ΟΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΣΤΟ ΒΟΥΝΟ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ."Τι θα πει είμαι γυναίκα; Μήπως δεν είμαι παιδί της ίδιας πατρίδας; Κι η πατρίδα σήμερα έχει ανάγκη απ' όλα τα παιδιά της."{ φωτο+βίντεο}

"Δεν πάω μόνο για να βράζω το φαγί ή για να πλένω τις πληγές. Όχι! Θα κρατήσω την ώρα της ανάγκης το τουφέκι, θα φέρω ένα μήνυμα, θα δώσω ένα σύνθημα, θα τελειώσω μια δύσκολη αποστολή που θέλει σβελτάδα και εξυπνάδα"            

Οι γυναίκες της Ελλάδας συμμετείχαν στην αντίσταση σε όλα τα μέτωπα του αγώνα. Στην Εθνική Αλληλεγγύη, στις μεγάλες διαδηλώσεις του λαού κατά των ναζί κατακτητών, στους αγώνες στις γειτονιές για την επιβίωση και σαν αντάρτισσες, βοηθητικές και μαχήτριες, με το όπλο στο χέρι.

Είναι χαρακτηριστικό πως, από 3.000.000 εκατομμύρια μέλη της Αλληλεγγύης, οι γυναίκες ήταν 1.740.000 και οι άντρες 1.260.000.

Από το ξεκίνημα του αντάρτικου...

ανέβηκαν στα βουνά και γυναίκες. Στη Θεσσαλία η Μαρία Καλαμπόκα, 16 χρόνων, ως "Γιαννάκης" δούλευε με τους αντάρτες από το 1942. Στη Μακεδονία, τον Σεπτέμβριο του 1943 σε ΕΑΜίτικη εφημερίδα, μαζί με την είδηση ότι "οι γυναίκες σήμερα πήραν τα όπλα και βγήκαν στο βουνό" υπάρχει και η προτροπή "Πύκνωσε τις τάξεις του ΕΛΑΣ... γίνε πρωτοπόρα σ' όλες τις μορφές πάλης του αγώνα μας".

Την ίδια εποχή, όταν η Χρυσούλα Ταμία - Τζεφρώνη κατατάσσεται στο 50ό Σύνταγμα Πιερίων, υπήρχαν ήδη εκεί 3-4 αντάρτισσες. Στη "Γυναικεία δράση"(24.5.43) δημοσιεύεται με τα ορθογραφικά του λάθη το γράμμα της Ασημούλας, αντάρτισσας στον Παρνασσό. Παρακαλεί να της στείλουν κάλτσες μάλλινες και πουλόβερ. Η σύνταξη σε σχόλιό της επισημαίνει ότι "Μήτε γράμματα δεν τη μάθανε. Και όμως αυτή η Ασημούλα βγήκε στο βουνό" και καταλήγει "Της ζωής σου το παράδειγμα θα μας φωτίσει τον σωστό δρόμο".

                        ΑΝΤΑΡΤΙΚΟΣ  ΧΟΡΟΣ  ΑΠΟ  ΤΗΝ  ΤΑΙΝΙΑ  "ΨΥΧΗ ΒΑΘΙΑ"

Τον Μάιο του 1943 δημοσιεύεται στη "Νέα Γενιά" το γράμμα της Κωστούλας από τη Ρούμελη, "το καμάρι του γυμνασίου", που βγήκε στο βουνό. Η Κωστούλα γράφει απευθυνόμενη στις συμμαθήτριές της:

"Τι θα πει είμαι γυναίκα; Μήπως δεν είμαι παιδί της ίδιας πατρίδας; Κι η πατρίδα σήμερα έχει ανάγκη απ' όλα τα παιδιά της." Και τις καλεί: "Ξέρω που δε θα μείνω μόνη. Σήμερα ήμουν εγώ, αύριο έρχεται η δική σας σειρά, κορίτσια. Καλή αντάμωση".

Στην αρχή η θέση των γυναικών "στον αγώνα του βουνού" δεν είναι αρκετά σαφής. Θεωρούνται αντάρτισσες όσες φορούν παντελόνια, χλαίνες ή κάποιο άλλο ρούχο της αντάρτικης αμφίεσης. Λέγονται ακόμη και όσες δουλεύουν γιατρίνες, νοσοκόμες, ασυρματίστριες, σύνδεσμοι ή και ράπτριες στον ΕΛΑΣ. Αρκετές από αυτές διαθέτουν και κάποιου είδους όπλο.

