Περιβαλλοντικό-Πολιτιστικό πρόγραμμα του ΓΕΛ Αμφίκλειας - Αμφίκλεια, ο τόπος μου στον χώρο και τον χρόνο Ημερήσιο

Αμφίκλεια, ο τόπος μου στον χώρο και τον χρόνο

Σύντομη περιγραφή.....

Στην εργασία μας θα παρουσιάσουμε τον τόπο μας, την Αμφίκλεια, μία κωμόπολη του Νομού Φθιώτιδας, στο παρελθόν και το παρόν. Θα δείξουμε πώς συνέβαλε και πώς συμβάλλει το φυσικό περιβάλλον στη διαμόρφωση της πόλης, των κατοίκων της, του πολιτισμού της. Θα επισημάνουμε τους κινδύνους και τις συνέπειες που απορρέουν από τη μόλυνση του φυσικού περιβάλλοντος. Τέλος, θα προσπαθήσουμε να προβληματίσουμε τους πολίτες, αλλά και τους αρμοδίους φορείς επισημαίνοντας την υποχρέωση που έχουμε να διαφυλάξουμε το φυσικό περιβάλλον όσο γίνεται πιο υγιές ακούγοντας τις εκκλήσεις της φύσης για βοήθεια.

Οι θεματικοί άξονες της εργασίας περιλαμβάνουν:

•                     Τη θέση της Αμφίκλειας στην αρχαιότητα και σήμερα.

•                     Τη σημασία του Βοιωτικού Κηφισού και του Παρνασσού στην ανάπτυξη του οικισμού.

•                     Την προέλευση του ονόματος της Αμφίκλειας.

•                     Την επίδραση του φυσικού περιβάλλοντος στη διατροφή, τον χαρακτήρα, την ενδυμασία, τα επαγγέλματα, τη θρησκεία και τον πολιτισμό των κατοίκων.

•                     Τις αλλαγές στο περιβάλλον και τις συνέπειες τους (μειώθηκε το νερό στον υδροφόρο ορίζοντα, πυρκαγιές, αλλαγές στις καλλιέργειες, αλλαγή επαγγελμάτων κ.ο.κ).

•                     Αντισταθμιστικά μέτρα για την αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών αλλαγών.

 

Η θέση της Αμφίκλειας στην αρχαιότητα και σήμερα

Ο τόπος μας είναι η Αμφίκλεια, μία κωμόπολη του Νομού Φθιώτιδας με πληθυσμό 3.191 κατοίκους, σύμφωνα με την απογραφή του 2021. Ανήκει στον Δήμο Αμφίκλειας Ελάτειας, που είναι δήμος της Περιφερειακής Ενότητας Φθιώτιδας, της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας. Βρίσκεται στις βορειοανατολικές πλαγιές του Παρνασσού και μπροστά της απλώνεται η κοιλάδα του Κηφισού.

Η αρχαία Αμφίκλεια σύμφωνα με τους ιστορικούς βρισκόταν στην ίδια περίπου περιοχή με τη σημερινή, στη θέση που σήμερα βρίσκεται το νεκροταφείο της πόλης, στο λόφο που μέχρι και σήμερα σώζεται μέρος των τειχών της Ακρόπολης και ο Πύργος της που ονομάζεται «Παλαιόκαστρο». Τα αρχαιότερα ίχνη κατοίκησης σύμφωνα με τον Σωτηριάδη έχουν εντοπιστεί κοντά στον Κηφισό από την Νεολιθική εποχή.

