ΑΠΡΙΛΙΟΣ."Έστησε ο έρωτας χορό με τον ξανθό Απρίλη". Καλό μήνα και καλό Πάσχα.

Αναδημοσίευση από Polydrosos Parnassou 
Του ¨Γ" {φροντίδα παρουσίασης με  κείμενα, εικόνες  και  βίντεο }

Καλωσορίζουμε  τον  δεύτερο  μήνα  της  Άνοιξης σήμερα  με  το  καθιερωμένο πρωτομηνιάτικο αφιέρωμά  μας  και  αύριο θα σας παρουσιάσουμε οπτικοποιημένα  τα  σημαντικότερα  γεγονότα.

Ποιος είναι ο καλύτερος στίχος της νεοελληνικής ποίησης; Ο φιλόσοφος Λιαντίνης είπε στα "Ελληνικά του... "Κατά την περίπτωση πολλοί είναι, θα ειπούν πολλοί. Ωστόσο εγώ θα απαγγείλω έναν για όλες τις περιπτώσεις. "Έστησ’ ο Έρωτας χορό με τον ξανθόν Απρίλη"

Αν βάλετε το στίχο αυτό δίπλα σε οποιονδήποτε άλλο και δεν το βρείτε να υπερέχει, σίγουρα θα τον βρείτε να μην υπολείπεται. Το πολύ-πολύ θα τον μετρήσετε ίσο στα καράτια. Νερό στο νερό, χρυσάφι στο χρυσάφι, φως στο φως. Και περιπλέον είναι ο πιο ελληνικός.

Ο στίχος αυτός του Σολωμού από τους "Ελεύθερους Πολιορκημένους" είναι Ελλάδα. Είναι η λάμψη, η εμορφιά, η ανδρεία, η τιμή, ο θάνατος, η παντοσύνη. Και η αλήθεια ολόκληρη."

Ο  μήνας Απρίλιος λοιπόν είναι  ο τέταρτος μήνας κατά το Ιουλιανό και το Γρηγοριανό ημερολόγιο. Κατά το Ρωμαϊκό αποτελούσε το δεύτερο μήνα του.... 

έτους και ονομάστηκε έτσι (Aprilis) απ’ το λατινικό ρήμα aperio, που σημαίνει ανοίγω.

Ανοίγει δηλαδή η γη τους κόλπους της, γεμάτους ομορφιές.

Αυτή η ετυμολόγηση είναι η κυρίαρχη και γίνεται αποδεκτή μέχρι σήμερα.

Ο ΠΕΙΡΑΣΜΟΣ (Έστησε ο έρωτας χορό...) ΑΠΟ ΤΟΥΣ "ΕΛΕΥΘΕΡΟΥΣ  ΠΟΛΙΟΡΚΗΜΕΝΟΥΣ" ΤΟΥ ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ ΣΟΛΩΜΟΥ  ΜΕΛΟΠΟΙΗΜΕΝΟ ΑΠΟ ΤΟ ΓΙΑΝΝΗ ΜΑΡΚΟΠΟΥΛΟ.

Έστησ' ο Έρωτας χορό με τον ξανθόν Απρίλη,

Κι η φύσις ηύρε την καλή και τη γλυκιά της ώρα,

Και μες στη σκιά που φούντωσε και κλει δροσιές και μόσχους

Ανάκουστος κιλαϊδισμός και λιποθυμισμένος.

Νερά καθάρια και γλυκά, νερά χαριτωμένα,

Χύνονται μες την άβυσσο τη μοσχοβολισμένη,

Και παίρνουνε το μόσχο της, κι αφήνουν τη δροσιά τους,

Κι ούλα στον ήλιο δείχνοντας τα πλούτια της πηγής τους,

Τρέχουν εδώ, τρέχουν εκεί, και κάνουν σαν αηδόνια.

Έξ' αναβρύζει κι η ζωή σ' γη, σ' ουρανό, σε κύμα.

Αλλά στης λίμνης το νερό, π' ακίνητό 'ναι κι άσπρο,

Ακίνητ' όπου κι αν ιδής, και κάτασπρ' ως τον πάτο,

Με μικρόν ίσκιον άγνωρον έπαιξ' η πεταλούδα,

Που 'χ' ευωδίσει τς ύπνους της μέσα στον άγριο κρίνο.

Αλαφροίσκιωτε καλέ, για πες απόψε τι 'δες;

Νύχτα γιομάτη θαύματα, νύχτα σπαρμένη μάγια!

Χωρίς ποσώς γης, ουρανός και θάλασσα να πνένε,

Ουδ' όσο κάν' η μέλισσα κοντά στο λουλουδάκι,

Γύρου σε κάτι ατάραχο π' ασπρίζει μες στη λίμνη,

Μονάχο ανακατώθηκε το στρογγυλό φεγγάρι,

Κι όμορφη βγαίνει κορασιά ντυμένη με το φως του.

