ΑΡΗΣ ΒΕΛΟΥΧΙΩΤΗΣ ΕΝΑΣ ΑΣΥΜΒΙΒΑΣΤΟΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΗΣ

Ο Αθανάσιος Κλάρας γεννήθηκε στη Λαμία στις 27 Αυγούστου 1905 από εύπορη οικογένεια. Τελείωσε οικότροφος την Αβερώφειο Μέση Γεωργική Σχολή Λάρισα. Το ανήσυχο πνεύμα του ήταν ορατό από τα ......

νεανικά του χρόνια, όπου είχε ενταχθεί στο Αντιμιλιταριστικό τμήμα (Α.Μ.Ι.) του Κ.Κ.Ε. γιατί ήταν το μόνο κόμμα που αντιστεκόταν στη χούντα του Μεταξά (Χατζηπαναγιώτου, 1982). Λίγο μετά την ένταξη του στο κόμμα ο Αθανάσιος Κλάρας κλήθηκε να υπηρετήσει τη στρατιωτική του θητεία. Λόγω της ένταξης του στο Κ.Κ.Ε. υπηρέτησε στο Καλπάκι που ήταν Πειθαρχικός Ουλαμός, το χειρότερο στρατιωτικό κάτεργο της εποχής. Ο Αθανάσιος Κλάρας είχε ενεργή δράση στα δρώμενα της εποχής ως απλός αγωνιστής. Είχε φυλακιστεί και βασανιστεί πολλές φορές λόγω της ένταξης του στο τότε παράνομο κόμμα. Εξαιτίας της συνεχούς του αναφοράς στη μιζέρια που μαστίζει τους ανθρώπους του κολλάνε το ψευδώνυμο «Μιζέριας» που χρησιμοποιεί μέσα στο κόμμα (Χαριτόπουλος, 1997). 

Τα μέτρα της Χούντας του Μεταξά έναντι των κομμουνιστών

Η χούντα του Μεταξά κυνηγούσε την «παρανομία» ανελέητα και τα κατάφερνε με διάφορους τρόπους. Ίδρυσε ένα ψεύτικο Κ.Κ.Ε. με σκοπό την αποδιοργάνωση και σύγχυση των μελών του κομμουνιστικό κόμματος. Οι φυλακές είχαν γεμίσει από τους αντιδραστικούς του συστήματος. Η Μεταξική χούντα τους έδινε την ευκαιρία της αποφυλάκισης, υπογράφοντας δήλωση «μετανοίας», η οποία τους υποχρέωνε να δηλώσουν δημόσια ότι αρνούνται την πίστη τους (Χατζηπαναγιώτου, 1982). Όποιος υπέγραφε, βαφτίζονταν «δηλωσίας» από τους συντρόφους του και στιγματίζονταν για πάντα.

Αθανάσιος Κλάρας και δήλωση «μετανοίας»

Τον Ιούλη του 1939 ο Αθανάσιος Κλάρας υπέγραψε δήλωση «μετανοίας» και αποφυλακίστηκε. Στη πραγματικότητα υπέγραψε με εντολή του γραμματέα του Κ.Κ.Ε. Νίκο Ζαχαριάδη για τις ανάγκες του αγώνα σε εκείνη τη φάση. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να γίνει ένα εκβιαστικό μέσο των αντιπάλων του μέσα στο κόμμα τη περίοδο της πολεμικής του δράσης.

Ιστορική αναφορά στα γεγονότα του Β' παγκοσμίου πολέμου στη χώρα μας.

Στις 28/10/1940 η Ιταλία κήρυξε τον πόλεμο στην Ελλάδα. Τα ελληνικά στρατεύματα συγκεντρώθηκαν στα σύνορα για να αποτρέψουν την Ιταλική εισβολή. Ο ενθουσιασμός ήταν μεγάλος με αποτέλεσμα να καθηλώσουν τις Ιταλικές δυνάμεις στα Αλβανικά βουνά, αλλά και με την εαρινή αντεπίθεση τους να τους αναγκάσουν σε γενική υποχώρηση (Χατζηπαναγιώτου, 1982).