Στο βουνό βρίσκονται και γυναίκες μέλη η στελέχη του ΚΚΕ σταλμένες για κομματική δουλειά. Και αυτές ο κόσμος τις θεωρεί αντάρτισσες και δικαίως, αφού και όπλο έχουν και όταν χρειαστεί παίρνουν μέρος σε μάχες.

Οι περισσότερες κοπέλες δεν φαίνεται να είναι διατεθειμένες να απασχολούνται μόνο στις βοηθητικές υπηρεσίες.

"Δεν πάω μόνο για να βράζω το φαγί ή για να πλένω τις πληγές. Όχι! Θα κρατήσω την ώρα της ανάγκης το τουφέκι, θα φέρω ένα μήνυμα, θα δώσω ένα σύνθημα, θα τελειώσω μια δύσκολη αποστολή που θέλει σβελτάδα και εξυπνάδα" γράφει η Κωστούλα.

Σπάνια όμως καταφέρνουν να είναι μόνο μαχήτριες. Η Θύελλα στη μάχη της Μακρακώμης κρατούσε το οπλοπολυβόλο και ταυτόχρονα έκανε την τραυματιοφορέα. Λένε πως μετέφερε 23 τραυματίες στην πλάτη της.

Δούλεψε επίσης στο αναρρωτήριο, στη Χόσεψη, ως νοσοκόμα. Το ίδιο και η Γεωργία Δούκα. Έπαιρνε μέρος στις μάχες και ταυτόχρονα έτρεχε να συνδράμει τους πληγωμένους αντάρτες. Στις μετακινήσεις φρόντιζε επίσης τους αρρώστους και τους τραυματίες. Οι πρώτες αντάρτισσες δεν υστερούν σε ηρωισμό από τους συναγωνιστές τους. Τρεις από αυτές αιφνιδίασαν και αφόπλισαν 70 αντάρτες του Ζέρβα. Μερικές φορές ο ηρωισμός τους φτάνει ώς τη θυσία.

Τη νύχτα της 1-2 Οκτωβρίου 1943 το Κυριάκι βρίσκεται κυκλωμένο από τους Γερμανούς. Οι κάτοικοι έχουν φύγει και οι αντάρτες αναγκάζονται να συμπτυχθούν προς την Αράχοβα, χωρίς να έχουν προλάβει να αδειάσουν μια αποθήκη πυρομαχικών. Κάποιοι έπρεπε να μείνουν πίσω μέχρι να μεταφερθούν τα πυρομαχικά. Δύο "νοσοκόμες" αναλαμβάνουν την αποστολή. Η μία θα έκανε τη μεταφορά και η άλλη θα φρουρούσε την αποθήκη. Όταν οι Γερμανοί πλησίασαν, άρχισαν να τους ρίχνουν χειροβομβίδες. Σκότωσαν πολλούς, αλλά χάθηκαν και οι ίδιες.

/// Οι λεηλασίες και το κάψιμο χωριών από τις κατοχικές δυνάμεις ενέπνευσαν μια σειρά από "δημοτικοφανή" τραγούδια στη Ρούμελη, τη Μακεδονία, την Ήπειρο. Οι πυρπολήσεις χωριών ώθησαν κάποιους ανθρώπους να γράψουν το παρακάτω τραγούδι.

Ένα από αυτά αφιερωμένο στην επιδρομή γερμανικής δύναμης το 1944 στο χωριό Κοσμάς της Κυνουρίας ήταν το τραγούδι "της Καστανίτσας οι ξανθιές". Το χωριό ήταν ένα από τα προπύργια της Αντίστασης στον Πάρνωνα, αλλά και στην Πελοπόννησο. Το τραγούδι έδινε παρηγοριά και ελπίδα στον πληθυσμό, αφού οι Γερμανοί κατέκαψαν το χωριό.

Της Καστανίτσας οι ξανθιές, τ' Αϊ Βασίλη οι ρούσες

κι του καημένου του Κοσμά οι γαϊτανοφρυδούσες

τα ρούχα σας κι ανπήρανε κι αν κάψαν τα προικιά σας,

η ανταρτες μας ναν' καλά και πάλι είναι δικά σας.

Τα σπίτια σας κι αν κάψανε, να μη φορέστε μαύρα.

Κι αν τα χωριά σας γίνανε καινούργια ’για-Λαύρα.

για πάρτε δίπλα τα βουνά να βρείτε τους αντάρτες

να τους μοιράσετε ψωμί ξανθιές και μαυρομάτες..

