Η 25η ΜΑΡΤΗ ΚΑΙ ΤΟ ΕΘΝΙΚΟ -ΛΑΙΚΟ-ΠΑΤΡΙΩΤΙΚΟ ΟΡΑΤΟΡΙΟ "ΕΘΝΕΓΕΡΣΙΑ" ΤΟΥ ΣΩΚΡΑΤΗ ΒΕΡΝΑΡΔΟΥ. Παρουσιάστηκε στο Θέατρο Λυκαβητού και στο Κινηματοθέατρο Ορφέας το 1971 και μέχρι σήμερα δυστυχώς δεν αξιοποιήθηκε ούτε καν για εκπαιδευτικούς σκοπούς.

Το ορατόριο είναι μεγάλης κλίμακας λυρική μουσική σύνθεση για ορχήστρα,  φωνές και χορωδία. Ο φίλος  Γιώργος  Βιδάκης αφού ,  με  δική μας παράκληση  το " περιποιήθηκε " εξαιρετικά και το ευχαριστούμε πολύ ,  μας  το έστειλε  με  την  ευκαιρία  του εορτασμού  του  Εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα  του  1821.  

Το Ορατόριο ''ΕΘΝΕΓΕΡΣΙΑ '' του αείμνηστου Συνθέτη και Πρωτοψάλτη  Σωκράτη Βενάρδου είναι σε κείμενα του Δημήτρη Φωτιάδη και με  αφηγήτρια  την Αλέκα Κατσέλη. Στο έργο περιγράφεται  με μορφή χρονικού η πορεία του Ελληνισμού από τα χρόνια της Άλωσης ίσαμε τον μεγάλο Σηκωμό του '21.  Παρουσιάστηκε  σε 2  συναυλίες  το  1971 από  Χορωδίες  35 γυναικών  και  45 ανδρών.  Τραγούδησαν οι , Γ.Λαμπρόπουλος, Ι.Μαθιουδάκης, Ν.Καράνταλης, Γ.Αναστασίου, Λ.Μαυρογιώργος, Γ.Ξηροδήμας, Θ.Δημήτριεφ, Τ.Αλισανόγλου, Π.Μακαρώνης, Π.Χριστοφίλη, Δ.Σπηλιοπούλου, Κ.Ασπιώτη, Χ.Κασιωτάκης. Δείτε  ποιός είναι ο Σωκράτης Βερνάρδος  και  τι  είπε  για  το  έργο  του . Σας τα παρουσιάζουμε όλα  οπτικοποιημένα  και  σας  προτρέπουμε  να  ακούσετε  ολόκληρο και  όχι αποσπασματικά το  μνημειώδες  πράγματι αυτό έργο καθώς και να το μεταδώσετε....

Ο Σωκράτης Βενάρδος (1927-1983) υπήρξε διαπρεπής πρωτοψάλτης και ενδιαφέρων συνθέτης θρησκευτικών έργων. Στη δισκογραφία έχει καταθέσει μερικές αξιόλογες εργασίες, όπως η "Φάτνη" (1971), ο "Ύμνος της αγάπης" (1977) και το ορατόριο "Κοσμάς ο Αιτωλός" (1980). Ανάμεσά τους και το εθνικοπατριωτικό λαϊκό ορατόριο "Εθνεγερσία" (1973).

Το έργο παρουσιάστηκε αρχικά σε ζωντανή εκτέλεση στο θέατρο Λυκαβηττού τον Σεπτέμβρη του 1971 . Στη δισκογραφία πέρασε δύο χρόνια αργότερα από τη μικρή εταιρία Ωδή. Βασίζεται σε κείμενα του ιστορικού Δημήτρη Φωτιάδη, τα οποία περιγράφουν σε μορφή χρονικού την πορεία του Ελληνισμού από τα χρόνια της Άλωσης ίσαμε τον μεγάλο Σηκωμό του '21. Το κείμενο διανθίζεται με επιλεγμένα αποσπάσματα από το θησαυρό του δημοτικού μας τραγουδιού διαπλεγμένα με ποιητικά κείμενα του Ανδρέα Κάλβου, του Διονυσίου Σολωμού, του Ρήγα και του Άγγελου Σικελιανού.

