Ρούμελη: Οι χαρές του βουνού

ΘΥΜΙΟΣ ΚΑΚΟΣ

Εκεί όπου η Φθιώτιδα σμίγει με τη Φωκίδα, φύση, ιστορία παράδοση και πέντε όμορφα χωριά έχουν τον λόγο.

Ο μυθικός Παρνασσός, εκτός από την εφήμερη σχέση που διατηρούν μαζί του οι ορδές των χειμερινών τουριστών λόγω του χιονοδρομικού κέντρου, έχει κατακτήσει τον σεβασμό και τον θαυμασμό μεγάλου αριθμού ταξιδιωτών,....

οι οποίοι πεζοπορούν στα βαθύσκιωτα δάση του Εθνικού του Δρυμού, γνωρίζουν τα όμορφα χωριά της αθέατης πλευράς του –που απέχουν ελάχιστα από το χιονοδρομικό–, εξερευνούν την ευρύτερη περιοχή ανακαλύπτοντας βουνά με απαράμιλλη ομορφιά –όπως το Καλλίδρομο– και απολαμβάνουν τον ελληνικό καφέ στην ξυλόσομπα ενός καφενείου, συζητώντας με τους ανθρώπους που συναντούν εκεί. Όποιος επισκεφτεί τη λιγότερο προβεβλημένη αυτή πλευρά του βορειοανατολικού Παρνασσού, που κατηφορίζει έως την εύφορη κοιλάδα του Βοιωτικού Κηφισού, είναι σίγουρο ότι θα θελήσει να επιστρέψει. Και πάντα θα τα βλέπει όλα σαν να είναι η πρώτη φορά.

ΣΤΑΣΗ 1: Παλαιοχώρι Δωριέων

Η περιήγηση στο προικισμένο από την ιστορία και τη φύση χωριό ξεκινάει από ψηλά, στο εκκλησάκι του Αϊ-Λια. Ανάμεσα σε πανύψηλα κυπαρίσσια και αιωνόβιες βελανιδιές, τα Πελασγικά Τείχη ταξιδεύουν τον επισκέπτη στην περίοδο κατά την οποία, από τον 10ο αιώνα π.Χ. και έπειτα, άκμασε η περίφημη Δωρική Τετράπολη (Κυτίνιον, Βόιον, Ερινεός και Πίνδος). Το όμορφο Παλαιοχώρι, χτισμένο σε υψόμετρο 520 μ., στους πρόποδες του Καλλίδρομου, κατάφερε, παρά τη συρρίκνωση του πληθυσμού του –200 μόνιμοι κάτοικοι όλοι κι όλοι–, να παραμείνει «ζωντανό», διαθέτοντας έναν ξενώνα, ένα καφενείο, ένα μανάβικο-παντοπωλείο και ένα μεζεδοπωλείο. Μην παραλείψετε να επισκεφτείτε το Κέντρο Περιβαλλοντικής Ενημέρωσης Καλλιδρόμου (κατόπιν συνεννόησης, τηλ. 6948-254694), που λειτουργεί από πέρυσι στο παλιό σχολείο, στο πλαίσιο ευρωπαϊκού προγράμματος LIFE (foropenforests.org). Θα σας «μυήσει» με φωτογραφικό και πληροφοριακό υλικό στο ελατοσκέπαστο βουνό, το οποίο απέχει οδικώς μόλις 6,5 χλμ. από το χωριό, και τη φυσική λίμνη Νεβρόπολη, που περιβάλλεται από ορεινά δάση κωνοφόρων, σπάνια είδη αγριολούλουδων και πληθυσμό ελεύθερων αλόγων.

