Ταξίδι για μικρούς ήρωες - Ορεινά χωριά γεμάτα ζωή και τοπία άγριας ομορφιάς, σε μια οδική περιήγηση με παιδιά από την Παύλιανη μέχρι το Χαλίκι Ασπροποτάμου.

ΚΕΙΜΕΝΟ: ΝΑΤΑΣΣΑ ΜΠΛΑΤΣΙΟΥ

Όταν ξαφνικά, δύο ώρες πριν από την πτήση σε προορισμό του εξωτερικού, ανακαλύπτουμε ότι το διαβατήριο της μικρής μας κόρης έχει λήξει, άλλη λύση δεν υπάρχει.....
Διακοπές φέτος θα κάνουμε με τα ταμειακά διαθέσιμα του προϋπολογισμού μας. Η ιδέα «απελπισίας» που πέφτει στο τραπέζι είναι να αυτοσχεδιάσουμε, ξεκινώντας για ένα road trip στα ελληνικά βουνά. Η καλύτερη ίσως επιλογή για δροσιά, χαλάρωση και αναζωογόνηση σε καλές τιμές που, όπως αποδείχτηκε, είχε και πολλά άλλα θετικά. Δεν χρειάζεται να ξέρεις πού πας ακριβώς. Η μέρα αποδεικνύεται κουραστική, όπως την είχες αρχικά σχεδιάσει; Σταματάς. Δεν σου αρέσει το μέρος όπου έφτασες; Τα μαζεύεις και πας στον επόμενο προορισμό. Με δύο παιδιά, τριών και επτά ετών, οι περισσότεροι γονείς μπορεί να θεωρήσουν πως ένα τέτοιο ταξίδι είναι ανέφικτο, όχι όμως αν δημιουργήσεις το κατάλληλο περιβάλλον αυτοκινήτου: ένα κουτί με παιχνίδια και βιβλία, μια σακούλα με φρούτα, μπισκότα, νερό και χυμούς, αγαπημένα παιδικά τραγούδια στο CD και λίγους άσους στο μανίκι: γλειφιτζούρια, καραμέλες – εντάξει, το παραδέχομαι, στα πολύ δύσκολα και ένα i-Pad.

ΠΑΥΛΙΑΝΗ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ

Ευτυχώς, οι βαλίτσες δεν χρειάζονται ξανά πακετάρισμα. Ρίχνουμε σε μια τσάντα ταξιδιωτικούς οδηγούς και χάρτες από τον Μπράλο μέχρι το Μέτσοβο και ξεκινάμε να καλύψουμε 700 χλμ. με αρκετή άσφαλτο και πολύ χωματόδρομο μέσα σε εννέα ημέρες. Πρώτος προορισμός, η Παύλιανη. Μόλις δυόμισι ώρες από την Αθήνα, το πάρκο αναψυχής του ορεινού χωριού στις παρυφές της Οίτης είναι ένας τρόπος να «καλοπιάσουμε» τις κόρες μας για όσα θα ακολουθήσουν. Φτάνουμε μεσημέρι και οι ταβέρνες γύρω από την πλατεία της Άνω Παύλιανης (το χωριό είναι χωρισμένο σε δύο συνοικίες, την  Άνω και την Κάτω) είναι γεμάτες κόσμο. Σχεδόν δέκα χρόνια έχω να την επισκεφτώ και η τουριστική ανάπτυξη είναι πρωτόγνωρη. Από 70 κατοίκους τον χειμώνα, τα καλοκαίρια μαζεύονται πάνω από 800 άνθρωποι. Έχει όμως αλλάξει και όψη. Χάρη στην πρωτοβουλία δυό ντόπιων –κάτι σαν τους Banksy της Φθιώτιδας–, τοίχοι, κάδοι σκουπιδιών, ακόμα και τα «άσχημα» στοιχεία, όπως μετρητές της ΔΕΗ, έχουν μεταμορφωθεί σε μικρά έργα τέχνης. Περπατάμε στο χωριό και είναι λες και συμμετέχουμε σε κυνήγι θησαυρού. Ένας σωλήνας έχει μεταμορφωθεί σε προβοσκίδα ελέφαντα. Στα μανταλάκια ενός σπιτιού «κρέμονται» ζωγραφισμένα ρούχα, ενώ από τους καθρέφτες στον δρόμο βούρτσες με το μήνυμα «Για να πας να χτενιστείς». Σε έναν κάδο σκουπιδιών στρατιώτες έχουν γίνει μαθητές ενός κοριτσιού, που τους δείχνει τι σημαίνει το σύμβολο της καρδιάς