Μιά άλλη παραλλαγή:

Της Καστανίτσας οι ξανθιές τ' Αϊ Βασιλειού οι ρούσες

κι οι μαυρομάτες του Κοσμά οι γαϊτανοφρυδούσες

τα σπίτια σας κι αν κάψανε κι αν πήραν τα προικιά σας

η ανταρτοσύνη ναν' καλά και πάλι θαν' δικά σας.

Τα ρούχα σας μη βάψετε και μη φορέστε μαύρα

κι αν τα χωριά σας γίνανε καινούργια ’για Λαύρα.

Για πάρτε δίπλα τα βουνά να βρείτε τους αντάρτες

να τους μοιράσετε ψωμί ξανθιές και μαυρομάτες.

Τα βόλια να μοιράσετε να κάψουν τους φασίστες

και τους προδότες του Μοριά και τους αλλαξοπίστες

Λεβέντη Λεβεντάκη και συ ρε Κονταλώνη

το μάθατε μωρέ παιδιά η λευτεριά ζυγώνει.                        

 Είναι λοιπόν φανερό ότι πριν δημιουργηθούν οι γυναικείες διμοιρίες κάποιες από τις γυναίκες θέλουν να πολεμήσουν με το όπλο. Η "αντάρτισσα" που αναφέρεται ότι πήρε μέρος στο Α' Πανθεσσαλικό Συνέδριο, ανήκε στον εφεδρικό ΕΛΑΣ και στη μάχη του Βουνεσίου πήγε "απρόσκλητη" γιατί "μάταια τόσον καιρό προσπαθούσε να γίνει αντάρτισσα και δεν την δέχονταν". Φυσικά δεν ήταν η μόνη.

Οι γυναίκες που θέλουν να πάρουν μέρος στις μάχες, επειδή γνωρίζουν ότι κοινωνικά αποκλείονται, για να πραγματώσουν την επιθυμία τους προσεγγίζουν τους μαχητές και προσπαθούν να τους φανούν χρήσιμες. Τους κουβαλούν νερό, τρόφιμα, σφαίρες, με την ελπίδα να τους επιτρέψουν να κρατούν την ταινία του οπλοπολυβόλου ίσως και το όπλο. Επειδή ξέρουν ότι η θέση τους στη μάχη βρίσκεται κάθε στιγμή υπό αίρεση, επιδεικνύουν αξιοθαύμαστο θάρρος για να μπορέσουν να παραμείνουν. Εκτός από τις μάχες, μια γυναίκα μπορούσε να φέρει σε πέρας και άλλα καθήκοντα, πολύ πιο περίπλοκα.

  

ΒΙΝΤΕΟ-ΕΡΕΥΝΑ  με Ελληνίδες που πήραν μέρος στην Εθνική Αντίσταση.

Συμμετέχουν : Τιτίκα Παναγιωτίδου από την Πιερία, Φωτεινή Δούζη Σιδηροπούλου από την Νιγρίτα, Ελευθερία Αγαπητή από το Νεστόριο, Ασημίνα Καρκάνη από την ορεινή Ναυπακτία,Τζαβέλαινα από την Λευκάδα.

Έρευνα Γιώργος Λογοθέτης

Οι γυναικείες διμοιρίες

 Στις 2 Μαΐου 1943, συντελέστηκε ένα γεγονός εξαιρετικής σημασίας για το αντάρτικο κίνημα της Ελλάδας. Ήταν η ίδρυση του Γενικού Στρατηγείου του Ελληνικού Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού, γεγονός που μετέτρεψε τον ΕΛΑΣ από αντάρτικη δύναμη σε στρατό ικανό ν' απελευθερώσει τη χώρα. Βρισκόμαστε στο μέσο της χιτλερικής κατοχής και το αντάρτικο, με απόλυτα κυρίαρχη δύναμη τον ΕΛΑΣ, είχε ήδη φουντώσει απ' άκρη σ' άκρη της Ελλάδας. Τότε, εκτός από τις μεμονωμένες αντάρτισσες, θα δημιουργηθούν ομάδες και διμοιρίες ανταρτισσών.

Οι διμοιρίες των ανταρτισσών ακολουθούν το στρατιωτικό - πολιτικό πρόγραμμα των ομάδων ΕΛΑΣ-ΕΠΟΝ. Αναλαμβάνουν "αγόγγυστα" οποιοδήποτε έργο τούς αναθέτουν. "Όπου μας έλεγαν, πηγαίναμε. Δεν φέρναμε αντίρρηση στις εντολές. Όχι για τίποτε άλλο, αλλά υπήρχε αυτή η πίστη. Θέλαμε να βοηθήσουμε". Σχεδόν πάντα καταφέρνουν να ανταποκριθούν.

