ΕΠΟΝ*Της νέας γενιάς είμαστε μείς ,το πιο κρυφό καμάρι,που ανοίξαμε το δρόμο μας, Ελλάδα μας, στις 23 Φλεβάρη........

Στις 23 Φλεβάρη του 1943, ιδρύεται στην κατεχόμενη από τους Γερμανούς Αθήνα, η Ενιαία Πανελλαδική Οργάνωση Νέων, η ηρωική και χιλιοτραγουδισμένη ΕΠΟΝ......

 Η ΕΠΟΝ, πέρα από το γεγονός ότι αναδείχθηκε στη σημαντικότερη και μεγαλύτερη οργάνωση νεολαίας που έδρασε στη διάρκεια της κατοχής, αποτελεί ιστορικά και τη μαζικότερη οργάνωση νεολαίας στην Ελλάδα, με το μεγαλύτερο δίκτυο οργανώσεων στις μεγάλες πόλεις  και την ύπαιθρο και με σημαντική συμμετοχή στην ένοπλη αντίσταση του λαού μας κατα  των  Γερμανοφασισών  κατακτητών  και  των  ντόπιων  συνεργατών  τους μέσα από τις γραμμές του Ελληνικού Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού, του ΕΛΑΣ.........

Το σπίτι στους Αμπελόκηπους  στο  οποίο  πριν  72  χρόνια ιδρύθηκε  η  ΕΠΟΝ.   

                                           

.....Κατά ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες φέρεται ότι στην ΕΠΟΝ είχαν συσπειρωθεί πανελλαδικά περισσότεροι από 600.000 νέοι και νέες, ενώ περί τους 30.000 εξ αυτών είχαν ενταχθεί στον ΕΛΑΣ.

Έχε γεια χαρά Σπουδάζουσα Γενιά

που βγήκες στον αγώνα για τη Λευτεριά

βουνά και κάμποι και της Αθήνας όλοι οι δρόμοι αντιλαλούν

"Λόρδος Μπάιρον" Λόχος ΕΛΑΣ - ΕΠΟΝ

Ιερός Λόχος των Σπουδαστών

Εμπρός Νεολαία Σπουδάζουσα εμπρός εμπρός

Εμπρός στον αγώνα τα νιάτα μας εμπρός εμπρός

Δημοκρατία Ελευθερία καινούργια Γνώση και Προκοπή

"Λόρδος Μπάιρον" Λόχος ΕΛΑΣ - ΕΠΟΝ

Ιερός Λόχος των Σπουδαστών..........

.....Η Ιδρυτική Διακήρυξη της ΕΠΟΝ, που παραθέτουμε στη συνέχεια, υπογράφηκε σε μυστική σύσκεψη στην οδό Δουκίσης Πλακεντίας 3, στους Αμπελοκήπους, στο σπίτι του δάσκαλου Δημητράτου. Είχε προηγηθεί απόφαση της Κεντρικής Επιτροπής του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου Νέων (ΕΑΜΝ).

Πρόκειται για το τμήμα νεολαίας του ΕΑΜ που είχε ιδρυθεί στις 5 Φλεβάρη 1942. Με την ίδρυση της ΕΠΟΝ οι οργανώσεις που την συνίδρυσαν αυτοδιαλύθηκαν και συγχωνεύτηκαν στις γραμμές της.

Χρήσιμο εργαλείο για τη μελέτη της Ιστορίας της ΕΠΟΝ, είναι το βιβλίο «Αρχείο του Κεντρικού Συμβουλίου της ΕΠΟΝ», προϊόν ερευνητικής εργασίας του Δημήτρη Δημητρόπουλου και της Ευδοκίας Ολυμπίτου. Παρουσιάζει με τη μορφή αναλυτικού καταλόγου, ταξινομημένο το Αρχείο του Κεντρικού Συμβουλίου της ΕΠΟΝ το οποίο φυλάσσεται σήμερα στα Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας (Α.Σ.Κ.Ι.).

Μαλλιά σγουρά, μαλλιά κοράκου χρώμα

που ανέμιζε ο αγέρας στα ζερβά

σας αγαπούσα πάντοτε και τώρα

η δόλια μου καρδιά στενάζει και πονά.

Πάει καιρός που έβγαινες στους δρόμους

τη σκούφια φόραγες λεβέντικα στραβά

και τα μαλλιά χυτά πάνω στους ώμους

τ' ανέμιζε ο αγέρας στα ζερβά....

