Τα Π Ω Σ και τα Γ Ι Α Τ Ι της ΑΝΑΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ της ΒΡΥΣΗΣ «ΚΟΡΕΛΙΑΣ» στο ΔΑΔΙ.

 ΘΑΝΑΣΗΣ   ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ

  **  Με αφορμή μια ανάρτηση στην ιστοσελίδα « AMFIKLIA» την 17-10-2022  για την ανακατασκευή της Βρύσης «Κουρελιάς» και τους τρεις σχολιασμούς που ακολούθησαν , θα ήθελα να γράψω κάποιες σκέψεις ( Μην τρομάζετε με τον αριθμό σελίδων της παρούσης!!  περιέχουν και πολλές φωτογραφίες τις οποίες και σας ζητώ να δείτε με προσοχή για καλύτερη κατανόηση των απόψεών μου και ασφαλέστερα δικά σας συμπεράσματα )......

         Η ονομασία της βρύσης αυτής είναι επί το ορθότερον  «Κορελιά», ενώ πράγματι συνηθίζουμε οι περισσότεροι από εμάς να την αναφέρουμε ως «Κουρελιά». Η βρύση «Κορελιά» λοιπόν, μιά απ` τις παλαιότερες δημόσιες βρύσες στο Δαδί και στον παραδοσιακό μας οικισμό επί της οδού Ι. Καραμερτζάνη , εκ θεμελίων ανακατασκευάστηκε πρόσφατα, με την πρωτοβουλία , την  ευγενική προσφορά και χορηγία των συμμαθητών και φίλων του αείμνηστου συμπατριώτη μας , του ”καλού παιδιού”, Φαρμακοποιού και Αντιδημάρχου Γεωργίου Δ. Ξηρομερίτη. Που τόσο νωρίς , τόσο απρόσμενα κι άδικα έφυγε για τους άλλους κόσμους  το Μάρτη μήνα του 2021. Προφταίνοντας ωστόσο στη σύντομη  ζωή του, με αξιοσύνη , ήθος και αξιοπρέπεια να αφήσει πίσω του ισχυρό κοινωνικό αποτύπωμα , πολύ καλό όνομα και μιά εξαιρετική οικογένεια. Δεν υποτιμώ ούτε σκοπίμως παραλείπω αναφορά σε πιθανή συμμετοχή στο έργο αυτό και οποιωνδήποτε άλλων, όπως ίσως και του Δήμου.  Και παρακαλώ να με συγχωρήσουν αν έχω λειψή πληροφόρηση. Καλό θα ήταν  η ενημέρωση να συμπληρωθεί και μ` ότι  ενδεχομένως εγώ αγνοώ, για να είναι πληρέστερη χωρίς να προσπέρνα αθέλητα και τυχόν άλλους που συνετέλεσαν.

       Εις μνήμην λοιπόν του Γιώργου και αντί άλλου ενθυμήματος , επιλέχτηκε να ξαναστηθεί ετούτη η παλιά βρύση, με μια πολύ επιμελημένη σχεδίαση και κατασκευή, στη γειτονιά και κοντά στο πατρογονικό σπίτι των  Ξηρομεριταίων. Και προσωπικά βρίσκω την ιδέα , το σκοπό και την πρωτοβουλία των συμμαθητών του, εξαιρετικά. Το αρχιτεκτονικό σχέδιο και την εφαρμογή στησίματος της νέας βρύσης επιμελήθηκε με μεράκι και αφιλοκερδώς βεβαίως ( όπως άλλωστε κι άλλες φορές έχει πράξει ), ο εξαιρετικός αρχιτέκτων κ.  Άγγελος Ζηκάκος , χρόνια τώρα καλός συμπατριώτης μας κατά μία έννοια (αφού διατηρεί όμορφη ιδιωτική κατοικία στο Δαδί, το επισκέπτεται συχνά οικογενειακώς και τον διακρίνει διαρκής θαυμαστή διάθεση προσφοράς στον τόπο μας ). Αξίζουν τον έπαινό μας νομίζω και ο ίδιος και όλοι οι άλλοι εμπλεκόμενοι με τον έναν ή το άλλο τρόπο. Και πρωτίστως οι συμμαθητές και φίλοι του Γιώργη, γιαυτή την ωραία πρωτοβουλία τους, αναλαμβάνοντας εν πολλοίς και το κόστος του έργου. Ήταν μιά ξεχωριστή και αξιέπαινη πράξη εκ μέρους τους. Εγώ τους τιμώ.  Ένα τέτοιο μνημείο, βρίσκω να είναι ασφαλώς ταιριαστό  για την περίπτωση, αφού παράλληλα κοσμεί και τον τόπο.

