Φαράγγι του Ασωπού: Κυριακάτικη εκδρομή στο μονοπάτι των σιδηροδρομικών

 Πίσω στο 1890: Εκατοντάδες Έλληνες και ξένοι εργάτες μεταφέρουν ράγες και πέτρινα αγκωνάρια με τα ζώα, ακροπατούν πάνω από το φαράγγι του Ασωπού, ανάμεσα στα όρη Οίτη και Καλλίδρομο, ....τρυπάνε τα βράχια με το χέρι, μόνο με σκαπάνες, προσπαθούν επί 18 χρόνια να δαμάσουν την άγρια φύση, να φτιάξουν τη σιδηροδρομική γραμμή που θα ενώσει τη Λαμία με τον Πειραιά και τη Λάρισα

Δημιουργούν με τα καθημερινά τους περάσματα ένα μονοπάτι πρόσβασης, μια πεζοπορική διαδρομή σήμερα, η οποία ονομάστηκε Μονοπάτι των Σιδηροδρομικών προς τιμήν τους και γοητεύει με την ιστορία της, τα τεχνικά έργα και την πλούσια φύση. Η περιοχή απέχει μόνο δύο ώρες από την Αθήνα – εξαιρετική περίπτωση για μονοήμερη εκδρομή με λίγη δράση. 

Το μονοπάτι διασχίζεται σε περίπου δύο ώρες. Θα χρειαστείτε άλλες δύο για την επιστροφή στην αφετηρία σας, αλλά αυτό που στ’ αλήθεια αξίζει να κάνετε είναι να χρησιμοποιήσετε και το τρένο, που συνεχίζει να περνάει σε τοπικό δρομολόγιο, για να δείτε περισσότερα από τα θαυμαστά έργα που έφτιαξαν εκείνοι οι σιδηροδρομικοί. Γιατί μπορεί οι εργασίες να ξεκίνησαν με το που ο Χαρίλαος Τρικούπης πέρασε στη Βουλή τον νόμο για την αποπεράτωση του σιδηροδρόμου, η περιοχή αυτή της Φθιώτιδας ωστόσο, από τον Μπράλο έως το Λιανοκλάδι, αποδείχθηκε τόσο δύσκολη, που όχι μόνο επιμηκύνθηκε ο χρόνος παράδοσης, αλλά προέκυψαν και συνεχείς αλλαγές σε εταιρείες ανάθεσης, καθώς και διαφοροποιήσεις ως προς τις ειδικές κατασκευαστικές τεχνικές για την υπερπήδηση των εμποδίων. Κι έτσι κατασκευάστηκαν η μήκους 2 χιλιομέτρων σήραγγα του Μπράλου, η εντυπωσιακή γέφυρα της Παπαδιάς και πολλές ακόμη σήραγγες και γέφυρες στις πλαγιές της Οίτης, οι οποίες αποτελούσαν μέρος του κεντρικού δικτύου έως το 2018, όταν τελικά δόθηκε στην κυκλοφορία η νέα γραμμή μέσω της σήραγγας Καλλιδρόμου. 

Βέβαια, στην εποχή των τρένων υδρογόνου, όπου παράλληλα ο σιδηρόδρομος κερδίζει συνεχώς έδαφος στα τουριστικά δρώμενα, είναι να απορεί κανείς που αυτή η γοητευτική γραμμή δεν έχει αποκτήσει ακόμη τουριστικό τρενάκι, όπως τα Καλάβρυτα, το Πήλιο και η Ολυμπία. Έχει αναγγελθεί εδώ και κάποια χρόνια, αλλά δεν έχει τεθεί ακόμη σε λειτουργία.

Με θέα τις ράγες

Ο φθινοπωρινός ήλιος είναι ψηλά, τα κίτρινα φύλλα χρυσίζουν και δημιουργούνται σκιές που κάνουν τις πτυχώσεις του φαραγγιού να μοιάζουν ακόμη πιο έντονες. Πουλιά κελαηδούν και κατσίκια ροβολούν στις πλαγιές, ψηλότερα πλανάρουν αετοί – απόλυτη γαλήνη. Ακολουθούμε τη σήμανση, που είναι μικρές πινακίδες με ένα τρενάκι. Σπάνια μας χρειάζονται, η πορεία είναι σαφής: το μονοπάτι κινείται στα βορειοδυτικά τοιχώματα του φαραγγιού, αρκετά ψηλότερα από την κοίτη του ποταμού και κάτω από άγρια βράχια και σπηλιές. Το μονοπάτι είναι απόλυτα βατό, σχεδόν επίπεδο, σβήνει ομαλά τη μικρή υψομετρική διαφορά. Θα μπορούσε να είναι μια πανεύκολη διαδρομή, ωστόσο, σε τρία σημεία, παλαιότερες κατολισθήσεις έχουν δημιουργήσει μικρές σάρες και εκεί χρειάζεται σχετική προσοχή. Η πινακίδα αφετηρίας αναγράφει προσβασιμότητα για όλη την οικογένεια, αλλά στην πραγματικότητα δεν ενδείκνυται για μικρά παιδιά, εκτός κι αν ληφθούν μέτρα ασφαλείας. 

