"Το πανηγυράκι της Αράχωβας, το δεύτερο Πάσχα της"

Η κορωνίδα της λαϊκής μας παράδοσης είναι το πανηγυράκι του Αι- Γιώργη της Αράχωβας. Δυστυχώς φέτος λόγω της πανδημίας που ζει όλος ο πλανήτης μας, δε θα μπορέσουμε να γιορτάσουμε ούτε το Πάσχα ούτε το Πανηγυράκι.
Η πικρία και η στεναχώρια όλων μας ξεχειλίζει......

Να είμαστε καλά πρωτίστως και του χρόνου με το καλό να γιορτάσουμε το πανηγυράκι μας.

Η Δημοτική Ενότητα Αράχωβας θα παρουσιάσει πολλά αφιερώματα λαογραφικά για τον εορτασμό και τα έθιμα που συνοδεύουν τις παραπάνω γιορτές στον τόπο μας!

Ξεκινάμε με το παρακάτω χρονογράφημα του αείμνηστου δασκάλου Ηλία Λιάκου που δημοσιεύτηκε στην τοπική εφημερίδα "Η ΑΡΑΧΩΒΑ ΤΟΥ ΠΑΡΝΑΣΣΟΥ" στις 30 Απριλίου του 1974.

"Το πανηγυράκι της Αράχωβας, το δεύτερο Πάσχα της"

Ξέρετε, η Αράχωβα έχει δύο Πάσχα. Εκτός δηλαδή από το «Πάσχα Κυρίου» έχει και του Αγίου Γεωργίου. Και το λέω Πάσχα και αυτό γιατί σε τίποτα δεν διαφέρει. Μπορώ μάλιστα να πω, ότι ο Αραχωβίτης με μεγαλύτερη λαχτάρα περιμένει «τ’ Άη – Γιωργιού» παρά το Πάσχα. Πάντως, είναι γεγονός, ότι με μεγαλύτερη λαμπρότητα εορτάζει τον Πολιούχο του, «τον Αφέντη τον Άη – Γιώργη».

Όχι μόνο θα ψήσει ομαδικά «στο λάκκο» της γειτονιάς του το ακέριο, όχι μόνο θα γλεντήσει χορταστικά, αλλά θα νοιώσει πραγματική λύτρωση ψυχική όταν πάρει τον ανήφορο για τον Αφέντη, για να «κολλήσει ένα κερί και να ασπασθεί». Το Πάσχα μπορεί να μην ψήσει. Του Αγίου Γεωργίου, όμως, το θεωρεί καθήκον και υποχρέωσή του να ψήσει. Γιατί εδώ το συναίσθημα της θρησκείας είναι στενότατα συνδεδεμένο με τον Άγιό μας. Δεν νοείται δέηση, δεν νοείται ευχαριστία, δοξολογία, ψυχική ανάταση ή επαφή με το Θείο, χωρίς τον Άγιο Γεώργιο.

Όπου να πάει, όπου να βρεθεί, σε δυστυχία ή ευτυχία του, νοιώθει προστατευτικό το χέρι του Αγίου να τον σκεπάζει, να τον κατευθύνει. Απ’ όπου και να αγναντέψει στο χωριό του θα κάνει το σταυρό του, ψιθυρίζοντας το όνομά Του.

Αλλά και ο Άγιος ποτέ δεν μας άφησε. Πάντοτε μας παραστάθηκε και πάτησε με τ’ άλογό Του όποιον δόλια και πονηρά έπραξε για το χωριό Του. Άπειρα περιστατικά διηγούνται αυτόπτες μάρτυρες με δέος και σεβασμό, θεμελιώνοντας την πίστη αυτή σε γεγονότα πλέον.

Έτσι συνδέθηκε στενά η Αράχωβα με τον Άγιο Γεώργιο και ο σύνδεσμος αυτός σήμερα έχει ξεπεράσει και τα Πανελλήνια όρια. Και έτσι κάθε χρόνο όλη η πόλις πανηγυρίζει τον προστάτη της επί τρείς ολόκληρες ημέρες.
Και η πανήγυρις αυτή διαφέρει τελείως από κάθε άλλη. Και είναι από τις ελάχιστες, αν όχι η μοναδική στη Χώρα μας, που έχει τον χαρακτήρα αυτόν τον Εθνικοθρησκευτικό, τον ανόθευτο και πηγαίο.

Η φουστανέλλα και το σεγγούνι πλημμυρίζουν το χωριό. Πρώτοι οι γέροι θα σύρουν το χορό, χορεύοντας το παραβολικό τραγούδι που πρωτογράφτηκε και χορεύτηκε σε «πυρρίχιο χορό των γερόντων», μοναδικό, πιστεύω, στο είδος του, τότε, μετά από την φονική μάχη του 1826. Κι ύστερα θα ορμήσουν οι ίδιοι γέροντες φουστανελλάδες προς τα επάνω το ποιος θα βγει πρώτος στην κορφή του ανήφορου, το ποιός πρώτος θα κατακτήσει το στρατηγείο του Μουστάμπεη, το ποιος θα πάρει το ιδιότυπο έπαθλο, το αρνί.

Για το αρνί πάλι θα αγωνισθούν και οι νέοι « στο δρόμο και στο πάλαιμα και στο λιθάρι, στην ορμή των ευγενών αγώνων», όπως έκαναν, εξ άλλου, και οι πρόγονοί των κάθε γιορτή και σχόλη στον ίδιο χώρο, στο προαύλιο της εκκλησίας.

Η λυγερή πίπιζα και το βροντόφωνο νταούλι θα μεταμορφώσουν στη συνέχεια τον στίβο σε χοροστάσι. Και αντιλαλούν οι ρεματιές και χαίρονται κι’ ανθοβολούν τα πλάγια κι’ ο μυρωμένος ανοιξιάτικος αέρας μεταφέρει τη χαρά της Αράχωβας, τη λεβεντιά και την ομορφιά της στ’ αλαργινά τα πέρατα.

Αν είσαι ντόπιος και ξενιτεμένος, τις ημέρες αυτές θα φτάσει και στα δικά σου αυτιά το απόφωνο του τόπου σου : Πανηγυράκι γίνεται ψηλά στον Άη – Γιώργη. Και θα σκιρτήσει η καρδιά σου στην ανάμνηση που έντονη έχει χαραχθεί από τα παιδικά σου χρόνια. Κι αν εδώ κατοικείς, θα νοιώσεις περισσά υπερήφανος για την καλή σου αυτή τύχη. Μα και ξένος κι΄ άσχετος αν είσαι, θα αναβαπτισθείς στην κολυμβήθρα της Φυλής και θα γευθείς τα νάματα της Θρησκείας και της Πατρίδος πιο πηγαία, αγνά κι’ ωραία.

Δημοτική Ενότητα Αράχωβας