Η σημασία του Βοιωτικού Κηφισού και του Παρνασσού στην ανάπτυξη του οικισμού

Η κατοίκηση στην κοιλάδα του Φωκικού Κηφισού αρχίζει από την Ανώτατη Παλαιολιθική Εποχή. Έχουν βρεθεί πάρα πολλοί οικισμοί ενώ οι έρευνες στην περιοχή δεν έχουν ολοκληρωθεί. Στον μεγάλο αυτό αριθμό οικισμών συνέβαλε οπωσδήποτε ο γεωγραφικός χώρος, αφού η περιοχή διαρρέεται από τον Κηφισό που την μετατρέπει σε μία έφορη κοιλάδα που εξασφάλιζε και εξασφαλίζει σιτηρά αλλά και νερό για την ύδρευση της περιοχής. Ο Παυσανίας στα Φωκικά του αναφέρει ότι: «Η περί των Κηφισό γη ξεχωρίζει, ως η καλύτερη της Φωκίδας και για τις φυτείες και για σπορά και για βοσκή• η περιοχή αυτή καλλιεργείται περισσότερο από κάθε άλλο μέρος της χώρας». Από την άλλη, ο Παρνασσός και ο Καλλίδρομος αποτέλεσαν φυσική προστασία για την Αμφίκλεια και τους άλλους οικισμούς, αφού έκαναν τους οικισμούς αυτούς πιο εύκολα αμυνόμενους σε εισβολές κατά καιρούς. Παράλληλα οι χείμαρροι του βουνού εξασφάλιζαν νερό ενώ τα βοσκοτόπια στις πλαγιές του επέτρεπαν την ανάπτυξη της κτηνοτροφίας.

Η προέλευση του ονόματος της Αμφίκλειας

Η αρχαία Αμφίκλεια αναφέρεται για πρώτη φορά από τον Ηρόδοτο με το όνομα Αμφίκαια, ως μία από τις πόλεις της Φωκίδας που έκαψαν οι Πέρσες το 480 π.Χ. , στην ίδια θέση βέβαια χτίστηκε πάλι η πόλη μετά τους Περσικούς πολέμους. Ο Παυσανίας αναφέρει ότι: Οι αμφικτύονες όμως στην απόφαση που έβγαλαν για την καταστροφή των Φωκικών πόλεων της έδωσαν το όνομα Αμφίκλεια. 

Οι ντόπιοι έχουν σχετικά με αυτή την εξής παράδοση: ένας ηγεμόνας που υποψιαζόταν πως οι εχθροί του επιβουλεύονταν τον γιο του που ήταν βρέφος, έβαλε το παιδί μέσα σε δοχείο και το έκρυψε σε μέρος της χώρας όπου ήξερε πως υπήρχε μεγαλύτερη ασφάλεια. Ένας λύκος λοιπόν απειλούσε το παιδί, το φρουρούσε όμως αποτελεσματικά ένας δράκοντας τυλιγμένος γύρω από το δοχείο. Όταν ήρθε ο πατέρας του παιδιού, νομίζοντας πως ο δράκοντας επιβουλεύεται το παιδί, έριξε το ακόντιο και σκότωσε και τον δράκοντα και το παιδί. Όταν, όμως οι βοσκοί του εξήγησαν πως είχε σκοτώσει τον ευεργέτη και φύλακα του παιδιού του, ετοίμασε κοινή πυρά για τον δράκοντα και για το παιδί. Και λένε πως και η τοποθεσία μοιάζει ως τώρα (176 μ.Χ.) με πυρά για κάψιμο νεκρού και η πόλη πιστεύουν πως από τον δράκοντα εκείνο ονομάστηκε Οφιτεία. Η πόλη όμως παρήκμασε κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας (1204-1414) και στην περιοχή της δημιουργήθηκε ένα καινούργιο χωριό που ονομάστηκε Δαδί και άκμασε στη διάρκεια της Τουρκοκρατίας.

Ιωάννης Σκορδάς (2013) «Αμφίκλεια (Δαδί)», σελ. 5

«Παυσανίου Ελλάδος Περιήγησις Βοιωτικά-Φωκικά» (1992) σελ. 430-431, Εκδοτική Αθηνών 1992.

Η επίδραση του φυσικού περιβάλλοντος στη διατροφή

Το φυσικό περιβάλλον επηρεάζει και επηρεάζεται από το κλίμα, και τα δύο μαζί διαμορφώνουν την πανίδα και τη χλωρίδα ενός τόπου. Η Αμφίκλεια, όντας κτισμένη στις πλαγιές του Παρνασσού, είχε και έχει διατροφή επηρεασμένη από τους πόρους της περιοχής. Το δάσος του Παρνασσού έδινε τροφή και προστασία σε πολλά είδη θηλαστικών που σήμερα έχουν εξαφανιστεί ή περιοριστεί αριθμητικά (αρκούδες, τσακάλια, αγριόγατοι, λύκοι, αγριόγιδα, ελάφια, ζαρκάδια, αγριογούρουνα). Ο Όμηρος άλλωστε μας αναφέρει ότι ο Οδυσσέας τραυματίστηκε από αγριόχοιρο καθώς κυνηγούσε στον Παρνασσό.