ΣΤΑΣΗ 2: Μπράλος

Ο Μπράλος είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με τον σιδηροδρομικό σταθμό που λειτούργησε εδώ το 1905, εξυπηρετώντας χιλιάδες ανθρώπους της πληθυσμιακά εύρωστης τότε περιοχής. Σπάνια ντοκουμέντα και φωτογραφικό υλικό μπορείτε να δείτε στον εκθεσιακό χώρο του δραστήριου Συλλόγου Γυναικών ΣΣ Μπράλου «Η Κυψέλη» (μόνο κατόπιν συνεννόησης, τηλ. 6945-155280), που φιλοξενεί και μια ενδιαφέρουσα λαογραφική συλλογή. Αφού κάνετε ένα πέρασμα από το κτίριο-κομψοτέχνημα του σταθμού, ξεκινήστε μια πεζοπορία παράλληλη με τις γραμμές του τρένου, κινούμενοι βορειοανατολικά. Το επονομαζόμενο Μονοπάτι των Σιδηροδρομικών διατρέχει σήραγγες και παραποτάμια περάσματα από τον Κηφισό και συνεχίζεται προς την επιβλητική γέφυρα της Παπαδιάς (διάρκεια διαδρομής περίπου δυόμισι ώρες). Αν διαθέτετε χρόνο και στοιχειώδη φυσική κατάσταση, μπορείτε να προχωρήσετε ακόμα παραπέρα, περνώντας από την ιστορική γέφυρα του Γοργοπόταμου και φτάνοντας στο Λιανοκλάδι.

Στον Μπράλο βρίσκεται και η περίφημη Φάρμα Μπράλου, που εκτρέφει ζώα ελευθέρας βοσκής – είναι η μόνη που αναπαράγει στην Ελλάδα τη ράτσα Black Angus Purebred 100%. Το ομώνυμο εστιατόριο της Αθήνας, που ακολουθεί τη φιλοσοφία from farm to table, καταξιώθηκε από τους λάτρεις της κρεατοφαγίας, προσδίδοντας αναγνωρισιμότητα στο χωριό. Κατεξοχήν τόπος αμπελοκαλλιέργειας, τα τελευταία χρόνια έχει ως σημείο αναφοράς τη γιορτή του τσίπουρου, που πραγματοποιείται κάθε Νοέμβριο στην πλατεία, με τη συμμετοχή τοπικών χορευτικών συγκροτημάτων.

ΣΤΑΣΗ 3: Γραβιά

H ιστορία της είναι συνυφασμένη με την περιβόητη μάχη στο Χάνι της Γραβιάς, που στις 8 Μαΐου 1821 βρήκε νικητή τον Οδυσσέα Ανδρούτσο και τα παλικάρια του απέναντι στην πολλαπλάσια στρατιωτική δύναμη του Ομέρ Βρυώνη: 1.200  Έλληνες εναντίον 9.000 Τούρκων. Κάθε χρόνο, με αφορμή την επέτειο, πραγματοποιείται η καθιερωμένη αναπαράσταση του καθοριστικού για την Ελληνική Επανάσταση γεγονότος. Μοιραία η περιήγησή σας πρέπει να ξεκινήσει από το πλινθόκτιστο Χάνι (ρεπλίκα του αυθεντικού), στον κεντρικό δρόμο του χωριού (Δευτέρα-Κυριακή 09.00-17.00, chanigravias.gr). Είναι βέβαιο ότι η παραστατική αφήγηση της Κατερίνας θα σας συγκινήσει, κάνοντάς σας κοινωνούς του ιστορικού βάρους της μάχης και της εποχής.

Τη Γραβιά διασχίζει παραπόταμος του Κηφισού, κάνοντας τη βόλτα στα στενοσόκακα με τα χαμηλά σπίτια ιδιαίτερα γοητευτική. Ανηφορίστε οδικώς και μετά από 4 χλμ. δείτε το βυζαντινό μοναστήρι της Παναγίας Παντάνασσας, το οποίο χτίστηκε τον 15ο αιώνα και ανακαινίστηκε πρόσφατα. Χτυπήστε το καμπανάκι της εξώπορτας και οι καλόγριες θα σας ξεναγήσουν με χαρά. Μην παραλείψετε να επισκεφτείτε το Μεταλλευτικό Πάρκο Φωκίδας – Vagonetto, στα 11 χλμ. από τη Γραβιά, για να μάθετε με βιωματικό τρόπο την αξιόλογη μεταλλευτική ιστορία της περιοχής. Εκτός από τη διαδραστική πτέρυγα ψηφιακής περιήγησης, τις εντυπώσεις κλέβει το ταξίδι με βαγόνι κλειστού τύπου, στα έγκατα της γης: θα σας οδηγήσει με ασφάλεια στις στοές όπου οι μεταλλωρύχοι εξόρυσσαν τον βωξίτη. Ξενάγηση πραγματοποιείται σε διάσπαρτα σημεία των στοών, όπου υπάρχουν αναπαραστάσεις των εργατών από διάφορα στάδια της διαδικασίας.

