ΤΑ ΕΝ ΕΛΑΤΕΙΑ ΠΑΓΩΤΑ ΚΑΙ ΤΡΑΓΗΜΑΤΑ.Του Παναγιώτη Δημάκη

Το καλοκαιράκι ό,τι να πείς, ανάλαφρο και ευχάριστο είναι, παρά τα τρέχοντα, και μερικές φορές, μικρές ιστοριούλες, ιδίως με,....

δροσερό περιεχόμενο, θυμίζουν, κάτι σαν προσκοπικό τζαμπορι! Με κοινωνικές ομάδες, σμήνη παιδιών, εμπειρίες και αναμνήσεις.

Η αφορμή λοιπόν, τού ξεχασμένου παγωτού ΕΛΑΤΕΙΑΣ Παρνασσός, θα είναι οδηγός και πληροφοριοδότης, για μία περιήγηση, σε μια μικρή, περίκλειστη κωμόπολη, όπου διαφαίνεται και η αργή ομογενοποίηση, τών κοινωνικών τάξεων, στήν παραζάλη τού Μεσοπολέμου. Στα σοκάκια, τις ρύμες, αλλά και τα λασπερά στενά, πνιγμένα στήν σκόνη και αυλακωμενα, από τα κάρα και τις άμαξες, Kάπου το καλοκαίρι τού 1945, εμφανίστηκε στήν Αγορά και στούς δρόμους τής Ελάτειας, ένα τρίτροχο περίεργο ποδήλατο, με τήν καλλιγραφημένη επιγραφή ΠΑΓΩΤΑ ΕΛΑΤΕΙΑΣ Ο ΠΑΡΝΑΣΣΌΣ, με ένα καλλιτεχνικό παγωτό χωνάκι, ζωγραφισμένο διά χειρός τού σεβαστού μου Σωκράτη Κορδαλή, νεαρού τότε, ταλαντούχου αυτοσχέδιου ζωγράφου, πού φιλοτεχνούσε και πινακίδες καταστημάτων, εστιατορίων, καφενείων κ.λ.π. Μάλιστα θυμάμαι, τήν εντυπωσιακή του πινακίδα, στο καφενείο Σταμοβλάση Η ΘΕΜΙΣ, λόγω τού γειτονικού Ειρηνοδικείου, πού η λέξη αυτή αποτέλεσε και θέμα ερμηνευτικών συζητήσεων.

Η άφιξη τού τρίτροχου οχήματος, στήν Ελάτεια, με τα παγωτά, σήμαινε, ιδιαίτερα για τα παιδιά, μία απίστευτη εξέλιξη, στα δύσκολα αυτά χρόνια , πού λέγαμε το ψωμί ψωμάκι και πολλοί μάζευαν και τις " ψίχες", από τις ζ'γράδες, από το πελεκητο πάτωμα.Την μετρημένη και δειλή, εμφάνιση τών γλυκισμάτων, αυτής τής εποχής, πού καραμέλα, ή γλυκαντικό, ήταν το " Κάντιο -ζάχαρη * Κάντιο- κάντιο ζάχαρη, κύβοι ή θραύσματα ζάχαρης κρυσταλλωμένης, πολλές φορές αρωματισμένης, με ροδόνερο ή ανθόνερο, βασικό εμπόρευμα, τών μικρών καταστημάτων, μαζί με τα ψιλικά, τις ρέγγες και τα τσαρούχια μπακαλιάρου, τσίτια, κλωστές, βελόνες, τριχιές, άντε και ξηρά σύκα. στραγάλια και άλλα τραγήματα.

Αυτά συμπλήρωνε τώρα, με ολική ανατροπή μάλιστα, η κινούμενη τρίτροχη παγωτιέρα, τού μακαριστού Διαμαντή Γκοργκόλη, ενός Ηπειρώτη, πού με μία ομάδα Τζουμερκιωτών, μέσα από τούς αρχαίους δρόμους, στις αρχές τού 1900 συνοίκισαν τήν Ελάτεια, εντάχθηκαν ομαλά, στον τοπικό κοινωνικό ιστό, προσφέροντας τήν τέχνη τους, ώς τσαρχ'χάδες, ραφτάδες, καποτάδες, αυτοσχέδιοι μουσικοί

** πάντα πολυτεχνίτες και ελεύθεροι χειρώνακτες εργάτες.

* * Εγκαταστάθηκαν ομαδικά στον Σ'λα μαχαλά, Β.Δ. στό δρόμο προς τα Κωστακεικα, Δημητρακοπλεικα σπίτια, πίσω από τήν μικρή Πλατεία, με το παλιό πηγάδι, σε μία σειρά από χαμηλά οικήματα, τού Οργισμένου, τού γερο- Πόλεμου, προσωρινά ίσως, σε πλινθόκτιστες αχυρώνες, πού μερικές διασώζονται ακόμη, όπως και ο δρόμος αυτός, τον οποίον οι ακάματοι αυτοί συμπολίτες μας, είχαν επιστρώσει, με χοντρά βότσαλα τού Λευτιάνου .

Είχαν δημιουργήσει μάλιστα και μπάντα μουσική τών Αγίων Ημερών τών Χριστουγέννων, όπου έψαλαν τα δικά τους Κάλαντα, στις γειτονιές, όπως μερικώς διέσωσε, ο αυτήκοος νεαρός τότε, Σωκράτης Κορδαλής ...Κάλαντα μάλαντα, τού Χριστού τα σπάργανα, τι κάνει ο κόκοτος μέσα στο πλακοκούμπασι...( εδώ συνάγεται ότι το μελωδικό αίτημα, τών καλαντιστών απευθύνεται προς τα αυγούτσικα τού ορνιθώνα. )
Τα παγωτά Ελατείας, αγνά και αθώα,κατασκευής Διαμαντή, από πρόβειο γάλα και τριμμένο πάγο, αυγά, από το παγοποιείο Αταλάντης κινούμενα συνεχώς, από τον ακούραστο Διαμαντή, στούς δρόμους, τα δρομάκια, σχολεία, πλατείες, σοκάκια, δεν εξαιρούσε δε, ούτε τις εργατιές τού Κάμπου, από τήν δροσιά, πού ελλείψει χρήματος, πληρωνόταν και από τήν " μοίρα " επί τόπου. Θεωρώ χρέος να συμπληρώσω, τα διασωθέντα βιογραφικά, τού μακαριστού συμπατριώτη μας, Διαμαντή " Διαμαντούλα " πού εργάστηκε σκληρά πολλά χρόνια, καφετζής στην κάτω Πλατεία, στο ακίνητο Χρ. Φλωκατούλα, περιστασιακός βιολιστής, γαμπρός τού Δημ. Παπανικολάου, στο στενό σοκάκι, πού οδηγούσε στο Χάνι τής Μαρδίτσας. Εκτίμησε τον πεθερό τού, δίνοντας το όνομα, στο πρωτότοκο παιδί του. 

Δυστυχώς δεν διεσώθη φωτογραφικό υλικό, αλλά αυτά τα ψήγματα, διηγήσεων και αναμνήσεων, πού λανθάνουν ή φαίνονται περιττά, απολογούμαι γι'αυτό, αλλά τα αισθάνομαι σαν χρυσά ψήγματα, στήν κινούμενη άμμο τού Χρόνου και η επιθυμία μου, να τα καταγράψω, ίσως υπερβάλλει τήν προσπάθεια.