Η ΠΡΟΙΚΑ ΤΗΣ ΣΤΑΘΟΥΣ

Παναγιώτης Δημάκης

Η Σταθού, πού απεικονίζεται, στο κέντρο, τής εμβληματικής αυτής εικόνας, φωτο 1, ανάμεσα στούς γονείς της, Αθανάσιο Δημητρακόπουλο* ( Κονδύλη ) και Ζωή Κοτοπούλη, ανήκε, στα παλαιά Ιστορικά γένη, τής χώρας τής Ελατείας και τής κοιλάδας τού Κηφισού.......

Η Σταθού, έχει φωτογραφηθεί, αναμνηστικά, εν μέσω τών γονέων της, επί τή ευκαιρία σημαντικού γεγονότος τής ζωής της, μάλλον γάμου. Ντυμένη κατά το αρχαίον έθος, με τήν υπέροχη τοπική φορεσιά Δραχμανίου, τον κεφαλόδεσμο με τις μπιμπίλες, τα γιορντάνια και τα φλουριά, το μεταξωτό, χειροποίητο πουκάμισο τού αργαλιού, έργο των χεριών της, ποδιά με τ' αστέρια και τα άνθη, σε πορφυρό πεδίο, βαμμένη με ριζάρι. Φαίνεται έτσι, να μεταφέρει, όλη τήν παράδοση, όλων τών παλαιών, εκείνων χρόνων, σαν προγονική ευλογία, στήν νέα της εστία και οικογένεια, με έργα " χειρών ". Όμως μαζί με όλα αυτά, όπως και στα ακίνητα, κτήματα κ.τ.λ., πού έμειναν μάλιστα, μέχρι σήμερα, ώς τοπωνύμιο λεγόμενο "Προικοδοσία" ή Περιβόλι, Ν. Δ. τής Ελατείας, λόγω εκτάσεως και αξίας, περιλαμβάνονται και κινητά τής εποχής αντικείμενα, τύχη αγαθή διασωθέντα, όπως αυτά τα δύο, χαρακτηριστικά, διακοσμητικά, επιτοίχια πιάτα εποχής, φωτο 2, πού εμφανίστηκαν στήν Ελάτεια, σε χρόνο με σημασία, στο διώροφο, λιθόκτιστο αρχοντικό τής οικογένειας Κοτοπούλη, πού διασώζεται στο κάτω μέρος, τής πλατείας τού Αη Δημήτρη, με χρονολογημένη μαρμάρινη, αρχιτεκτονική πινακίδα, φωτο 3. Τα συγκεκριμένα αυτά πιάτα, εμφανίστηκαν στήν Ελληνική αγορά, μετά τούς γάμους τού Γεωργίου Α' και της Όλγας, κυρίως για τήν ενίσχυση, τής καθεστωτικής εικόνας, μέσω τών διαφαινομένων συμβολισμών, η στερέωση τού θεσμού τής Βασιλείας, με τήν κυκλοφορία, εικόνων αγαπητών στο Λαό, με το νέο ζευγάρι, να είναι, λόγω τής ομοδόξου, ορθοδόξου, Βασίλισσας, πλησιέστερα στα Εθνικά οράματα.
Η δραστηριότητα μάλιστα τής Μεγάλης Δουκίσσης Όλγας Κωνσταντίνοβα, στο κοινωνικό και φιλανθρωπικό έργο, νοσοκομεία, κοινωφελή ιδρύματα κ.λ.π. δεν ήσαν απαρατήρητα, από τον Ελληνικο Λαό. Όπως και η Ελληνική, παραδοσιακή ενδυμασία της, στήν φωτο 4, πού άγγιζε τήν βαθειά πίστη, τού απλού λαού, για το ξανθό γένος, πού θα έδινε προοπτική και ελπίδες, για τα όνειρα, γενεών και γενεών, ματαίως βέβαια. ( Έτσι κάπως και το όνομα Όλγα, καταχωρήθηκε στο Ελληνικό ονοματολόγιο και στήν Χώρα τής Ελατείας, όπως η γιαγιά μου Όλγα Αργυρίου κ.λ.π. )