ΣΤΑΣΗ 4: Βάργιανη

Ανεβαίνοντας τον φιδογυριστό δρόμο με τη μοναδική θέα προς την Γκιώνα, αποκαλύπτεται η Βάργιανη. Πεντακάθαρη, με τρεχούμενα νερά και καλαίσθητες παρεμβάσεις, είναι όλη χτισμένη από πέτρα. Όσο περιπλανιέται κανείς, τόσο είναι λες και αναπνέει αρμονία. Κρυμμένη στην κορυφή Γερολέκας του Παρνασσού –σε υψόμετρο 900 μ.–, ερήμωσε τη δεκαετία του 1980, ώσπου τα παλιά σπίτια ανακαινίστηκαν ή ανακατασκευάστηκαν, με αποτέλεσμα η Βάργιανη να χαρακτηριστεί «αξιόλογος οικισμός» από το Υπουργείο Πολιτισμού. Σήμερα διαθέτει δύο ξενώνες, δύο ταβέρνες και ένα καφενείο, που λειτουργούν από Παρασκευή έως Κυριακή. Εξυπηρετούν τους επισκέπτες που έρχονται κυρίως από τη Γραβιά, η οποία βρίσκεται στα 8 χλμ.

Ο Δημήτρης και η Ντάνα είναι οι πρόσφατες «μεταγραφές» του χωριού, που ανέβασαν τους μόνιμους κατοίκους σε έξι (!), αν και μεγάλο διάστημα του έτους ζουν στο δάσος, όπου πραγματοποιούν για ολιγομελείς ομάδες σεμινάρια διαλογισμού και βιωματικών ασκήσεων (softeningandhealing.com). Τεχνικές αναπνοής και θεραπευτικοί ήχοι μουσικών οργάνων φέρνουν τους συμμετέχοντες πιο κοντά στη φύση και στον εαυτό τους.

ΣΤΑΣΗ 5: Πολύδροσος

Η Πολύδροσος, χτισμένη στα 400 μ. στις βορειοανατολικές πλαγιές του Παρνασσού, ενδείκνυται γι’ αυτούς που θέλουν να κάνουν σκι στο χιονοδρομικό κέντρο, καθώς τα Κελάρια απέχουν μόλις 17 χλμ. Το χωριό είναι αγαπημένος προορισμός και των πεζοπόρων, αφού από εδώ ξεκινούν αρκετά αξιόλογα μονοπάτια. Προτείνουμε το Εθνικό Μονοπάτι 22, που ξεκινάει από το χωριό, διασχίζει τον Εθνικό Δρυμό Παρνασσού και φτάνει μέσα από μια πανέμορφη διαδρομή έως το Χ. Κ. Κελαρίων και τον Γεροντόβραχο (4-5 ώρες από άνοιξη έως αρχές φθινοπώρου). Από την άνοιξη ενδείκνυται και για ποδηλάτες, καθώς είναι ειδικά διαμορφωμένο για downhill.

Με 1.200 μόνιμους κατοίκους, η Πολύδροσος αποτελεί έναν από τους πολυπληθέστερους οικισμούς της περιοχής. Μη φύγετε εάν δεν δοκιμάσετε τα εκπληκτικά κρασιά της οικογένειας Αργυρίου (βλ. Διαμονή), που προσδίδουν αξία στο τουριστικό προϊόν του Παρνασσού.