          Η βρύση αυτή, δεν επιλέχτηκε, φαντάζομαι, μόνο ως προϋπάρχουσα στην παλιά γειτονιά των Ξηρομεριταίων , αλλά κατά τη γνώμη μου, εμφανέστατα έχρηζε από ετών ριζικής ανακαίνισης και αισθητικής βελτίωσης έως και πλήρους αναμόρφωσης. Και με κυρίαρχο αυτό το λόγο έγινε υποθέτω η επιλογή της. Η βρύση εις ανάμνηση, περαιωμένη πλέον θα ομορφαίνει την παλιά γειτονιά  και θα στολίζει τον οικισμό με την νέα θωριά της. 

         Επειδή διαβάζω στους σχολιασμούς της ανάρτησης την 17-10-2022, πως η βρύση αυτή είχε  πάλι ανακατασκευαστεί στο παρελθόν σε μνήμη πιθανόν κάποιου άλλου συντοπίτη μας , όντως  αρκετά παλιότερα υπήρχε κάπου στη βάση τής βρύσης μια μικρή πλάκα που έγραφε όπως και η παρακάτω φωτογραφία δείχνει ( δεξιά της φωτό  ) “ 1982 Δωρεά οικογενείας  Καραμετρτζάνη”, η οποία στη συνέχεια εξέλειπε χωρίς να ενδιαφερθεί νομίζω κανείς έως πρόσφατα γιαυτό , ούτε και οι δωρητές ). 

       Θα ήθελα με κάθε σεβασμό και στους παλιότερους ανακαινιστές-δωρητές , δηλαδή πριν 40 ακριβώς χρόνια , να πω πώς όλα τα ανθρώπινα έργα , μικρότερα ή μεγαλύτερα, σπουδαία ή λιγότερο σπουδαία , φθείρονται ή και ξεπερνιούνται στο πέρασμα του χρόνου, μιάς κι αυτός σε τίποτα και σε κανέναν ως γνωστό δεν χαρίζεται. Πολύ δε περισσότερο σε κάπως μικρές και προχειρότερες κατασκευές , χρηστικές μεν πολύ παλιότερα , μνημειακές και αναμνηστικές αργότερα , είτε και “στολιστικές” εξωτερικών δημοσίων χώρων τώρα.  Που ως προς αυτό βέβαια, πλην της φθοράς μπαίνει καθοριστικά θεωρώ και ο παράγοντας αναστοχαστικής αισθητικής προσέγγισης που μπορεί να προβάλλει επιτακτικότερος μάλιστα σήμερα , ως προς την αναγκαιότητα βελτίωσης. Και στην προκείμενη περίπτωση θα  μου επιτρέψετε να έχω την άποψη, πως ο λόγος αυτός περίσσευε κιόλας!!! Δεν θα σταθώ σε επιμέρους παρατηρήσεις επί της παλιάς κατασκευής ή παρέμβασης για να δικαιολογήσω τις θέσεις μου, γιατί δεν βρίσκω πως θα είχε κάποιο νόημα πλέον. Οι παρπαρακάτω φωτογραφίες είναι ενδεικτικές . 

