"Τρεις μύθοι και μια μεγάλη αλήθεια για τον αγροτικό τομέα"

Άρθρο Του Βαγγέλη Αποστόλου στην Αυγή της Κυριακής

Είναι χαρακτηριστική, αλλά και εντυπωσιακά υποκριτική η σπουδή που δείχνουν τις τελευταίες εβδομάδες τα κόμματα του πολιτικού κατεστημένου για τα προβλήματα του αγροτικού κόσμου. Λες και δεν κυβέρνησαν τον τόπο εδώ και δεκαετίες, λες και έπεσαν από άλλο πλανήτη και ανακάλυψαν, μόλις τώρα, ότι ο αγρότης κρατάει όρθια, υπό πολύ δύσκολες συνθήκες, την ίδια την υπόσταση της ελληνικής περιφέρειας και ότι αγωνιά, δικαίως, για το μέλλον του.....

Στην προσπάθειά τους μάλιστα να εκμεταλλευτούν αυτή την αγωνία του αγρότη για το αύριο και να αποσπάσουν πρόσκαιρα μικροκομματικά οφέλη, δεν διστάζουν να διαστρέψουν την πραγματικότητα, καλλιεργώντας μύθους και δημιουργώντας σύγχυση ώστε να ψαρεύουν στα θολά νερά.

Μύθος πρώτος: Οι αγρότες τα έβγαζαν καλά πέρα, μέχρι που ήρθε η συμφωνία της 12ης Ιουλίου.

Η αλήθεια είναι διαφορετική: ο φορολογικός νόμος της κυβέρνησης Σαμαρά - Βενιζέλου του 2013 έφερε για πρώτη φορά την φορολόγηση του αγροτικού εισοδήματος από το πρώτο ευρώ με 13%, τη φορολόγηση του συνόλου των αγροτικών επιδοτήσεων και των αποζημιώσεων για φυσικές καταστροφές επίσης με 13%, και την προκαταβολή φόρου ύψους 55%.

Αντίθετα, στην πρώτη, δύσκολη, αναγνωριστική, και υπό την πίεση της διαπραγμάτευσης περίοδο διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ επεξεργαστήκαμε και νομοθετήσαμε:

* Οι αποζημιώσεις για φυσικές καταστροφές στην αγροτική οικονομία να μείνουν αφορολόγητες.

* Οι αγροτικές επιδοτήσεις να μείνουν αφορολόγητες έως ύψους 12.000 ευρώ. Με τη ρύθμιση αυτή καλύφθηκε περισσότερο από το 90% των αγροτών, κυρίως μικρής και μεσαίας αγροτιάς.

* Η προκαταβολή φόρου να μειωθεί από 55% σε 27,5%.

Μύθος δεύτερος: Η συμφωνία με τους δανειστές είναι ένα καταστροφικό «συμβόλαιο θανάτου» που δεν αφήνει κανένα περιθώριο για την ελληνική γεωργία και κτηνοτροφία.

Το βάρος που καλείται να σηκώσει ο αγροτικός τομέας από τις δημοσιονομικές μνημονιακές δεσμεύσεις που περιέχει η νέα συμφωνία, είναι πράγματι δυσανάλογο και δυσβάσταχτο. Υπάρχουν όμως μεγάλες δυνατότητες άμβλυνσης των επιπτώσεων που μια αριστερή κυβέρνηση με γνώση και ευαισθησία μπορεί να αξιοποιήσει. Ταυτόχρονα, εκείνο που συστηματικά αποκρύπτεται είναι ότι η συμφωνία της 12ης Ιουλίου και η συμφωνία που ψηφίστηκε από τη Βουλή περιλαμβάνουν μια σειρά από απαραίτητες μεταρρυθμίσεις που μπορούν, υπό προϋποθέσεις, να αποτελέσουν κινητήριο μοχλό για την ανασύνταξη σε νέα, υγιή βάση της αγροτικής οικονομίας. Σε αυτό το πλαίσιο, μεταξύ άλλων, η συμφωνία προβλέπει:

* Βελτιώσεις στην απορρόφηση των κονδυλίων της Ε.Ε. μέχρι το τέλος του 2015.

