ΗΛΑΚΑΤΗ (Αδράχτι)

Γιώργος Βιδάκης

«Πάρε Μαριώ μ` τη ρόκα σου,
Ωχ, κι έλα τη φράχτη-φράχτη
Βάσανα πω` χει η αγάπη!
Πάρε, Μαριώ μ` τη ρόκα σου
Ωχ, κι εγώ τον ταμπουρά μου
Βάσανα πω `χει η καρδιά μου.».....

Η ρόκα ήταν ένα απλό εργαλείο με το οποίο οι γιαγιάδες μας έφτιαχναν το νήμα για το ρουχισμό του σπιτιού, που δεν άλλαξε στη μορφή του και δεν εγκαταλείφθηκε για χιλιετίες, παρά μόνο πριν από πενήντα χρόνια.

Κύριο στάδιο της υφαντικής προεργασίας, είναι το γνέσιμο. Το γνέσιμο του μαλλιού ή του λιναριού, ήταν μια χρονοβόρα διαδικασία και η εργασία αυτή απαιτούσε πολύ υπομονή, προκειμένου να παραχθεί λεπτό νήμα.

Έτσι οι γυναίκες έπρεπε να κλέβουν χρόνο για το γνέσιμο, από άλλες εργασίες, ιδιαίτερα αν αυτές ήταν στην ύπαιθρο. Αναγκαστικά, το γνέσιμο έπρεπε να συνδυάζεται με άλλες οικιακές ή αγροτικές δραστηριότητες.

Μπορούσαν να γνέθουν όρθιες ή καθιστές ακόμη και περπατώντας. Η ρόκα δεν τις καθήλωνε στην ίδια θέση, όπως τις καθήλωνε ο αργαλειός. Έπαιρναν τη ρόκα τους και γύριζαν από πόρτα σε πόρτα, από γειτονιά σε γειτονιά και από ρούγα σε ρούγα. Έκαναν τη βόλτα τους, μάθαιναν τα νέα του χωριού και παράλληλα γινόταν και η δουλειά τους.

Φωτογραφία : Οι τρεις Μοίρες σε φλαμανδικό χαλί τοίχου του 16ου αιώνα.

Κόρη που ‘φαί… κόρη που ‘φαίνεις στ’ αργαλειό,

και ‘φαίνεις και ξεφαίνεις και το νου μου τον (ε)παίρνεις.

Κόρη που ‘φαί… κόρη που ‘φαίνεις αργαλειό,

έβγα στο φράχτη φράχτη βάσανα π’ έχει η αγάπη.

Πάρε Μαριώ πάρε Μαριώ τη ρόκα σου,

κι έλα στο φράχτη φράχτη βάσανα που ‘χει η αγάπη.

Κόρη σαν πας κόρη σαν πας στην εκκλησιά,

και κάνεις το σταυρό σου να δεις τον αρμαστό σου

Χάλα Θεέ χάλα Θεέ μου τ’ αργαλειό,

να σπάσουν οι κλωστές της να σπάσουν οι κλωστές της.

Να σπάσουν κι οι να σπάσουν κι οι μασούτ(θ)ες της,

να δω τις προκοπές της να δω τις προκοπές της

Μαστόρισσα μαστόρισσα μαστόρισσα, να σπάσει η μηχανή σου να σπάσει η μηχανή σου.

Να βγει η μαστό… να βγει η μαστοροπούλα σου,

να μείνεις μοναχή σου να σπάσει η μηχανή σου.

------

Πάρε με κό… πάρε με κόρη στ’ αργαλειό,

για να σου μασουρίζω και να σε ‘πισπερίζω.

Μεταξωτό μεταξωτό είναι το πανί,

κι ολόχρυσο το χτένι και η κόρη που το υφαίνει

Κόρη στο κι… κόρη στο κιλιμάκι σου,

κάμε κι εμένα τόπο κάμε κι εμένα τόπο.

Μ’ εσύ να βά… μ’ εσύ να βάλ(λ)εις τα πλουμιά,

κι εγώ να δένω κόμπο κάμε και μένα τόπο

Όσα άστρα έ… όσα άστρα έχει ο ουρανός,

τριγύρω στο φεγγάρι τριγύρω στο φεγγάρι

Τόσα καλη… τόσα καλησπερίσματα,

σου στέλνω κάθε βράδυ σου στέλνω κάθε βράδυ