Όμως ένα σημαντικό, άλλο γεγονός, πού συντάραξε τήν Ελληνική Κοινωνία, τα χρόνια αυτά ( 1884 ), πού συνδέεται με τήν Βασίλισσα Όλγα, ήταν η εύρεσις τού " Λίθου τής Κανά ", στις ανασκαφές, τού Γάλλου αρχαιολόγου καθηγητού Pierre Paris, στα ερείπια τού αρχαίου Άστεως Ελατείας, η ανακοίνωση τού Γάλλου Ακαδημαϊκού και Βυζαντινολόγου Charles Diehl, πού ανήγγειλαν χρονολογημένο εύρημα, με αναφορά, κατευθείαν στο πρώτο θαύμα τού ΚΥ, στήν στήν Κανά τής Γαλιλαίας...ούτος εστίν ο λίθος από Κανά τής Γαλιλαίας...σαφέστατο.( 5ος μ.χ. αι.). Η Βασίλισσα, ορθόδοξη, βαθειά θρησκευόμενη, αμέσως συνέστησε τριμελή επιστημονική Επιτροπή, αποτελούμενη από τον Μητροπολίτη Ν. Καλογερά, τον Σπ. Λάμπρο και τον αρχιτέκτονα-αρχαιολόγο Δαίρπφελδ, να μεταβεί επί τόπου και να μελετήσει το εύρημα, ίσως και να το μεταφέρει στήν Αθήνα, όπως και έγινε, ...ουχί άνευ τών ισχυρών ενστάσεων τών κατοίκων Ελατείας...όπως αναφέρουν οι εφημερίδες τής εποχής. Σε ανταπόδοση μάλιστα τής αρπαγής αυτής, εδώρησε στον Ναό τού Αη-Δημήτρη Ελατείας, όπου απόκειτο, δύο καμπάνες, δύο κρυστάλλινους πολυελαίους, έναν κεντημένο επιτάφιο κ.α. Η περιπλάνηση τού Λίθου τής Κανά συνεχίστηκε, με τήν μεταφορά και τήν τοποθέτησή του, στον ναό, τής Γοργοεπηκόου Αθηνών, ώς τράπεζα Θείας Μεταλήψεως, μάλιστα λέγεται ότι επ' αυτής, τοποθετήθηκαν τα στέφανα τού Β. Κωνσταντίνου και τής Σοφίας, για ευλογία, σήμερα ευρίσκεται στις αποθήκες τού Β. Χ. Μ. Αθηνών. ( Για τούς ενδιαφερομένους υπάρχει πλούσια σχετική βιβλιογραφία, με αρθρογραφία τού Μητροπολίτου- καθ. Πανεπ. Νικηφ. Καλογερά ( Εφημερίς Απόλλων σ. 407), τού καθ. Σπ. Λάμπρου (Ν. Ελληνομνήμων 1 1904) και κυρίως η ανακοίνωση, τού έγκριτου Βυζαντινολόγου Ch. Diehl, στο B.C.H. 9 και στο P. Paris ELATEE 1892 Thorin Paris, αλλά και νεώτερες ( 1973 Roma) M.Guarducci Epigrafia Greca. Αλλά δεν είναι δυνατόν, ούτε αρμόζει στον χώρο, και, κυρίως στο σεπτό εύρημα, αναλυτικότερη εδώ παρουσίαση. Το συνοπτικό αφήγημα, για τήν προίκα τής Σταθούς, είναι μία ευκαιρία, για όσους αρέσκονται να πλοηγούνται, στις μικρές παράπλευρες καθημερινές ιστορίες, πού σύρουν μαζί τους, τα οικογενειακά κειμήλια, για να σχηματοποιήσουν, τήν εικόνα τού πρόσφατου παρελθόντος, πού έζησαν οι πρόγονοί μας, τις διαφαινόμενες κοινωνικές κατατάξεις, πού μετασχηματίστηκαν σε κομματικές παρατάξεις, στις περιφερειακές μικροκοινωνίες.

* Ο Αθ. Δημητρακόπουλος εκ Δραχμανίου, υπογράφει μεταξύ τών οπλαρχηγών, στήν Μάχη τής Αράχωβας, με τον Γ. Καραϊσκάκη και ο Ανδρέας Κοτοπούλης είναι αφιερωτής παλαιάς εικόνας, ευρισκομένης στο Ιερό τού Αη Δημήτρη, χρονολογημένη το 1836, Ο ΜΕΓΑΣ ΑΡΧΙΕΡΕΥΣ.