Από τα μεγάφωνα του Πολυτεχνείου στους δρόμους της Αθήνας και από εκεί στην Ιστορία. Τα τραγούδια που έγιναν «σημαία» της Εξέγερσης των φοιτητών.....
Η Εξέγερση των Φοιτητών του Πολυτεχνείου δεν θα κατέβαινε με τόση ταχύτητα και τόση δύναμη στους δρόμους της Αθήνας χωρίς τα τραγούδια «της».
Τραγούδια όπως «Ο Δρόμος», «Είμαστε Δυό», «Ένα το Χελιδόνι», «Πάλης Ξεκίνημα» (Οι πρώτοι νεκροί), «Το Γελαστό Παιδί», «Όταν σφίγγουν το χέρι», «Της Δικαιοσύνης Ηλιε Νοητέ», ταυτίστηκαν με την Εξέγερση, αλλά συνέχισαν να προκαλούν ρίγη συγκίνησης για τις επόμενες τουλάχιστον δύο δεκαετίες.
Τα μεγάφωνα του ανεξάρτητου ραδιοφωνικού σταθμού που είχαν στήσει οι φοιτητές στα εργαστήρια της σχολής Ηλεκτρολόγων Μηχανικών, πέρα από το ιστορικό μήνυμα «Εδώ Πολυτεχνείο! Λαέ της Ελλάδας το Πολυτεχνείο είναι σημαιοφόρος του αγώνα μας, του αγώνα σας, του κοινού αγώνα μας ενάντια στη δικτατορία και για την Δημοκρατία» μετέδιδε συνεχώς τραγούδια.
Πολιτικό τραγούδι, μεγάλοι ποιητές, παραδοσιακό τραγούδι.
Το πολιτικό τραγούδι -απότοκο της μεταπολεμικής και μετεμφυλιακής Ελλάδας- έχει γιγαντωθεί την περίοδο της Επταετίας και τις ημέρες της Εξέγερσης των Φοιτητών του Πολυτεχνείου, εμψυχώνει, συγκινεί, παροτρύνει.
Βεβαίως, το πολιτικό τραγούδι είχε ήδη συνδεθεί με την Αριστερά -με κύριο εκπρόσωπο τον Μίκη Θεοδωράκη- το ενδιαφέρον της υπόθεσης ωστόσο, είναι τις ημέρες της Εξέγερσης, η ΕΦΕΕ μεταδίδει και τραγούδια τα οποία δεν ήταν «εξ ορισμού» πολιτικά, αλλά στην πορεία με έναν τρόπο «έγιναν».
Ένα άλλο στοιχείο είναι ότι, το πολιτικό τραγούδι συναντήθηκε αμέσως με τους μεγάλους ποιητές- Ρίτσος, Ελύτης-όπως και με το παραδοσιακό τραγούδι, όπως το περίφημο «Πότε θα κάνει ξαστεριά», με την ανεπανάληπτη φωνή του Νίκου Ξυλούρη.
17 Νοεμβρίου 1973
ΑπάντησηΔιαγραφήΔιομήδης ΚομνηνόςΤο πρωί της 17ης Νοεμβρίου του 1973, η μητέρα μου με πήγε στο 70ό δημοτικό σχολείο. Στου Μπούρα, όπως το ξέρουν οι παλαιότεροι. Στη σάκα μου, η μητέρα μου, όπως κάθε μέρα, είχε βάλει μερικά γεμιστά μπισκότα Παπαδοπούλου, που είχε αγοράσει από την κυρία Αιμιλία και τον μπάρμπα-Γιάννη, οι οποίοι δεν ζουν πια.
Υπήρχε μια ένταση τις προηγούμενες ημέρες στη γειτονιά μας αλλά δεν ήταν εύκολο να γίνει κατανοητό τι ακριβώς συνέβαινε από παιδιά που πάνε στις πρώτες τάξεις του Δημοτικού.
Είχα ακούσει τους γονείς μου να λένε πως ο πατέρας ενός μεγαλύτερου παιδιού, ο οποίος ήταν μανάβης και έμενε στον από πάνω δρόμο, είχε φορτώσει το φορτηγάκι του και πήγε φρούτα στους φοιτητές του Πολυτεχνείου.
Επίσης, είχα ακούσει τους γονείς μου να λένε με χαρά και περηφάνια πως ο Νίκος Ξυλούρης -τον οποίο γνώριζαν προσωπικά- πήγε στο Πολυτεχνείο και τραγούδησε στα κάγκελα.
Αυτές οι δυο πληροφορίες -μαζί με το ότι η χούντα ήταν κάτι πάρα πολύ κακό επειδή το έλεγαν οι γονείς μου- ήταν τα μόνα πράγματα που ήξερα για την κατάσταση, όταν πήγαινα το πρωί της 17ης Νοεμβρίου 1973 στο δημοτικό σχολείο.
