"Το λιοντάρι της Γραβιάς": Σαν σήμερα, 5 Ιουνίου 1825, άντρες της Ελληνικής κυβέρνησης δολοφονούν τον ήρωα της επανάστασης του 1821 .....

"Το λιοντάρι της Γραβιάς": Σαν σήμερα, 5 Ιουνίου 1825, άντρες της Ελληνικής κυβέρνησης δολοφονούν τον ήρωα της επανάστασης του 1821, τον φιλικό Οδυσσέα Ανδρούτσο, στο κελί όπου κρατούνταν φυλακισμένος στην Αθήνα, πριν δικαστεί......

 Από τους πρωταγωνιστές του αγώνα του 1821, πρωτοστάτησε σε μερικές από τις πιο γνωστές μάχες της Επανάστασης. Γεννήθηκε στην Ιθάκη το 1788.

Ήταν μοναχογιός του ξακουστού Αρβανίτη αρματολού της Ρούμελης Καπετάν Ανδρούτσου και της Ακριβής Τσαρλαμπά, κόρης προεστού της Πρέβεζας. Η μητέρα του είχε καταφύγει στην Ιθάκη όταν ήταν έγκυος, προκειμένου να γλιτώσει από την καταδίωξη που είχαν εξαπολύσει εναντίον της οι Τούρκοι.

 Όταν ο Αλή Πασάς έμαθε πως ο φίλος του καπετάν Ανδρούτσος-τον οποίο αποκεφάλισαν το 1797 οι Τούρκοι- άφησε γιο, τον πήρε κοντά του στην αυλή του στα Γιάννενα και το 1816 τον έστειλε αρματολό στη Λειβαδιά.

Από το 1818 ήταν μέλος της Φιλικής Εταιρείας και ένθερμος υποστηρικτής του Αγώνα.

Μόλις ξέσπασε η Επανάσταση βρέθηκε αμέσως στις πρώτες γραμμές και ανέλαβε να ξεσηκώσει τους Έλληνες της Ανατολικής Ρούμελης.

Στις 8 Μαΐου του 1821 κλείνεται με άλλους 117 πολεμιστές στο Χάνι της Γραβιάς και χαρίζει στον Αγώνα μία από τις πιο δοξασμένες μάχες, που τον επέβαλε ως τον στρατιωτικό αρχηγό της Ρούμελης.

Η νίκη του Ανδρούτσου στη Γραβιά έσωσε την επανάσταση από βέβαιο κίνδυνο, καθώς ο Ομέρ Βρυώνης με 8.000 άνδρες βάδιζε ακάθεκτος προς την εξεγερμένη Πελοπόννησο.

Οι επιτυχίες του Ανδρούτσου, που ήταν στρατιωτική ευφυΐα και προοδευτικό πνεύμα, στρατευμένο στην φιλική εταιρεία, προκάλεσαν το μίσος όχι μόνο των Τούρκων αλλά και τον κοτζαμπάσηδων της Ρούμελης, που έβλεπαν την επιρροή τους να μειώνεται.

Ο Ανδρούτσος ήταν απόλυτα εχθρικός σ' ολόκληρο το ελληνικό κοινωνικό και πολιτικό κατεστημένο της εποχής και θεωρούσε πως η απελευθέρωση της Ελλάδας ταυτιζόταν όχι μόνο με το διώξιμο των Οθωμανών αλλά και με την κοινωνικοπολιτική απελευθέρωση απο την νέα μορφή δουλείας που εκπορευόταν από τους κοτζαμπάσηδες.

 Όπως και απο όλους όσους είχαν προνόμοια και εξουσία στην τουρκοκρατία και με την Επανάσταση τάσσονταν μόνο για να μην τα χάσουν από τυχόν επικράτησή της.

Οι συνεχείς συγκρούσεις του με το κατεστημένο της εποχής οδήγησαν σε πολλές απόπειρες δολοφονίας εναντίον του.

Το 1822 φθάνει στην Αθήνα και αναλαμβάνει τη διοίκηση του κάστρου της Ακρόπολης, με φρούραρχο τον Γιάννη Γκούρα.

Στην Ακρόπολη έκανε διάφορα οχυρωματικά έργα. Στο μεταξύ, νέα εχθρικά σώματα πλημμύρισαν τη Ρούμελη. Κι επειδή ο Ανδρούτσος δεν είχε αρκετές δυνάμεις να αντισταθεί, αναγκάσθηκε να συνθηκολογήσει μαζί τους.

Ήταν τα λεγόμενα "καπάκια" προφορικές συμφωνίες των οπλαρχηγών της Ρούμελης με τους Τούρκους. Ήταν αποδεκτή πρακτική, γιατί όποιος έβαζε καπάκι ή ψευτο-κάπακο επέβαλε ανακωχή, έσωζε τους πληθυσμούς από τη σφαγή και τη λεηλασία και συνάμα κέρδιζε πολύτιμο χρόνο.

Όμως ο Μαυροκορδάτος, ο Κωλέττης και οι κοτζαμπάσηδες θεώρησαν ότι βρήκαν ευκαιρία να τον βγάλουν απο την μέση και άρχισαν να τον συκοφαντούν.

Ο Ανδρούτσος, οργισμένος από τη συμπεριφορά των πολιτικών, παραιτείται και η κυβέρνηση στέλνει απεσταλμένους της τον αντικαταστήσουν. Υποψιαζόμενος ότι οι δύο απεσταλμένοι της κυβέρνησης έρχονται να τον σκοτώσουν, χάνει την ψυχραιμία του και με την ανοχή του οι άνδρες του τους σκοτώνουν.