Τον Απρίλιο του 1941 οι Γερμανοί βλέποντας τη κατάσταση αυτή, αναγκάζονται να στείλουν δυνάμεις για την αποτροπή του αρνητικού κλίματος που δημιουργήθηκε στη παγκόσμια κοινή γνώμη από τους συμμάχους τους, τους Ιταλούς. Στα οχυρά του «Ρούπελ» γράφτηκε η λαμπρή ιστορία της Ελληνικής αντίστασης κατά των νέων εισβολέων. Οι Έλληνες αντιστάθηκαν σθεναρά, αλλά ταυτόχρονα αντιμετώπισαν την προπαγάνδα της πέμπτης φάλαγγας η οποία έφερε συναισθήματα ηττοπάθειας (Χατζηπαναγιώτου, 1982).

Στις 20 Απριλίου 1941 οι στρατηγοί Γ. Τσολάκογλου, Π. Δεμεστίχας και Ε. Μπέκιος υπέγραψαν την παράδοση των όπλων (Χατζηπαναγιώτου, 1982).

Οι προσπάθειες του Αθανάσιου Κλάρα για τη δημιουργία αντάρτικου

Ενώ οι Γερμανοί κατακλύζανε τη χώρα η στρατιωτική ηγεσία έδωσε εντολές στο στρατό να διαλυθεί και να παραδώσει τον οπλισμό του στον εχθρό. Ο Αθανάσιος Κλάρας παράκουσε τη διαταγή. Υπηρετούσε τότε στο πυροβολικό, συγκεκριμένα σε στοιχείο ορεινού πυροβόλου, το οποίο κατέβηκε συνταγμένο μέχρι το Σχηματάρι. Στη Χαλκίδα είδε μερικά Ελληνικά αεροπλάνα έτοιμα να παραδοθούν στον εχθρό και τα κατέστρεψε. Αχρήστεψε το πυροβόλο του στοιχείου και διέλυσε τη μονάδα, λέγοντας στους συμπολεμιστές του, ότι ο πόλεμος αργά ή γρήγορα θα επαναληφθεί. Η κατάσταση ήταν δραματική, ο βασιλιάς και η χουντική κυβέρνηση εγκατέλειψαν τη χώρα και άφησαν τον λαό στην τύχη του εχθρού (Χατζηπαναγιώτου, 1982).

Ο Αθανάσιος Κλάρας κατέβηκε στην Αθήνα και έψαξε να βρει τους παλιούς του συντρόφους και να μάθει ποιοι γύρισαν από το μέτωπο. Όπου και αν βρισκόταν δεν σταματούσε να ενθαρρύνει και να λέει σε όλους ότι δεν χάθηκε ο πόλεμος. Σκοπός του ήταν η αναδιοργάνωση του διαλυμένου στρατού στα Ελληνικά βουνά. Παράλληλα ερχόταν σε στενή επαφή με ανθρώπους του μηχανισμού του Κ.Κ.Ε. (Φθιώτιδα, Ευρυτανία) για την προσπάθεια δημιουργίας αντάρτικου (Χατζηπαναγιώτου, 1982). 

 Το ψευδώνυμο του Αθανάσιου Κλάρα Άρης Βελουχιώτης

Ο Αθανάσιος Κλάρας στην αντάρτικη δράση του θα αυτοονομαστεί Άρης Βελουχιώτης. Επηρεασμένος από τον αρχαίο θεό του πολέμου επιλέγει το όνομα Άρης και το Βελουχιώτης από το δέος της επιβλητικής εικόνας του Βελουχιού, του θρυλικού βουνού των κλεφτών που δεσπόζει πάνω από το Καρπενήσι (Χαριτόπουλος, 2003).