Ο συνθέτης έγραψε πρωτότυπη μουσική για όλα αυτά τα εμβόλιμα ποιητικά μέρη αντλώντας την έμπνευσή του κυρίως από την ελληνική, αλλά και τη δυτική μουσική παράδοση, σε ύφος μεγαλόπρεπο ή θρηνητικό, ανάλογα με τη θεματική του αφετηρία κάθε φορά. Το έργο αποδίδεται από Συμφωνική Ορχήστρα, αλλά και ορχήστρα παραδοσιακών οργάνων σε μια ενδιαφέρουσα διαλεκτική συνοδοιπορία. Συμμετέχει επίσης και μικτή χορωδία, ενώ στα φωνητικά μέρη έχουμε τη σύμπραξη πολυάριθμων σολίστ, μεταξύ των οποίων και ο γνωστός μας από το "Άξιον Εστί", ηθοποιός και βαρύτονος, Θόδωρος Δημήτριεφ. 

             

ΓΡΑΦΕΙ  ΓΙΑ  ΤΗΝ  "ΕΘΝΕΓΕΡΣΙΑ"  Ο ΣΩΚΡΑΤΗΣ  ΒΕΡΝΑΡΔΟΣ.

Όσο δούλευα την "ΕΘΝΕΓΕΡΣΙΑ" του Δημήτρη Φωτιάδη άκουγα την ίδια σάλπιγγα, άλλοτε σαν θρήνο, άλλοτε σαν εμβατήριο και άλλοτε σαν θούριο. Γράφοντας, ένοιωθα τη παράδοση να με συνεπαίρνει. Κι όλο έτρεχε η σκέψη μου στους αγώνες, στους ηρωισμούς, στις θυσίες, στα ολοκαυτώματα για την Ελευθερία. Μπλεκόμουνα στα γιουρούσια τους κι έβλεπα τις μορφές τους χλωμές, κουρασμένες μα ακατάβλητες. Κι η έμπνευση γινότανε λυγμός και κάλπαζε σαν αστραπή έτσι που μόλις πρόφταινα να τη καταγράψω. Ούτε μια μελωδική γραμμή δεν άλλαξα από όπως μου ερχόταν τη πρώτη στιγμή. Η ενορχήστρωση όμως βάσταξε ενάμιση χρόνο, γιατί αδιάκοπα απόδιωχνα το πειρασμό να εναρμονίσω τις λεβέντικες ελληνικές μελωδίες με το πλούτο της δυτικής τέχνης. 

                       
 

Περιόρισα όσο γινόταν το τρόπο αυτό και τον μεταχειρίστηκα μόνο για τα εμβατήρια, τα θούρια και τις γέφυρες. Ενώ στα τσάμικα, στους καλαματιανούς και στους νησιώτικους σκοπούς έβαλα να κυριαρχεί το κλαρίνο, το λαούτο, το μαντολίνο και το σαντούρι, σε μια λιτή εναρμόνιση, ώστε να διατηρείται αγνό το παραδοσιακό στοιχείο. Τις γνωστές μελωδίες "κάτω στου βάλτου τα χωριά" και "στη στεριά δε ζεί το ψάρι" τις κράτησα απείραχτες όπως παρέμειναν μέσα στη ψυχή του λαού μας. 

Στο θούριο του Ρήγα "ως πότε παλληκάρια θα ζούμε στα στενά" διασταύρωσα από τρείς διαφορετικές πηγές την αυθεντικότητα της μελωδίας κι έβαλα μόνο τους άντρες να το τραγουδούν, ενώ στο δεύτερο μέρος "καλύτερα μια ώρας ελεύθερη ζωή" συμμετέχουν και οι γυναίκες σε μια μελωδία σχετική με το πρώτο θέμα, γεμάτη όμως λυτρωτική έξαρση. Όταν τελείωσε το έργο αισθανόμουν σαν να μην υπήρχε τίποτα δικό μου σ' αυτό. Ένοιωθα σα να μου το τραγούδησε η αθάνατη γενιά του Εικοσιένα κι εγώ έκανα μια απλή καταγραφή. 