Στην πορεία βλέπουμε τις σιδηροδρομικές γραμμές αρκετά χαμηλότερα από εμάς, μικρά τούνελ και μια πανέμορφη γέφυρα μέσα στην πυκνή βλάστηση που επαναφέρει στον νου την ιστορία και το καθημερινό δρομολόγιο των παλιών σιδηροδρομικών. Αφού βγούμε από το φαράγγι και περπατήσουμε μέσα στις βελανιδιές και τις κουμαριές, θα βρεθούμε σε χωματόδρομο και τελικά στις ράγες που οδηγούν στον σταθμό του Ασωπού, ένα άκρως γοητευτικό σκηνικό για εξερεύνηση, ξεκούραση και πικνίκ. Αν βέβαια έχετε έρθει με το τρένο έως εδώ, ο σταθμός αυτός θα είναι η αφετηρία σας. 

Το μυστικό, πάντως, που θα σας πουν ντόπιοι και ορειβάτες είναι ότι αυτό το μονοπάτι κρύβει την ωραιότερη… αποθεραπεία: απολαυστική βύθιση στα ιαματικά νερά των λουτρών Δαμάστας, γνωστών και ως Ψωρονέρια. Απέχουν ελάχιστα από την αφετηρία ή την κατάληξη του μονοπατιού, την Ηράκλεια δηλαδή, έχουν θερμοκρασία 33 βαθμών Κελσίου και ατμίζουν δελεαστικά όσο πέφτει η θερμοκρασία!

Tips 

→ Όπως σε όλα τα φαράγγια, έτσι και εδώ, πριν επιχειρήσετε τη διάσχιση, ρωτήστε τους ντόπιους ή τους τοπικούς συλλόγους για την κατάσταση του μονοπατιού. Οι φθινοπωρινές βροχές μπορεί να προκαλέσουν κατολισθήσεις, επηρεάζοντας τη βατότητα της διαδρομής. Το συνολικό μήκος είναι 4,5 χλμ. και η υψομετρική διαφορά 240 μ.
→ εάν κάνετε τη διαδρομή πήγαινε-έλα, θα ξεκινήσετε λίγο έξω από το χωριό Ηράκλεια, ακριβώς απέναντι από το εκκλησάκι. Εκεί συνήθως αφήνονται τα αυτοκίνητα. Όσοι διαθέτουν τζιπ μπορούν να συνεχίσουν στον κακοτράχαλο χωματόδρομο και να εισέλθουν στο μονοπάτι ψηλότερα (υπάρχει πινακίδα).
→ αν θέλετε να χρησιμοποιήσετε το τρένο, αναζητήστε το δρομολόγιο Τιθορέα-Λιανοκλάδι ή το ανάποδο. Στην πρώτη περίπτωση, θα δείτε την ιστορική γέφυρα του Γοργοποτάμου, στη δεύτερη εκείνη της Παπαδιάς, καθώς και το τούνελ του Μπράλου. Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να ζητήσετε από τον οδηγό να κάνει στάση στον σταθμό Ασωπού και από εκεί να ξεκινήσετε την πεζοπορία (στο σιδηροδρομικό φανάρι που θα δείτε, προσέξτε να βγείτε αριστερά στον χωματόδρομο, όπου είναι και οι σχετικές πινακίδες, ώστε να μην κινδυνεύσετε στις ράγες). Θα καταλήξετε λίγο έξω από την Ηράκλεια, όπου θα πρέπει να έχετε φροντίσει για τη μεταφορά σας. 
→ από τον σταθμό του Ασωπού μπορείτε να βγείτε στο όμορο χωριό Δελφίνο, να επιστρέψετε μέσα από το φαράγγι (ιδανικό για τους καλοκαιρινούς μήνες που η στάθμη του νερού είναι χαμηλή) ή να συνεχίσετε έως τη δημοφιλή Παύλιανη, περπατώντας επιπλέον δύο ώρες. 
→ μετά την πεζοπορία αξίζει να κάνετε μια βόλτα στον Μπράλο και στον γοητευτικό του σιδηροδρομικό σταθμό, στα βαγόνια του οποίου αναμένεται να οργανωθεί μουσείο. Πολύ κοντά είναι και η Γραβιά, γνωστή για το Χάνι της, στο οποίο έγινε η μεγάλη μάχη υπό τον Οδυσσέα Ανδρούτσο. Δεν σώζεται τίποτα πια από το κτίριο, αλλά στο σημείο όπου βρισκόταν έχει στηθεί μνημείο.

ΠΗΓΗ: kathimerini.gr/ Όλγα Χαραμή