Δούλεψε ως δημόσιος υπάλληλος, ως γραφέας στην αγγλική υπηρεσία Αρδεύσεων παραμένοντας στο ίδιο γραφείο για 33 χρόνια. Κράτησε τα όνειρά του και τα ιδανικά του και ήταν τελειομανής πεισματάρης και ασυμβίβαστος στην ποίησή του. "Βασάνιζε " πολύ τους στίχους του πριν τους δημοσιεύσει.
Δεν τα ηύρα πια ξανά τα τόσο
γρήγορα χαμένα.... τα ποιητικά
τα μάτια, το χλομό το πρόσωπο
στο νύχτωμα του δρόμου.
Δε τα ηύρα πια τ’ αποκτηθέντα
κατά τύχην όλως, που έτσι
εύκολα παραίτησα και που
κατόπι με αγωνία ήθελα.
Τα ποιητικά τα μάτια,
το χλομό το πρόσωπο,
τα χείλη εκείνα
δεν τα ηύρα πια.
γρήγορα χαμένα.... τα ποιητικά
τα μάτια, το χλομό το πρόσωπο
στο νύχτωμα του δρόμου.
Δε τα ηύρα πια τ’ αποκτηθέντα
κατά τύχην όλως, που έτσι
εύκολα παραίτησα και που
κατόπι με αγωνία ήθελα.
Τα ποιητικά τα μάτια,
το χλομό το πρόσωπο,
τα χείλη εκείνα
δεν τα ηύρα πια.
Θεωρούσε πως η γλώσσα είναι μία και ενιαία και δεν διάλεξε στρατόπεδο στη μάχη καθαρεύουσας- δημοτικής. Ο Καβάφης είχε κατατάξει τα ποιήματά του σε τρεις κατηγορίες: τα ιστορικά, τα φιλοσοφικά και τα ηδονικά ή αισθησιακά.
Η μορφή των ποιημάτων του * ιδιότυπη γλώσσα (μείγμα καθαρεύουσας και δημοτικής, με ιδιωματικά στοιχεία της Κωνσταντινούπολης), λιτός λόγος ,σπάνια χρησιμοποιούσε επίθετα και τα ποιήματά του χαρακτηρίζονται απο σχεδόν ολοκληρωτική απουσία ομοιοκαταληξίας .
Την ειρωνια που ήθελε να εκφράσει στα γραπτά του ,την εξέφραζε μέσα απο τα σημεία στίξης που έβαζε . Τα ποιήματά του δημοσίευε σε περιοδικά και εφημερίδες. Η πρώτη συλλογή με 154 ποιήματά του εκδόθηκε μετά το θάνατό του. Είχε , στα τελευταία χρόνια της ζωής του, χάσει τη φωνή του απο τον καρκίνο και αναγκαζόταν και επικοινωνούσε με σημειώματα.
Η Πόλις
Είπες• «Θα πάγω σ' άλλη γή, θα πάγω σ' άλλη θάλασσα,
Μια πόλις άλλη θα βρεθεί καλλίτερη από αυτή.
Κάθε προσπάθεια μου μια καταδίκη είναι γραφτή•
κ' είν' η καρδιά μου -- σαν νεκρός -- θαμένη.
Ο νους μου ως πότε μες στον μαρασμό αυτόν θα μένει.
Οπου το μάτι μου γυρίσω, όπου κι αν δω
ερείπια μαύρα της ζωής μου βλέπω εδώ,
που τόσα χρόνια πέρασα και ρήμαξα και χάλασα».
Καινούριους τόπους δεν θα βρεις, δεν θάβρεις άλλες θάλασσες.
Η πόλις θα σε ακολουθεί. Στους δρόμους θα γυρνάς
τους ίδιους. Και στες γειτονιές τες ίδιες θα γερνάς•
και μες στα ίδια σπίτια αυτά θ' ασπρίζεις.
Πάντα στην πόλι αυτή θα φθάνεις. Για τα αλλού -- μη ελπίζεις --
δεν έχει πλοίο για σε, δεν έχει οδό.
Ετσι που τη ζωή σου ρήμαξες εδώ
στην κώχη τούτη την μικρή, σ' όλην την γή την χάλασες.