Η επόμενη μέρα είναι αφιερωμένη στο αισθητικό πάρκο της Παύλιανης. Μέσα από μια καλοσχεδιασμένη διαδρομή, που ακολουθεί το ποτάμι του Ασωπού, κάνουμε ένα σωρό παιχνίδια: ισορροπούμε σε στενά περάσματα πάνω από το ποτάμι, παίζουμε μίνι μπάσκετ, απολαμβάνουμε μπάνιο σε φυσικά θερμαινόμενο τζακούζι και ηλιοθεραπεία σε ξαπλώστρες, κάνουμε flying fox, σκαρφαλώνουμε σε δεντρόσπιτα. Οι υποδομές δεν είναι πολύ καλά συντηρημένες, όμως για τα ελληνικά δεδομένα είναι ό,τι καλύτερο μπορείς να συναντήσεις. Και εδώ το χιούμορ περισσεύει, με πιο επιτυχημένο το παγκάκι για μαλωμένους, στο οποίο λείπουν οι μεσαίες θέσεις. Με το μόνο αστείο με το οποίο δεν γελάσαμε ήταν η ταμπέλα που έλεγε «Καταφύγιο για ξεκούραση και φαγητό». Ανηφορίζαμε για ώρα μέχρι να ανακαλύψουμε πως το χιούμορ αυτή τη φορά ήταν «μαύρο».

ΟΔΗΓΗΣΗ ΜΕΧΡΙΣ ΕΞΑΝΤΛΗΣΕΩΣ

Το επόμενο πρωινό μάς βρίσκει σε διάθεση road trip. Στόχος μας είναι μέχρι το τέλος της ημέρας να προσεγγίσουμε τη Δομνίστα Ευρυτανίας, διασχίζοντας τον ορεινό όγκο των Βαρδουσίων. Από την Παύλιανη φτάνουμε γρήγορα στον Αθανάσιο Διάκο. Η πλακόστρωτη πλατεία του στη σκιά των δύο υπεραινόβιων πλατάνων είναι και αυτή γεμάτη κόσμο και είναι η τέλεια πρώτη στάση για καφέ και δεκατιανό, αφού τις επόμενες ώρες θα βρισκόμαστε σε τραχύ χωματόδρομο μέχρι να κάνουμε το προγραμματισμένο μας διάλειμμα στη Γραμμένη Οξυά. Η διαδρομή είναι βατή και σε αφήνει χαλαρό να απολαύσεις τις καταπράσινες πλαγιές, το ελατόδασος, τους κρυμμένους καταρράκτες, αλλά και τη θέα στην οροσειρά των Βαρδουσίων, που κόβει την άνασα. Μόνη συντροφιά μας είναι κοπάδια από πρόβατα, αλλά και τσοπανόσκυλα που δεν συμπαθούν και τόσο πολύ την παρεμβολή μας στο τοπίο. Αισθάνονται, δικαιωματικά ίσως, ότι αυτό τους ανήκει. Οι μικροί ήρωες στο πίσω κάθισμα προσπαθούν να συνηθίσουν τον ανώμαλο δρόμο και φαίνεται να τα καταφέρνουν καλά. Απομεσήμερο φτάνουμε στην πλατεία της Γραμμένης Οξυάς, ένα γνήσιο ρουμελιώτικο χωριό, με σπίτια διάσπαρτα ανάμεσα σε περιβόλια, καρυδιές και καστανιές. Στην πλατεία ετοιμάζεται πανηγύρι, παραμονή της Παναγίας σήμερα, και έχουμε την τύχη να δοκιμάσουμε τους πρώτους μεζέδες από τις σούβλες που έχουν στηθεί.