Εκτός όμως από θηλαστικά ζούσαν και πολλά είδη πουλιών. Κατανοούμε λοιπόν, πως οι κάτοικοι της Αμφίκλειας μπορούσαν να κυνηγούν αφού ο Παρνασσός τους παρείχε άφθονο κυνήγι. Μπορούσαν όμως να μαζεύουν και άγρια χόρτα, μανιτάρια, καρπούς και πολλά βότανα από το βουνό.

Από την άλλη, ο Κηφισός έκανε την κοιλάδα έφορη όπου καλλιεργούνταν πιθανότητα δημητριακά, λαχανικά και γενικότερα φρούτα της εποχής. Ακόμα και σήμερα, οι περισσότεροι κάτοικοι της Αμφίκλειας είναι γεωργοί και καλλιεργούν δημητριακά (σιτάρι, κριθάρι, βρώμη, καλαμπόκι), Δεν είναι άλλωστε τυχαίο που στην Αμφίκλεια υπάρχει το Μουσείο Άρτου, καπνό, βαμβάκι, ελιές και λαχανικά. Επειδή όμως η έφορη κοιλάδα μπορούσε να θρέψει και πολλά ζώα, ήταν και είναι σημαντική και η κτηνοτροφία.

Η επίδραση του φυσικού περιβάλλοντος στον χαρακτήρα

Η γεωγραφία καθώς και η ιστορία της Αμφίκλειας επηρέασαν το χαρακτήρα και την εκπαίδευση των κατοίκων της. Η ζωή σε ορεινή περιοχή με δύσκολες συνθήκες διαμόρφωσε έξυπνους, ευρηματικούς, φιλομαθείς, εργατικούς και ανθεκτικούς ανθρώπους. Ανθρώπους που έχουν στενή σχέση με τη φύση και γι' αυτό την σέβονται, τη λατρεύουν και την προστατεύουν. Ανθρώπους που ανέπτυξαν το αίσθημα της ελευθερίας.

Η αγωνιστικότητα και η αγάπη για την ελευθερία ήταν και είναι χαρακτηριστικό των Αμφικλειέων. Στο μοναστήρι του Δαδιού οπισθοχώρησαν τα παλληκάρια του Ανδρούτσου και ο ίδιος ο Οδυσσέας Ανδρούτσος μετά τη μάχη του Δαδιού την 1η Νοεμβρίου 1822. Ο Ανδρούτσος με τον στρατό του κατάφερε να εμποδίσει τον Κιοσέ Μεχμέτ, να ενδυναμώσει το στράτευμα του Δράμαλη για την ανακατάληψη της Τριπολιτσάς και έσωσε την ανατολική Στερεά Ελλάδα, δίνοντας χρόνο στους επαναστάτες να αναδιοργανωθούν.

Η ευρηματικότητα, η φιλομάθεια και ο πολιτισμός των κατοίκων της Αμφίκλειας του 19ου αιώνα επιβεβαιώνεται από τον περιηγητή William Martin Leake, Άγγλο στρατιωτικό και τοπογράφο που επισκέφθηκε το Δαδί δύο φορές, το 1802 και το Νοέμβριο του 1805, καθώς και από τον William Grell, Άγγλο αρχιτέκτονα και ζωγράφο ο οποίος επισημαίνει: «Το μεγάλο ελληνικό χωριό του Δαδιού. Εδώ ο κόσμος φαίνεται πολιτισμένος στους ξένους». Μέχρι και σήμερα, οι κάτοικοι της Αμφίκλειας αγαπούν τη μόρφωση και αυτό αποδεικνύεται και από τον μεγάλο αριθμό Δαδιωτών πανεπιστημιακών. Σαράντα έξι Δαδιώτες πνευματικοί άνθρωποι που συνέβαλαν και συμβάλλουν στην ανάπτυξη και στην πρόοδο της πατρίδας μας. Μεταξύ αυτών και ο Αθανάσιος Ευταξίας, ο οποίος διετέλεσε επί σειρά ετών βουλευτής, υπουργός σε έξι κυβερνήσεις, πρωθυπουργός το καλοκαίρι του 1926 και γερουσιαστής στην περίοδο του 1929-1931.

