«Sherpa»: Η ταινία που θα αναθεωρήσει όλα όσα γνωρίζατε για το Everest

Ανακαλύψτε το κόστος της κατάκτησης της ψηλότερης κορυφής του κόσμου μέσα από τα μάτια των ανθρώπων εκείνων που πληρώνουν το
μεγαλύτερο τίμημα.....

του Sam Haddad

Υπάρχουν ένα σωρό ταινίες στο Χόλιγουντ με θέμα την ορειβασία. Μέχρι σήμερα όλες αυτές οι ταινίες ακολουθούν ένα συγκεκριμένο σενάριο. Ένας Δυτικός* ορειβάτης ανεβαίνει σε μια δύσκολη κορυφή. Αυτός (και πάντα αυτός), ξεπερνά τις αντιξοότητες σ΄ένα άγριο και εντυπωσιακό σκηνικό. Στις κορυφαίες σκηνές της ταινίας, μια δραματική μουσική επένδυση θα ανεβάσει στα ύψη το ενδιαφέρον και την αγωνία του κοινού. Ο ήρωας θα κινδυνέψει κανά δυο φορές να σκοτωθεί, και σχεδόν σίγουρα θα χάσει έναν φίλο ή αγαπημένο πρόσωπο. [*ελλείψει μιας καταλληλότερης λέξης]

Αλλά η ταινία «Sherpa», το νέο βραβευμένο ντοκιμαντέρ με θέμα το Everest και τους Sherpas, τον λαό που ζει και εργάζεται στις ανατολικές περιοχές του Νεπάλ, παίρνει μια παλιά, σκουριασμένη αφήγηση και την σέρνει πάνω στους παγετώνες των Ιμαλαΐων. Μέσα απ΄αυτήν την ταινία, η Αυστραλέζα σκηνοθέτης Jennifer Peedom, αφηγείται την ιστορία του ψηλότερου βουνού της γης, αλλά από την «σκοτεινή» και άγνωστη -μέχρι σήμερα- πλευρά των Sherpas. Εστιάζει στο πόσο επικίνδυνη είναι η δουλειά τους και στο πώς αυτός ο κίνδυνος επιδρά στην ψυχοσύνθεση τόσο των ίδιων όσο και των οικογενειών τους που περιμένουν εναγωνίως την ασφαλή επιστροφή τους στο σπίτι.

«ΑΝΕΒΑΙΝΟΥΜΕ ΣΤΟ ΒΟΥΝΟ ΕΠΕΙΔΗ ΕΙΝΑΙ ΕΝΑΣ ΤΟΠΟΣ ΙΕΡΟΣ… ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΤΗΝ ΔΥΣΗΣ ΤΟ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΖΟΥΝ ΩΣ ΜΙΑ ΦΥΣΙΚΗ ΠΡΟΚΛΗΣΗ… ΝΑ ΔΟΥΝ ΠΟΣΟ ΚΟΝΤΑ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΦΤΑΣΟΥΝ ΣΤΟ ΘΑΝΑΤΟ»

Η ταινία εγείρει, επίσης, ερωτήματα σχετικά με το πόσο συνένοχοι είναι οι δυτικοί ορειβάτες στη μεγάλη επικινδυνότητα της δουλειάς των Sherpas, με τις ολοένα αυξανόμενες απαιτήσεις τους για μια «άνετη» ανάβαση στο Everest, φέρνοντας ταυτόχρονα στο προσκήνιο την σύγκρουση που συντελείται μεταξύ των πολιτισμών των δυτικών και των Sherpas.

Όπως λέει στην ταινία ο Jamling Tenzing Norgay, γιος του Tenzing Norgay -που μαζί με τον Edmund Hillary ανέβηκαν πρώτοι στην κορυφή του Everest: «Εμείς εδώ ανεβαίνουμε στο βουνό γιατί είναι ένας τόπος ιερός. Υπάρχει μια τεράστια διαφροά στη συμπεριφορά, στο συναίσθημα. Οι άνθρωποι της Δύσης το προσεγγίζουν ως μια φυσική πρόκληση, να φτάσουν στα όριά τους, να δουν πόσο κοντά μπορούν να φτάσουν στο θάνατο».