                        Ο ΑΠΡΙΛΗΣ ΤΟΥ ΖΩΓΡΑΦΟΥ ΣΠΥΡΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ

Σύμφωνα με άλλη νεότερη εκδοχή, το όνομα του μήνα προέρχεται από το υποκοριστικό Αφρώ (=Αφροδίτη) και τον ετρουσκικό τύπο apru, απ’ όπου τον πήραν οι Ρωμαίοι. Η ετυμολόγηση αυτή ενισχύεται και από το γεγονός ότι οι Ρωμαίοι αφιέρωσαν το μήνα στη θεά Αφροδίτη.

 

Την τιμούσαν όλες οι γυναίκες την 1η του μήνα κάθε χρόνο, αλλά όχι με τον ίδιο τρόπο. "Αι σεμναί γυναίκες (δηλαδή οι αρχόντισσες)"  "υπέρ ομονοίας και βίου σώφρονος ετίμων την Αφροδίτην", ενώ "αι του πλήθους γυναίκες", για να τιμήσουν την Αφροδίτη, πήγαιναν την πρωταπριλιά να λουστούν στα λουτρά των αντρών – πράγμα, φυσικά, έξω από τα καθιερωμένα – και στα μαλλιά τους φορούσαν στεφάνια από μυρσίνη.

Τέλος, ήταν αφιερωμένος και στο θεό Απόλλωνα, από τη λαϊκή ονομασία του οποίου (Aperta) ίσως προήλθε το όνομά του.

               "Πάσχα  των  Ελλήνων" τραγουδά  ο  ΓΙΩΡΓΟΣ  ΝΤΑΛΑΡΑΣ

Απρίλης και άνοιξη, Απρίλης και Πάσχα είναι για τον ελληνικό λαό σχεδόν αξεχώριστα. Γι' αυτό τον είπαν και Ανοιξιάτη και Αιγιωργίτη, απ' τη μεγάλη γιορτή που περιλαμβάνει,  και Κερασάρη εκεί που πρωτοβγαίνουν τα κεράσια.

                                "Απρίλης"...γράφει και τραγουδά  ο ΟΡΦΕΑΣ ΠΕΡΙΔΗΣ

Ψαράδες την πρωταπριλιά μεγάλο ψέμα είπαν

σκαρφάλωσαν στις φασολιές και στα ουράνια βγήκαν

ήπιαν το γάλα των θεών, όλο το γαλαξία

αιώρες στο άλσος το ιερό με τα κορίτσια είδαν

τους πόθους και τα πάθη, το ερωτευμένο ελάφι

Το σάββατο τους ξύπνησαν οι γκάιντες και τα ντέφια

ο Λάζαρος ο αγέλαστος βάγια σκορπάει στα δίχτυα

το μοιρολόι της Παναγιάς, των γυναικών λουλούδια

αυτά αναστήσαν τον Χριστό, χαρές δες και λουλούδια

κι ο Άδης επικράνθη, τ’ άδυτα μύχια βάθη

Φωτιές τα χριστολούλουδα, η πλάση που ανασαίνει

χείλη με χείλη το γλυκό φιλι που ανασταίνει

ο `Αι Γιώργης στην πηγή πολέμησε τον δράκο

και τα νερά λευτέρωσε και πότισε τον κάμπο

ολόκληρη οικουμένη φιλί που ανασταίνει

Ψυχές ξυπνήσαν σώματα κι ήπιαν όλο το πάθος

πόσο κρατάει ο έρωτας όσο ανοιχτό ένα άνθος!

Άχρονο φως αόρατο, κατέβα να μας ντύσεις

κι όλου του κόσμου τις καρδιές να τις παρηγορήσεις

κόκκινες να τις βάψεις κι αόρατο να λάμψεις

Επίσης σε κάποιες  περιοχές  τον  λένε  Γρίλλη, δηλαδή γκρινιάρης, γιατί συνήθως τελείωναν τα γεωργικά αποθέματα από τις προηγούμενες συγκομιδές κι άρχιζαν οι γκρίνιες στην οικογένεια  και   τομιναχτοκοφινίδης ή Τιναχτοκοφινίτης, επειδή καθαρίζονταν τα κοφίνια για να καθαριστούν. Η ελληνική παράδοση ονομάζει τον Απρίλη και "Λαμπριάτη", γιατί συνήθως το μήνα αυτό γιορτάζουμε το Πάσχα, τη μεγαλύτερη χριστιανική γιορτή της Ορθοδοξίας.

 " Ένας  ευαίσθητος  Απρίλης" λένε  οι ,   ΗΛΙΑΣ  ΚΑΤΣΟΥΛΗΣ  ΚΑΙ   ΠΑΝΤΕΛΗΣ  ΘΑΛΑΣΣΙΝΟΣ.

Τον  Απρίλιο  η  Εκκλησία  μας  γιορτάζει  και  τον  Άγιο  Γεώργιο.  Ο Αϊ-Γιώργης είναι δρακοντοκτόνος. Με το κοντάρι του σκοτώνει το θεριό. Γιορτή των ποιμένων που αφήνουν τα χειμαδιά και ανεβαίνουν στα βουνά. "Μεις οι τσοπαναραίοι τονε δοξολογάμε πολύ τον Αϊ-Γιώργη".

