"ΤΟ ΔΙΑΚΟ ΝΑ ΧΑΛΑΣΕΤΕ ΤΟ ΦΟΒΕΡΟ ΤΟΝ ΚΛΕΦΤΗ ΓΙΑΤΙ ΘΑ ΣΒΗΣΕΙ ΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΑ ΚΑΙ ΟΛΟ ΤΟ ΔΟΒΛΕΤΙ"

Του "Γ"{Επιλογή  και  σύνδεση  κειμένων, εικόνων,και  βίντεο}

Στις  27/3  του  1821  ο  Αθανάσιος  Διάκος κήρυξε  την  επανάσταση  στην  Ανατολική  Στερεά  αφού  προηγούμενα  παρακολούθησε  τη  δοξολογία  στην  Μονή  Οσίου  Λουκά......
Οι  επαναστατικές  δυνάμεις  με  επικεφαλής  τον  αρματολό  Πανουργιά ελευθερώνουν  την  πρωτεύουσα  της  Φωκίδας  Σάλωνα(Άμφισσα).

O Αθανάσιος Διάκος ,απο  τους  πρωτεργάτες  του  εθνικού  ξεσηκωμού  του  1821, γεννήθηκε το 1788 στην Άνω Μουσουνίτσα της Φωκίδας (σημερινός Αθανάσιος Διάκος) και κατ’ άλλους στη γειτονική Αρτοτίνα. Το πραγματικό του όνομα ήταν Αθανάσιος Γραμματικός. 

Ο πατέρας του, που  δεν  μπορούσε να  αντέξει  τα  βάρη  της  πολυμελούς  οικογένειάς του, τον έστειλε δόκιμο μοναχό στο κοντινό μοναστήρι του Αγίου Ιωάννου Προδρόμου, σε ηλικία 12 ετών. Πέντε χρόνια αργότερα χειροτονήθηκε διάκονος, αλλά γρήγορα εγκατέλειψε την καλογερική, όταν σκότωσε ένα Τούρκο αγά, επειδή, σύμφωνα με κάποια παράδοση, αυτός του έθιξε τον ανδρισμό του, θαμπωμένος από την ομορφιά του.

Ο νεαρός Αθανάσιος εντάχθηκε ως πρωτοπαλίκαρο στο σώμα του οπλαρχηγού Γούλα Σκαλτσά, συνεχίζοντας την οικογενειακή παράδοση, καθώς ο παππούς και ο θείος του είχαν διατελέσει κλέφτες. Έλαβε   το προσωνύμιο Διάκος  και  με  αυτό  έμεινε  στην  ιστορία. 

Το 1814 πήγε στα  Γιάννενα και εντάχθηκε στη σωματοφυλακή του Αλή Πασά, της οποίας επικεφαλής ήταν ο Οδυσσέας Ανδρούτσος. Όταν ο Ανδρούτσος διορίστηκε αρχηγός στο αρματολίκι της Λιβαδειάς, ο Διάκος τον ακολούθησε. Μετά την αποχώρηση του Ανδρούτσου, ο Διάκος ανακηρύχθηκε καπετάνιος , ενώ την ίδια περίοδο μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία. 

Τ' Ανδρούτσου η μάνα χαίρεται

του Διάκου καμαρώνει.
Γιατί έχουν γιούς αρματωλούς
και γιους καπεταναίους
Ανδρούτσος φυλάει τη Γραβιά
και Διάκος την Αλαμάνα....

Στις 27 Μαρτίου 1821, ο Αθανάσιος Διάκος πρωτοστατεί στην κήρυξη της Επανάστασης στην Ανατολική Στερεά , μετά από συνεννόηση με τους Αχαιούς, που είχαν επαναστατήσει μία εβδομάδα νωρίτερα.

Στις 30 Μαρτίου, η Λιβαδειά πέφτει στα χέρια των επαναστατών και στη συνέχεια ο Διάκος οργανώνει την κατάληψη της Αταλάντης (31 Μαρτίου) και της Θήβας (1 Απριλίου), ενώ λίγο αργότερα κυριεύει το ισχυρό φρούριο της Μπουδουνίτσας (Μενδενίτσας). 

Η Οθωμανική διοίκηση θορυβείται από τον ξεσηκωμό των ραγιάδων και διατάσσει τον Ομέρ Βρυώνη και τον Κιοσέ Μεχμέτ να καταστείλουν την Επανάσταση, τόσο στη Ρούμελη, όσο και στην Πελοπόννησο. Στις 17 Απριλίου οι δυο πασάδες με 8.000 άνδρες στρατοπεδεύουν στο Λιανοκλάδι, λίγα χιλιόμετρα έξω από τη Λαμία.

Ο κίνδυνος είναι μεγάλος για τους επαναστατημένους Έλληνες. 

ΣΠΑΝΙΟ  ΒΙΝΤΕΟ*
Το τραγούδι, δοσμένο με απαράμιλλο τρόπο από τον σπουδαίο Βασίλη Κολοβό, αναφέρεται στην ιστορική μάχη και τον ηρωϊκό θάνατο του Θανάση Διάκου στην  γέφυρα της Αλαμάνας.

