Όταν, στην περίοδο της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, το Άγιον Όρος είχε τους φημισμένους παλιούς Αγιορείτικους αμπελώνες, η Ελλάδα επίσης ολόκληρη ήταν ένας απέραντος αμπελώνας με ξακουστές αντίστοιχες περιοχές, όπως της Μαρώνειας, της Νάουσας, της Σιάτιστας, των Αμπελακίων, της Ραψάνης, της Κοζάνης, του Μεσενικόλα, της Αράχωβας, της Θήβας, της Αττικής, της Μαντινείας, της Πάρου, της Σαντορίνης, τής Χίου, της Κρήτης...
Ήτανε μια λαμπρή ιστορική συνέχεια και παράδοση που ξεκινούσε από τον Όμηρο και τον Ησίοδο, συνέχιζε στο Βυζάντιο και περνώντας ανθηρή μέσα από την σκλαβιά της Τουρκοκρατίας, έφθανε, με την απελευθέρωση, ακέραια μέχρι τον τελευταίο πόλεμο...
Καθώς η φυλλοξήρα μπήκε στη χώρα μας στις αρχές του εικοστού αιώνα (1900) και ύστερα από τον τελευταίο πόλεμο, με την εγκατάλειψη των ορεινών αμπελουργικών περιοχών μας - που προήλθε από την πληθυσμιακή μετακίνηση για την ανάπτυξη της βιομηχανίας - η έκπτωση της ελληνικής αμπελουργίας υπήρξε ραγδαία και αφάνισε κυριολεκτικά επίλεκτα κομμάτια του εθνικού μας αμπελώνα.
Από τα περίφημα λιστά της Σιάτιστας δεν απόμεινε τίποτα, ούτε από τα ιστορικά Αμπελάκια, ούτε από της Μαρώνειας του Ομήρου, ούτε από τον αμπελώνα της Αράχωβας δίπλα στους Δελφούς, όπου η Πυθία του Απόλλωνα για να δίνει τούς χρησμούς της μασώντας τις δάφνες, αρωμάτιζε το στόμα της με το μαύρο, πηχτό σαν αίμα, θαυμαστό Αραχωβίτικο κρασί...
Θα αναρωτιέται κανένας πως είναι άραγε οι σημερινοί αγιορείτικοι αμπελώνες; Φυσικά δεν μοιάζουν με τούς παλιούς που πάλαι ποτέ έσκαβαν σκυφτοί οι δισχίλιοι μοναχοί της Μονής του Αγίου Παντελεήμονος.
Σήμερα δεν υπάρχουν εργάτες - χειρώνακτες, σε καμία αγροτική περιοχή της χώρας μας, και τα πολλά χέρια αντικαταστάθηκαν με σύγχρονες μηχανές. Χωρίς την απαραίτητη μηχανική προσαρμογή, η δημιουργία των αγιορείτικων αμπελώνων θα ήταν τελείως αδύνατη.
Στα Αγιορείτικα ξηρά ημιορεινά εδάφη, φτωχά στη σύσταση τους, καθώς προήλθαν από την αποσάθρωση γρανιτικών πυριτικών ορυκτών και μαρμαρυγιακών σχιστόλιθων, που λάμπουν με τα τήγματα τους μέσα στα αμπέλια το μεσημέρι, φυτεύτηκαν τα κατάλληλα υποκείμενα για το φόβο της φυλλοξήρας, και πάνω τους μπολιάστηκαν, με σύσταση του Υπουργείου Γεωργίας, σύμφωνα με τη νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, οι εκλεκτές ελληνικές ποικιλίες: Λημνιό, Ξυνόμαυρο, Αθήρι, Ασύρτικο καιΡοδίτης. Από το πάντρεμα των ποικιλιών παράγονται ο λευκός και ο ροζέ Αγιορείτικος τοπικός οίνος.
Οι σημερινοί αγιορείτικοι αμπελώνες είναι γραμμικοί, προσαρμοσμένοι στην απαραίτητη χρήση των μηχανών, αλλά έμειναν ξηρικοί, όπως οι παλιοί. Όχι γιατί δεν υπήρχε νερό, αλλά γιατί μόνον έτσι τα φυτά αθλούνται να αντλούν με το εδαφικό ετήσιο νερό της βροχής, την διαχρονικά και σιγά - σιγά διαλυμένη πεμπτουσία των ιχνοστοιχείων που δίνουν στα σταφύλια τα έντονα αρώματα, και όχι τα ευδιάλυτα παχιά λιπαντικά υλικά που διαλύει το πρόσκαιρο νερό, όπως γίνεται με την προσθήκη του ποτίσματος.