Νικόλαος Τασιόπουλος (2018) «Δαδιώτες Πανεπιστημιακοί. Η ζωή και το έργο τους» Εκδόσεις: HVNT

Η επίδραση του φυσικού περιβάλλοντος στα επαγγέλματα

Ο τόπος όπως είναι φυσικό επηρέασε τα επαγγέλματα που εξάσκησαν οι κάτοικοι της Αμφίκλειας (γεωργοί, κτηνοτρόφοι, σαγματοποιοί, υλοτόμοι, σηροτρόφοι, υφαντουργοί, έμποροι βαμβακιού και υφασμάτων, μυλωνάδες, βιοτέχνες, βυρσοδέψες, κεραμοποιοί, μηχανουργοί).

Η υφαντική τέχνη ήταν ήδη γνωστή από την προϊστορική εποχή. Οι αρχαίοι Έλληνες, όπως μας πληροφορεί ο Όμηρος στην Οδύσσεια αλλά και πολλοί άλλοι αρχαίοι συγγραφείς, δημιούργησαν υφαντά υψηλής αισθητικής. Κατά πάσα πιθανότητα και οι αρχαίοι κάτοικοι της Αμφίκλειας ύφαιναν τα ρούχα τους, αφού η περιοχή ήταν κατάλληλη για βόσκηση και υπήρχαν κοπάδια προβάτων και αιγών.

Το 17ο αιώνα το Δαδί μεγάλωσε και άκμασε περισσότερο από όλα τα χωριά της περιοχής. Σημαντικός λόγος αυτής της ακμής ήταν η ανάπτυξη βιοτεχνιών και ιδιαίτερα της υφαντουργίας. Βέβαια στην περιοχή, αυτή την εποχή παραγόταν μετάξι και βαμβάκι και μάλιστα πολύ καλής ποιότητας. Από το βαμβάκι του Δαδιού υφαινόταν το γνωστό «πανίον του Δαδιού» όπως αναφέρεται σε πωλητήριο έγγραφο του 1848. Ήταν επώνυμο προϊόν της περιοχής και μάλιστα ανώτερης ποιότητας. Με την παραγωγή μεταξιού ασχολήθηκαν οι κάτοικοι του Δαδιού από την Βυζαντινή περίοδο. Σύμφωνα με τον Σκορδά Ιωάννη: «έχουν διασωθεί στο Δαδί τα ονόματα παραγωγών μεταξιού από τα μέσα του 19ου αιώνα. Είναι καταγεγραμμένα σε δημοτικούς καταλόγους σαν «Καζάζηδες» από το όνομα του επαγγέλματος που είχαν την περίοδο της τουρκοκρατίας. Επειδή καλλιεργούσαν πολλά σιτηρά, το επάγγελμα του μυλωνά ήταν συνηθισμένο στην Αμφίκλεια. «Κατά μήκος του Κηφισού από το Πολύδροσο μέχρι την Κάτω Τιθορέα κατά τη διάρκεια της ύστερης τουρκοκρατίας έως τα μέσα της δεκαετίας του 1950», υπήρχαν 16 αλευρόμυλοι, μας πληροφορεί ο Ι. Σκορδάς στο βιβλίο του «Βιομηχανίες-βιοτεχνίες του Δαδιού».

Στο ίδιο βιβλίο αναφέρεται ότι λόγω της καλλιέργειας της ελιάς στο Δαδί από την κλασική εποχή υπήρχαν ελαιοτριβεία. Έχουν βρεθεί απομεινάρια δύο παλιών, πιθανότατα αρχαίων ελαιοτριβείων, το ένα κοντά στην παλιά Θήβα και το άλλο στην αρχαία Αμφίκλεια κοντά στο σημερινό νεκροταφείο του χωριού.