Την ίδια καταγραφή έκανε κι ο Δημήτρης Φωτιάδης. Έδωσε το έπος του αγώνα για την ελευθερία, σε μια σύζευξη των δημοτικών τραγουδιών με τους μεγάλους μας ποιητές, από τον Σολωμό και τον Κάλβο ώς τον Παλαμά και τον Σικελιανό. Η θριαμβευτική επιτυχία της πρώτης παρουσίασης της ΕΘΝΕΓΕΡΣΙΑΣ την 12-11-1971 στο Κινηματοθέατρο "Ορφεύς" με έπεισε πως παρ' όλα τα δυσβάστακτα οικονομικά βάρη, το έργο έπρεπε με κάθε θυσία να γραφτεί σε δίσκο. Είναι μεγάλη η υπερηφάνεια μου που το κατόρθωσα κι εκφράζω τη βαθειά μου ευγνωμοσύνη σ' όλους τους συνεργάτες μου, πιότερο όμως στους φίλους ψάλτες, που τελείως αφιλοκερδώς, κοπιάσανε μαζί μου, δώσανε τη ψυχή τους για να πετύχει η προσπάθεια. 

ΘΑ ΚΛΕΙΣΟΥΜΕ ΤΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑ  ΜΑΣ  ΜΕ  ΣΤΙΧΟΥΣ  ΑΠΟ ΤΟ "ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΕΜΒΑΤΗΡΙΟ"  ΤΟΥ ΑΓΓΕΛΟΥ ΣΙΚΕΛΙΑΝΟΥ  ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙ  ΚΑΙ Ο ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΣ ΤΗΣ "ΕΘΝΕΓΕΡΣΙΑΣ" ΣΩΚΡΑΤΗΣ ΒΕΡΝΑΡΔΟΣ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ ΤΟΥ{ Οι στίχοι σε πολυτονικό , όπως τους έχει ο Ποιητής }.

Ὀμπρὸς βοηθᾶτε νὰ σηκώσουμε τὸν ἥλιο πάνω ἀπ᾿ τὴν Ἑλλάδα, ὀμπρός, βοηθᾶτε νὰ σηκώσουμε τὸν ἥλιο πάνω ἀπὸ τὸν κόσμο.
Τὶ, Ἰδέτε· ἐκόλλησεν ἡ ρόδα του βαθειὰ στὴ λάσπη,
κι ἄ, ἰδέτε χώθηκε τ᾿ ἀξόνι του βαθειὰ μέσ᾿ τὸ αἷμα.Ὀμπρός, παιδιά, καὶ δὲ βολεῖ μονάχος ν᾿ ἀνέβῃ ὁ ἥλιος,
σπρῶχτε μὲ γόνα καὶ μὲ στῆθος νὰ τὸν βγάλουμε ἀπ᾿ τὴ λάσπη,
σπρῶχτε μὲ στῆθος καὶ μὲ γόνα νὰ τὸν βγάλουμε ἀπ᾿ τὸ γαῖμα.
Δέστε, ἀκουμπᾶμε ἀπάνω τοῦ ὁμοαίματοι ἀδελφοί του.Ὀμπρός, ἀδέλφια, καὶ μᾶς ἔζωσε μὲ τὴ φωτιά του, ὀμπρός, ὀμπρὸς κι ἡ φλόγα του μᾶς τύλιξε ἀδελφοί μου.

 

ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΕΛΛΑΔΑ......

Σ' ΟΛΟ ΤΟ ΚΟΣΜΟ ΞΑΣΤΕΡΙΑ

Σ' ΟΛΟ ΤΟ ΚΟΣΜΟ ΗΛΙΟΣ..

ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΕΛΛΑΔΑ

"Γ"