Η δημιουργία του Ε.Α.Μ. και του Ε.Λ.Α.Σ.

Στις 30 Απριλίου 1941 διορίζεται από τους κατακτητές στην Αθήνα η πρώτη προδοτική κυβέρνηση, υπό τον στρατηγό Γ. Τσολάκογλου. Παράλληλα   με την επίθεση κατά της Ρωσίας, από τα Γερμανικά στρατεύματα, γίνεται και η μοιρασιά της Ελλάδας. Παραχωρούνται τα νησιά του Ιονίου στους Ιταλούς και η Ανατολική Μακεδονία και δυτική Θράκη μαζί με τα νησιά της Θάσου και της Σαμοθράκης στους Βούλγαρους (Χατζηπαναγιώτου, 1982).

Οι πολιτικοί διάδοχοι της κυβέρνησης συνεχίζουν την προδοσία αφού συνεργάζονται με τους εχθρούς. Πολλοί από τους αγωνιστές είναι εξόριστοι και άλλοι βρίσκονται σε φυλακές γι' αυτό δεν υπάρχουν πολλές ελπίδες για τον Ελληνικό λαό (Χατζηπαναγιώτου, 1982).

Μετά από πολλές προσπάθειες και δυσκολίες ο Άρης Βελουχιώτης κατάφερε να δημιουργήσει την πρώτη ομάδα ένοπλης αντίστασης, τον μετέπειτα θρυλικό Ελληνικό Απελευθερωτικό Λαϊκό Στρατό (Ε.Λ.Α.Σ.), ενώ παράλληλα στην Αθήνα οι Έλληνες αγωνιστές δεν το βάζουν κάτω και παρά τους κινδύνους δραπετεύουν από τα στρατόπεδα συγκεντρώσεων. Έτσι στις 24 Σεπτεμβρίου 1941 ιδρύεται το Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο (Ε.Α.Μ.) (Χατζηπαναγιώτου, 1982).

Η πρώτη εμφάνιση της ομάδας του Άρη Βελουχιώτη

Ο Βελουχιώτης υποστήριζε πως ήρθε ο καιρός να γίνει η πρώτη εμφάνιση της ομάδας, με σκοπό το επίσημο ξεκίνημα του ένοπλου αγώνα κατά των κατακτητών. Στις 7 Ιουλίου 1942 με υψωμένη την Ελληνική σημαία, που την είχαν πάρει από τον μυημένο ντόπιο δάσκαλο Βασίλη Παπανικολάου και με μια επιγραφή πάνω της «Ελεύθερη Ευρυτανία» μπαίνουν στο χωριό Δομνίστα. «Μαύρη είναι η νύχτα στα βουνά, στους βράχους πέφτει χιόνι...» ακούγεται από την μικρή ομάδα των οπλοφόρων, οι οποίοι συνταγμένοι μπαίνουν μέσα στο χωριό. Ο επικεφαλής της ο Άρης Βελουχιώτης, ζητάει από τον πρόεδρο, τον δάσκαλο και τον παπά του χωριού την άδεια για την συγκέντρωση των κατοίκων στην πλατεία για να τους μιλήσει. Εκεί συστήνεται ως Ταγματάρχης πυροβολικού Άρης Βελουχιώτης, τους λέει ότι είναι «τμήμα» ενός αντάρτικου στρατού και με έναν πύρινο λόγο κηρύττει τον ένοπλο αγώνα κατά των Ιταλών, Γερμανών, Βουλγάρων κατακτητών και των ντόπιων συνεργατών τους. Ο ενθουσιασμός των κατοίκων μεγάλος, ο οποίος ξεσπά σε έντονα χειροκροτήματα και επιφωνήματα. Η λαμπρή ιστορική πορεία του Ε.Λ.Α.Σ. μόλις ξεκίνησε (Χατζηπαναγιώτου, 1982. Χαριτόπουλος, 2003).

 Η πορεία του Ε.Λ.Α.Σ.