Τέλος, αξίζει να αναφερθεί ότι οι μηχανικοί της Αμφίκλειας κατασκεύαζαν γεωργικά εργαλεία για τις ανάγκες του τόπου, χρησιμοποιώντας καινούρια μηχανήματα και μεθόδους για τα οποία έγιναν γνωστοί σε πολλά μέρη της Ελλάδας. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα των αδελφών Ευσταθίου και Ξενοφ. Πανουργιά, οι οποίοι πρώτοι μετέτρεψαν την συρόμενη αλωνιστική μηχανή σε αυτοκινούμενη. Ιωάννης Π. Σκορδάς (2014) «Βιομηχανίες-Βιοτεχνίες του Δαδιού»

Η επίδραση του φυσικού περιβάλλοντος στη Θρησκεία

Ο Παρνασσός συνδέθηκε με τον Θεό Απόλλωνα. Εδώ πιστεύεται ότι ο Απόλλωνας γνώρισε τον Ορφέα και του χάρισε τη χρυσή λίρα και το χάρισμα να ημερεύει με το τραγούδι του τα άγρια ζώα. Εδώ πάλι σύμφωνα με τη μυθολογία ο Απόλλωνας σκότωσε τον Πύθωνα, το φίδι που φυλούσε το ιερό χθόνιο θεοτήτων και απέκτησε το χάρισμα της μαντικής. Το Κωρύκειο άντρο που βρίσκεται στον Παρνασσό ήταν από τα πανάρχαια χρόνια τόπος λατρείας και συνδέθηκε με τον Πάνα και τις Μούσες.

Ο Παυσανίας στα Φωκικά του μας πληροφορεί ότι: «Σε απόσταση δεκαπέντε σταδίων από την Αμφίκλεια είναι το Τιθρώνιο που βρίσκεται σε πεδιάδα. Οι Τιθρωνιείς έχουν ένα άλσος αφιερωμένο στον Απόλλωνα καθώς και βωμούς. Έχει γίνει αυτού και ναός, άγαλμα όμως δεν υπάρχει».  

Ο ποταμός Κηφισός αποτελούσε θεότητα για τους κατοίκους των οικισμών και των πόλεων γύρω από αυτόν.

Οι Αμφικλειείς ως γεωργοί και άνθρωποι της υπαίθρου, περισσότερο λάτρευαν το θεό Διόνυσο. Είναι ο πρωτόγονος θεός που έφεραν μαζί τους οι Πελασγοί από τη Θράκη όταν ήλθαν και εγκαταστάθηκαν γύρω από τον Παρνασσό και μάλιστα στην Οφιτεία ή Αμφίκαια όπως μας αναφέρει ο Χρήστος Ενισλείδης στο βιβλίο του «Η Αμφίκλεια».

Ο Διόνυσος, εκτός από θεός του αμπελιού ήταν και θεός της Ιατρικής. Οι κάτοικοι της αρχαίας Αμφίκλειας, όπως μαρτυρά ο Παυσανίας είχαν στην πόλη τους Ιερό του Διονύσου και τον λάτρευαν ως θεό της Ιατρικής αλλά και της Μαντικής. Το ιερό αυτό βρισκόταν στο σημερινό νεκροταφείο της Αμφίκλειας. Πάνω στα θεμέλια του ναού αυτού έχει κτιστεί αργότερα ο Ιερός Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου (Κυριάς).

Η ομορφιά της φύσης αλλά και η ζωή που χαρίζει αυτή στους κατοίκους της Αμφίκλειας, έκαναν αυτούς βαθιά θρησκευόμενους και ευσεβείς μέχρι και σήμερα. Πενήντα ιεροί ναοί υπάρχουν στην κωμόπολη της Αμφίκλειας και στη γύρω περιοχή της.

Καθεδρικός Ναός της Αμφίκλειας είναι αυτός των Εισοδίων της Θεοτόκου, η Παναγία η Μεσοσπορίτισσα. Γιορτάζει κάθε χρόνο 21 Νοεμβρίου. Οι Δαδιώτες της έχουν δώσει την επονομασία, Παναγία η Μεσοσπορίτισσα, επειδή η γιορτή του ναού συμπίπτει χρονικά με τη μέση της σποράς του σιταριού.