Όταν στην διάρκεια των μαθημάτων άρχισαν να ακούγονται οι πρώτοι πυροβολισμοί, αναστατωμένοι γονείς έφταναν από παντού για να πάρουν τα παιδιά τους, ενώ οι δάσκαλοι τηλεφωνούσαν σε όσους γονείς δεν είχαν εμφανιστεί, για να πάρουν τα παιδιά τους στο σπίτι.
Η μητέρα της Αλίκης δεν είχε έρθει στο σχολείο γιατί ήταν κάπου μακριά εκείνη την ώρα, οπότε η μητέρα μου πήρε την Αλίκη στο σπίτι μας, μέχρι να επιστρέψει η μητέρα της.
Η επόμενη σκηνή που θυμάμαι είναι το βράδυ στην τηλεόραση.
Ο εκφωνητής της τηλεόρασης λέει πως δεν υπάρχουν νεκροί.
Η μητέρα μου πετάγεται όρθια και αρχίζει να ουρλιάζει, να τραβάει τα μαλλιά της και να κλαίει. Χτυπάει με τα χέρια της τον τοίχο, πέφτει στα γόνατα και φωνάζει «φασίστες», «δολοφόνοι» και άλλα που δεν θυμάμαι.
Εγώ και ο αδελφός μου έχουμε πάθει σοκ.
Κλαίει η μητέρα μου, κλαίμε κι εγώ με τον αδελφό μου, γιατί κλαίει η μητέρα μας. Δεν την έχουμε ξαναδεί ποτέ έτσι.
«Ο Διομήδης, ο Διομήδης, σκοτώσανε τον Διομήδη» λέει και ξαναλέει η μητέρα μου.
Η μητέρα μου ξέρει πως ο Διομήδης Κομνηνός είναι νεκρός. Το ξέρει γιατί ο πατέρας του Διομήδη, ο Γιάννης Κομνηνός, είχε ένα διαμέρισμα στην ίδια πολυκατοικία με εμάς.
Ο 17χρονος μαθητής Διομήδης Κομνηνός ήταν στο Πολυτεχνείο και δολοφονήθηκε έξω από το Πολυτεχνείο το βράδυ της 16ης Νοεμβρίου 1973.
Η φωτογραφία του Διομήδη με τα γυαλιά και το λευκό μακό συνεχίζει να βρίσκεται σε μια κορνίζα στο σπίτι της μητέρας μου. Πάντα 17 ετών.
http://pitsirikos.net
Πολυτεχνείο 1973-2016: Με τα πόδια στη γη και το κεφάλι στ' όνειρο
– Ο λαϊκός ξεσηκωμός και η αιματηρή εξέγερση του Πολυτεχνείου ήταν η αρχή του τέλους της χούντας. Ο φόβος άρχισε να σπάει. Τα συνθήματα της ψυχής τους πάντα αναλλοίωτα, επίκαιρα, οικουμενικά και διαχρονικά θα μας ακολουθούν. Γιατί όπως είπε ο Μπρεχτ «Μη χαίρεστε που σκοτώσατε το κτήνος. H σκύλα που το γέννησε ζει και είναι πάλι σε οργασμό».
Σαράντα τρεις Νοέμβρηδες κύλησαν στην Ιστορία αυτού του τόπου, στη βαμμένη με τα μελανά χρώματα της δικτατορίας των Συνταγματαρχών, που επιβλήθηκε στις 21 Απριλίου 1967, βρίσκοντας ευνοϊκό κοινωνικο-πολιτικό έδαφος. Η Ελλάδα στον γύψο, η δημοκρατία για άλλη μια φορά τσακισμένη και η επιδέξια προβολή μιας ονειρικής χώρας καλύπτοντας και αποκρύπτοντας τον πνευματικό μεσαίωνα, τις φυλακές, τις εξορίες, τους βασανισμούς μέχρι θανάτου, στα πλαίσια μιας αντικομμουνιστικής υστερίας.
Μα «αυτές οι καρδιές δε βολεύονται παρά μόνο στο δίκιο» (Γ. Ρίτσος), κι έτσι το τρίπτυχο του φασισμού Πατρίς-Θρησκεία-Οικογένεια αρχίζει σιγά-σιγά να καταρρέει και να ανυψώνεται ένα άλλο, το Ψωμί-Παιδεία-Ελευθερία. Η άνοδος του εργατικού κινήματος το 1973 και το δυνάμωμα του φοιτητικού, έπαιξαν έναν σημαντικό και αλληλένδετο ρόλο, με οδηγό το όραμα οι άνθρωποι να πάψουν να σκύβουν το κεφάλι αφενός στον σκοταδισμό της παιδείας αφετέρου στις απάνθρωπες εργασιακές συνθήκες, και τελικά, να διεκδικήσουν την ελευθερία και να ορίσουν τη ζωή τους αποτινάσσοντας κάθε μορφή βίας.