Πολύ κοντά βρίσκονται οι πηγές του Βοιωτικού Κηφισού, όπου στην αρχαιότητα οι άνθρωποι του Μαντείου των Δελφών αποσπούσαν πληροφορίες από τους πιστούς και τις «πρόφταιναν» στην Πυθία, για να είναι καλύτερα προετοιμασμένη. Από αυτή την υδάτινη όαση με τα υπεραιωνόβια πλατάνια αναβλύζουν τα νερά που τροφοδοτούν τον Κηφισό. Ακριβώς πάνω από τις πηγές υπάρχει ναός αφιερωμένος στον Απόλλωνα και απέναντι η παλαιοβυζαντινή εκκλησία της Αγίας Ελεούσας (6ος-7ος αιώνας μ.Χ.), που χτίστηκε με αρχαία θεμέλια.

ΣΤΑΣΗ 6: Χιονοδρομικό Κέντρο Παρνασσού

Το Χιονοδρομικό Κέντρο Παρνασσού λειτουργεί σαν... μαέστρος για την ευρύτερη περιοχή, ενορχηστρώνοντας τη χειμερινή σεζόν της. «Φέτος έχει ρίξει στον Παρνασσό το χιόνι της εικοσαετίας και αναμένεται να είναι μία από τις καλύτερες χρονιές όσον αφορά τα οικονομικά αποτελέσματα. Αντίστοιχα οφέλη θα έχουν και οι επαγγελματίες που δραστηριοποιούνται στα γύρω χωριά», μας λέει ο διευθυντής Νίκος Χονδρός. Το μεγαλύτερο και πιο άρτια οργανωμένο χιονοδρομικό της χώρας διαθέτει 23 πίστες, 7 χιονοδρομικές διαδρομές και 7 μονοπάτια, ενώ ξεχωριστή εμπειρία για τους λάτρεις του ορειβατικού σκι αποτελούν οι 12 εκτός πίστας «μαύρες» διαδρομές σε απάτητο βαθύ χιόνι. Oι φίλοι του snowboard θα απολαύσουν φέτος το ειδικά διαμορφωμένο πάρκο για άλματα στα Κελάρια.

Ο χώρος είναι μάλιστα προσβάσιμος σε ΑμεΑ. Τόσο τα άτομα με αναπηρία όσο και οι μη χιονοδρόμοι επισκέπτες  (υπολογίζονται σε 40% επί του συνόλου) μπορούν να απολαύσουν τις διαδρομές με τις υπερσύγχρονες τηλεκαμπίνες και την προνομιακή θέα, η οποία, όταν είναι καλός ο καιρός, φτάνει έως τον  Όλυμπο. Όσο για τους χιονοδρόμους, διάθεση να έχουν, και φέτος θα κάνουν σκι μέχρι τον Μάιο!

|| parnassos-ski.gr, 30 ευρώ η ημερήσια κάρτα σκι (ενήλικες), 15 ευρώ για παιδιά τα Σαββατοκύριακα, οικογενειακό για 2 ενήλικες και 2 παιδιά 76 ευρώ. Τις καθημερινές ισχύουν χαμηλότερες τιμές.

ΣΤΑΣΗ 7: Καταφύγιο Μιχαήλ Δέφνερ

Το ιδιαίτερο αυτό ορειβατικό καταφύγιο (τηλ. 6936-861064) βρίσκεται στη βάση της κορυφής Γεροντόβραχος, στα 1.820 μ., εκεί όπου τελειώνει το δάσος και ξεκινά η αλπική ζώνη. Αγαπημένος τόπος διαμονής για όσους προτιμούν τη χειμερινή ορειβασία και αναρρίχηση ή το ορειβατικό σκι, αλλά και για όσους επιθυμούν την ησυχία του χιονιού και την επαφή με τη φύση του Παρνασσού, λειτουργεί κατόπιν κράτησης άνω των 8 ατόμων (χωρητικότητα για 40). Η θέα προς τον Κορινθιακό κόλπο την ώρα του ηλιοβασιλέματος είναι αδιαμφισβήτητο highlight.

kathimerini.gr