Κάθε διμοιρία αποτελείται περίπου από 30 αντάρτισσες. Η διοίκηση είναι "δυαδική" (στρατιωτική και πολιτική). Τη στρατιωτική ασκούσε η διοικητής και την πολιτική η καπετάνισσα. Κριτήρια επιλογής γι' αυτές τις θέσεις ήταν η αφοσίωση στον αγώνα -την οποία συνήθως συνόδευε η κομματική ιδιότητα- και το μορφωτικό επίπεδο. Η διοικητής είχε στην αρμοδιότητά της τα στρατιωτικά καθήκοντά (εκπαίδευση, φρουρές κ.λπ.). Στη σφαίρα των ευθυνών της καπετάνισσας ανήκε η ενημέρωση και η διαφώτιση, καθώς και τα θέματα συμπεριφοράς.

Τα μέλη της διμοιρίας είναι ΕΠΟΝίτισσες, από 17-23 ετών. Λίγες ήταν οι εξαιρέσεις. Π.χ. η Θύελλα ήταν περίπου 30 χρόνων και έμεινε στη διμοιρία επειδή είχε διακριθεί στις μάχες. Μένουν σε σπίτια - καταλύματα. Κοιμούνται πολλές μαζί σε ένα δωμάτιο, αλλά όταν παρουσιαστεί ανάγκη και στο ύπαιθρο. Συνήθως όλες οι δουλειές (αναφορά, εκπαίδευση, εκδηλώσεις) γίνονταν από κοινού με τους αντάρτες. Στις ασκήσεις δημιουργούνταν "άμιλλα" και πολλές φορές τα κορίτσια αποδεικνύονταν πιο ικανά από τους άνδρες. Σε καμιά περίπτωση δεν ήθελαν να φανούν ότι είναι κατώτερες, ότι υστερούν.

Οι νεαρές αυτές κοπέλες που πρώτη φορά έφευγαν από το σπίτι τους έπρεπε να προσαρμοστούν σε ένα νέο πνεύμα και σε ένα νέο τρόπο ζωής. Έπρεπε να μάθουν να ρυθμίζουν τη ζωή τους με τη σάλπιγγα, να τρώνε στην καραβάνα, να χαιρετάνε στρατιωτικά. Οι αντάρτισσες της ΙΧ Μεραρχίας, επειδή ήθελαν να είναι "τέλειες", πριν μάθουν να χαιρετούν, για κάμποσες μέρες δεν έβγαιναν έξω γιατί ήθελαν να εξασκηθούν πρώτα μεταξύ τους. Δυσκολίες αντιμετώπισαν και στον βηματισμό.

         

ΚΑΙ  ΕΝΑ  ΕΜΒΑΤΗΡΙΟ  ΤΟΥ  ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΥ  ΣΤΡΑΤΟΥ  ΑΠΟ  ΑΝΤΑΡΤΕΣ  ΚΑΙ  ΑΝΤΑΡΤΙΣΣΕΣ  ΣΤΗΝ  ΤΑΙΝΙΑ  "ΨΥΧΗ  ΒΑΘΙΑ".

Νέοι καιροί ανατέλλουν

όμορφες μέρες μας μέλλουν

δίχως τυράννους και φτώχεια

δίχως σκλαβιά.

Οι αντάρτες του Γράμμου χορεύουν

της νίκης κορφές σημαδεύουν

με κόκκινο χρώμα Ψυχή Βαθιά

για δίκιο, τιμή, λευτεριά.

Αντάρτισσες του ονείρου θυγατέρες

δεν σας τρομάζουν οι σφαίρες

στο χτήνος ορμάτε Ψυχή Βαθιά

για δίκιο, τιμή, λευτεριά.

Στην αρχή τις έπιαναν τα γέλια με το εν-δυο του εκπαιδευτή, αλλά "σαν είδαμε τον εκπαιδευτή μας να κατσουφιάζει το πήραμε όλες μας απόφαση". Εκπαιδεύτηκαν πάλι από μόνες τους. Όλες έπρεπε να μάθουν θεωρία, σημάδι, λύσιμο και δέσιμο οπλοπολυβόλου με ανοιχτά και με κλειστά τα μάτια. Άλλωστε το στοιχείο που σηματοδοτεί τη νέα τους πραγματικότητα είναι το όπλο. Αποτελεί γι' αυτές μέσο απελευθέρωσης, όχι μόνο εθνικής, αλλά και προσωπικής.