Κάθε επανάσταση, κάθε αγώνας αφήνει πίσω αίμα, ειδικά όταν οι προνομιούχοι της εξουσίας πρόκειται να χάσουν τον θρόνο τους. Ο ακριβής αριθμός των νεκρών και των τραυματιών έως και σήμερα αποτελεί αντικείμενο ιστορικής μελέτης. Η ιστορική, επίσης προσέγγιση του Πολυτεχνείου ως πολυδιάστατου και σύνθετου γεγονότος εγείρει και προσπίπτει σε αντιπαραθέσεις για ευνόητους λόγους. Και επιπλέον, αρκετοί και αρκετές δεν παρέμειναν συνεπείς στις αρχικές τους ιδέες και άλλαξαν πλεύση αργότερα.
Όμως ο λαϊκός ξεσηκωμός και η αιματηρή εξέγερση του Πολυτεχνείου ήταν η αρχή του τέλους της χούντας. Ο φόβος άρχισε να σπάει. Τα συνθήματα της ψυχής τους πάντα αναλλοίωτα, επίκαιρα, οικουμενικά και διαχρονικά θα μας ακολουθούν. Γιατί όπως είπε ο Μπρεχτ «Μη χαίρεστε που σκοτώσατε το κτήνος. H σκύλα που το γέννησε ζει και είναι πάλι σε οργασμό». Και η σύγχρονη οικονομική και κοινωνική πραγματικότητα επωάζει επικίνδυνα το μικρόβιο της βίας, του φασισμού, της κατάλυσης των ατομικών - συλλογικών ελευθεριών και δικαιωμάτων και, εντέλει, της δημοκρατίας.
Καιρός λοιπόν!
Να αναμετρηθούμε με την Ιστορία
Να αναμετρηθούμε με τους εαυτούς μας
Μοναχικοί διαβάτες
Σε αδιέξοδη Πορεία
Τα Χρόνια μας σε σάκο τα εγκλωβίσαν
Με συνειδήσεις και κραυγές διαμαρτυρίας
ΠΩΛΟΥΝΤΑΙ σε τιμή ευκαιρίας.
Κάλλιο ο σάκος να χε μόνο ένα Ψωμί
Ένα Βιβλίο και μια πέτρα λαξευμένη
Από τα νύχια σου
Και δίχως πια ντροπή...
...ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ...
Έτσι φτιάχνουμε τους ήλιους
Με τα πόδια στη γη και το κεφάλι στ όνειρο
MIKA ΝΤΑΚΑ
Δεν πήγα ποτέ στο Πολυτεχνείο, ούτε μέσα ούτε έξω, ούτε τότε ούτε αργότερα. Δεν πήρα ποτέ μέρος στις προσκοπικές τελετές και τις ηλίθιες πορείες κατά την ημέρα της «επετείου του Πολυτεχνείου» τούτο το μεγάλο συλλογικό άλλοθι για την ηθική ανεπάρκεια ενός ολόκληρου λαού.
ΑπάντησηΔιαγραφήΠρόκειται για ένα πολύ βολικό άλλοθι, που το οικειοποιήθηκαν όσοι νοιώθουν την ανάγκη να ξεπλύνουν την ντροπή για την απέραντη δειλία τους επί έξι ολόκληρα χρόνια.
Βασίλης Ραφαηλίδης
Ο αγώνας συνεχίζεται από άλλους δρόμους
ΑπάντησηΔιαγραφήΣε άλλες συνθήκες, με άλλες προοπτικές
Με την αντίσταση στην ενσωμάτωση τού Πολυτεχνείου στις κοινοβουλευτικές πραχτικές
Με την αντίσταση στον αστικό εκσυγχρονισμό και την ιδεολογία του «κράτους δίκαιου»
Ενάντια στην ενσωμάτωση και τον εφησυχασμό
Σύντροφοι κ α I συντρόφισσες πού ή πολιτική σας συνείδηση σημαδεύτηκε από την εξέγερση του Νοέμβρη.
ΑΝΤΙΣΤΑΘΕΙΤΕ
Στο στεφάνι πού καταθέτει ή Βουλή
Στην ομιλία τού προέδρου της ΕΦΕΕ
Στον πλανόδιο πωλητή ιδεολογίας
Στα σουβλάκια πού ψήνονται ατά κάρβουνα
Στη συγκινητική φωνή της Μαρίας
Στο βόλεμα και το κυνήγι τις δεκάρας
Στα πανό με τα γλυκόλογα
Στην έκθεση με τα ρούχα του Διομήδη
Στη μετατροπή της πορείας σε παράτα.
ΟΡΓΑΝΩΣΤΕ
Την αντίστασή σας σ' ενιαίο μπλοκ
Το ξεσκέπασμα της καπηλείας
Τον αγώνα πού συνεχίζεται
Την πολιτική συγκρότηση της επαναστατικής ανανέωσης
Νεκροί δεν είναι μόνο αυτοί πού πέσανε
Είναι κι αυτοί πού χάθηκαν ενώ μπορούν να ξανακερδηθούν
ΤΟ ΜΟΝΟ ΠΟΥ ΖΕΙ ΑΠ' ΤΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΣΥΝΤΡΙΜΙΑ
ΤΗΣ ΓΕΝΙΑΣ ΜΑΣ