Είπες• «Θα πάγω σ' άλλη γή, θα πάγω σ' άλλη θάλασσα,
Μια πόλις άλλη θα βρεθεί καλλίτερη από αυτή.
Κάθε προσπάθεια μου μια καταδίκη είναι γραφτή•
κ' είν' η καρδιά μου -- σαν νεκρός -- θαμένη.
Ο νους μου ως πότε μες στον μαρασμό αυτόν θα μένει.
Οπου το μάτι μου γυρίσω, όπου κι αν δω
ερείπια μαύρα της ζωής μου βλέπω εδώ,
που τόσα χρόνια πέρασα και ρήμαξα και χάλασα».
Καινούριους τόπους δεν θα βρεις, δεν θάβρεις άλλες θάλασσες.
Η πόλις θα σε ακολουθεί. Στους δρόμους θα γυρνάς
τους ίδιους. Και στες γειτονιές τες ίδιες θα γερνάς•
και μες στα ίδια σπίτια αυτά θ' ασπρίζεις.
Πάντα στην πόλι αυτή θα φθάνεις. Για τα αλλού -- μη ελπίζεις --
δεν έχει πλοίο για σε, δεν έχει οδό.
Ετσι που τη ζωή σου ρήμαξες εδώ
στην κώχη τούτη την μικρή, σ' όλην την γή την χάλασες.
Φύλαξε μυστική την προσωπική του ζωή και τις σεξουαλικές του προτιμήσεις. Ζούσε διπλή ζωή . Συχνά στα ερωτικά του ποιήματα δεν προσδιορίζεται το φύλο των προσώπων ενώ σε άλλα βλέπουμε μια αποστασιοποιημένη αφήγηση σε τρίτο πρόσωπο.Με το πέρασμα όμως των χρόνων, η ομοφυλοφιλία γίνεται εμφανής στην διήγησή του και χωρίς πια ενοχές. Τα ποιήματά του χαρακτηρίζονται από έναν διάχυτο ερωτισμό.
Η Μαργερίτ Γιούρσεναρ(Γαλλίδα συγγραφέας και ποιήτρια, μια από τις κορυφαίες λογοτεχνικές μορφές της Γαλλίας του εικοστού αιώνα) είχε σχολιάσει πως "τα ερωτικά ποιήματα του Καβάφη είναι περισσότερο ποιήματα περί έρωτος παρά προς το ερωτικό αντικείμενο".
Αγαπημένη αίσθησις
Επέστρεφε και παίρνε με.
Όταν ξυπνά του σώματος η μνήμη
Κι επιθυμιά παλιά ξαναπερνά στο αίμα,
Όταν τα χείλη και το δέρμα ενθυμούνται
Κι αισθάνονται τα χέρια σαν ν’ αγγίζουν πάλι.
ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ* Η πιο εξαιρετική πνευματική φυσιογνωμία της Αιγύπτου είναι χωρίς άλλο ο ποιητής Καβάφης.
"Στο μεσόφωτο του αρχοντικού σπιτιού του, προσπαθούσα να διακρίνω τη μορφή του. Ανάμεσά μας είναι ένα μικρό τραπεζάκι, γιομάτο ποτήρια με χιώτικη μαστίχα και ουίσκι, και πίνουμε.
Εγώ προσπαθώ να κρύψω στο γέλιο τη συγκίνηση και τη χαρά μου.
Να ένας άνθρωπος μπροστά μου, άρτιος, που τελεί τον..άθλο της τέχνης με υπερηφάνεια και σιωπή, αρχηγός ερημίτης κι υποτάσσει την περιέργεια, τη φιλοδοξία και τη φιληδονία στον αυστηρό ρυθμό μιας επικούρειας ασκητικής."
Ο ΚΩΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΒΑΦΗΣ ΕΙΠΕ........
-Τον φόβο σου μόνο εσύ μπορείς να τον θρέψεις και μόνο εσύ μπορείς να τον καταστρέψεις."Τους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπας,τον άγριο Ποσειδώνα δεν θα συναντήσεις,αν δεν τους κουβανείς μες στην ψυχή σου,αν η ψυχή σου δεν τους στήνει εμπρός σου".