Μια καλοκαιρινή καταιγίδα καθυστερεί την αναχώρησή μας, είναι όμως η καλύτερη ευκαιρία για να αναζητήσουμε το ουράνιο τόξο στον ορίζοντα. Οδηγούμε μέσα από δάση οξιάς, πριν ανηφορίσουμε προς τα αλπικά λιβάδια της Σαράνταινας, για να καταλήξουμε μέσω του χωριού Στάβλοι στη Δομνίστα αργά το απόγευμα. Το χωριό ζει και αυτό στους ρυθμούς του Δεκαπενταύγουστου, και μετά από μια διακοπή ρεύματος, που διαρκεί περίπου μιάμιση ώρα, τρώμε βραδινό. Την επομένη το πρωί ξυπνάμε με την καμπάνα και τον εκκωφαντικό ήχο της λειτουργίας, που αναμεταδίδεται από τα μεγάφωνα τα οποία είναι τοποθετημένα ακριβώς απέναντι από το παράθυρο του δωματίου μας (μικρές λεπτομέρειες που δεν θα μάθεις ποτέ κάνοντας τηλεφωνική κράτηση!). Βρίσκουμε τους ντόπιους ντυμένους με τα καλά τους να πίνουν καφέ στην πλατεία. Είμαστε οι μοναδικοί ταξιδιώτες, και αν και με τα αθλητικά μας ρούχα αρχικά μοιάζουμε παρείσακτοι, γρήγορα μπαίνουμε στις κουβέντες και στις ανταλλαγές των ευχών της ημέρας.

ΚΑΛΑ ΚΡΥΜΜΕΝΑ ΜΥΣΤΙΚΑ

Η χωμάτινη διαδρομή που ξεκινάει λίγο έξω από το χωριό και βρίσκεται υπό ασφαλτόστρωση μας οδηγεί, μέσα από ξεχασμένα χωριά και σημεία με θέα στην επιβλητική Καλιακούδα, σε ένα από τα highlights του ταξιδιού: το «Πάντα Βρέχει». Δεν υπάρχουν πολλές ευκαιρίες να θαυμάσεις ένα τόσο άγριο τοπίο, με μόλις 45 λεπτά περπάτημα μέσα στο ποτάμι. Συνοδοιπόροι μας στο river trekking με τους μαγικούς καταρράκτες, που προσφέρουν το θέαμα της αιώνιας βρόχης, είναι μια μεγάλη ομάδα Ισραηλινών, που, όπως μας λένε, επιλέγουν πλέον σταθερά ορεινούς προορισμούς στην Ελλάδα για τις διακοπές τους. Καταλήγουμε μέσω του διάσημου Προυσού με το μοναστήρι της Παναγίας στο λιγότερο τουριστικό χωριό της Αγίας Τριάδας στη βόρεια πλευρά του Τυμφρηστού (Βελούχι).

Ο στόχος να φτάσουμε στα Άγραφα την επόμενη μέρα διασχίζοντας το οροπέδιο της Νιάλας, για το οποίο πολύς λόγος γίνεται τελευταία (θα επανέλθω σε αυτό), μετατίθεται για επόμενη εξόρμηση. Η παιδική ομάδα είναι κουρασμένη, κι έτσι οπισθοχωρούμε στο Καρπενήσι για να ακολουθήσουμε την πιο ορθολογική ασφάλτινη διαδρομή μέσω Βίνιανης και Κρέντη. Αλλάζουν τα Άγραφα. Το απομονωμένο αυτό κομμάτι της Ευρυτανίας αρχίζει να ασφαλτοστρώνεται. Οι ρομαντικοί που δεν ζουν εκεί, μεταξύ αυτών κι εγώ, λυπούνται που ένα τέτοιο καταφύγιο άγριας ομορφιάς θα γίνει πιο προσβάσιμο, όμως οι ντόπιοι, όπως η κυρία Νίκη, την οποία συναντάμε στον ξενώνα της στο χωριό Άγραφα, με διαβεβαιώνει πως τίποτα δεν θα αλλάξει, απλώς η ζωή τους θα γίνει πιο εύκολη. Τώρα, άλλα τους απασχολούν. Οι συζητήσεις μαίνονται στην περιοχή για την επικείμενη εγκατάσταση ανεμογεννητριών στην περίφημη Νιάλα. Η ίδια η οικογένεια που «τρέχει» τον ξενώνα έχει χωριστεί στα δύο: υπέρ της ανάπτυξης οι μεν, κατά της καταστροφής του φυσικού τοπίου οι δε. Η τελική απόφαση βρίσκεται σήμερα στα χέρια του ΣτΕ.

