Τα Παζάρια του Κώστα Τριανταφύλλου*

*Ο Κώστας Τριανταφύλλου, είναι δημοσιογράφος, κατάγεται από την Αγία Παρασκευή Λοκρίδος και θα συνεργάζεται με το ΄΄Πολύδροσος Παρνασσού΄΄ με κείμενα ιστορικού ενδιαφέροντος

Παζάρια, - εμποροπανήγυρεις όπως λέγονται επίσημα- γίνονται σε κωμοπόλεις της περιοχής μας . ....
Με υπουργικές αποφάσεις έχουν ιδρυθεί και πραγματοποιούνται και σήμερα, στην Ελάτεια, την Αμφίκλεια, τη Γραβιά και την Κάτω Τιθορέα. Η αναφορά των γίνεται με βάση την χρονολογία δημοσίευσης του χρόνου αρχικής λειτουργίας  τους.

Η πραγματοποίηση τους αρχικά γινόταν τους καλοκαιρινούς μήνες και σήμερα τους φθινοπωρινούς. Η χρονική περίοδος πραγματοποίησης κάθε παζαριού ήταν πάντα διαφορετική από των άλλων, ώστε να διευκολύνονται οι κάτοικοι της περιοχής μας.

Από έρευνα στην Εφημερίδας της Κυβερνήσεως προκύπτουν τα ακόλουθα:

1)    Το παζάρι της Ελάτειας είναι το αρχαιότερο. Συστήθηκε, στις 28 Δεκεμβρίου 1880, με διάταγμα του  βασιλέα Γεωργίου Α ΄. Με το ίδιο καθοριζόταν η έναρξη , η χρονική διάρκεια και η λήξη του. Άρχιζε από την 25 Ιουλίου και διαρκούσε μέχρι την 28 του ίδιου μήνα, κάθε χρόνο. (1)

Μετά από δεκατρία χρόνια, δηλαδή το 1893, μετατοπίζεται η χρονική περίοδος πραγματοποίησης του παζαριού. Με διάταγμα που υπογράψει τον Αύγουστο εκείνου του χρόνου, ο τότε διάδοχος Κωνσταντίνος, εκτελώντας χρέη αντιβασιλέα, η εν λόγω εμποροπανήγυρης «τελείται εφεξής από της 23 Αυγούστου μέχρι της 24 ιδίου μηνός εκάστου έτους». Έτσι, η διάρκεια της από τετραήμερη περιοριζόταν σε διήμερη.(2)

 Το 1933 αλλάζει η μορφή του παζαριού αλλά και ο χρόνος πραγματοποίησης του. Με προεδρικό διάταγμα  του Ιουλίου του 1933, μαζί με την εμπορική πανήγυρη καθιερώνεται να γίνεται και ζωοπανήγυρη, δηλαδή αλογοπάζαρο. Έτσι, οι γεωργοί των γύρω χωριών μπορούσαν να αποκτήσουν άλογα, μουλάρια και γαϊδούρα, απαραίτητα για τις αγροτικές του δουλειές. Δηλαδή αγόραζαν καινούργια ή κάνοντας ανταλλαγή- «τράμπα», όπως έλεγαν, του δικού τους ζώου, που ήταν συνήθως γέρικο, με μικρότερης ηλικίας, που πωλούσαν οι ρομά. Στην διαδικασία συμμετείχαν ζωέμποροι, που τους αποκαλούσαν «τσαμπάσηδες».

 Με το ίδιο Π/Δ είχε  καθορισθεί ότι «Τελείται ετήσια εμπορική πανήγυρις και ζωοπανήγυρις από 7-13 Οκτωβρίου». (3)

 Το 1958 με διάταγμα του βασιλιά Παύλου αποφασίσθηκε η ετήσια εμποροπανήγυρη «να τελείται εφεξής από 9- 15 Οκτωβρίου εκάστου έτους. (4)

2)    Μετά από 21 χρόνια, στις 8 Ιανουαρίου 1901 ,με βασιλικό διάταγμα του Γεωργίου του Α΄ εγκρίθηκε η σύσταση «ετήσιας εμπορικής πανηγύρεως, εν Δαδίω, πρωτευούσης του δήμου Δρυμίας, τελουμένης  από της 8^ης μέχρι και της 10 Σεπτεμβρίου». (5).