-Οι άνθρωποι που έχεις δίπλα σου να είναι λίγοι και καλοί. Μην εξαντλείσαι "μέσα στην πολλή συνάφεια του κόσμου".
-Αυτά που δεν λες, αυτά που δεν ζεις, αυτά που δεν θες να παραδεχθείς ούτε στον εαυτό σου, τα απωθημένα και τα καταπιεσμένα σου ένστικτα είναι αυτά που θα έρθουν μια μέρα και θα σε εκδικηθούν, θα σε πνίξουν.Μην καταπιέζεις τον εαυτό σου, μην δημιουργείς αδιέξοδα εκεί που δεν υπάρχουν. Ζήσε.
-Πόθος. Έρωτας. Σεξ. Αγάπη. Οι μεγαλύτερες κινητήριες δυνάμεις.
-Δεν έχουν σημασία μόνο αυτά που ζήσαμε. Ίσως μεγαλύτερη σημασία έχουν αυτά που δεν ζήσαμε.
- Ό,τι αρχίζει, θα τελειώσει. Ό,τι δεν αρχίσει δεν θα τελειώσει και ποτέ. Έρωτας δεν είναι μόνο ό,τι εκπληρώθηκε- είναι και ό,τι πόθησες. Ίσως γι’ αυτό μας τρώνε για πάντα οι ανεκπλήρωτοι έρωτες. Δεν πεθαίνουν γιατί δεν κατάφεραν να γεννηθούν.
-Το να παραδεχθούμε ότι κάτι πέθανε, ότι έκανε τον κύκλο του, ότι δεν είναι πια ό,τι ήταν, ότι το χάσαμε για πάντα, δεν είναι εύκολη υπόθεση. Η μόνη λύση είναι, όμως, να αποχαιρετήσεις αυτό που φεύγει "σαν έτοιμος από καιρό, σα θαρραλέος". Τουλάχιστον "σαν". Μέχρι να γίνεις θαρραλέος.
Και τώρα τι θα γένουμε χωρίς βαρβάρους; Οι άνθρωποι αυτοί ήσαν μια κάποια λύσις.
# Σε μερικούς ανθρώπους έρχεται μια μέρα που πρέπει το μεγάλο ΝΑΙ ή το μεγάλο ΟΧΙ να πούνε.
# Σαν έτοιμος από καιρό, σα θαρραλέος, αποχαιρέτα την Αλεξάνδρεια που φεύγει.
Σαν άξαφνα ώρα μεσάνυχτα
ακουστεί αόρατος θίασος να περνά
ακουστεί αόρατος θίασος να περνά
..............................
σαν έτοιμος από καιρό σαν θαρραλέος
σαν που ταιριάζει σε
που αξιώθηκες μια τέτοια πόλη
πλησίασε σταθερά προς το παράθυρο
κι άκουσε με συγκίνηση
αλλ’ όχι με των δειλών τα παρακάλια
και παράπονα
ως τελευταία απόλαυση τους ήσους
τα εξαίσια όργανα του μυστικού θιάσου
κι αποχαιρέτα την την Αλεξάνδρεια που χάνεις
σαν που ταιριάζει σε
που αξιώθηκες μια τέτοια πόλη
πλησίασε σταθερά προς το παράθυρο
κι άκουσε με συγκίνηση
αλλ’ όχι με των δειλών τα παρακάλια
και παράπονα
ως τελευταία απόλαυση τους ήσους
τα εξαίσια όργανα του μυστικού θιάσου
κι αποχαιρέτα την την Αλεξάνδρεια που χάνεις
# Η Ιθάκη σ’ έδωσε τ’ ωραίο ταξίδι. Χωρίς αυτήν δεν θάβγαινες στον δρόμο. Άλλα δεν έχει να σε δώσει πια.
Σώμα, θυμήσου όχι μόνο το πόσο αγαπήθηκες, όχι μονάχα τα κρεβάτια όπου πλάγιασες, αλλά κ’ εκείνες τες επιθυμίες που για σένα γυάλιζαν μες στα μάτια φανερά, κ’ ετρέμανε μες στη φωνή – και κάποιο τυχαίον εμπόδιο τες ματαίωσε.