Πρόκειται για αρχειακό υλικό το οποίο διασώθηκε θαμμένο στον κήπο μιας βίλας στην Εκάλη μέσα σε τενεκέδες που στεγανοποιήθηκαν πρόχειρα. Την απόφαση για το θάψιμο του πολύτιμου αυτού αρχείου πήραν με την έναρξη του εμφυλίου τα μέλη του Κ.Σ. της ΕΠΟΝ Φώκος Βέττας, Αδάμ Μολυβδάς, Σταύρος Κασιμάτης και Σταύρος Γιαννακόπουλος (Πέτρος Ανταίος).

Ενδιαφέρον παρουσιάζουν μικρά σημειώματα-αναφορές που αποτυπώνουν λεπτομέρειες από ιστορικά γεγονότα. Για παράδειγμα, σε ένα μικρό φύλλο χαρτιού που επιγράφεται: "Στιγμιότυπα απ' τις σφαγές της Κοκκινιάς", ο ανώνυμος συντάκτης του δίνει μια συγκλονιστική περιγραφή από το μπλόκο της Κοκκινιάς, στις 17 Αυγούστου του 1944.  Ένα μικρό απόσπασμά του αναδεικνύει την ένταση και το πάθος της στιγμής:

«Η Διαμάντω του φρουραρχείου των Γερμανικών στρατευμάτων. Όλη η Κοκκινιά την είδε στις μάχες με το όπλο στα χέρια. Μας την σκότωσαν και αυτή οι ανθρωποφάγοι του φασισμού. Πριν την σκοτώσουν οι σαύρες, τα τσολιαδάκια, της έκαναν το σχήμα φωνάζοντάς την: καπετάνισσα. Ζει στην ψυχή μας πάντα η Διαμάντω. Καρτερούμε την ημέρα που 100 δολοφόνοι θα πληρώσουν με τη ζωή τους για τη Διαμάντω».

Ιδρυτική Διακήρυξη της ΕΠΟΝ   1. Σήμερα 23 Φλεβάρη 1943 συνήλθε στην Αθήνα Πανελλαδική Σύσκεψη στην οποία πήραν μέρος:   α) Οι αντιπροσωπείες εθνικών οργανώσεων Νέων: “Αγροτικής Νεολαίας Ελλάδος”, “Ενιαίας Εθνικοαπελευθερωτικής Εργατοϋπαλληλικής Νεολαίας”, “Ενιαίας Μαθητικής Νεολαίας”, “Ένωσης Νέων Αγωνιστών Ρούμελης”, “Θεσσαλικού Ιερού Λόχου”, “Λαϊκής Επαναστατικής Νεολαίας”, “Λεύτερης Νέας”, “Ομοσπονδίας Κομμουνιστικών Νεολαιών Ελλάδος”, “Σοσιαλιστικής Επαναστατικής Πρωτοπορίας Ελλάδος”, “Φιλικής Εταιρείας Νέων”.   β) Αντιπροσωπεία του ΕΑΜΝ Μακεδονίας, Πελοποννήσου και τα μέλη της ΚΕ του ΕΑΜΝ.   γ) Αντιπροσωπεία του Εθνικού Συμβουλίου των Φίλων της Νέας Γενιάς. 

2. Η σύσκεψη συνήλθε με την πρωτοβουλία της ΚΕ του ΕΑΜΝ και με σκοπό ίδρυσης Ενιαίας Πανελλαδικής οργάνωσης της νέας γενιάς. Η σύσκεψη ομόφωνα απεφάσισε την ίδρυση της ενιαίας οργάνωσης με τον τίτλο Ενιαία Πανελλαδική Οργάνωση Νέων (ΕΠΟΝ) και με έδρα την Αθήνα.

3. Η ίδρυση της ΕΠΟΝ πραγματοποιείται με την διάλυση και συγχώνευση όλων των οργανώσεων που υπογράφουν αυτό το ιδρυτικό. Με την υπογραφή αυτού του ιδρυτικού, όλες οι παραπάνω οργανώσεις παύουν να υφίστανται και αυτόματα οι δυνάμεις, τα τεχνικά, οικονομικά κλπ. μέσα περνούν στην ΕΠΟΝ. Αυτός ο όρος αφορά και την ΚΕ του ΕΑΜΝ και τις ιδιαίτερες δυνάμεις του που είναι συγκροτημένες σε ομάδες του.

4. Η Πανελλαδική σύσκεψη απεφάσισε ομόφωνα την εκλογή προσωρινού Κεντρικού Συμβουλίου και του έδωσε την εντολή να διευθύνει την ΕΠΟΝ ώσπου να συνέλθει Πανελλαδική Συνδιάσκεψη ή Συνέδριο της ΕΠΟΝ που θα εκλέξει το νόμιμο συμβούλιο. Ως την σύγκληση συνδιάσκεψης ή συνεδρίου το προσωρινό Κεντρικό Συμβούλιο θα διευθύνει την ΕΠΟΝ.