          Η συγκεκριμένη βρύση έχει την μακραίωνη ιστορία της και την παραδοσιακή της ονομασία και ποτέ η αχλή του χρόνου δεν κάλυψε ή δεν ξεθώριασε μέχρι σήμερα αυτά τα στοιχεία. Ο τόπος , το σημείο , η ονομασία  παραμένουν αναλλοίωτα, ίδια πάντα σαν και τώρα.  Δεν “ξαναβαφτίζεται” λοιπόν η βρύση με τούτη την ενέργεια. Δεν χάνει κάτι απ` την ιστορικότητά της. Είναι μνημείο βαθειά ριζωμένο στην τοπική μας παράδοση και κληρονομιά. Έδεσε στα τόσα χρόνια με τον τόπο και την συλλογική μνήμη και συνείδηση. Παραμένει (όπως και πρέπει) «Κορελιά» το όνομά της. Η γνωστή και παινεμένη, χάριν της οποίας και το όνομα, όπως μεταξύ άλλων πολύ σημαντικών γράφει και μας αποκαλύπτει ο πολυγραφότατος συμπατριώτης μας ερευνητής και συγγραφέας πλέον της τοπικής μας παράδοσης και ιστορίας Γιάννης Π. Σκορδάς στο νέο του βιβλίο *{ Αμφίκλεια οι δρόμοι του νερού, σελίδα 101 }: «Κατακαημένη «Κορελιά», σαράντα χρόνια χήρα. Έγινε ο Μήτσος Δήμαρχος κι έγινες καλομοίρα» . Μια βρύση του 18ου και πριν ίσως , έχει αναφαίρετο στην  ταυτότητά της το όνομά της  και γερά “ραμμένη” πάνω της την παράδοσή της.  

           Η ιδέα , η χρηματοδότηση και η πρωτοβουλία για το έργο, δεν ήταν παρά μιά συναισθηματική έκφραση και εκδήλωση τιμής προς το πρόσωπο. Μια αξιέπαινη σκέψη και πράξη συμμαθητών και όσων άλλων θέλησαν τιμώντας τον εκλιπόντα φίλο, να πιάσει καλύτερα και χρησιμότερα τόπο η προσφορά τους.  Ανακατασκευάζοντας ένα «μνημείο» του παλιού Δαδιού που έπρεπε φροντίζοντας να διασωθεί , παράλληλα να βελτιωθεί  κιόλας μετά τα τόσα χρόνια που παρέμενε αφρόντιστο και παραμελημένο. Η σύγκριση των φωτογραφιών που συνοδεύουν την ανάρτηση της 17-10-2022 αλλά κι αυτές που παραθέτω εδώ, θεωρώ πως οδηγεί σε ορθά και ασφαλή συμπεράσματα τον καθένα. 

          Ως προς το θέμα τώρα  της προηγούμενης παλιάς ανακαίνισης σε μνήμη κάποιου συντοπίτη, όπως αναφέρεται στο σχολιασμό , θα είχα με κάθε σεβασμό να ξανασημειώσω : πως τα δημόσια μνημειακά στολίδια ενός τόπου, παραμένουν πάντα Δημοτικής ιδιοκτησίας και διαχείρισης και ανακατασκευάζονται ή ανακαινίζονται τότε κι όσο χρειάζεται και όπως οι καιροί και η ανάγκη επιβάλλουν. Επομένως διαχρονικά δικαιώματα κανείς άλλος δεν μπορεί να κατέχει ή να αξιώνει επί των μνημείων αυτών, πολλώ μάλλον όταν ο χρόνος έχει αφήσει από κάθε άποψη τα φθοροποιά σημάδια του και οι επεμβάσεις μοιάζουν μάλλον αυτονόητες. 

ΠΡΟΤΑΣΗ :  Αν χρειάζεται κι ας το σκεφτούμε , θα μπορούσε λόγω και της  πρόσφατης ανακατασκευής , να τοποθετηθεί μιά καλαίσθητη επιγραφή με δυό λόγια τόσο για την ιστορία και την διαχρονική ονομασία της βρύσης , όσο και μιά επιγραμματική αναφορά  στα ονόματα αυτών υπέρ της μνήμης των οποίων επιχειρήθηκαν οι κατά καιρούς ανακαινίσεις  και ίσως κι από ποιούς δωρητές  έγιναν αυτές , εάν οι ίδιοι το επιθυμούν. Ώστε να μην υπάρχει εκ μέρους τους αίσθηση απαξίωσης και λησμονιάς της δωρεάς τους όπως  σαφώς διαφαίνεται απ` τα προηγηθέντα σχόλια την 17-10-2022 . Δεν θα ήταν νομίζω αταίριαστο, ούτε θα προσέβαλλε αισθητικά ή θα απομείωνε η προσθήκη αυτή την αξία της παραδοσιακότητος της βρύσης ως μνημείου. Αρκεί  να είναι μικρή και διακριτική και σε «υλικό» που να συνάδει με την όλη κατασκευή. Συγγνώμη, αλλά ΟΧΙ πάλλευκη μαρμάρινη βέβαια!!  Είναι θέμα αισθητικής…...