Κι αν για τον έρωτά μου δεν μπορώ να πω
αν δε μιλώ για τα μαλλιά σου, για τα χείλη, για τα μάτιαόμως το πρόσωπό σου που κρατώ μες στη ψυχή μου
ο ήχος της φωνής σου που κρατάω μες στο μυαλό μου
ημέρες του Σεπτέμβρη που ανατέλλουν στα όνειρά μου
τις λέξεις και τις φράσεις μου πλάθουν και χρωματίζουν
σ' όποιο θέμα κι αν περνώ, όποια ιδέα κι αν λέγω.
Η καβαφική ποίηση σήμερα έχει μεταφραστεί σε πάρα πολλές γλώσσες και εκτιμάται παγκοσμίως. Το σπίτι όπου έζησε τα τελευταία χρόνια της ζωής του στην Αλεξάνδρεια έγινε μουσείο το 1992 και βρίσκεται στον αριθμό 4 της οδού Κ. Καβάφη, όπως μετονομάστηκε προς τιμήν του ποιητή. Τη μέρα που πέθανε, αδυνατώντας να μιλήσει, ζωγράφισε μια τελεία και έναν κύκλο γύρω από αυτήν. Δεν πήρε ποτέ Νόμπελ Λογοτεχνίας. Το έργο του όμως αναγνωρίστηκε παγκοσμίως.
Επτά πράγματα που μας έμαθε ο Μεγάλος Ποιητής Κων/νος Καβάφης για τη ζωή.
Σαν σήμερα γεννήθηκε ο Κων/νος Καβάφης και εμείς επιλέξαμε από το έργο του επτά πράγματα που είπε , αλλά και μας έμαθε ο μεγάλος Ποιητής για τη ζωή, για τον φόβο, για τους ανθρώπους , για τον πόθο, για τον έρωτα, για την αρχή και το τέλος , για το θάνατο. Τα "περιποιηθήκαμε " κατάλληλα και σας τα παρουσιάζουμε...........
1. Τον φόβο σου μόνο εσύ μπορείς να τον θρέψεις ......
και μόνο εσύ μπορείς να τον καταστρέψεις. Τα τέρατα ζουν μέσα σου και στο χέρι σου είναι μόνο αν θα τα αφήσεις να μεγαλώσουν ή όχι. Ή, όπως λέει και ο Καβάφης, "Τους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπας,τον άγριο Ποσειδώνα δεν θα συναντήσεις,αν δεν τους κουβανείς μες στην ψυχή σου,αν η ψυχή σου δεν τους στήνει εμπρός σου".
2. Οι άνθρωποι που έχεις δίπλα σου να είναι λίγοι και καλοί.
Μην αναλώνεσαι με ανθρώπους που σε κάνουν να νιώθεις άσχημα, που σε μειώνουν, που δεν θέλουν το καλό σου, που δεν ξέρουν να δίνουν. Μην εξαντλείσαι "μέσα στην πολλή συνάφεια του κόσμου".
3. Αυτά που δεν λες, αυτά που δεν ζεις, .....
αυτά που δεν θες να παραδεχθείς ούτε στον εαυτό σου, τα απωθημένα και τα καταπιεσμένα σου ένστικτα είναι αυτά που θα έρθουν μια μέρα και θα σε εκδικηθούν, θα σε πνίξουν.Μην καταπιέζεις τον εαυτό σου, μην δημιουργείς αδιέξοδα εκεί που δεν υπάρχουν. Ζήσε.
4. Πόθος. Έρωτας. Σεξ. Αγάπη.
Οι μεγαλύτερες κινητήριες δυνάμεις. Απόλαυσέ τες.
5. Δεν έχουν σημασία μόνο αυτά που ζήσαμε.....
Ίσως μεγαλύτερη σημασία έχουν αυτά που δεν ζήσαμε. Οι έρωτες οι ανεκπλήρωτοι, όλα τα «σ αγαπώ» που τσιγκουνευτήκαμε, όλα τα σώματα που αγγίξαμε μόνο νοητά, όλα τα χείλη που ονειρευτήκαμε αλλά φοβηθήκαμε να φιλήσουμε. Ίσως τα «όχι» μας μας έκαναν αυτό που είμαστε, όχι τα "ναι" μας. Ίσως.