Από τη φύση της Αμφίκλειας έχει πάρει την επονομασία του και ο Ιερός ναός του Μοναστηριού, η Παναγία η Γαυριώτισσα, επειδή η Εικόνα της Παναγίας βρέθηκε από κάποιο βοσκό θαμμένη κάτω από έναν Γαύρο στον Παρνασσό. Γαύρος είναι δέντρο πολύ συνηθισμένο στην περιοχή. Το Μοναστήρι βρίσκεται έξω από την Αμφίκλεια σε υψόμετρο 800 μέτρων. Στην ίδια τοποθεσία βρισκόταν το πιο παλαιό μοναστήρι, που είχε την αρχή του στους βυζαντινούς χρόνους. Για την παλαιότητά του μιλάει το πατριαρχικό σιγίλιο του Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Γρηγορίου του Έ, γραμμένο περίπου το 1798.

Η επίδραση του φυσικού περιβάλλοντος στον πολιτισμό

Η Αμφίκλεια, με την ιστορία και το φυσικό της περιβάλλον έχει διαμορφώσει έναν πλούσιο πολιτισμό. Ο Παρνασσός και η ιστορία της πόλης έχουν εμπνεύσει πολλούς μύθους, παραμύθια (μύθος του δράκοντα) και ποιήματα. Η λατρεία του Απόλλωνα, του Διονύσου και άλλων θεοτήτων στην αρχαιότητα αλλά και η πίστη των χριστιανών κατοίκων αργότερα στην Παναγία και άλλους αγίους διαμόρφωσαν τις θρησκευτικές παραδόσεις του τόπου μας. Οι τοπικοί χοροί και τα τραγούδια συνδέονται με τη φύση και τις παραδόσεις (όλες οι παπαρούνες, Παρνασσός). Πάμπολλα ανέκδοτα που έχει φτιάξει η σκωπτική και θυμοσοφική διάθεση των κατοίκων της Αμφίκλειας δείχνουν τον βαθμό ευφυίας και τον τρόπο ζωής αυτών των ανθρώπων. Καθοριστικός ο ρόλος λοιπόν στον τρόπο ζωής αυτών των ανθρώπων. Ο Δ. Λ. Τσιτσιπής (1964), με τον τίτλο «Εξομολόγησι», έχει γράψει ένα ποίημα για το Δαδί: 

Δαδί, γλυκειά μου απαντοχή και ποθητή Πατρίδα,

λαχτάρα μου και λογισμέ και νοσταλγία μαζί,

του κόσμου οι τόποι όλοι καλοί, μα σαν και σένα δεν είδα,

και δίχως την ελπίδα σου θάταν ρηχή η ζωή.

Χωριό μου περιγύριστο απ’ του Παρνασσού τα κάλλη,

του θυμαριού τις μυρωδιές, της Λιάκουρας τα χιόνια,

του Δευκαλίωνα η μορφή στο θώρι σου προβάλλει

και η μάνα η Πύρρα ζει εκεί γριά από τα χρόνια.

Τον τόπο σου δεν έλουσε του πέλαου η αρμύρα,

κι ούτε ποτ’ αναγάλλιασες στης θάλασσες τις αύρες‧

μα τ’ άγριου Πάνα η φόρμιγγα μολπή σκορπά και μύρα

στα ξέφωτα, στα σύλλογγα, στις δροσερές σ’ ανάβρες.

Χώμα ιερό, σφικτά μ’ ίδρω και μ’ αίμα ποτισμένο,

Χώμα ζεστό του τόπου μου, προγονικό μου χώμα,

Δεν θάθελα στη ζήση μου μακρυ’ από σε να μένω

κι’ ας ήταν χίλιες δύο ζωές νάχα να ζήσ’ ακόμα!

Τι έχει συμβεί στο περιβάλλον σήμερα;

Καθοριστικός ο ρόλος λοιπόν στον τρόπο ζωής μας και στην διαμόρφωση του πολιτισμού μας, του φυσικού περιβάλλοντος. Θα έπρεπε να το φροντίζουμε, να το προστατεύουμε και να το διατηρούμε υγιές, αντί για αυτό εμείς τι κάνουμε?

•                     Καταναλώνουμε υπερβολικά εξαντλώντας τις πρώτες ύλες και γεμίζοντας τον τόπο σκουπίδια.

•                     Για να έχουμε μεγαλύτερη παραγωγή στις καλλιέργειές μας χρησιμοποιούμε χωρίς όρια λιπάσματα, φυτοφάρμακα, εντομοκτόνα χωρίς να προβληματιζόμαστε για τις συνέπειες.