Επομένως ας  μην στεκόμαστε επικριτικοί σε πράξεις και πρωτοβουλίες τόσο της Δημοτικής Αρχής όσο και των πραγματικών εμπνευστών και χορηγών αυτής της ανακατασκευής , καθότι και απαραίτητη ήταν και υπέρ ωραίου σκοπού συνετελέσθη και το αποτέλεσμα εξαιρετικό είναι. Μακάρι θα έλεγα κι άλλες ανάλογες πρωτοβουλίες για παρόμοιους λόγους να ακολουθήσουν κι από άλλους , σε μια προσπάθεια να διατηρηθούν αλλά και να βελτιωθούν αισθητικά τα μικρά παραδοσιακά στολίδια του τόπου μας και με δική μας έτσι συμμέτοχη στη χρηματοδότηση αναμόρφωσης. 

ΥΓ1 και κλείνω: Η ωραιότατη χειροποίητα λαξευτή σε ατόφια πέτρα παμπάλαια «καρούτα» που ήταν «απομεινάρι» της βρύσης αυτής. Και αναποδογυρισμένη βρισκόταν για καιρό εκεί παραδίπλα στην καινούργια βρύση (όπως και οι παρακάτω φωτογραφίες δείχνουν). Και ήταν προφανής και επιτακτική η ανάγκη κατ αρχάς να περιμαζευτεί και να διαφυλαχτεί σε Δημοτική αποθήκη, όπως και επανειλημμένα υπομνήσαμε , πληροφορήθηκα  ότι εντέλει αυτό έγινε. Θέλω να πιστεύω βέβαια πως δεν ‘φυλακίστηκε’ εκεί διαπαντός και ξεχασμένη θα παραμένει στον αποθηκευτικό χώρο «εις τον αιώνα». Ούτε και διανοούμαι πως θα ήταν δυνατό να…. αγνοηθεί η τύχη της εν καιρώ, όπως συνέβη δυστυχώς στο παρελθόν σε άλλες περιπτώσεις.  Αλλά θα αξιοποιηθεί ανάλογα κατά πως πρέπει  και σχετικά σύντομα. 

         Αυτή η ογκώδης σκαλιστή με μαστοριά από χέρι πέτρινη «καρούτα» , μαζί και με μερικές άλλες που υπήρχαν ακόμα πριν μερικά χρόνια εδώ κι εκεί σε κάποιες γειτονιές του χωριού μας ( τώρα μόνο μιά- δυό ακόμα διασώζονται οι υπόλοιπες πολλές , δυστυχώς ιδιωτικοποιήθηκαν μάλλον!!) φέρνουν στο νού πολλών από εμάς των μεγαλύτερων , μακρινές αναμνηστικές εικόνες των παιδικών μας χρόνων. Τότε που ακόμα οι βρύσες ήταν Δημοτικές κοινόχρηστες. “Φυτεμένες” σε εξωτερικούς χώρους ανά γειτονιά για τις καθημερνές ανάγκες του αγαθού και αναγκαίου για τη ζωή νερού. Νερό πολύτιμο , καθάριο από δροσάτες πήγες έφτανε στις τόσες πέτρινες καλοδουλεμένες με μαστοριά φτιαγμένες βρύσες , που μπροστά τους σαν «ποδιές» είχαν αυτές τις τεράστιες όπως φάνταζαν σε εμάς τότε  «καρούτες», σαν ετούτη εδώ την μόνη κι έρμη της Κορελιάς. Και ειν` αλήθεια μιά απ` τις τελευταίες που διασώθηκαν. Γιαυτό κι η αξία της σχεδόν μοναδική. 