5. Η Πανελλαδική σύσκεψη εκλέγει τριμελή επιτροπή επεξεργασίας καταστατικού της ΕΠΟΝ. Το καταστατικό αμέσως μετά την έγκρισή του απ’ το Προεδρείο του Προσωρινού Κεντρικού Συμβουλίου μπαίνει σε εφαρμογή. Η τελική έγκριση του καταστατικού θα γίνει από την πρώτη Πανελλαδική Συνδιάσκεψη ή Συνέδριο της ΕΠΟΝ.

6. Οι βασικοί σκοποί που πρέπει να περιέχονται στο καταστατικό της ΕΠΟΝ είναι:

 α) Η εθνική απελευθέρωση με βάση την ακεραιότητα της Ελλάδας.

β) Η εξόντωση του φασισμού τώρα και στο μέλλον, και με οποιανδήποτε μορφή και αν παρουσιαστεί. αποκατάσταση της λαϊκής κυριαρχίας έτσι που όλες οι εξουσίες να απορρέουν από την κυρίαρχη θέληση του λαού και της νέας γενιάς.

γ) Η καταπολέμηση των ιμπεριαλιστικών πολέμων και η υπεράσπιση της ειρήνης με βάση την αρχή της αυτοδιάθεσης των λαών και της αδερφικής συνεργασίας όλων των λαών και των νεολαιών και ειδικά της Βαλκανικής.

 δ) Η υπεράσπιση των οικονομικών, πολιτικών, εκπολιτιστικών και μορφωτικών δικαιωμάτων και επιδιώξεων της νέας γενιάς. Γενικά πρέπει να καθορίζεται στο καταστατικό ότι η ΕΠΟΝ είναι οργάνωση εθνικοαπελευθερωτική, αντιφασιστική-προοδευτική, αντιπολεμική-φιλειρηνική. .....

Έκδοση της ΕΠΟΝ Αθήνας ενάντια  στα  ναρκωτικά.

 ε) Αποφασίζεται η έκδοση δημοσιογραφικού κεντρικού οργάνου με τίτλο “Νέα Γενιά”.

 στ) Η Πανελλαδική σύσκεψη αποφασίζει και αναθέτει στο Προσωρινό Κεντρικό Συμβούλιο της ΕΠΟΝ να κάνει διαπραγματεύσεις με κάθε εθνική οργάνωση νέων που δεν θάχει προσχωρήσει στην ΕΠΟΝ με σκοπό να προσχωρήσει. Βάση για διαπραγματεύσεις και για προσχώρηση στην ΕΠΟΝ, είναι οι αρχές που περιέχει το καταστατικό της.

 ζ) Η Πανελλαδική σύσκεψη αποφασίζει την προσχώρηση της ΕΠΟΝ στο ΕΑΜ σαν εκπρόσωπο της νέας γενιάς, με συμμετοχή αντιπροσώπου της στην ΚΕ του ΕΑΜ.

Θα  κλείσουμε  το  μικρό  μας  αφιέρωμα με  τον    Ύμνο της ΕΠΟΝ  σε στίχους Σοφίας Μαυροειδή – Παπαδάκη και  μουσική  Αλέκου  Ξένου(στίχοι  και  βίντεο).

Με τη χρυσή της νιότης πανοπλία,

το θάρρος, την ορμή, τη λεβεντιά,

πετάμε στον αγώνα, στη θυσία,

για την Ελλάδα, για τη λευτεριά.

Καμαρωτά, χαρούμενα τα νιάτα,

σαν σε χορό, βαδίζουν πάντα εμπρός,

φλόγα, ζωή και θέληση γιομάτα,

κ' είναι το πέρασμα τους όλο φως.

Τα νιάτα είμαστε μεις, της γης η ελπίδα,

αλί του π' αντικρύ μας θα σταθεί.

Μελίσσι από την κάθε μια πατρίδα,

κινάμε να λυτρώσουμε τη γη.

Στο φράχτη της σκλαβιάς, το πέρασμά μας

μια καταλύτρα θάν, νεροσυρμή.

Το δίκιο, η λευτεριά, για σύνθημά μας,

ποιος θα μας αντικόψει την ορμή;

Των ταπεινών τον πόνο και τη θλίψη

του σκλάβου τη βαθιά την οιμωγή

από τη γη, θα κάμουμε να λείψει

για να γενεί χιλιόμορφη η ζωή.

Καμαρωτά, χαρούμενα τα νιάτα,

σαν σε χορό, βαδίζουν πάντα εμπρός,

φλόγα, ζωή και θέληση γιομάτα,

κ' είναι το πέρασμα τους όλο φως.

Αύγουστος 1943.

"Γ"