•                     Για να έχουμε μεγαλύτερη οικοδομήσιμη έκταση μπαζώνουμε τους χειμάρρους και καίμε τα δάση.

•                     Για να «διασκεδάζουμε» σκοτώνουμε τα άγρια ζώα.

•                     Χρησιμοποιούμε την πυρηνική ενέργεια χωρίς να είμαστε κατάλληλα προετοιμασμένοι για την αντιμετώπιση πυρηνικών ατυχημάτων.

•                     Το διοξείδιο του άνθρακα αυξάνεται συνεχώς στην ατμόσφαιρα (κλιματική αλλαγή-φαινόμενο θερμοκηπίου).

Τις συνέπειες όλων των παραπάνω βιώνουμε καθημερινά όχι μόνο στην Αμφίκλεια αλλά σε ολόκληρο τον κόσμο.

•                     Ο Βοιωτικός Κηφισός τους καλοκαιρινούς μήνες δεν έχει καθόλου νερό.

•                     Τα χιόνια είναι ελάχιστα έως ανύπαρκτα στην Αμφίκλεια, ενώ μειωμένες είναι και οι χιονοπτώσεις στον Παρνασσό, τα χιόνια στις κορυφές του λιώνουν σχεδόν από το Μάιο, παλιότερα όμως διατηρούνταν όλο το καλοκαίρι.

•                     Οι γεωτρήσεις που κάλυπταν τις ανάγκες των κατοίκων για πόσιμο νερό μειώνονται, ενώ κάποια χωριά (Τιθρώνιο, Βελίτσα) του Δήμου Αμφίκλειας το καλοκαίρι δεν έχουν νερό ούτε για να πιούν.

•                     Επειδή δεν υπάρχει αρκετό νερό για το πότισμα των χωραφιών, άλλαξαν οι καλλιέργειες (αντικατάσταση καλλιέργειας καλαμποκιού από δενδροκαλλιέργειες).

•                     Η κλιματική αλλαγή (αύξηση θερμοκρασιών το καλοκαίρι, έντονα καιρικά φαινόμενα όπως πλημμύρες από μεγάλες βροχοπτώσεις) καταστρέφουν κάθε χρόνο πολλές καλλιέργειες, με αποτέλεσμα πολλοί γεωργοί να απογοητεύονται και να αναζητούν άλλου είδους επάγγελμα.

•                     Οι πυρκαγιές πλήττουν την πανίδα και τη χλωρίδα της περιοχής. Παλιότερα στην περιοχή του δάσους του Παρνασσού της Αμφίκλειας υπήρχαν πιο πολλοί αγριόγατοι. Μετά όμως την πυρκαγιά του 1977 έχουν μειωθεί σημαντικά.

 

Ποια αντισταθμιστικά μέτρα πρέπει να λάβουμε;

•                     Άμεση αναπροσαρμογή στα υπάρχοντα κλιματικά δεδομένα των γεωργοκτηνοτροφικών μας δραστηριοτήτων

•                     Ορθολογική διαχείριση των υδάτων εν όψει περιοδικών ξηρασιών Αυστηρά πρόστιμα σε όσους δεν σέβονται και ρυπαίνουν το περιβάλλον

•                     Σύμφωνα με τον Περιβαλλοντολόγο του Πανεπιστημίου Αιγαίου Δημήτρη Πειρουνάκη: «Το υπάρχον οικονομικό μοντέλο ανάπτυξης το οποίο βασίζεται στην καύση των ορυκτών καυσίμων, έχει πλέον αποτύχει. Θα πρέπει να επιδιώξουμε την βιώσιμη ανάπτυξη μέσα από ένα περισσότερο ισορροπημένο και πράσινο οικονομικό μοντέλο το οποίο θα βασίζεται στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας».

•                     Το εκπαιδευτικό σύστημα είναι το μέσο αλλαγής, χρειάζεται λοιπόν περιβαλλοντική παιδεία για να κατανοήσουν οι νέοι ότι η προστασία του φυσικού περιβάλλοντος είναι υποχρέωσή τους.

Ενδεικτική Βιβλιογραφία

Βασιλείου, Δ. (2017), «Αθανάσιος Ευταξίας ο πολιτικός από το Δαδί Δρυμίας», Αθήνα: Μέμφις.

