Μνήμες από μια άλλη εποχή, τότε που οι γιορτές ήταν δεμένες με τον μόχθο, την πίστη, την οικογένεια και την κοινότητα. Μέσα από αφηγήσεις γυναικών, ξετυλίγονται εικόνες Χριστουγέννων και Πρωτοχρονιάς όπως βιώθηκαν στα χωριά, με έθιμα, δουλειές, χαρές και αγωνίες της καθημερινής ζωής.....
Το παρακάτω κείμενο αποτελεί πολύτιμη καταγραφή λαϊκής μνήμης, συναισθημάτων και παραδόσεων, όπως αποτυπώθηκαν σε προσωπικές αφηγήσεις, κρατώντας ζωντανή την προφορική ιστορία του τόπου μας.
Η στήλη «Μια Σουβαλιώτισσα θυμάται» άρχισε το Μάρτιο – Απρίλιο 1995 να καταγράφει στον «Παρνασσό» ήθη, έθιμα και προσωπικές αναμνήσεις, μέχρι τον Ιούλιο – Αύγουστο 2000.
Συνομιλούσα με 20 γυναίκες. Οι ώρες που περνούσα ακούγοντας τις Σουβαλιώτισσες να περιγράφουν τη ζωή τους ζωντανά, παραστατικά, με χειρονομίες και εκφράσεις που δεν ακούμε πια συχνά, ήταν σα να ήμουνα κοντά σε μια πηγή και άκουγα το γάργαρο νερό να τρέχει ασταμάτητα. Το μικρό κασετόφωνο δε γόρασε καμιά. Ρώταγαν: τούτο τι κάνει; και συνέχιζαν.
Επιτέλους κάποιος τις ρώταγε και τις άκουγε να μιλάνε για τα περασμένα χρόνια, τον αγώνα για επιβίωση, τη σκληρή δουλειά στο χωράφι και στο σπίτι, αλλά και για τις χαρές τους. Κουνώντας το κεφάλι μακάριζαν τις νεότερες που γνώρισαν τα κουμπιά για να μαγειρεύουν και πλύνουν και κουράστηκαν κιόλας!
Χαιρόμουνα να τις ακούω να μιλάνε, ξαναχαιρόμουνα όταν άκουγα για πρώτη φορά την κασέτα και μετά… άρχισε η προσπάθεια και η αγωνία πόσα και ποιά να καταγράψω από ένα χείμαρρο περιγραφών και αισθημάτων.
Τις ευχαριστώ όλες θερμά για την προθυμία, την καλή διάθεση, τις όμορφες ώρες που πέρασα μαζί τους.
Να μεταδοθείς, μου λέγανε, θα θυμηθούμε κι άλλα!Βασιλική Μερτζάνη
(*) Διμηνιαία εφημερίδα του Συνδέσμου Πολυδροσσιτών.
Χριστούγεννα, Πρωτοχρονιά – πρώτη γιορτή του χρόνου - Χρυσούλα Α. Βαλάσκα
Λίγες μέρες πριν τις γιορτές καθαρίζαμε και συγυρίζαμε τα σπίτια, τις αυλές, για νάμαστε εύκαιρες τις παραμονές να ζυμώσουμε τα χριστόψωμα, τις κουλούρες και να φτιάξουμε τα γλυκά.
Στα βαφτιστήρια και στα εγγόνια δίναμε κουλούρες, που τις στολίζαμε μ’ ένα σύκο και καρύδια. Το χριστόψωμο το κόβαμε ανήμερα.
Στα σπίτια τρέφαμε για τα Χριστούγεννα γαλοπούλα, μαντάρι και κανένα γουρουνόπουλο, το σφάζαμε παραμονή και τα κρεμάγαμε στα υπόγεια (που ψυγείο τότε!).
Τη νύχτα όταν χτυπούσαν οι καμπάνες βάζαμε τα κατακαλά μας και πηγαίναμε στην εκκλησία ν’ ακούσουμε το «Χριστός γεννάται σήμερον…». Πολλοί μεταλαβαίναμε και προπαντός όλοι οι στεφανωμένοι. Μόλις τέλειωνε η λειτουργία, πίσω στο σπίτι, έπαιρνε ο κοπέτσι στη θράκα και στρώναμε το τραπέζι πρωί-πρωί. Ο παπάς γύριζε στα σπίτια που γιόρταζαν και δώκανε το ψωμάκι.
Για την Πρωτοχρονιά ετοιμάζαμε τα γλυκά: μπακλαβά με πλαστά φύλλα, αμύγδαλο και καρύδι, τη σαμόπιτα με σουσάμι, λίγο αμύγδαλο και πετιμέζι.
Το πρωί της Πρωτοχρονιάς στέλναμε τα παιδιά στους παππούδες, τους θείους, τους νονούς, μ’ ένα πιάτο με γλυκά σε πεντάδραχμη πετσέτα, να κάνουν ποδαρικό. Τα καλωδέχονταν, τα έβαζαν να καθίσουν λίγο για την καλή χρονιά και τα φίλευαν με ό,τι καλούδια είχαν.
Εμείς οι γυναίκες πηγαίναμε πρωί-πρωί στη βρύση της γειτονιάς, και ρίχναμε στάρι, καλαμπόκι, γλυκά και λεφτά με την ευχή να τρέχουν κι οι σοδειές όλο το χρόνο όπως έτρεχε το νερό από τη βρύση.
Την Πρωτοχρονιά, την παραμονή των Φώτων, ο παπάς αγίαζε όλα τα σπίτια, όπου έπρεπε να έχουν πλυθεί και λουστεί όλοι στην οικογένεια, για να φύγουν οι καλικάντζαροι. Ανήμερα τα Φώτα οι γεωργοί, αφού έπιναν τον αγιασμό, πηγαίνανε και ραντίζανε τα χωράφια τους για να έχουν καλή σοδειά.
Παραμονή Χριστουγέννων και Πρωτοχρονιάς τα παιδιά έλεγαν τα κάλαντα με τράστα στον ώμο για να βάζουν τον καρπό που τα φίλευαν.
Νοέμβριος – Δεκέμβριος 1995
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Πολιτική Δημοσίευσης Σχολίων του Πολύδροσος Παρνασσού.
Το περιεχόμενο (κείμενο & φωτογραφίες) προστατεύεται από πνευματικά δικαιώματα. Κάθε αναδημοσίευση ή χρήση χωρίς άδεια απαγορεύεται. ΠΟΛΥΔΡΟΣΟΣ ΠΑΡΝΑΣΣΟΥ
Διατηρήστε τα σχόλιά σας ευγενικά, πολιτισμένα και ουσιώδη. Σχόλια με υβριστικό περιεχόμενο ή προσβολές θα διαγράφονται.
Παρακαλούμε, διαβάστε την Πολιτική Δημοσίευσης Σχολίων πριν σχολιάσετε. Να αποφεύγετε να γράφετε ανώνυμα. Όλα τα σχόλια πρέπει να εγκριθούν πριν δημοσιευθούν.