Νίκος Δημητράτος - ΜΑΝΑ ΜΟΥ ΕΛΛΑΣ - Σταύρος Ξαρχάκος

Γιώργος Βιδάκης

Στο ποίημα αυτό υπάρχει περιεκτικά η μοίρα της Ελλάδας, το συλλογικό πεπρωμένο, οι προσδοκίες ενός λαού και οι απογοητεύσεις μιας κοινωνίας που διαρκώς μεταλλάσσεται αλλά διατηρεί ως ιδιοσυστατικό χαρακτηριστικό της την ελπίδα και την αυταπάτη.....

Η δραματική διάσταση αυτών των ιδεών αποτυπώνονται στον θρήνο που έγραψε αριστουργηματικά ο Γκάτσος και μελοποίησε ο Ξαρχάκος.

Δεν έχω άγιο πια να προσκυνώ
Ούτε καντήλι σ΄ άδειο ουρανό.
Δεν έχω ήλιο ούτε αστροφεγγιά
να τραγουδήσω μια πρωτομαγιά.

Στίχοι: Νίκος Γκάτσος Μουσική: Σταύρος Ξαρχάκος Ερμηνεία : Νίκος Δημητράτος Βίντεο, από τη ταινία του Κώστα Φέρρη Ρεμπέτικο Οι νότες πηγάζουν από την παράδοση αιώνων, έχουν βυζαντινές επιρροές, κλιμακώνονται τελετουργικά σε σπαραγμό καρδιάς και συναντιούνται αρμονικά στο απόγειο του συναισθήματος με την κλαίουσα φωνή του Δημητράτου. Καθηλωτική η πρωτότυπη ενορχήστρωση του τραγουδιού, ταξιδεύει τον ακροατή σε μονοπάτια προβληματισμού, όπως κάθε αυθεντική δημιουργία. Δεν έχω σπίτι πίσω για να `ρθώ ούτε κρεβάτι για να κοιμηθώ δεν έχω δρόμο ούτε γειτονιά να περπατήσω μια Πρωτομαγιά. Τα ψεύτικα τα λόγια τα μεγάλα μου τα 'πες με το πρώτο σου το γάλα. Μα τώρα που ξυπνήσανε τα φίδια εσύ φοράς τα αρχαία σου στολίδια και δε δακρύζεις ποτέ σου μάνα μου Ελλάς που τα παιδιά σου σκλάβους ξεπουλάς. Τα ψεύτικα τα λόγια τα μεγάλα μου τα 'πες με το πρώτο σου το γάλα. Μα τότε που στη μοίρα μου μιλούσα είχες ντυθεί τα αρχαία σου τα λούσα και στο παζάρι με πήρες γύφτισσα μαϊμού Ελλάδα Ελλάδα μάνα του καημού. Τα ψεύτικα τα λόγια τα μεγάλα μου τα 'πες με το πρώτο σου το γάλα. Μα τώρα που η φωτιά φουντώνει πάλι εσύ κοιτάς τα αρχαία σου τα κάλλη και στις αρένες του κόσμου μάνα μου Ελλάς το ίδιο ψέμα πάντα κουβαλάς. Δεν έχω άγιο πια να προσκυνώ Ούτε καντήλι σ΄ άδειο ουρανό. Δεν έχω ήλιο ούτε αστροφεγγιά να τραγουδήσω μια πρωτομαγιά. Ο Ξαρχάκος, με αφορμή την ταινία του "ΡΕΜΠΕΤΙΚΟ" δημιούργησε ένα έργο ομολογουμένως τεράστιας αξίας. Η σύνθεση χρονολογείται το 1983, παρ’ όλα αυτά, ο Ξαρχάκος πάτησε πάνω στις ρεμπέτικες ρίζες, αφομοίωσε τη σπουδαία αυτή παράδοση και τη μεταφέρει με έναν ατόφιο προσωπικό τρόπο όμως και ένα βλέμμα σεβασμού και αγάπης προς τους μεγάλους δημιουργούς του ρεμπέτικου. Φαίνεται μάλιστα να συμπορεύεται χωρίς να ξεχωρίζει από αυτούς καθόλου. Θα φτιάξει ωστόσο κάτι φρέσκο, αλλά και τόσο αυθεντικό –χωρίς να ξεφεύγει από το είδος– το οποίο θα μείνει κλασικό στην ιστορία του ελληνικού τραγουδιού κρατώντας μια υψηλότατη θέση. Όλο το ρεμπέτικο ξεχειλίζει σαν μια σπουδή. Ένα εξαιρετικό έργο, μια μοναδική συλλογή για το ρεμπέτικο που παρόμοια δεν γράφηκε στη σύγχρονη εποχή μας. Όλοι οι άλλοι που επαίρονται ότι γράφουν ρεμπέτικα ακόμη, πιστεύουμε, ότι είναι ανάξιες απομιμήσεις. Για τους στίχους του Νίκου Γκάτσου, του τόσο σημαντικού αυτού ποιητή μας, τι να πούμε; Όπως πάντα ο Γκάτσος, αυτός που είχε ακούσει τη φωνή, κατά τον Ελύτη, ένας αληθινός Έλληνας για τον οποίο καυχώμεθα, με το ιδιαίτερα λαϊκό χρώμα του και την υπέρτατη ποιητική του ευαισθησία, ματώνοντας, κατέθεσε την ψυχή του. Και όντως μεγαλούργησε, και, με καταλυτικό τρόπο, απογείωσε το έργο! Αποποίηση: Το βίντεο δεν προορίζεται για παραβίαση πνευματικών δικαιωμάτων. Το ακουστικό περιεχόμενο δεν ανήκει σε εμένα και δεν έχω κέρδος από αυτό το βίντεο. Δεν είμαι κύριος πνευματικών δικαιωμάτων του περιεχομένου. Είναι από την προσωπική μου συλλογή και είναι καθαρά για Διασκέδαση.