Στα δικά μας, αποφασίζουμε να ανακαλύψουμε μία από τις ομορφότερες πεζοπορικές διαδρομές της Ελλάδας, το Ασπρόρεμα. Όμως εμείς, με τη μικρή στην πλάτη του πατέρα της και τη μεγάλη να φτάνει μέχρι πέντε ώρες περιπατητικής αντοχής, δεν θα καταφέρουμε να απολαύσουμε το μεγαλείο της. Κάνουμε όμως το πρώτο κομμάτι της, που αξίζει τον κόπο, για να θαυμάσουμε το εντυπωσιακό πετρόχτιστο μονοπάτι κρεμασμένο στο χείλος του φαραγγιού.

Το τελευταίο μεγάλο κομμάτι οδήγησης το αφιερώνουμε για να φτάσουμε σε έναν από τους ορεινότερους οικισμούς στην Ελλάδα, το Χαλίκι Τρικάλων. Η εναλλαγή των τοπίων, από τα αδάμαστα βουνά των Αγράφων στα γαλήνια νερά της λίμνης Πλαστήρα, και από εκεί στον καταπράσινο Ασπροπόταμο μέχρι το τοπίο να αγριέψει και πάλι, καθώς πλησιάζεις προς το όρος Λάκμο (ή Περιστέρι), ανταμείβει τους τελευταίους κόπους μας. Τα κορίτσια για πρώτη φορά έχουν κοιμηθεί σε όλη τη διαδρομή. Όταν ξυπνάνε, το μόνο που θέλουν είναι να φάνε και να παίξουν. Οι καταπληκτικοί κεφτέδες στο La Verliga του Χρήστου Ζαχαρή και η μεγάλη πλατεία καλύπτουν με τον καλύτερο τρόπο τις ανάγκες τους.

Αποκορύφωμα του ταξιδιού, που φτάνει στο τέλος του, είναι η δρακόλιμνη της Βερλίγκας. Σε υψόμετρο 2.050 μ. σχηματίζεται από δέκα φιδόμορφες νεροσυρμές, που αποτελούν την αρχή του Αχελώου ποταμού. Η ανάβαση από το Χαλίκι θεωρείται από τους πεζοπόρους μία από τις ομορφότερες ανοιξιάτικες διαδρομές στην Ελλάδα. Παρέα με φίλους επιβιβαζόμαστε στο τζιπ του Ντίνου, βοσκού της περιοχής, ο οποίος μας οδηγεί κοντά στη λίμνη, προκειμένου να αποφύγουμε τις στάνες με τα «διάσημα» για τις άγριες διαθέσεις τους τσοπανόσκυλα. Βλαχόφωνος, όπως όλοι οι συντοπίτες του στα χωριά του Ασπροποτάμου, μας μιλάει για τη γλώσσα τους που χάνεται, για το πόσο έχει αλλάξει η κτηνοτροφία στην περιοχή και πως πλέον ούτε οι βοσκοί δεν μένουν πια στα βουνά, αλλά ανεβαίνουν μέσα στη μέρα για να αρμέξουν και να φροντίσουν τα ζώα τους.

Η βόλτα μας στις χαμηλές κορυφές γύρω από τη λίμνη είναι απολαυστική και τα παιδιά χαίρονται τα πρώτα τους ορειβατικά βήματα. Το απόγευμα μας βρίσκει στην πλατεία του χωριού μαζί με τους ντόπιους, που, στηριζόμενοι στις γκλίτσες τους, πίνουν τον καφέ τους και μοιράζονται μαζί μας ιστορίες των παιδικών τους χρόνων.