Μίλησα με έναν από τους παραγωγούς του «Sherpa», τον John Smithson, ο οποίος συμμετείχε και στην παραγωγή του «Touching the Void» και του «127 Hours», και τον ρώτησα γιατί ήταν σημαντικό να αφηγηθεί την ιστορία των Sherpas; «Ήταν ιδέα της Jen (η σκηνοθέτιδα). Όλα τα βιβλία, τα ντοκιμαντέρ και οι ιστορίες είναι με την ματιά ενός μη Sherpa ορειβάτη/περιηγητή/τουρίστα. Πίστευε, λοιπόν, ακράδαντα ότι ήταν μια πλευρά της ιστορίας του Everest που δεν είχε ποτέ ειπωθεί, και έπρεπε να βγει στο φως», είπε.

Το κινηματογραφικό συνεργείο είχε προγραμματίσει να ξεκινήσει τα γυρίσματα το 2014 με πρωταγωνιστή τονPhurba Tashi, έναν Sherpa οδηγό βουνού, ο οποίος είχε ανέβει στο Everest 21 φορές και σχεδίαζε την 22η, που θα αποτελούσε και παγκόσμιο ρεκόρ. Θα εστίαζε, επίσης, και σε μια γυναίκα Sherpa, η οποία προετοιμαζόταν να ανέβει στο βουνό για πρώτη φορά. Το 2013, κατά τη διάρκεια των αναγνωριστικών τους περιηγήσεων στην περιοχή, έγιναν μάρτυρες μιας απίστευτης συμπλοκής μεταξύ των διάσημων ορειβατών Ueli Steck, Simone Moro και Jonathan Griffith από τη μια και μιας ομάδας Sherpas από την άλλη.

Η αφορμή της διαμάχης ήταν το φιξάρισμα των σχοινιών, αλλά βγήκε στην επιφάνεια μια βαθύτερη ένταση ανάμεσα στους Sherpas και τους δυτικούς ορειβάτες, και μια μεταβαλλόμενη δυναμική σ΄αυτήν τη σχέση. «Το περιστατικό αυτό μας έδωσε μια νέα, ενδιαφέρουσα οπτική για το τι συμβαίνει σ΄αυτό το βουνό», δήλωσε ο Smithson.

Το συνεργείο πήγε πίσω στο Everest το 2014. Αλλά η ιστορία τους άλλαξε και πάλι, όταν μια θανατηφόρα χιονοστιβάδα στον Khumbu Icefall σκότωσε 16 Sherpas. Όπως δήλωσε ο Smithson: «Ξαφνικά είχαμε αυτή τη φοβερή χιονοστιβάδα, νεκρούς Sherpas, και μια τελείως διαφορετική ιστορία. Καταλήξαμε να φτιάξουμε ένα εντελώς διαφορετικό φιλμ απ΄αυτό που είχαμε σχεδιάσει αρχικά».

«ΤΡΕΜΕΙ ΤΟ ΦΥΛΛΟΚΑΡΔΙ ΜΟΥ ΚΑΘΕ ΦΟΡΑ ΠΟΥ ΣΤΕΛΝΩ ΕΝΑΝ SHERPA ΣΤΟ ΒΟΥΝΟ. ΕΙΝΑΙ ΣΑΝ ΝΑ ΤΟΥΣ ΣΤΕΛΝΩ ΣΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ…»

Ακόμη και πριν από τη χιονοστιβάδα, ο παγετώνας Khumbu θεωρείτο το πιο επικίνδυνο και απρόβλεπτο τμήμα της διαδρομής για την κορυφή του Everest, καθώς οι πάγοι κινούνται τόσο γρήγορα ώστε τεράστιες κρεβάς μπορούν να εμφανιστούν ξαφνικά από το πουθενά, και μεγάλες σεράκς μπορεί να πέσουν από πάνω ανά πάσα στιγμή.

Ο Russell Brice, ιδιοκτήτης της εταιρείας Himalayan Experience, ο οποίος σχεδιάζει αποστολές στο Everest από το 1994, λέει στο ντοκιμαντέρ: «Τρέμει το φυλλοκάρδι μου κάθε φορά που στέλνω έναν Sherpa στο βουνό. Είναι σαν να τους στέλνω στον πόλεμο. Δεν ξέρω ποιος θα γυρίσει πίσω σώος. Πουθενά αλλού στον κόσμο δεν περνούν οι ορειβάτες από έναν παγετώνα σαν κι αυτόν. Το κάνουν, όμως, γιατί είναι η μοναδική πρόσβαση προς τη νότια πλευρά του Everest».