Ο Άρης Βελουχιώτης με τον Ε.Λ.Α.Σ. ξεκινά τις μάχες κατά των κατακτητών. Θα συντρίψει το Ιταλικό καταδιωκτικό απόσπασμα στη Ρέκα και θα κερδίσει τις μάχες με τους κατακτητές στην Υπάτη, στο Κρίκελλο, στο Γοργοπόταμο, στη Χρύσω, και στο Μικρό χωριό (Χατζηπαναγιώτου, 1982. Μεγάλη Σοβιετική Εγκυκλοπαίδεια 1979).

Η μάχη της Ρέκας στη Γκιώνα έγινε στις 9 Σεπτεμβρίου 1942 και ήταν μια πρώτη νίκη του Αντάρτικου. Στις 8 Σεπτεμβρίου 1942 ο Άρης Βελουχιώτης πληροφορείται, από τοπικές οργανώσεις των χωριών που είχαν καθοδηγηθεί από τον ίδιο και παρακολουθούσαν τις κινήσεις των εχθρών, ότι 50 Ιταλοί θα διανυκτέρευαν σ' έναν ερειπωμένο μύλο στη ρεματιά της Ρέκας. Έτσι, ο Βελουχιώτης παίρνει την απόφαση να τους επιτεθεί. Από τη μάχη αυτή παίρνει λάφυρα (ένα βαρύ πυροβόλο, οπλοπολυβόλα, όπλα, πυρομαχικά, χειροβομβίδες, τρόφιμα, μεταγωγικά) και αιχμαλώτους. Σκοπός της αιχμαλωσίας δεν είναι η εκτέλεση τους αλλά η ανταλλαγή τους με πολιτικούς Έλληνες κρατούμενους. Οι κατοχικές αρχές όμως, καταλαβαίνουν ότι αυτό θα αποτελούσε αναγνώριση του αντάρτικου ως στρατό και θα μείωνε τη μαχητικότητα των στρατιωτών τους. Για το λόγο αυτό, προτιμούν να θυσιάσουν τη ζωή των Ιταλών αιχμαλώτων και αντί να ανταλλάξουν, εκτελούν τους Έλληνες κρατούμενους. Ύστερα απ' αυτό, το ανταρτοδικείο αποφασίζει την εκτέλεση των Ιταλών κρατουμένων. Πολλοί ήταν αυτοί που κατηγόρησαν τον Άρη Βελουχιώτη για την πράξη αυτή (Χατζηπαναγιώτου, 1982).

Στη συνέχεια ο Βελουχιώτης σχεδίασε τον αναίμακτο αφοπλισμό των σταθμών και τμημάτων της χωροφυλακής στην Υπάτη. Η ενέργειά του αυτή είχε σα σκοπό να βάλει τις ιταλικές και ελληνικές αρχές σε υποψίες ότι, για να πετυχαίνονται τόσο εύκολα αυτοί οι αφοπλισμοί, πιθανόν να γίνονται με συναίνεση ανταρτών και χωροφυλάκων. Έτσι θα αναγκάζονταν να συμπτύξουν τα τμήματά τους από τα ορεινά μέρη, στις πόλεις. Αυτό θα είχε ως αποτέλεσμα: Την αποδιοργάνωση των ιταλικών και ελληνικών δυνάμεων κατοχής και την ελευθέρωση ενός μέρους της Ελλάδας και τη δημιουργία μιας ελεύθερης περιοχής.

Το σχέδιο του Άρη Βελουχιώτη στέφθηκε με επιτυχία. Οι αντάρτες μπήκαν αθόρυβα τη νύχτα και αφόπλισαν τους κοιμισμένους χωροφύλακες. Πήραν μαζί τους μόνο τον μοίραρχο Κότσυφα και τον απόστρατο στρατηγό Ραφτοδήμο, οι οποίοι όμως αργότερα αφέθησαν ελεύθεροι (Χατζηπαναγιώτου, 1982).