Άποψη εμποροπανήγυρης

 Για την αποτελεσματικότερη λειτουργία του παζαριού εγκρίθηκε ,το 1922, η τροποποίηση του πολεοδομικού σχεδίου του Δαδιού. Αυτή έγινε για την απαραίτητη ίδρυση πλατείας και την ανέγερση παραπηγμάτων, αναγκαίων κατά τη διάρκεια του της πραγματοποίησης του. (6).

Το δαδιώτικο παζάρι θα γίνει από 18 μέχρι και 24 Σεπτέμβρη κα θα διαρκέσει δύο μέρες, επί πλέον, σύμφωνα με απόφαση του δημοτικού συμβουλίου του δήμου Αμφίκλειας -Ελάτειας .

3)    Το 1951  εγκρίθηκε η λειτουργία νέας εμποροπανήγυρης, στον Δήμο Δρυμίας Νομού Φθιώτιδος.  Στο Β/Δ γράφεται :  «Εγκρίνουμεν όπως εν τω ειρημένω Δήμω τελείται κατ΄ έτος εμπορροζωοπανήγυρις από 21-25 Σεπτεμβρίου. Εις τον αυτόν Υπουργόν ανατίθεται η δημοσίευσις και εκτέλεσις του παρόντος».

Από το  dadi-amfikleia.blogspot.gr

Από την διατύπωση προκύπτουν ερωτηματικά  γιατί το 1951 δεν υπήρχε Δήμος Δρυμίας.  Πιθανόν η εν λόγω εμποροπανήγυρης να είναι αυτή που γίνεται, σήμερα, στην Γραβιά, στην θέση Ρεσινίκος, για την γιορτή της Πεντηκοστής.

Πάντως στα έχοντες υπ’ όψιν αναφέρονται δύο έγγραφα του Νομάρχου  Φθιώτιδος και  μία πράξη του Δημοτικού Συμβουλίου Δρυμίας, που είχαν υποβληθεί στον υπουργό Εμπορίου, προκειμένου να εγκρίνει την εν λόγω εμποροπανήγυρη.

 Η διάρκεια της είναι σήμερα τριήμερη και γίνεται σε διαφορετική χρονική περίοδο από την αναγραφόμενη στο αναφερόμενο Β/Δ.  (7).

Χώρος ζωοπανήγυρης, στα παλιά τα χρόνια,

 πριν τα τρακτέρ αντικαταστήσουν τα ζώα.

4)    Το νεότερο  παζάρι είναι της Κάτω Τιθορέας .Με βασιλικό διάταγμα, του 1966, εγκρίθηκε η εκτέλεση ετήσιας εμποροζωοπανήγυρης «εν τη πλατεία Αγίου Δημητρίου της Κοινότητας Κάτω Τιθορέας Φθιώτιδος από 5^ης μέχρι και της 10^ηςΝοεμβρίου εκάστου έτους». Τα τελευταία χρόνια το παζάρι γίνεται στον κεντρικό δρόμο του οικισμού. (8).

Τα τελευταία χρόνια δεν γίνονται ζωοπάζαρα, αφού οι αγροτικές δουλειές γίνονται με τα τρακτέρ και άλλα μηχανήματα και οι μετακινήσεις με αγροτικά αυτοκίνητα. Γι’ αυτό και τα άλογα και τα γαϊδουράκια έχουν εξαφανισθεί .                

ΠΗΓΕΣ

(1)  ΦΕΚ 8/Α/28-1-1881.

(2)  ΦΕΚ 155/Α/ 11-8-1893.   

(3)  ΦΕΚ 192/Α/15-7-1933.

(4)  ΦΕΚ 102/Α/ 3-7-1958 .

(5)  ΦΕΚ 8/Α/ 12-1-901.

(6)  ΦΕΚ 66/Α/4-5-1922.

(7)  ΦΕΚ 85/Α/23-3-1951.

(8)  ΦΕΚ 24/Α/3-2-1966