6. Ό,τι αρχίζει, θα τελειώσει.....
Ό,τι δεν αρχίσει δεν θα τελειώσει και ποτέ. Έρωτας δεν είναι μόνο ό,τι εκπληρώθηκε- είναι και ό,τι πόθησες. Ίσως γι’ αυτό μας τρώνε για πάντα οι ανεκπλήρωτοι έρωτες. Δεν πεθαίνουν γιατί δεν κατάφεραν να γεννηθούν.
7. Το να παραδεχθούμε ότι κάτι πέθανε......,
ότι έκανε τον κύκλο του, ότι δεν είναι πια ό,τι ήταν, ότι το χάσαμε για πάντα, δεν είναι εύκολη υπόθεση. Η μόνη λύση είναι, όμως, να αποχαιρετήσεις αυτό που φεύγει "σαν έτοιμος από καιρό, σα θαρραλέος". Τουλάχιστον "σαν'. Μέχρι να γίνεις θαρραλέος.
"Γ"
Το Ίδρυμα Ωνάση δημοσιεύει την ψηφιακή συλλογή του αρχείου Καβάφη
ΑπάντησηΔιαγραφήΤο Ίδρυμα Ωνάση ψηφιοποίησε περισσότερα από 2.000 αρχειακά τεκμήρια που είναι πλέον διαθέσιμα σε όλους στην ψηφιακή συλλογή του αρχείου Καβάφη και σύντομα θα εγκαινιάσει έναν χώρο στο κέντρο της Αθήνας που θα φιλοξενεί τη βιβλιοθήκη του αλεξανδρινού ποιητή.
Το Ίδρυμα Ωνάση ψηφιοποίησε περισσότερα από 2.000 αρχειακά τεκμήρια που είναι πλέον διαθέσιμα σε όλους στην ψηφιακή συλλογή του αρχείου Καβάφη και σύντομα θα εγκαινιάσει έναν χώρο στο κέντρο της Αθήνας που θα φιλοξενεί τη βιβλιοθήκη του αλεξανδρινού ποιητή, δημιουργώντας ένα οικιστικό τρίγωνο πολιτισμού και παιδείας στο κέντρο της Αθήνας που θα περιλαμβάνει το Αρχείο Καβάφη, την Ωνάσειο Βιβλιοθήκη, αλλά και το κτίριο του Onassis AiR. Μπορείτε να επισκεφθείτε την ψηφιακή συλλογή του Αρχείου Καβάφη εδώ.
Το αρχείο Καβάφη περιήλθε στη διαχείριση του Ιδρύματος Ωνάση στα τέλη του 2012, εξασφαλίζοντας την παραμονή του στην Ελλάδα και αποφεύγοντας ενδεχόμενο κατακερματισμό του. Σκοπός του αρχείου Καβάφη είναι η προστασία του αρχειακού υλικού που συνδέεται με τον κορυφαίο ποιητή, στόχος ήταν και παραμένει η ανοιχτότητα και η ελεύθερη πρόσβασή του σε κοινό και ερευνητές, καθώς και η διάδοση του διεθνούς χαρακτήρα της ποίησης του Αλεξανδρινού ποιητή, ύστερα από την ψηφιοποίηση και εκ νέου τεκμηρίωσή του στα ελληνικά και στα αγγλικά.
Ο K. Π. Καβάφης, παράλληλα με την έντυπη κυκλοφορία των ποιημάτων του σε τεύχη, συνήθιζε να προσφέρει σε φίλους χειρόγραφα αντίγραφα.
Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΡΧΕΙΟΥ
Ανάμεσα στα αρχειακά τεκμήρια συγκαταλέγονται χειρόγραφα καβαφικών ποιημάτων καθώς και έντυπες αυτοσχέδιες εκδόσεις αλλά και πεζά λογοτεχνικά κείμενα, άρθρα και μελέτες του ποιητή. Εντοπίζονται επίσης μεταφράσεις ποιημάτων καθώς και σημειώσεις λογοτεχνικού και προσωπικού χαρακτήρα, όπως και το προσωπικό αρχείο του ποιητή, το οποίο περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, πλούσια αλληλογραφία, κείμενα ημερολογιακού χαρακτήρα και φωτογραφίες.