Για τον δύσκολο αυτό τρόπο ζωής των φυτών, παίρνονται απαραίτητα τεχνικά μέτρα και κατάλληλες προδιαγραφές προσαρμογής, όπως π.χ. υπερβαθεία άροση για να εξασφαλίζεται ή βαθύτερη διείσδυση της υγρασίας στο έδαφος και η ανάπτυξη πλουσιότερου ριζικού συστήματος των φυτών. Αραιότερο φύτεμα για να μειώνεται ο ατομικός φυτικός ανταγωνισμός. Μικρόκορμος ανθεκτικός σχηματισμός, και αυστηρό κλάδεμα για μικρή, αλλά επιλεγμένη ποιοτική παραγωγή.
Στην περίοδο του θέρους αυστηρή και επιλεγμένη μηχανική καταπολέμηση των ζιζανίων που ανταγωνίζονται τα αμπελόφυτα στην κατανάλωση του εδαφικού νερού.
Τέλος γίνονται ελάχιστα προληπτικά ραντίσματα για τις ασθένειες. Στο τελευταίο βοηθά και η μόνωση των αμπελώνων, μακριά από άλλες μολυσμένες αμπελουργικές περιοχές.
Η περιγραφή που σας δώσαμε δείχνει πως είναι οι σημερινοί αγιορείτικοι αμπελώνες. Την πλήρη ομορφιά και την διάσταση τους μπορεί να την πάρει εντούτοις μόνο εκείνος που θα τους επισκεφθεί.
Κώστας Ι. Κούσουλας
Γεωπόνος - Σύμβουλος Αμπελουργίας
Το άρθρο είναι από την ιστοσελίδα του Ιερού Καθίσματος Αγίου Ευσταθίου (Μυλοπόταμος)
Ο Σουβαλιώτης Κώστας Κούσουλας, αριστούχος της Γεωπονικής σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, ειδικευμένος με υποτροφία στην Γαλλία στην αμπελουργία. Έχει διατελέσει επόπτης Αμπελουργίας, καθηγητής στα ΤΕΙ Σίνδου, τέως διευθυντής της Κεντρικής Υπηρεσίας του υπουργείου Γεωργίας, σύμβουλος Αμπελουργίας στην οινοβιομηχανία Τσάνταλη.
Σαν λογοτέχνης έχει γράψει τα βιβλία: «ΨΙΛΟΚΑΛΑΜΙΑ» (1953), «ΤΑ ΠΟΥΛΙΑ» (1973), «ΤΕΣΣΕΡΙΣ ΕΠΟΧΕΣ» (1983), «ΧΡΩΜΑΤΑ ΤΗΣ ΓΗΣ» (2000) (εξαντλημένα) και διετέλεσε λογοτεχνικός συνεργάτης του Υπουργείου Γεωργίας στο ραδιοφωνικό σταθμό της Θεσσαλονίκης στην «ΩΡΑ ΤΟΥ ΑΓΡΟΤΟΥ». Από τα δημοσιευμένα στο βιβλίο του «ΧΡΩΜΑΤΑ ΤΗΣ ΓΗΣ» διηγήματά του «ΤΟ ΛΟΥΚΟΥΜΙ» και η «ΕΚΜΥΣΤΗΡΕΥΣΗ ΤΗΣ ΓΙΑΓΙΑΣ ΜΑΡΙΓΙΑΣ», έχουν βραβευθεί σε πανελλήνιο διαγωνισμό διηγήματος (ΚΑΛΒΟΣ 1970 και εφημερίδα «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ» 1981). Το διήγημά του «ΛΑΣΤΙΧΟ» δημοσιεύτηκε στην ανθολογία παιδικού διηγήματος των εκδόσεων «ΑΓΚΥΡΑ» και στο περιοδικό «ΔΙΑΓΩΝΙΟΣ» της Θεσσαλονίκης. Το διήγημά του «ΟΙ ΜΑΓΑΡΕΣ» στο περιοδικό «ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ» 1999.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Παρακαλούμε να σέβεστε τους συνομιλητές σας και να αποφεύγετε, τις ύβρεις και τους χαρακτηρισμούς. Να αποφεύγετε να γράφετε ανώνυμα. Όλα τα σχόλια πρέπει να εγκριθούν πριν δημοσιευθούν.