Ο Βελουχιώτης βασισμένος σε πληροφορίες ότι οι αντάρτες είχαν περικυκλωθεί από μια Ιταλική φάλαγγα στο Κρίκελλο αποφάσισε να τη χτυπήσει. Στην επίθεση αυτή σκοτώθηκαν οχτώ Ιταλοί και άλλοι 18 αναγκάστηκαν να καταθέσουν τα όπλα. Από τους αντάρτες σκοτώθηκε ο Δάσκαλος Δημήτρης Σαξώνης (Χατζηπαναγιώτου, 1982).

Ο αφοπλισμός του Ε.Λ.Α.Σ. 

Ο Βελουχιώτης έβλεπε ότι οι Άγγλοι κατελάμβαναν την Αθήνα με σκοπό να επιβάλλουν την κυριαρχία τους στον ελληνικό χώρο και να συντρίψουν το Ε.Α.Μ., τον Ε.Λ.Α.Σ. και τον ελληνικό λαό, ο οποίος επέμενε να διεκδικεί την εθνική του ανεξαρτησία (Χατζηπαναγιώτου, 1982).

Ο Βελουχιώτης όμως, δεν παρέδιδε τα όπλα. Γι' αυτό ήρθε σε επαφή με ηγετικά στελέχη του Ε.Α.Μ. και τους προειδοποίησε για τους κινδύνους. Επίσης, θεώρησε σωστό να ενημερώσει και τους Καπετανέους του Ε.Λ.Α.Σ. Δυστυχώς, όμως, δεν εισακούστηκαν οι συμβουλές και οι προειδοποιήσεις του (Χατζηπαναγιώτου, 1982). 

Στις 12 Φεβρουαρίου 1945 υπογράφεται η Συμφωνία της Βάρκιζας με τους Άγγλους για την αποστράτευση του Ε.Λ.Α.Σ., έπειτα από συμφωνία για ειρήνη και ομαλή πορεία, κανείς δεν μπορούσε να έχει αντίρρηση. Γι' αυτό υπέγραψαν την αποστράτευση και ο Σαράφης και ο Βελουχιώτης. Όταν όμως γύρισε η αντιπροσωπεία στα Τρίκαλα και μελετήθηκε το κείμενο της Συμφωνίας, ανακαλύφθηκε ότι στην πραγματικότητα η Συμφωνία ήταν παράδοση άνευ όρων (Χατζηπαναγιώτου, 1982).

Ο Βελουχιώτης επιλέγει να απομακρυνθεί από την πολιτική ηγεσία και να συνεχίσει την αντίσταση. Πίστευε ότι η Συμφωνία της Βάρκιζας, με τους όρους που περιείχε, θα ήταν καταστρεπτική για το κίνημα και τους αντάρτες του Ε.Λ.Α.Σ. με σοβαρές συνέπειες για τον ελληνικό λαό και ότι η σύγκρουση με τους Άγγλους και την αντιδραστική Δεξιά ήταν αναπόφευκτη (Χατζηπαναγιώτου, 1982).

Έτσι, ο Βελουχιώτης ξαναρχίζει την αντάρτικη δραστηριότητα και επιχειρεί να δημιουργήσει το «Νέο Ε.Λ.Α.Σ.» επειδή πίστευε ότι ο Ε.Λ.Α.Σ. μπορεί να συνεχίσει και να καταφέρει να νικήσει στον αγώνα εναντίον των Άγγλων. Γιατί το "Ελληνικό" κράτος και ο στρατός τους δεν είχαν οργανωθεί και οι Άγγλοι δεν θα μπορούσαν να καταδιώξουν τον Ε.Λ.Α.Σ. στα βουνά. Με τον τρόπο αυτό, ο Ε.Λ.Α.Σ. θα μπορούσε να κάνει επιδρομές και να τους αναγκάσει να συνθηκολογήσουν. Δεν βρίσκει όμως την αναμενόμενη ανταπόκριση. Αυτοί που τον ακολουθούν είναι λίγοι. Όλες οι προσπάθειές του να δημιουργήσει ένα νέο αντάρτικο κατά των Άγγλων, απέβησαν άκαρπες (Χατζηπαναγιώτου, 1982).