Το βασικό τμήμα του αρχείου κληροδοτήθηκε το 1933 στον Α. Σεγκόπουλο από τον Κ. Π. Καβάφη, ο οποίος δεν είχε αφήσει φιλολογική διαθήκη που να υποδεικνύει τον τρόπο διαχείρισής του.
Το όραμα του Ιδρύματος Ωνάση για το αρχείο Καβάφη, το οποίο αποκτήθηκε το 2012, ταυτίζεται με την ελεύθερη πρόσβαση σε αυτό και την ενίσχυση της αρχειακής εκπαίδευσης.
Η ψηφιακή αναπαραγωγή του πρωτότυπου αρχειακού υλικού ολοκληρώθηκε το 2017 (11.086 λήψεις). Την ίδια χρονιά ψηφιοποιήθηκαν και τα 158 μικροφίλμ τα οποία απεικονίζουν τη φωτογράφιση του αρχείου, που πραγματοποιήθηκε το 1963 από τον μεγάλο νεοελληνιστή Γ. Π. Σαββίδη (4.741 λήψεις). Η πολιτική που ακολουθείται επιτρέπει την πλήρη ανοιχτή πρόσβαση και διάθεση για το σύνολο του ψηφιοποιημένου υλικού, σύμφωνα με διεθνώς προσδιορισμένους όρους.
Το Αρχείο Καβάφη υποστηρίζει ένα σύνολο εκπαιδευτικών προγραμμάτων που απευθύνονται στην ελληνική και τη διεθνή επιστημονική κοινότητα, στο ευρύ κοινό και σε εφήβους. Σε αυτό το πλαίσιο δράσεων εντάσσεται από το καλοκαίρι του 2017 το Διεθνές Θερινό Σχολείο Καβάφη (International Cavafy Summer School), η πρώτη ετήσια διοργάνωση αποκλειστικά αφιερωμένη στον Κ. Π. Καβάφη και το έργο του, όπου συμμετέχουν Έλληνες και ξένοι ερευνητές. .
Το Ίδρυμα έχει απονείμει επίσης υποτροφίες σε υποψηφίους στον τομέα των καβαφικών σπουδών, στο πλαίσιο του Προγράμματος Υποτροφιών του προς Έλληνες και Αλλοδαπούς, και προτίθεται να συνεχίζει να προκηρύσσει και τα επόμενα χρόνια υποτροφίες στον ίδιο τομέα, με σκοπό την ενίσχυση των καβαφικών σπουδών και τη διασύνδεσή τους με άλλους συναφείς επιστημονικούς τομείς.
Παράλληλα, εμπιστεύεται την επιμέλεια και τον σχεδιασμό δράσεων σε εννεαμελή επιστημονική επιτροπή, όπου συμμετέχουν διακεκριμένοι πανεπιστημιακοί και ερευνητές του καβαφικού έργου.
Ο Κωνσταντίνος Καβάφης υπήρξε ένας αμφιλεγόμενος και πρωτοπόρος ποιητής. Ας δούμε τρία ποιήματά του που μας αγγίζουν μέχρι σήμερα!
ΑπάντησηΔιαγραφήΟ Κωνσταντίνος Καβάφης έλαβε την αναγνώριση που του άξιζε, έπειτα από το θάνατο του, ενώ εν ζωή περιφρονήθηκε, τόσο για τις πρωτοποριακές ιδέες που είχε για τη μορφή της ποίησης, όσο και για τις προσωπικές του επιλογές. Τα ποιήματα του διακρίνονται σε τρεις θεματικές ενότητες: α) Τα ιστορικά, β) Τα αισθησιακά ή ερωτικά γ) Τα φιλοσοφικά ή διδακτικά ποιήματα. Ο ποιητής σήμερα θεωρείται ένας από τους εξέχοντες όχι μόνο της ελληνικής, αλλά και της ευρωπαϊκής λογοτεχνίας, με τα ποιήματα του να έχουν μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες και έδρες της ποίησης του, να υπάρχουν στα μεγαλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου. Στα φιλοσοφικά του ποιήματα ο Κ.Π.Καβάφης, αρκετές φορές εξέφρασε υπαρξιακούς του προβληματισμούς που μέχρι και σήμερα παραμένουν οικουμενικοί και σύγχρονοι. Κάποια τέτοια παραδείγματα ακολουθούν παρακάτω, απολαύστε τα:
1) «Κεριά»
Του μέλλοντος η μέρες στέκοντ’ εμπροστά μας
σα μια σειρά κεράκια αναμένα —
χρυσά, ζεστά, και ζωηρά κεράκια.
