ΑΓΝΩΣΤΕΣ ΣΟΥΒΑΛΙΩΤΙΚΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ - Η ΣΟΥΒΑΛΑ ΤΟ 1922 Του Δημήτρη Κατοίκου

ΕΠΕΤΕΙΑΚΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΓΙΑ ΤΗ ΣΟΥΒΑΛΙΩΤΙΚΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ 

                ΣΤΗ  ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΗ    ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ

Δ. Κατοίκος

Α΄Μέρος:

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ.....

Στις 2 Μαΐου 1919, η Ελλάς όντας με το μέρος των νικητών του Α΄Παγκ. Πολέμου, κατόπιν διπλωματικών ενεργειών του Πρωθυπουργού της Ελ. Βενιζέλου, εξασφάλισε την άδεια από τις Μεγάλες Δυνάμεις της «Τριπλής Συνεννοήσεως», (ΑΝΤΑΝΤ), να αποβιβάσει στρατεύματα στη Σμύρνη. Η πόλη κατελήφθη από τις ελληνικές Ε.Δ. και διορίστηκε Έλλην Αρμοστής. Στόχος ήταν να προστατευθούν οι ελληνικοί πληθυσμοί της Ιωνίας από τις δολιοφθορές των Τούρκων ατάκτων και να δημιουργηθεί γόνιμο έδαφος για την ικανοποίηση των ελληνικών διεκδικήσεων στη Μικρά Ασία, στα πλαίσια της πραγματοποίησης του ονείρου της «Μεγάλης Ιδέας», όπως αυτή είχε ανδρωθεί και κυριαρχήσει στην ελληνική κοινωνία, κυρίως μετά τους νικηφόρους Βαλκανικούς Πολέμους και τον τριπλασιασμό της ελληνικής εδαφικής επικράτειας. 

Στις 10-8-1920 υπογράφηκε η συνθήκη των Σεβρών η οποία καθόριζε τους όρους ειρήνης των Συμμάχων με την ηττημένη Οθωμανική Αυτοκρατορία. Και ενώ ο Σουλτάνος αναγνώρισε την συνθήκη, μερίδα του τουρκικού στρατού, (Νεότουρκοι), με επικεφαλής τον Μουσταφά Κεμάλ, στασίασαν κατά των Συμμάχων και της ελληνικής αποστολής, αναγκάζοντας τον ελληνικό στρατό να ξεκινήσει επιχειρήσεις σε εδάφη έξω από τη ζώνη της Σμύρνης. Η ελληνική εποποιία αρχίζει. Ο ελληνικός στρατός καταλαμβάνει τις πόλεις Πάνορμο, Μουδανιά, Προύσα και Νικομήδεια και ως το τέλος Οκτωβρίου 1920 η ελληνική κυριαρχία παγιώνεται στη γραμμή Νικομήδεια, Προύσα, Ουσάκ. 

Η «Μεγάλη Ιδέα» λαμβάνει σάρκα και οστά. Η ανακατάληψη της Κωνσταντινούπολης είναι πλέον θέμα χρόνου. Τα όνειρα αιώνων γίνονται απτή πραγματικότητα. Η Ιστορία όμως είχε άλλη γνώμη.

Στην ελληνική κοινωνία το τοξικό κλίμα του εθνικού διχασμού αναζωπυρώνεται. Ο Βενιζέλος θα υποστεί συντριπτική ήττα στις εκλογές της 14-11-1920 με αποτέλεσμα ο διεθνής παράγοντας να σημειώσει σαφή ανθελληνική μεταστροφή. Παρά ταύτα οι επιχειρήσεις του ελληνικού στρατού συνεχίστηκαν νικηφόρες. Τον Ιούλιο του 1921 οι ελληνικές Ε.Δ. κατείχαν τη γραμμή Εσκή Σεχίρ, Αφιόν Καραχισάρ και Κιουτάχειας και τον Αύγουστο-Σεπτέμβριο του ιδίου έτους  διέβησαν τον Σαγγάριο ποταμό και ανέλαβαν επιχείρηση κατά της Αγκύρας η οποία όμως απέτυχε. Επίσης απέτυχαν όλες οι διπλωματικές προσπάθειες συμβιβασμού. Από τον Οκτώβριο του 1921 μέχρι τον Αύγουστο του 1922 ουδεμία αξιόλογη στρατιωτική επιχείρηση σημειώθηκε στο μέτωπο της Μικράς Ασίας. Η ελληνική στρατιά, δύναμης 240.000 ανδρών, ήταν αναπτυγμένη σε μέτωπο 713 χιλιομέτρων από την Κίο της Προποντίδος μέχρι την Νότια Έφεσο στο Αιγαίο, κατέχοντας έκταση μεγαλύτερη των 70.000 τετρ. χλμ.συμπεριλαμβανομένης  και όλης σχεδόν της Αν.Θράκης.

Την 26-8-1922 άρχισε η πρώτη αντεπίθεση από τον τουρκικό στρατό που εν τω μεταξύ αναδιοργανώθηκε και εξοπλίστηκε. Οι ελληνικές δυνάμεις, εξαντλημένες και με πεσμένο ηθικό, άρχισαν να ηττώνται σε όλα τα μέτωπα και να υποχωρούν προς τις ακτές του Αιγαίου. Μέχρι την 16-9-1922 το σύνολο του ελληνικού στρατού είχε αποχωρήσει από την Ιερή Γη της Ιωνίας. Οι τουρκικές δυνάμεις προέβησαν σε φοβερά αντίποινα κατά των ελληνικών πληθυσμών, με αποκορύφωμα την πυρπόληση της Σμύρνης που σήμανε και το οριστικό τέλος της μικρασιατικής εκστρατείας και τον ενταφιασμό του Ελληνικού Ονείρου. Επακολούθησε ο ξεριζωμός του ελληνικού στοιχείου από τις εστίες του και το τεράστιο κύμα 1.200.000 προσφύγων προς την κυρίως Ελλάδα, με ολέθριες κοινωνικές και οικονομικές συνέπειες.