        Προστασία  λοιπόν ταιριάζει στο ντόπιο αυτό «κειμήλιο» που διασώθηκε.  Και σκέψεις δημιουργικές για την τοποθέτηση και ανάδειξή της σε σωστή περίοπτη θέση, που μέλλει να βρεθεί . Κι όσο πιο πολλές οι γνώμες κι οι ιδέες που θα ακουστούν , τόσο πιο κατάλληλα επιλεγμένη κι η νέα θέση που θα την φιλοξενήσει για τα πολλά ίσως επόμενα χρόνια. Γιαυτό  προτείνω στους αυτοδιοικητικούς μας ( όπως έχω κάνει πολλές φορές και γι` άλλα θέματα ) να ζητήσουν τη γνώμη των συντοπιτών μας κι εκείνοι να ανταποκριθούν , καταθέτοντας ιδέες ( που είμαι σίγουρος πως πολλοί έχουν και θα θελήσουν να πούν ), για το που νομίζουν οι ίδιοι πως θα μπορούσαμε να τοποθετήσουμε αυτή την πέτρινη παλιά καρούτα. Ποια θέση κατά την γνώμη τους θα ήταν η πιο κατάλληλη και ταιριαστή για τούτο το «αγκωνάρι» της τοπικής μας παράδοσης που ευτυχώς διασώθηκε. Ας  την  πούμε την γνώμη μας αγαπητοί φίλοι  κι ας ελπίζουμε ότι δεν θα πέσει κάτω ….  Χρέος έχουμε.

         Με την ευκαιρία προσθέτω τη γνώμη, ότι ο αισθητικός νυχτερινός φωτισμός , είναι μάλλον υπερβολικός με τα τρία φωτιστικά στην εμπρός κι άλλα τόσα στην πίσω πλευρά (όπως δείχνει και η φωτογραφία πιο κάτω ) δεδομένου και του ακριβώς υπερκείμενου φωτιστικού της ΔΕΗ.  Προτείνω : α) είτε τα μεσαία τουλάχιστον φωτιστικά ανά πλευρά να αδρανοποιηθούν , β) είτε να σβήσουν  τα 2+2 ακρινά και να παραμείνουν ενεργά μόνο τα μεσαία, που λογικότερο μου φαίνεται.. Κι αυτό όχι  μόνο στα πλαίσια οικονομικής και ενεργειακής εξοικονόμησης που επιβάλλεται έτσι κι αλλιώς στις μέρες μας , αλλά κυρίως γιατί η υπερβολή (σε κάθε πράγμα) αδικεί το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα..   ***Στις γιορταστικές μέρες και περιστασιακά , μπορεί ενδεχομένως να ανάβουν και τα περισσότερα , μαζί και με το φωτιστικό του πλάτανου που νομίζω πως υπάρχει εκεί ακόμα .

 ΥΓ 2: Γνώμη μου επίσης είναι πως η πρόσοψη της βρύσης , αν ήταν προς την πλευρά της ωραιότατης και παραδοσιακότερης καλοσυντηρημένης κύριας δημοτικής οδού «Καραμερτζάνη», θα επιτελούσε καλύτερα τον διακοσμητικό της ρόλο, χωρίς να χάνεται και τίποτα απ την ιστορικότητά της. Σε άλλη εκδοχή, θα μπορούσε πχ  να είχε διπλή πρόσοψη , κι όχι όπως τώρα μόνο προς την κατηφόρα και σχεδόν αθέατη. Αλλά αυτά ανήκουν πια στο παρελθόν. Σε μια μελλοντική ανάπλαση, ίσως θα μπορούσαν να χρησιμέυσουν ως ιδέες . 

ΥΓ 3:  Τις πέτρες που χρησιμοποιήθηκαν τις βλέπω καινούργιες. ( Φωτο 2  ενδεικτικές ). Το παλιό υλικό πέτρες κλπ, που δεν χρησίμευσε σε κάτι , αισιοδοξώ πως περιμαζεύτηκε για να φυλαχτεί απ` το Δήμο και να διατεθεί κάπου αλλού που θα χρειαστεί. Έτσι δεν είναι ??    

Και  μια φωτογραφική άποψη της νεόδμητης βρύσης (στο βάθος κάτω απ` το πολύχρονο πλατάνι ) με τον πρόσφατα μόλις προχθές  νεοασφαλτοστρωμένο δρόμο.                   ΚΑΤΩ ,  η όμορφη ΒΡΥΣΗ  «ΚΟΡΕΛΙΑ», ΠΕΡΑΙΩΜΕΝΗ  όπως είναι σημερα.       

         Χαιρετισμούς  και  Χρόνια πολλά για τις γιορτινές ημέρες που έπονται.  

                                            ΘΑΝΑΣΗΣ   ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