Η περασμένες μέρες πίσω μένουν,
μια θλιβερή γραμμή κεριών σβυσμένων•
τα πιο κοντά βγάζουν καπνόν ακόμη,
κρύα κεριά, λυωμένα, και κυρτά.
Δεν θέλω να τα βλέπω• με λυπεί η μορφή των,
και με λυπεί το πρώτο φως των να θυμούμαι.
Εμπρός κυττάζω τ’ αναμένα μου κεριά.
Δεν θέλω να γυρίσω να μη διω και φρίξω
τι γρήγορα που η σκοτεινή γραμμή μακραίνει,
τι γρήγορα που τα σβυστά κεριά πληθαίνουν.
2) « Ένας Γέρος»
Στου καφενείου του βοερού το μέσα μέρος
σκυμμένος στο τραπέζι κάθετ’ ένας γέρος·
με μιαν εφημερίδα εμπρός του, χωρίς συντροφιά.
Και μες στων άθλιων γηρατειών την καταφρόνια
σκέπτεται πόσο λίγο χάρηκε τα χρόνια
που είχε και δύναμη, και λόγο, κ’ εμορφιά.
Ξέρει που γέρασε πολύ· το νιώθει, το κοιτάζει.
Κ’ εν τούτοις ο καιρός που ήταν νέος μοιάζει
σαν χθες. Τι διάστημα μικρό, τι διάστημα μικρό.
Και συλλογιέται η Φρόνησις πώς τον εγέλα·
και πώς την εμπιστεύονταν πάντα - τι τρέλα! -
την ψεύτρα που έλεγε· «Αύριο. Έχεις πολύν καιρό.»
Θυμάται ορμές που βάσταγε· και πόση
χαρά θυσίαζε. Την άμυαλή του γνώση
κάθ’ ευκαιρία χαμένη τώρα την εμπαίζει.
... Μα απ’ το πολύ να σκέπτεται και να θυμάται
ο γέρος εζαλίσθηκε. Κι αποκοιμάται
στου καφενείου ακουμπισμένος το τραπέζι.
Το συγκεκριμένο ποίημα έχει ως θέμα του τα γηρατειά που τόσο γρήγορα φτάνουν, τη μοναξιά του γήρατος και τη ζωή που τόσο ο ίδιος, όσο και εμείς, δε ζούμε συγκρατούμενοι από τη λογική και τα «πρέπει ». Ο γέρος αναλογίζεται πόσες ευκαιρίες έχασε, πόσες επιθυμίες δεν πραγματοποίησε, πόσες χαρές των νεανικών του χρόνων στερήθηκε εξαιτίας της λογικής και της ιδέας, ότι έχει χρόνια ακόμα να ζήσει, και έτσι έχασε την ίδια του τη ζωή περιμένοντας τα επόμενα χρόνια, καταλήγοντας ολομόναχος στο τραπέζι ενός καφενείου, μετανιωμένος για τις χαμένες ευκαιρίες του, και νοσταλγώντας την ομορφιά και τη δύναμη των νεανικών του χρόνων, να αποκοιμάται.
3) «Τείχη»
Χωρίς περίσκεψιν, χωρίς λύπην, χωρίς αιδώ
μεγάλα κ’ υψηλά τριγύρω μου έκτισαν τείχη.
Και κάθομαι και απελπίζομαι τώρα εδώ.
Άλλο δεν σκέπτομαι: τον νουν μου τρώγει αυτή η τύχη·
διότι πράγματα πολλά έξω να κάμω είχον.
A όταν έκτιζαν τα τείχη πώς να μην προσέξω.
Aλλά δεν άκουσα ποτέ κρότον κτιστών ή ήχον.