* Μέτρα που αποσκοπούν στη βελτίωση της εμπορίας γεωργικών προϊόντων.

* Καθιέρωση πρωτοβουλίας για την εξαγωγή ελληνικών προϊόντων και στην προώθηση και διαχείριση των εξαγωγικών δικτύων διανομής.

* Διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις για τη θέσπιση νέου πλαισίου για τους αγροτικούς συνεταιρισμούς.

* Ενθάρρυνση των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων που ευνοούν τους νέους και δραστήριους αγρότες.

* Μεγαλύτερη συγκέντρωση της γεωργικής γης και συγκεντροποίηση της αγροτικής εκμετάλλευσης.

* Πρόγραμμα για τη βελτίωση της αποδοτικότητας των πόρων κατά τη χρήση ενέργειας και τη διαχείριση των υδάτων.

* Στήριξη ορθών γεωργικών πρακτικών χρηματοδοτούμενων με κονδύλια της Ε.Ε.

Αυτές οι μεταρρυθμίσεις αποτελούν και τις μάχες που έχει να δώσει η νέα κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ μαζί με τον αγροτικό κόσμο.

Μύθος τρίτος: Η σκληρή φορολόγηση των αγροτικών εισοδημάτων κλείδωσε και δεν αλλάζει.

Είναι αλήθεια ότι η συμφωνία με τους δανειστές προβλέπει, πρώτον, τη φορολόγηση του εισοδήματος των κατ' επάγγελμα αγροτών με συντελεστές 20% και 26% για το 2016 και 2017, δεύτερον, τη σταδιακή αύξηση της προκαταβολής φόρου στο 55% - 100% και, τρίτον, την κατάργηση της έκπτωσης στο αγροτικό πετρέλαιο. Ωστόσο, οι φορολογικές αυτές επιβαρύνσεις δεν έχουν νομοθετηθεί. Όλα είναι ανοιχτά και όλα είναι μαχητά. Ενόψει των διαπραγματεύσεων του Οκτωβρίου, ο ΣΥΡΙΖΑ έχει επεξεργαστεί συγκεκριμένη και τεκμηριωμένη εναλλακτική πρόταση που εξασφαλίζει τα προσδοκώμενα φορολογικά έσοδα για το Δημόσιο με ταυτόχρονη προστασία του εισοδήματος των αγροτών και δίκαιη κατανομή των βαρών.

Ορισμένα σημεία της πρότασης είναι τα εξής:

* Όλοι οι κάτοχοι γεωργικής εκμετάλλευσης τηρούν βιβλία εσόδων - εξόδων εκτός των μικρών παραγωγών με εισόδημα έως 5.000 ευρώ. Η αυστηροποίηση και ο έλεγχος του συστήματος θα βοηθήσει σημαντικά τους πραγματικούς επαγγελματίες παραγωγούς φορολογικά, θα συμβάλει στην άνοδο των τιμών παραγωγού, θα περιορίσει τη φοροδιαφυγή, θα περιορίσει τις παράνομες εισαγωγές και ελληνοποιήσεις, θα συμβάλει στην ιχνηλασιμότητα των προϊόντων και θα μειώσει αισθητά τις τιμές καταναλωτή.

Διαχωρίζεται το αγροτικό εισόδημα και η φορολόγησή του, με βάση τον επανακαθορισμό της έννοιας της "αγροτικής επιχείρησης" και "γεωργικής εκμετάλλευσης" αλλά και της έννοιας του "αγρότη". Με τη χρήση κλιμακωτών συντελεστών επιβαρύνεται με λιγότερα βάρη ο μικρός παραγωγός και ο κατά κύριο επάγγελμα αγρότης. Θεσπίζονται επίσης ευνοϊκοί συντελεστές σε ορεινές και δυσπρόσιτες περιοχές, νέους αγρότες, ειδικές καλλιέργειες, αλλά και για συνεταιριστικές δομές, ομάδες και οργανώσεις παραγωγών, σχήματα κοινωνικής οικονομίας κ.λπ.