Η αυτοκτονία του Άρη Βελουχιώτη

Μετά το Δεκέμβριο του 1944 και τη Συμφωνία της Βάρκιζας, την οποία ο Βελουχιώτης υπέγραψε για λόγους πειθαρχίας, αντέδρασε προσωπικά και συναισθηματικά δίνοντας τραγικό τέλος στη ζωή του, στα 40 του χρόνια (16 Ιουνίου 1945) (Μεγάλη Σοβιετική Εγκυκλοπαίδεια, 1979).

Ο Άρης μετά από άκαρπες προσπάθειες να έρθει σε επαφή με τα αδερφά βαλκανικά κόμματα, ώστε να εκφράσει τα λάθη της ηγεσίας, περιφέρονταν στα βουνά της ηπείρου. Στα χέρια του Άρη Βελουχιώτη πέφτει το φύλλο του Ριζοσπάστη (12 Ιουνίου 1945), που με πρωτοσέλιδο άρθρο το κόμμα με εντολή του Νίκου Ζαχαριάδη τον αποκήρυξε (Χατζηπαναγιώτου, 1982). Ο Άρης βρίσκεται στο φαράγγι του Φάγγου της Μεσούντας, (χωριό της Άρτας), μόλις πέρασαν τον Αχελώο ποταμό διωκόμενοι από απόσπασμα. Εδώ σε τούτα τα χώματα της ρουμελιώτικης γης αποφάσισε να δώσει το τέλος στη ζωή του. Σήκωσε το πιστόλι του στο κρόταφο και πίεσε τη σκανδάλη, ένας ξερός κρότος ακούστηκε και έστρεψαν σαστισμένοι το βλέμμα τους οι λιγοστοί του σύντροφοι. Ο πιστός του από την αρχή του αγώνα σύντροφος του Τζαβέλας μέσα σε λυγμούς αρπάζει μια χειροβομβίδα την οποία αφοπλίζει κι αγκαλιάζοντας το άψυχο σώμα του αρχηγού του αφήνει και αυτός τη τελευταία του πνοή. Τα πολύτιμα λάφυρα μέσα σε κλίμα πανηγυρισμού που προμήνυε την απελευθέρωση του λαού στόλιζαν τον φανοστάτη των Τρικάλων.

Από os3.gr

                  ΤΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΤΟΥ ΑΡΗ ΑΠΟ ΤΟ ΜΙΚΗ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗ

Σύνθεση του Αλέκου Ξένου και της Φλέγγας Ναυσικά. Ερμηνεύει ο Μίκης Θεοδωράκης.

Βαριαστενάζουν τα βουνά

ο ήλιος σκοτεινιάζει

το δόλιο το Μικρό Χωριό

και πάλι ανταριάζει

Λαμποκοπούν χρυσά σπαθιά

πετούν ντουφέκια ανάρια

ο Άρης κάνει πόλεμο

μ' αντάρτες παλικάρια

Έλα βρε άπιστε Ιταλέ

κορόιδο Μουσολίνι

να μετρηθούμε εδώ μαζί

να δεις ότι θα γίνει

Δεν έχει γέρους άρρωστους

σήμερα για να σφάξεις

ούτε κορίτσια ντροπαλά

ούτε χωριά να κάψεις

Μανάδες για να τυραννάς

στη μέση στο παζάρι

έχεις μπροστά σου σήμερα

τον καπετάνιο Άρη

Που ναι γρήγορος σαν τον αετό

σαν το γοργό τ' αγέρι

προδότες έσφαξε πολλούς

με δίκοπο μαχαίρι