητα αντιπλημμυρικά έργα στο πλαίσιο ενός ολοκληρωμένου αντιπλημμυρικού σχεδιασμού και προστασίας της συγκεκριμένης περιοχής;

Θα αποδοθούν ευθύνες στις κατασκευαστικές εταιρείες για την ανεξέλεγκτη διοχέτευση των ομβρίων υδάτων σε κατοικημένες και καλλιεργήσιμες περιοχές αλλά και άλλων παραλείψεων για την κατασκευή των έργων της διπλής σιδηροδρομικής γραμμής και του αυτοκινητόδρομου Ε65;

Σε τι ενέργειες θα προβείτε ώστε να υπάρξει για τους πληγέντες αποζημίωση στο 100% των ζημιών που προκλήθηκαν από την αιφνίδια πλημμύρα; 

Οι υπογράφοντες Περιφερειακοί Σύμβουλοι της «Στερεά Υπεροχής»

1. Αναγνωστάκης Δημήτριος

2. Ακριώτου Θεοδώρα

3. Λάμπου Σπυρίδων

4. Μελισσάρης Ιωάννης

5. Μπερμπερής Μωυσής 

6. Παρασκευάς Δρόσος

7. Σκούρας Γεώργιος