Γυναίκες αντίστασης και αγώνα. Μέρος παρουσίασης στη γιορτή της 28ης στο 2ο Γυμνάσιο Ασπροπύργου

Οι ανθυπολοχαγίνες του ΕΛΑΣ

Η Σχολή Αξιωματικών του ΕΛΑΣ άρχισε να λειτουργεί τον Αύγουστο του 1943. Σε αυτή φοίτησαν περισσότεροι από 1.400 μαθητές σε τέσσερις εκπαιδευτικές περιόδους. Αποφοίτησαν 1.260 ανθυπολοχαγοί, από τους οποίους οι 13 ήταν γυναίκες. Οι δύο πρώτες που παρακολούθησαν τα μαθήματα της τρίτης σειράς ήταν η Τιτίκα Τσάντζιου δασκάλα από τον Βλάστη, και η Λίζα Θεοδωρίδου, μαθήτρια της τελευταίας τάξης του Γυμνασίου Κοζάνης.

Η τέταρτη και τελευταία σειρά, της οποίας τα μαθήματα άρχισαν στην 1.7.44 έχει περίπου 600 μαθητές, από τους οποίους τα 11 είναι κορίτσια

Οι κοπέλες έμεναν σε σπίτια του χωριού. Δεν αποτελούσαν ξεχωριστή ομάδα, αλλά εκπαιδεύονταν ανακατεμένες στα διάφορα τμήματα. Η ζωή στη σχολή ήταν σκληρή. Είχαν εγερτήριο στις 5 το πρωί. Ακολουθούσε γυμναστική, εντατικές ασκήσεις και θεωρητικά μαθήματα ώς το μεσημέρι. Το απόγευμα και το βράδυ εφάρμοζαν το ομαδικό διάβασμα Η τεχνική εκπαίδευση περιλάμβανε χρήση και αξιοποίηση όλων των όπλων.

Η τακτική εκπαίδευση: θεωρία συνδυασμένη με ασκήσεις μάχης σε πεδινό, δασωμένο, ορεινό και κατοικημένο χώρο. Γίνονταν ακόμα μαθήματα για τη νεοελληνική ιστορία, τους σκοπούς του αγώνα, καθώς και διαλέξεις με πολιτικά θέματα. Αρκετές κοπέλες στη διάρκεια της φοίτησής τους συμπλήρωσαν τις θεωρητικές τους γνώσεις στο πεδίο της μάχης.

Ήδη πλησίαζε η απελευθέρωση και στο τέλος του καλοκαιριού έδωσαν εξετάσεις, πέρασαν όλες και ονομάστηκαν ανθυπολοχαγοί.

Η δράση τους

Λίγοι πια θα είναι οι δύσπιστοι που, όταν μας είδαν για πρώτη φορά αντάρτισσες, ύψωσαν περιφρονητικά τους ώμους τους και ασφαλώς δεν βρίσκει καμιά απήχηση η προπαγάνδα των συνειδητών εχθρών του λαού και της προόδου για τη δήθεν ανικανότητα της γυναίκας να βγει έξω από την κουζίνα.

Ανθυπολοχαγός Λίζα, "Μιλούν οι αντάρτισσές μας"

Σμόλικας, 24.10.1944

Γενική είναι η παραδοχή ότι η παρουσία των μάχιμων γυναικών στον ΕΛΑΣ δημιουργούσε "άμιλλα" σε όλους τους τομείς, ότι κέντριζε το φιλότιμο των αντρών και των άλλων γυναικών για μεγαλύτερη προσφορά, ότι η παρουσία τους βοηθούσε στη διατήρηση της τάξης, της πειθαρχίας και της καθαριότητας.

Η δυσπιστία όμως και η ανισοτιμία με την οποία αντιμετωπίστηκαν οι ανταρτοεπονίτες, ίσχυσε σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό για τις ανταρτοεπονίτισσες.

Όμως όλες οι μαρτυρίες επιβεβαιώνουν ότι η εμφάνιση των ανταρτισσών "ξεσηκώνει θύελλα ενθουσιασμού" τόσο στα χωριά όσο και στις πόλεις. Όταν ο ΕΛΑΣ μπαίνει στις πόλεις προπορεύονται οι αντάρτισσες και ακολουθούν τα άλλα τμήματα.