Aνεπαισθήτως μ’ έκλεισαν από τον κόσμον έξω.
Το ποίημα αυτό παρουσιάζει έναν διαφορετικό υπαρξιακό προβληματισμό, καθώς δεν αφορά τα χρόνια που περνούν γρήγορα, αλλά τη ζωή που χάνεται από τα «τείχη», δηλαδή τα όρια κάθε είδους, που μας θέτει η κοινωνία χωρίς να το καταλαβαίνουμε. Έτσι, παρότι θέλουμε να πράξουμε πολλά, μας εγκλωβίζουν ερήμην μας σε στενούς περιορισμούς με αποτέλεσμα, ανεπαισθήτως να χάνουμε τον έλεγχο της ίδιας μας της ζωής. Καταλήγει με το συμπέρασμα, ότι ζούμε τη ζωή μας με την εντύπωση μιας φαινομενικής ελευθερίας που όμως αποτελεί μια ουτοπία, καθώς στην πραγματικότητα ζούμε δέσμιοι ενός πλέγματος περιορισμών που τελικά μας κλείνει έξω από τη ίδια μας τη ζωή.
Ο Καζαντζάκης για τον Καβάφη
ΑπάντησηΔιαγραφήΠερνώντας από την Αλεξάνδρεια, ο Νίκος Καζαντζάκης επισκέφτηκε τον Καβάφη. Τις σκέψεις και τις εντυπώσεις του από τη συνάντησή του με τον ποιητή τις κατέγραψε σε ένα κείμενό του στην εφημερίδα «Ελεύθερος Λόγος» στις 15 Απριλίου του 1927.
«Ανάμεσά μας είναι ένα μικρό τραπεζάκι, γιομάτο ποτήρια με Χιώτικη μαστίχα και ουίσκι — και πίνομε… Ξεχωρίζω στα σκοτεινά, επάνω στο ντιβάνι, τη φυσιογνωμία του — πότε όλο έκφραση μεφιστοφελική και ειρωνεία και τα ωραία μαύρα μάτια του ξάφνου αστράφτουν μόλις πέσει επάνω τους μια μικρή ακτίδα από το φως των κεριών, και κάποτε πάλι γέρνει όλος φινέτσα, παρακμή και κούραση», γράφει ο Καζαντζάκης.
«Ο Καβάφης έχει όλα τα τυπικά χαρακτηριστικά ενός εξαιρετικού ανθρώπου της παρακμής — σοφός, ειρωνικός, ηδονιστής γόης, γιομάτος μνήμη. Ζει σαν αδιάφορος, σαν θαρραλέος. Κοιτάζει, ξαπλωμένος σε μια μαλακή πολυθρόνα από το παράθυρό του και περιμένει τους Βαρβάρους να προβάλουν.
Μιλούμε για πλήθος πρόσωπα και ιδέες, γελούμε, σωπαίνομε και πάλι αρχίζει, με κάποια προσπάθεια η κουβέντα. Εγώ πολεμώ να κρύψω στο γέλιο τη συγκίνηση και τη χαρά μου. Να, ένας άνθρωπος μπροστά μου, άρτιος, που τελεί τον άθλο της τέχνης με υπερηφάνεια και σιωπή, αρχηγός ερημίτης, και υποτάσσει την περιέργεια, τη φιλοδοξία και τη φιληδονία, στον αυστηρό ρυθμό μιας επικούρειας ασκητικής.
Ο Καβάφης έπρεπε να είχε γεννηθεί στον 15ο αιώνα στη Φλωρεντία, καρδινάλιος, μυστικοσύμβουλος του Πάπα, έκτακτος απεσταλμένος στο Παλάτι του Δόγη, στη Βενετία, και επί πολλά χρόνια, πίνοντας, αγαπώντας, χαζεύοντας στα κανάλια, γράφοντας, σωπαίνοντας — να διαπραγματεύεται τις πιο σατανικές και πολύπλοκες και σκανδαλώδεις υποθέσεις της Καθολικής Εκκλησίας.
Σώμα και ψυχή στα τραγούδια του είναι ένα. Σπάνια στην ιστορία της φιλολογίας μας μια τέτοια ενότητα υπήρξε τόσο οργανικά τέλεια».