Βασιλείου, Δ. (2021) «1821-1822 τα σημαντικότερα γεγονότα της ευρυτέρας περιοχής του Δαδίου», Αθήνα: Μέμφις.

Ενισλείδης, Χ. Μ., Παπαλιάκος Γ. (1964), Το μοναστήρι του Δαδιού, Αθήνα: Σύνδεσμος Αμφικλειέων.

Ενισλείδης, Χ. Μ. (1978), Η Αμφίκλεια (πόλισμα και η περί του Παρνασσού χώρα), Αμφίκλεια: Ελληνικός Ορειβατικός Σύλλογος.

Καμάρα, Β. Γ. (2023). Προσκυνηματικές περιηγήσεις στις Ιερές Μονές του νομού Φθιώτιδος (Doctoral dissertation, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης).

Κασσιός, Αθ. (1998), Τα Δαδιώτικα.

Κορέντζελου, Ε. Σ. (2020). Αθανάσιος Ευταξίας (1849-1931): Ο εμπνευσμένος πολιτικός άνδρας από τη Φθιώτιδα. [μεταπτυχιακή διατριβή], Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Διαχείρισης Πολιτισμικών Αγαθών, Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου.

Ματσιώτας, Γ. Γ. (1997), Στοιχεία Δαδιώτικης Λαογραφίας, Αθήνα: Γ. Γαλαίου.

Μόλυνση περιβάλλοντος: 1,7 εκατομμύρια παιδιά πεθαίνουν κάθε χρόνο, επισημαίνει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (χ.χ.), Ανακτήθηκε στις 30-1-2025 από: https://www.klimaka.org.gr/molinsi-perivallontos-17-ekatommuria-paidia-pethainoun-kathe-xrono-poy/

Ντάσιος, Φ. (2004) Αρχαίοι οικισμοί στην κοιλάδα που Φωκικού Κηφισού.

Παυσανίας (110-180 μ.Χ.), (1992) Παυσανίου της Ελλάδος Περιήγησις, Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών Α.Ε.

Πειρουνάκης, Δ. (2022), Πειρουνάκης, πρόεδρος Περιβαλλοντολόγων: Η ερημοποίηση, το σημαντικότερο πρόβλημα για την Ελλάδα, Ανακτήθηκε στις 30-1-2025 από: https://www.cnn.gr/perivallon/story/301339/peiroynakis-proedros-perivallontologon-h-erimopoiisi-to-simantikotero-provlima-gia-tin-ellada

Σκορδάς, Ι. Τ. (2011), Τα σχολεία στο Δαδί τον 18ο και 19ο αι. Αθήνα: Αρχέτυπο.

Σκορδάς, Ι. Τ. (2014), Αμφίκλεια (Δαδί) Ιστορικά θέματα. Αθήνα: Αρχέτυπο.

Σκορδάς, Ι. Τ. (2014), Οι νερόμυλοι. Αθήνα: Αρχέτυπο.

Στρωματιάς, Σ. Ι. (2021). Η έρευνα του λαϊκού πολιτισμού της Φθιώτιδας στο πλαίσιο των ελληνικών τοπικών λαογραφικών σπουδών.[μεταπτυχιακή διατριβή] Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας. Φιλοσοφική Σχολή. Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων.

Τασιόπουλος, Ν. Κ. (2018), Οι Δαδιώτες πανεπιστημιακοί. Η ζωή και το έργο τους, Αθήνα: VNT εκδόσεις.

ΓΕ.Λ. ΑΜΦΙΚΛΕΙΑΣ

Οι μαθητές/τριες της Β΄Λυκείου που συμμετείχαν στην εργασία ήταν: Αδάμος Βασίλης, Γκιώνης, Κ. Γιώργος, Γκιώνης, Ν. Γιώργος, Γκόγκο Αναστασία, Ζωγράφος Θωμάς, Καραμπίνης Σωτήρης, Κέφος Δημήτρης, Ματσιώτας Αλέξανδρος, Πιπέρα Σοφία, Σαγιάς Νεκτάριος, Τσαρμακλή Παναγιώτα, Τσέλα Κωνσταντίνος, Φεϊζουλλάη Σουάντα.

https://blogs.sch.gr/