Στις υποδειγματικές διμοιρίες ανταρτισσών ανατίθενται και εκπολιτιστικά καθήκοντα. Γυρνούσαν στα χωριά και εκτελούσαν πρόγραμμα με τραγούδια, ομιλίες και συγκεντρώσεις. Έπαιζαν σε θεατρικά έργα, οργάνωναν χορούς, ενημέρωναν για τα νέα του πολέμου και συμμετείχαν ενεργά σε συνέδρια.

Οι γυναίκες που ανήκουν στις διμοιρίες, όπως όλοι οι στρατιώτες, είναι υποχρεωμένες να υπακούν στις διαταγές των ανωτέρων τους. Στη διάρκεια μιας επιχείρησης, οι θέσεις των τμημάτων καθορίζονται από το επιτελείο της μεραρχίας. Αρκετοί, φαίνεται, είχαν ενδοιασμούς για τη συμμετοχή των ανταρτισσών στις μάχες - όχι βέβαια οι ίδιες. 

Οι πρώτες γυναίκες μάχιμοι αξιωματικοί στην Ελλάδα, βγήκαν από τη Σχολή Ρεντίνας. Εδώ τμήμα γυναικών αξιωματικών κατά τη μέρα ορκωμοσίας

Η ανθυπολοχαγός Λίζα γράφει:"Τα αυτόματα στα χέρια μας σκορπάνε τον θάνατο στον φασίστα κατακτητή και στους προδότες. Στη φωτιά του πολέμου δίνοντας σκληρές εξετάσεις νικήσαμε. Οι Μακεδονοπούλες αντάρτισσες το 'δειξαν στις εκκαθαριστικές επιχειρήσεις. Καμιά αντάρτισσα δεν δείλιασε. Και νίκησαν παντού. Στην επίθεση τραβάμε μπροστά, στου εχθρού το ψυχορράγημα θα δώσουμε και εμείς τη χαριστική βολή".

Υπάρχουν πάρα πολλές μαρτυρίες για το θάρρος, τη γενναιότητα και την αποφασιστικότητα των διμοιριτισσών.

Στην απελευθέρωση της Κοζάνης η διμοιρία των ανταρτισσών μπήκε πρώτη στην πόλη, ενώ ο κόσμος τις ζητωκραύγαζε.

Στην απελευθερωμένη πόλη, το παράγγελμα "Προς τη σημαία παρουσιάστε αρμ!" το έδωσε η ανθυπολοχαγός της διμοιρίας ανταρτισσών

ΕΑΜ-ΕΛΑΣ-ΕΠΟΝ: Η Γυναίκα στην Αντίσταση 1941-1944. Αρχείο ΕΡΤ: από το Ντοκυμαντέρ "ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ" (1985). 2 ΜΕΡΗ-2 ΒΙΝΤΕΟ

Θα κλείσουμε  το  αφιέρωμά  μας  με το παρακάτω σπάνιο ποίημα  που ανήκει στο νεαρό Ευρυτάνα ποιητή και πρωταντάρτη του Άρη, τον ηρωικό Δώρη Άνθη (Νίκος Ζωγραφόπουλος). Γράφτηκε στις 8 Μαρτίου  -γιορτή  της  γυναίκας -  του 1943   ,  όταν αντάρτικοι σχηματισμοί του ΕΛΑΣ γιόρταζαν την επέτειο. Αγαπήθηκε και τραγουδήθηκε στα βουνά της λευτεριάς...

ΣΤΗ ΓΥΝΑΙΚΑ

«Δούλευε, δούλευε γυναίκα

πολέμα μια ψυχή για δέκα

σ’ αυτόν τον κόσμο το σκληρό

από το σπίτι στο εργαστήρι

μεσ’ στο χιονιά, μεσ’ στο λιοπύρι

δίχως να βρεις αναπαυμό.

Γυναίκα της αγάπης το λουλούδι

του βίου χάδι και τραγούδι

πιστή συντρόφισα γλυκειά

πολέμα για να ζήσης τα παιδιά σου

πολέμα για τη λευτεριά σου»

ΤΑ ΚΕΙΜΕΝΑ  ΑΠΟ  ΤΟ  avgi.gr . OI EIKOΝΕΣ   ΤΑ  ΒΙΝΤΕΟ  ΚΑΙ ΤΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΔΙΚΗΣ  ΜΑΣ  ΕΠΙΛΟΓΗΣ.

"Γ"