Καθώς διανύουμε τα τελευταία χιλιόμετρα μέσα από το δάσος της Ρόνας προς Ανήλιο και Εγνατία Οδό, για να πάρουμε τον δρόμο της επιστροφής, σκέφτομαι πως το ταξίδι αυτό στην ορεινή ραχοκοκαλιά της Ελλάδας απέχει τόσο πολύ από το γνωστό τουριστικό τοπίο. Είναι μια πατρίδα που παραμένει αγνή και ρομαντική – η κρίση μπορεί να την έχει επηρεάσει, αλλά δεν την έχει αλλοιώσει. Γιατί ακόμα και σήμερα, παρότι το ίντερνετ και το 4G είναι πανταχού παρόντα, οι άνθρωποι παλεύουν ακόμη για τα καθημερινά μέσα στις αντίξοες συνθήκες που επιβάλλει το φυσικό ανάγλυφο και όχι οι όροι της αγοράς. Μια Ελλάδα που δεν σε κάνει σε κάθε στροφή να θέλεις να φύγεις, αλλά να μείνεις και να παλέψεις, με έναν τρόπο πιο ζωτικό από αυτόν που έχεις συνηθίσει. Έτσι όπως έχουν μάθει να παλεύουν όλοι αυτοί οι μικροί ήρωες που γνωρίσαμε λίγο περισσότερο φέτος στα βουνά – αλλά και μέσα στο ίδιο μας το αυτοκίνητο.

ΔΙΑΜΟΝΗ

• Vasilikia Mountain Farm (Κάτω Παύλιανη, τηλ. 22310-82992, vasilikia.gr). Ένας πολύ φροντισμένος καταπράσινος χώρος με αισθητική αμερικανικού ράντζου. Είτε την απολαύσετε είτε μείνετε με την αίσθηση ότι βρισκόσασταν στο Truman Show, το βέβαιο είναι ότι θα ευχαριστηθείτε τη διαμονή αλλά και τη φιλοξενία.
Ο ιδιοκτήτης, ιδιαίτερα ευγενικός και προσιτός, θα σας δώσει τις καλύτερες συμβουλές στην περιοχή. Από 120 ευρώ.

Κύρα-Νίκη (Άγραφα, τηλ. 22370-93209, kyra-niki.gr). Απλά και πεντακάθαρα οικογενειακά δωμάτια, γύρω από μια φροντισμένη αυλή με λουλούδια, στην οποία θα καθίσετε για όλα τα γεύματα της ημέρας. Από 60 ευρώ.

Ξενώνας Ελατόδασος (Δομνίστα, τηλ. 22370-92000, 6972-505929). Απλά οικογενειακά δωμάτια, μια καλή λύση ανάγκης. Από 50 ευρώ.

Ξενώνας Κασάρια (Χαλίκι, τηλ. 24320-87410). Είναι ο μοναδικός ξενώνας στο χωριό, τα δωμάτια είναι απλά, αλλά το πρωινό πλούσιο και οι οικοδεσπότες του πάντα με καλή διάθεση. Λειτουργεί και σαν ταβέρνα. Από 50 ευρώ.

* Οι τιμές αναφέρονται σε τετράκλινο μονόχωρο δωμάτιο την περίοδο του Αυγούστου.

ΦΑΓΗΤΟ

Στην Παύλιανη, στο όμορφο μπαλκόνι της Παναγιώτας Κατσίμπα (τηλ. 22310-83004), αξίζουν τα ψητά της ώρας και οι πίτες, ενώ στο Ξύλο και Παράδοση (τηλ. 22310-82965) θα βρείτε νόστιμα μαγειρευτά. Στη Δομνίστα ο Μέτοικος (τηλ. 22370-92122) φημίζεται για το κοντοσούβλι, το κοκορέτσι και τη χορτόπιτα, αλλά και για τον πρωινό καφέ με ζεστή τυρόπιτα. Στην Αγία Τριάδα, το Σύρραχο (τηλ. 22370-96256) είναι ανοιχτό το πρωί για αυγά τηγανητά και μερακλίδικο ελληνικό και την υπόλοιπη μέρα για ψητά και παϊδάκια. Στα Άγραφα η ταβέρνα του ξενώνα ΚΥΡΑ-Νίκη (τηλ. 22370-93209) προσφέρει καταπληκτικούς ντολμάδες και λαχανικά από τον κήπο τους. Στο Χαλίκι δοκιμάσαμε τσιπουρομεζέδες στην πλατεία, ενώ στο La Verliga (τηλ. 24320-87274) το κρασάτο χοιρινό και οι τηγανητές πατάτες συνοδεία ροκ μουσικής ήταν ο πιο δυνατός συνδυασμός.

kathimerini.gr