Ο Κωλέττης τον επικηρύσσει για 5.000 γρόσια και ο Υπουργός Εκκλησιαστικών επίσκοπος Ανδρούσης Ιωσήφ τον αφορίζει.

Όμως, η κάθοδος του Δράμαλη αναγκάζει την κυβέρνηση να ανακαλέσει την επικήρυξη και τον αφορισμό του Ανδρούτσου, ο οποίος αναλαμβάνει ξανά δράση. Δεν κατορθώνει να εμποδίσει την κάθοδο του Οθωμανού πολέμαρχου στην Πελοπόννησο, αλλά δεν αφήνει να περάσουν ενισχύσεις για τη στρατιά του.

Μετά την καταστροφή του Δράμαλη, ο Ανδρούτσος ίδρυσε δύο σχολεία στην Αθήνα. Κάλεσε τον Κοραή από την Ευρώπη και τον Βάμβα από την Κεφαλλονιά να έρθουν να διδάξουν, χωρίς να εισακουσθεί.

Τον Νοέμβριο του 1822 ηττάται από τον Κιοσέ Μεχμέτ στο Δαδί και παραλίγο να αιχμαλωτισθεί, ενώ τον Ιούλιο του 1823 ανακόπτει στη Βοιωτία την εκστρατεία του Γιουσούφ Περκόφτσαλη Πασά.

Ο ηρωισμός και το προοδευτικό του πνεύμα στάθηκαn αφορμή να θέλουν να τον γνωρίσουν όλοι οι Ευρωπαίοι φιλέλληνες που κατέβηκαν στην επαναστατημένη Ελλάδα. Με πολλούς από αυτούς συνεργάστηκε για διάφορα κοινωφελή έργα και τον φίλο του λόρδου Βύρωνα, τον Άγγλο Έντουαρντ Τρελόνι, τον έκανε και γαμπρό του. Επειδη οι συκοφαντίες και ο παραγκωνισμός του δεν σταματούσαν, πήρε τους άνδρες του, μπήκε στην Βοιωτία το 1825, έκανε προχωρινή ανακωχή και αποτραβήχτηκε στις Λιβανάτες, αρνούμενος να συγκρουστεί με τα στρατεύματα της Ελληνικής κυβέρνησης για να μην χυθεί αδελφικό αίμα. 7 Απριλίου 1825 παραδόθηκε στην κυβέρνηση (στον Γκούρα), με τη ρητή υπόσχεση ότι θα τον έστελνε στην Πελοπόννησο για να δικαστεί από τη Διοίκηση. Ο Γκούρας, όμως, δεν κράτησε την υπόσχεσή του.

Τον φυλάκισε στην Αθήνα, πάνω στην Ακρόπολη. Επειδή, στο μεταξύ, ξεσηκώθηκαν διάφοροι αγωνιστές και οπλαρχηγοί, με πρώτο τον Καραΐσκάκη, για την άδικη κακομεταχείριση του Ανδρούτσου κι επειδή ο ίδιος ζητούσε να περάσει το συντομότερο από δίκη, ο Γκούρας πρόσταξε να τον θανατώσουν. Το κατεστημένο της εποχής δεν ήθελε να φτάσει ο Ανδρούτσος στο δικαστήριο γιατί ήξεραν ότι θα αποκαλυφθούν οι συνωμοσίες εναντίον του. "Πούλα το λάδι για να πέσει η τιμή του", ήταν το σύνθημα με το οποίο δόθηκε η διαταγή για την δολοφονία.

5 Ιουνίου του 1825 τον δολοφόνησαν, μετα απο φρικτά βασανιστήρια. Για να καλύψουν την δολοφονία πέταξαν το πτώμα του στο λιθόστρωτου του Ναού της Απτέρου Νίκης και διέδωσαν πως προσπάθησε να αποδράσει και σκοτώθηκε.

Τον έθαψαν προσωρινά στην εκκλησία της Σωτήρας στο Ριζόκαστρο.

Μετά από οκτώ χρόνια η γυναίκα του πραγματοποίησε εκταφή των οστών, τα οποία κατέθεσε σε κάποιον από τους ναούς της πόλης. Εν τω μεταξύ ο διασυρμός του ήρωα του 1821 συνεχιζόταν και μετά το θάνατό του.

Για σαράντα ολόκληρα χρόνια, τον αναθεμάτιζαν ως προδότη και κανείς δεν ήξερε πού βρίσκονται τα οστά του.

Η αλήθεια αποκαλύφθηκε και ο Ανδρούτσος πήρε τη θέση του- και τυπικά-στο πάνθεον των ηρώων του 1821.Το 1865 έγινε με τιμές η μετακομιδή των οστών του στο Α’ Νεκροταφείο Αθηνών, όπου σήμερα υπάρχει ο τάφος του.

Πηγές: "Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως", Γιοβάνη, Σ.Τρικούπης, "Ο Αγώνας στην Ανατολική Στερεά. Η μάχη της Γραβιάς", ωάννα Διαμαντούρου, Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών, τομ. ΙΒ, "Τα καπάκια", Κ.Παπαγιώργη, εκδ. Καστανιώτη, "Η απολογία του Οδ. Ανδρούτσου – η δολοφονία του", "Μπάυρον", Μ.Αννινου, "Μεγάλη Ιστορία της Ελλάδας", Γ. Κορδάτος, 20ός αιώνας, "Η Επανάσταση του '21", Δ.Φωτιάδης, "Μέλισσα", "Απαντα: απομνημονεύματα - δίκη", Ι. Μακρυγιάννης, Μέρμηγκα, "Πώς είδαν οι ξένοι την Ελλάδα του '21", Κ.Σιμόπουλος, Στάχυ.

Praxis Review

@praxis_review