Ο ορειβάτης και συγγραφέας Ed Douglas δηλώνει στην ταινία: «Ο παγετώνας Khumbu είναι ανεξέλεγκτος και επικίνδυνος, και η κλιματική αλλαγή έχει κάνει την κατάσταση χειρότερη». Σημειώνει, επίσης, ότι: «Ένας αλλοδαπός ορειβάτης θα πρέπει να τον διασχίσει μόνο δυο φορές τη σεζόν. Ένας Sherpa μπορεί να χρειαστεί να τον διασχίσει μέχρι και 30 φορές, μεταφέροντας προμήθειες και εξοπλισμό για να κάνουν την ανάβαση των δυτικών ορειβατών όσο το δυνατόν πιο ομαλή». Για κείνον, το πιο σπουδαίο ερώτημα είναι: «Ποια είναι η ηθική δικαίωση γι΄αυτό;».

Ο Smithson ελπίζει ότι η ταινία θα βοηθήσει τους ανθρώπους να κατανοήσουν σε βάθος την ένταση που υπάρχει στην καρδιά του Everest, και σημειώνει χαρακτηριστικά: «Οι άνθρωποι μπορούν σήμερα να ανέβουν στην κορυφή με την κατάλληλη καθοδήγηση. Πρέπει να διαθέτουν πολύ καλή φυσική κατάσταση, αλλά δεν χρειάζεται να είναι οι σούπερ έμπειροι ορειβάτες… Θέλαμε να κατανοήσει ο κόσμος τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν αυτοί που εμπλέκονται για να γίνει κάτι τέτοιο πραγματικότητα. Ελπίζουμε ότι όλοι θα δουν κατάμματα το πόσο επικίνδυνη είναι η δουλειά των Sherpas».

«ΕΝΑΣ SHERPA ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΔΙΑΣΧΙΣΕΙ ΤΟΝ ΠΑΓΕΤΩΝΑ KHUMBU ΜΕΧΡΙ ΚΑΙ 30 ΦΟΡΕΣ… ΓΙΑ ΝΑ ΚΑΝΕΙ ΤΗΝ ΑΝΑΒΑΣΗ ΤΩΝ ΔΥΤΙΚΩΝ ΟΡΕΙΒΑΤΩΝ ΟΣΟ ΤΟ ΔΥΝΑΤΟΝ ΟΜΑΛΟΤΕΡΗ… ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΗΘΙΚΗ ΔΙΚΑΙΩΣΗ ΓΙ” ΑΥΤΟ;»

Ο Russell Brice και ο Phurba Tashi Sherpa στην Κατασκήνωση Βάσης του Everest

Όσο αυξανόταν το μορφωτικό επίπεδο των Sherpas και ο βαθμός διείσδυσής τους στα social media, τόσο συνειδητοποιούσαν την μειονεκτική τους θέση σε σχέση με τους Δυτικούς οδηγούς βουνού, με συνέπεια οι ρωγμές στις μεταξύ τους σχέσεις να μεγαλώνουν. » Η καταστροφική χιονοστιβάδα ξεχείλισε το ποτήρι της οργής και του θυμού των Sherpas», δηλώνει ο Smithson, και συνεχίζει λέγοντας ότι: «Κανείς δεν μπορούσε να προβλέψει την τραγική χιονοστιβάδα και τις συνέπειές της, καθώς οι Sherpas ουσιαστικά έκλεισαν το βουνό».

Ωστόσο, η ταινία σκιαγραφεί ένα ισορροπημένο πορτραίτο των δύο πλευρών. Οι Sherpas που εργάζονται στο Everest βγάζουν το 10πλάσιο του μέσου μισθού στο Νεπάλ. Ο Sherpa Phurba Tashi, ο οποίος συνεργάζεται με τον Russell από το 1998, λέει: «Αν δεν ήταν ο Russell δεν θα είχα δουλειά ούτε εγώ ούτε οι Sherpas που είναι στην ομάδα μου. Πιθανόν θα δούλευαν ως αγρότες. Ακούμε, επίσης, τους ορειβάτες που έρχονται στο Everest, ότι έχουν κάνει τεράστιες θυσίες, οικονομικές και προσωπικές, προκειμένου να εκπληρώσουν το όνειρο μιας ολόκληρης ζωής».

Ο Smithson συμπληρώνει: «Είναι ένα πολύπλοκο θέμα. Το Everest είναι ευλογία για τους Sherpas. Τους βοήθησε να μορφωθούν και να κερδίσουν περισσότερα χρήματα απ΄ότι αν δούλευαν στα χωράφια. Δεν είναι μια ιστορία άσπρο ή μαύρο».