* Για τον υπολογισμό του καθαρού γεωργικού εισοδήματος αναγνωρίζουμε ως τεκμαρτή δαπάνη την αμοιβή της οικογενειακής εργασίας καθώς και τις αποσβέσεις κεφαλαίου και πάγιων.

 Η μεγάλη αλήθεια

Ο τρόπος με τον οποίο προσεγγίζουμε το θέμα των επιβαρύνσεων που περιλαμβάνει για τους αγρότες η συμφωνία την οποία υποχρεώθηκε να φέρει στη Βουλή η κυβέρνηση, είναι διττός: Αφενός, με ένα παράλληλο εθνικό πρόγραμμα, να απαλύνουμε τις δυσμενείς συνέπειες στον αγροτικό κόσμο και να κατανείμουμε με δικαιοσύνη τα όποια βάρη. Αφετέρου, να θέσουμε σε νέες βάσεις την αγροτική παραγωγή ώστε μέσα από την ανάπτυξη να ξεφύγουμε από τον κλοιό των μνημονίων και να δημιουργήσουμε το νέο μοντέλο παραγωγικής ανασυγκρότησης της χώρας.

Στην πραγματικότητα -και αυτή είναι η μεγάλη αλήθεια- πρόκειται για τη μόνη αποτελεσματική «μέθοδο» με την οποία πρέπει να προσεγγίσουμε συνολικά, σε όλους τους τομείς, το θέμα των μνημονιακών υποχρεώσεων που θα κληθεί να αντιμετωπίσει εκούσα άκουσα μια κυβέρνηση της αριστεράς. Έχω ξαναπεί ότι δεν θα κάτσουμε να κλαίμε πάνω από το μνημόνιο. Η δουλειά μας είναι να επεξεργαστούμε και να υλοποιήσουμε μια εθνική στρατηγική, στο πλαίσιο πάντα των υποχρεώσεων που έχουμε αναλάβει, που να κόβει όμως τον γόρδιο δεσμό και να μας βγάζει μπροστά από τις δεσμεύσεις του Μνημονίου.

 Η σφραγίδα της αποτελεσματικότητας

Ας σημειώσουμε, τέλος, ότι στον αγροτικό τομέα κατά την 7μηνη διακυβέρνηση η Αριστερά άφησε ήδη τη σφραγίδα της αποτελεσματικότητας. Οι αγρότες γνωρίζουν πόσο μεγάλη σημασία έχει η κατοχύρωση των επιδοτήσεων και η διασφάλιση των έγκαιρων πληρωμών, των αποζημιώσεων τουΕΛΓΑ, των κονδυλίων του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης κ.λπ.

Το ίδιο σημαντική όμως είναι η δουλειά υποδομής που έγινε, με νομοθετήματα και πολιτικές των οποίων την εφαρμογή δεν επέτρεψαν οι ραγδαίες πολιτικές εξελίξεις, αλλά η υλοποίησή τους είναι καθ' όλα έτοιμη. Στο πλαίσιο αυτό, μεταξύ άλλων:

* Ολοκληρώθηκε η επεξεργασία και είναι έτοιμο να τεθεί σε διαβούλευση το νομοσχέδιο για τη συνεταιριστική οργάνωση των αγροτών.

* Σχεδιάστηκε η καταγραφή της ακίνητης περιουσίας του υπουργείου, με στόχο την ίδρυση φορέα αξιοποίησης της δημόσιας αγροτικής γης και των αγροτικών ακινήτων.

* Βρίσκεται σε εξέλιξη η αποτύπωση των εκτάσεων βοσκήσιμων γαιών και η ολοκλήρωση του σχετικού νομοσχεδίου, ώστε να διασφαλισθεί η αειφορική παραγωγική χρήση τους, αλλά και οι επιδοτήσεις των κτηνοτρόφων.

* Ολοκληρώθηκε ο ανασχεδιασμός για το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης 2014 - 2020, με συνολικό προϋπολογισμό ύψους 4,7 δισ. ευρώ και για το νέο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Αλιείας που προβλέπει δημόσια δαπάνη 524 εκατ. ευρώ.

* Ο Βαγγέλης Αποστόλου είναι πρώην αναπληρωτής υπουργός Παραγωγικής Ανασυγκρότησης