"Σήμερα γάμος γίνεται σ' ωραίο περιβόλι". Ένα παραδοσιακό τραγούδι, η ταινία " Τον καιρό των Ελλήνων" και ένα βίντεο.

Γιώργος Βιδάκης
Παραδοσιακό γαμήλιο τραγούδι, τα δάκρυα από την μάνα για τον "αποχωρισμό από την κόρη" και οι απαραίτητες οικογενειακές  συμβουλές. Στο αφιέρωμά μας θα δείτε  το τραγούδι που  ερμηνεύει η παραδοσιακή χορωδία γυναικών του Ομίλου Ερευνών Πηλίου-Αγριά Βόλου μέσα από  ένα  βίντεο  με επιλεγμένες σκηνές  από  την  εξαιρετική  ηθογραφική  ταινία  του  Λάκη  Παπαστάθη "Τον  καιρό  των  Ελλήνων" .  Το φιλμ "Τον καιρό των Ελλήνων" είναι φανερά το απόσταγμα του.....

διαλογισμού και της αίσθησης του Λάκη Παπαστάθη, ύστερα από μακροχρόνιο "πάλεμα" με την ιστορική διαμόρφωση της νεοελληνικής συνείδησης, στην ιδεολογία και στην αισθητική. Ελληνοκεντρικός, μέσα από τη λαϊκή και την θρησκευτική παράδοση, αντιπαρατάσσει την παράδοση αυτή με τα σχήματα της ανερχόμενης αστικής τάξης, στα τέλη του προηγούμενου αιώνα. Μέσα από την απαγωγή ενός αστού από τους ληστές μας δείχνει τη ζωντάνια αλλά και την ήττα της λαϊκής προφορικής παράδοσης από τις ρομαντικές εξιδανικεύσεις της νέας κοινωνικής οργάνωσης.

Η απλή αφήγηση εκτυλίσσεται μέσα από μεγάλες αυτόνομες και στυλιζαρισμένες σκηνές, όπου κυριαρχεί η τελετουργία. Τελετουργία εορτών της αστικής τάξης, τελετουργία συνηθειών (ο κλήρος, το ξύρισμα) λαϊκών εθίμων, (ο γάμος) και μύθων (η διήγηση για τους αρχαίους), τελετουργία συγκρούσεων (η μάχη, το αντροπάλεμα) και συνειδησιακών και ιστορικών μεταβολών.

Απαγγελίες, τραγούδια, θρησκευτικοί ψαλμοί και μια δημιουργική μουσική υπόκρουση του Γιώργου Παπαδάκη υποστηρίζουν το ύφος, μαζί με τα γενικά, μεγάλης διάρκειας, ζωγραφικά συνθεμένα και ισορροπημένα πλάνα. Η αναφορά στην παλιότερη καλλιτεχνική έκφραση, με το φιλμ "Μαρία Πενταγιώτισσα" του Μαδρά, επανέρχεται στο τέλος με μονοχρωμία, υπόμνηση της συμμετοχής του νέου κινηματογραφιστή. Ένας ήρεμος και βαθύς στοχασμός, ένα καταστάλαγμα και μαζί ένας αισθαντικός παλμός συνεχούς έρευνας αναδίνονται από την ταινία.

Κι αν κάποιες στιγμές η τελετουργία δεν γίνεται τόσο πειστική επειδή την αντιμάχεται ο εγγενής ρεαλισμός της κινηματογραφικής εικόνας, αυτό δε μειώνει τη σοβαρότητα και την αξία της κατάθεσης του Παπαστάθη τόσο στην κινηματογραφική γραφή όσο και στην έρευνα των πηγών πολιτισμού μας. 

Ο Αλέξης Δαμιανός ως λήσταρχος, είναι μια γρανιτένια και παλλόμενη μορφή και ο Κώστας Αρζόγλου χαρακτηρίζει λιτά τον νέο αστό.

Γιάννης Μπακογιαννόπουλος
Κριτικός κινηματογράφου

Η ΥΠΟΘΕΣΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ 
Στα 1900, μια ομάδα ληστών απάγει έναν νεαρό αστό (Κώστας Αρζόγλου) και καταφεύγει στο βουνό, περιμένοντας τα λύτρα για την απελευθέρωσή του. Ο νεαρός αναπτύσσει μια σχέση φιλίας με τον αρχηγό των ληστών (Αλέξης Δαμιανός) και συνειδητοποιεί ότι η ζωή αυτών των παρανόμων είναι πολύ πιο αυθεντική απ’ τη δική του.

Ταινία με αναφορές στον Βιζυηνό, τον Παπαδιαμάντη, τον λαϊκό πολιτισμό: οι παλιές φυλλάδες, τα πρόσωπα μύθοι, οι ρωμέικες παραδόσεις και τελετουργίες, η βαθιά θρησκευτικότητα, όλα αυτά με φόντο πάντα το σκληρό ορεινό ελληνικό τοπίο.

Σήμερα γά , σήμερα γάμος γίνεται
σ’ ωραίο περιβόλι, σ’ ωραίο περιβόλι

Σήμερα απο , σήμερα αποχωρίζεται
η μάνα από την κόρη, η μάνα από την κόρη

Γαμπρέ τη νύ , γαμπρέ τη νύφη ν’ αγαπάς
Να μην την εμαλώνεις, να μην την εμαλώνεις

Σαν το βασί , σαν το βασιλικό στη γη
να τηνε καμαρώνεις, να τηνε καμαρώνεις

Σήκω περή , σήκω περήφανε αητέ
κι άνοιξε τα φτερά σου, κι άνοιξε τα φτερά σου

Να πεταχτεί, να πεταχτεί η πέρδικα
που ’χεις στην αγκαλιά σου, που ’χεις στην αγκαλιά σου