Η σκηνοθέτης του ντοκιμαντέρ Jennifer Peedom

Ρώτησα τον Smithson για την αντίδραση της ορειβατικής κοινότητας απέναντι στο ντοκιμαντέρ, και απάντησε:«Ζητήσαμε τη γνώμη του κοινού στα φεστιβάλ κινηματογράφου που προβλήθηκε η ταινία, και οι περισσότεροι δήλωσαν ότι αισθάνθηκαν άβολα με την κατάσταση που επικρατεί στα Ιμαλάια. Η ταινία προκάλεσε πολλές συζητήσεις και βαθυστόχαστες αναλύσεις».

Ποια είναι η στάση των Sherpas; «Ο καμεραμάν μεγάλου υψομέτρου του συνεργείου μας γνώριζε Νεπαλέζικα, κι έτσι υπήρχε αρκετή επικοινωνία με τους Sherpas. Αυτό που εισπράξαμε, τόσο πριν όσο και μετά την χιονοστιβάδα, ήταν ο σεβασμός τους για το γεγονός ότι προσπαθούσαμε να περιγράψουμε την ιστορία από τη δική τους οπτική γωνία. Ο γιος του Tenzing Norgay ήταν στην πρεμιέρα της ταινίας στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Σίδνεϊ και δήλωσε ότι του άρεσε και έμεινε πολύ ικανοποιημένος».

Ρώτησα τον Smithson τι προσδοκά τη νέα χρόνια για το Everest και τους Sherpas, και είπε: «Το 2016 θα είναι μια πολύ ενδιαφέρουσα χρονιά, ιδιαίτερα μετά τον φετινό σεισμό. Ελπίζω μόνο να είναι μια ασφαλής και ομαλή σεζόν».

Πριν μερικούς μήνες, έκανα την ίδια ερώτηση στον κορυφαίο Βρετανό ορειβάτη Kenton Cool και απάντησε:«Η επόμενη χρονιά στο Everest θα είναι πολύ κρίσιμη. Ελπίζω οι Sherpas να νιώθουν την αγάπη και την υποστήριξη των δυτικών ορειβατών μετά τον σεισμό. Το «ξέσπασμα» ανθρωπιστικής βοήθειας και οι δωρεών που ακολούθησε τον σεισμό στο Νεπάλ δείχνει ότι οι άνθρωποι αγαπούν αυτή τη χώρα και τους κατοίκους της. Και ελπίζω ότι οι νεότεροι και πιο μαχητικοί Sherpas να συνειδητοποιήσουν ότι μας χρειάζονται τόσο όσο τους χρειαζόμαστε κι εμείς».

Στο ντοκιμαντέρ ο Ed Douglas σημειώνει: «Όταν ξεκίνησαν οι ορειβατικές αποστολές τα Ιμαλάια, οι Sherpas δεν είχαν ιδέα για το τι σημαίνει ορειβασία. Και ξαφνικά μπλέχτηκαν σ΄αυτό το ταξίδι. Από τους απλούς ανθρώπους που ήταν γενετικά ικανοί να ανεβαίνουν σε μεγάλα υψόμετρα, στους επαγγελματίες διεθνείς οδηγούς βουνού 100 χρόνια αργότερα. Μπορεί να μην έχουν κατανοήσει πλήρως τι είναι αυτό που μας ωθεί ν΄ανεβαίνουμε στα βουνά, αλλά είναι απίστευτα καλοί στο να διεκπεραιώνουν αυτή την εμπειρία».

Είναι σημαντικό να προβληματιστούμε γύρω από την επίδραση που έχει η δουλειά των Sherpas στο Everest στη σωματική και ψυχική τους υγεία, και η ταινία αυτή είναι η καλύτερη αφορμή για να ξεκινήσει αυτή η συζήτηση.

Η ταινία θα προβληθεί παγκοσμίως από το Discovery Channel τον Φεβρουάριο του 2016. Δείτε το trailer:

Photo Gallery (© Sherpafilm.com)

Το όρος Everest

Ένας Sherpa σε προωθημένη κατασκήνωση

Sherpas διασχίζουν τον παγετώνα Khumbu

Ο Phurba Tashi Sherpa φωτογραφίζεται παρέα με ένα yak στο δρόμο για την κατασκήνωση βάσης του Everest

Η σκηνοθέτης Jennifer Peedom

Διασχίζοντας τον παγετώνα Khumbu

Ο Phurba Tashi Sherpa στην Κατασκήνωση Βάσης του Everest

To Everest Base Camp στα 5.360 μέτρα υψόμετρο

Πηγή
mpora.com

Από http://hikingexperience.gr/