Οι οπλαρχηγοί της περιοχής συσκέπτονται στο χωριό Καμποτάδες (20 Απριλίου) και αποφασίζουν και υπερασπιστούν όλες τις διαβάσεις του Σπερχειού (Αλαμάνας), ώστε να αποκόψουν την πρόσβαση των Τούρκων προς τα Σάλωνα (Άμφισσα) και τη Λιβαδειά.

Το πρωί της 23ης Απριλίου οι Τούρκοι επιτίθενται ταυτόχρονα σε όλο το εύρος του ελληνικού μετώπου. Ο Διάκος υπερασπίζεται με τους λιγοστούς άνδρες του το γεφύρι της Αλαμάνας. Μάχεται ηρωικά, τραυματίζεται και τελικά συλλαμβάνεται αιχμάλωτος.

Τι καπετάνιος είσαι εσύ
δε ρίνεις δυο ντουφέκια
να συναχτεί τ' ασκέρι σου
να δεις και ποιος σου λείπει
σου λείπει ο Διάκος απ' τα χθες
πάει στην Αλαμάνα
κι οι Τούρκοι τον επιάσανε...

Ο επίλογος της μάχης της Αλαμάνας γράφεται την επόμενη ημέρα (24 Απριλίου). Ο τραυματισμένος Αθανάσιος Διάκος μεταφέρεται σιδηροδέσμιος στη Λαμία. Οι Οθωμανοί του προτείνουν να προσκυνήσει και να συνεργαστεί μαζί τους. Ο Διάκος υπερήφανα αρνείται και φέρεται να τους απάντησε..............................

.................................

Ο Ελληνικής καταγωγής Ομέρ Βρυώνης δεν θέλησε να τον σκοτώσει, αφού τον γνώριζε πολύ καλά από την αυλή του Αλή Πασά και εκτιμούσε τις ικανότητές του.

                                                                            ΟΜΕΡ ΒΡΥΩΝΗΣ

Επέμενε, όμως, ο Χαλήλμπεης, σημαίνων Τούρκος της Λαμίας, ο οποίος έπεισε τον Κιοσέ Μεχμέτ, ιεραρχικά ανώτερο του Ομέρ Βρυώνη, ότι ο Διάκος θα έπρεπε να τιμωρηθεί παραδειγματικά, επειδή είχε σκοτώσει πολλούς Τούρκους.

Η ποινή που του επιβλήθηκε ήταν θάνατος διά ανασκολοπισμού(σουβλίσματος) και εκτελέστηκε την ίδια μέρα. Προτού ξεψυχήσει ο Διάκος λέγεται ότι αναφώνησε το αυτοσχέδιο τετράστιχο.................

Ο μαρτυρικός θάνατος του Διάκου συγκλόνισε και ταυτόχρονα εμψύχωσε τους αγωνιστές. Η ζωή του και η μαρτυρική του θυσία ενέπνευσαν τη λαϊκή μούσα…

"Μες την καρυά στον έλατο κάθετ' ο Σκαλτσοδήμος
με την Κρουστάλλω στο πλευρό την κοτσαμπασοπούλα.
Ο Διάκος απτην μια μεριά κι ο Γούλας απτην άλλη
Κέρνα Κρουστάλλω κέρνα μας μ ένα ασημένιο τάσι.
Όσο να σκάσει ο Αυγερινός, να πάει η πούλια γιόμα,
να παν τ αηδόνια στις φωλιές κι όμορφες να πλύνουν.
Εγώ κερνάω Διάκο μου κι εγώ σας τραγουδάω."

Ο Διάκος σαν τ' αγροίκησε πολύ του κακοφάνη.
Ψηλή φωνή εσήκωσε, τον πρώτο του φωνάζει.
«Τον ταϊφά μου σύναξε, μάσε τα παλληκάρια,
δώσ' τους μπαρούτη περισσή και βόλια με τις χούφτες,
γλήγορα για να πιάσουμε κάτω στην Αλαμάνα,
που 'ναι ταμπούρια δυνατά κι όμορφα μετερίζια».

Παίρνουνε τ' αλαφριά σπαθιά και τα βαριά τουφέκια,
στην Αλαμάνα φτάνουνε και πιάνουν τα ταμπούρια.
«Καρδιά, παιδιά μου» φώναξε, «παιδιά μη φοβηθείτε,
σταθείτε αντρειά σαν Έλληνες και σα Γραικοί σταθείτε».
Ψιλή βροχούλαν έπιασε κι ένα κομμάτι αντάρα,
τρία γιουρούσιαν έκαμαν, τα τρία αράδα αράδα.
Eμεινε ο Διάκος στη φωτιά με δεκαοχτώ λεβέντες.
Τρεις ώρες επολέμαε με δεκαοχτώ χιλιάδες.

Το Διάκο τότε παίρνουνε και στο σουβλί τον βάζουν.
Ολόρτο τον εστήσανε κι αυτός χαμογελούσε,
την πίστη τους τούς ύβριζε, τους έλεγε μουρτάτες:
«Σκυλιά, κι α' με σουβλίσετε ένας Γραικός εχάθη.
Ας είναι ο Οδυσσεύς καλά και ο καπετάν Νικήτας,
που θα σας σβήσουν την Τουρκιά κι όλο σας το ντοβλέτι.

"Γ"