Σε  κάποιες  Ελλαδικές  περιοχές,προσφέρουν στην εκκλησία τον "Αηγιωργίτη" έναν αμνό. Ο ιερέας τον ευλογεί και οι επίτροποι τον περιφέρουν γύρω από το ναό τρεις φορές. "Εματώνετο το αφτί του και με το αίμα ηλείφοντο αι τέσσερεις γωνίες της εκκλησίας" (Πόντος).

                                  "Σήμερα Γιώργημ' Πασχαλιά" με τον ΣΑΒΒΑ ΣΙΑΤΡΑ

Όπως ο Μάρτης, έτσι και ο Απρίλης είναι μήνας δίγνωμος: από τη μια μεριά ο καιρός καλυτερεύει σταθερά, από την άλλη δεν ξεχνάει να δείξει τα χειμωνιάτικα δόντια του με βροχές και χαλάζια. .Οι γεωργοί σπέρνουν καλαμπόκι, βαμβάκι, καρπούζια, πεπόνια.

Την πρωταπριλιά το ‘χουμε σε καλό να λέμε ψέματα εν είδει αστεϊσμού. Γελούμε τους φίλους είτε για να προκαλέσουμε το γέλιο είτε το πρωταπριλιάτικο ψέμα θα ξεγελάσει κάθε επίφοβο δαίμονα (ή "εχθρό") και θα δώσει την ευτυχία στο νικητή της ψευδολογίας. Είναι ένα είδος μαγικής πάλης για την επικράτηση του καλού (νικητής είναι ο πιο έξυπνος, που δε γελάστηκε). Είναι ένα έθιμο που ήρθε στην Ελλάδα από τη Γαλλία την εποχή των Σταυροφοριών.

*Αν βρέξει ο Μάρτης δυό νερά κι ο Απρίλης πέντε δέκα να ιδείς το κοντοκρίθαρο πώς στρίβει  το μουστάκι, να ιδείς και τις αρχόντισες πως ψιλοκλισαρίζουν, να  δεις και τη φτωχολογιά πως ψιλοκοσκινίζει.

*Σαν ρίξει ο Μάρτης μια βροχή κι Απρίλης άλλη μία, να δεις κουλούρες στρογγυλές και πίτες σαν αλώνι

*Του Απρίλη η βροχή, κάθε σταγόνα και  φλουρί.

*Απρίλης - Πασχαλιά, χελιδόνια, φως, χαρά!

*Του Μάρτη ξύλα φύλαγε, μην κάψεις τα παλούκια, και τ' Απριλιού τις δεκοχτώ, μην κάψεις  τα καρούλια (του αργαλειού).

*Ο Απρίλης  με  τα  λούλουδα  κι  ο  Μάης  με  τα  ρόδα.

*Η βροχή τ’ Απριλομάρτη, μόνο τους ψαράδες βλάπτει.

*Και στου Απρίλη τις δεκαεφτά, πέρδικα κλώσησε τ’ αυγά.

*Να μη ζηλέψεις τη Λαμπρή γυναίκα και τον Απριλομάη φοράδα.

*Ο Απρίλης έχει τη δροσιά κι ο Μάης τα κεράσια.

*Ο Απρίλης με την Πασχαλιά και τα κόκκινα τ’ αυγά.

*Στου Απριλιού τις δώδεκα ζεσταίνεται ο καιρός.

*Το νερό του Απριλιού, είναι πλούτος του κόσμου.

*Τον Απρίλη και το Μάη, έπαιρνε ακαμάτη εργάτη.

       "Απρίλη  μου  ξανθέ...."  λένε οι ΜΙΚΗΣ  ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ  ΚΑΙ  ΜΑΡΙΑ  ΦΑΡΑΝΤΟΥΡΗ.

Απρίλη μου, Απρίλη μου ξανθέ

και Μάη μυρωδάτε, καρδιά μου πώς αντέ-

Καρδιά μου πώς, καρδιά μου πώς αντέχεις

μέσα στην τόση αγάπη και στις τόσες ομορφιές

Γιομίζ' η γειτονιά τραγούδια και φιλιά

Την κοπελιά μου τη λένε Λενιώ

Την κοπελιά μου τη λένε Λενιώ

Την κοπελιά μου τη λένε Λενιώ, μα το 'χω μυστικό.

Αστέρι μου, αστέρι μου χλωμό

του φεγγαριού αχτίδα στο γαϊτανόφρυδο

Στο γαϊτανο-, στο γαϊτανοφρυδό σου

κρεμάστηκε η καρδιά μου σαν το πουλάκι στο ξόβεργο.

Γιομίζ' η γειτονιά...

Λουλούδι μου, λουλούδι μυριστό

και ρόδο μυρωδάτο, στη μάνα σου θα 'ρθω

στη μάνα σου, στη μάνα σου θα 'ρθω

να πάρω την ευχή της και το ταίρι που αγαπώ.

ΚΑΛΟ  ΜΗΝΑ  ΚΑΙ....

"Γ"