ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΔΗΜΟ ΕΛΑΤΕΙΑΣ ΤΟΥ 1839. ΑΡΧΕΙΑΚΑ ΕΓΓΡΑΦΑ.

Παναγιώτης Δημάκης

Ο Δήμος Ελατείας, συνεστήθη με το Β.Δ. τής 8ης ( 20ης Απριλίου) 1835, ώς Δήμος τής Επαρχίας Λοκρίδος, με έδρα το Δραχμάνιον.....

Η αρχική σύσταση περιελάμβανε, το Δραχμάνιον, το Σουλέμπει, Τουρκοχώρι, Δόριζα, Σφάκα, Μπέλεσι, Κραβασσαρά, Χούμπαβο, Μόδι, Αλίσσαχον, Μάνεσι, Μεραλί, Λεύτα. Αργότερα με την προσάρτηση τού Δήμου Τιθορέας και τών Δημ. Διαμερισμάτων τής δυτικής όχθης τού Κηφισού, κατέστη ο μεγαλύτερος Δήμος τής επαρχίας Λοκρίδος και ήταν φυσικό, να ευρίσκεται, εκτος τής επίκαίρου θέσεως, αλλά και για λόγους δημοσιονομικούς, στο επίκεντρο τής προσοχής, τής Βαυαρικής Αντιβασιλείας, λόγω και τών αναμενομένων εσόδων,* αλλά και λόγω, τής συγκεντρωμένης παρουσίας, πολλών παλαιών αγωνιστών τού 21, οι οποίοι είχαν λάβει παραχωρητήρια εθνικής γής τότε. Προσωρινά όμως, λόγω και εγγενών δυσχερειών, τα παραχωρηθέντα, από τήν αδυναμία του κράτους να εξοφλήσει και να συντηρήσει τούς αγωνιστές, και,κυρίως λόγω μακράς αποχής εκ τών καλλιεργειών, λόγω τών πολεμικών γεγονότων, ήταν αδύνατον να αποδίδουν τήν αναμενόμενη παραγωγή, με αποτέλεσμα, τήν κινητικότητα, τήν δυσαρέσκεια, τήν αυθαιρεσία και τήν στροφή προς τα ληστρικά κινήματα. 

Η οργάνωση τού Δήμου, όπως ήταν φυσικό, ήταν ανύπαρκτη κατ'αρχήν και ακολουθούσε το προηγούμενο πρότυπο, τής Αρχής τής Δημογεροντίας, τής προεπαναστατικής περιόδου, με τήν προσθεση τού νέου ονόματος, τών ειδικών παρέδρων, ενώ η εξέλιξη, υπήρξε βραδεία και δύσκολη, όπως ήταν φυσικό, μετά τόσα χρόνια σκλαβιάς. Ένας έγκυρος και ασφαλής τρόπος, γνωριμίας, τής εξελικτικής αυτής διαδρομής, είναι και τα διασωθέντα έγγραφα, χειρόγραφα και άλλα στοιχεία, πού ευρίσκονται και ληθαργούν σε Αρχεία, Βιβλιοθήκες, στα Γενικά Αρχεία τού Κράτους, ομοίως και άλλες ιστορικές πηγές, μέσα από τις οποίες μπορούμε, να πλοηγηθούμε στον χαμένο αυτόν καιρό, διαβάζοντας στα περισωθέντα κείμενα, αφηγήματα για τούς κοντινούς μας προγόνους, τών οποίων ο καθοδηγητικός μίτος, έχει απωλεσθεί και πρέπει, να συγκεντρωθούν, να καταγραφούν και να σχολιασθούν, κατά το δυνατόν τα γεγονότα, από τής ιδρύσεως τού Δήμου Ελατείας, βήμα- βήμα, αφού η ανασύνθεση τού πλαισίου εποχής και η αποτύπωση του, με τις δραστηριότητες, τα μέτρα, αλλά και τις διενέξεις τότε, εγράφη και η ιστορία τού Δήμου Ελατείας, αλλά παραμένει στο περιθώριο και στην σκιά και πρέπει, να καταβληθεί κάθε προσπάθεια, για να προβληθούν τα πρόσωπα, τα γεγονότα και όσα συναρτώνται μ αυτά. Η προσπάθεια αυτή είναι σύνθετη και αρκετά περίπλοκη, λόγω τών Αρχειακών δυσχερειών, με πολλές φορές, βήματα στο κενό, ενδεχόμενα λάθη και παραλείψεις, για τα οποία χρειάζεται η κατανόηση, όσων θα παρακολουθήσουν, σε πολλές αναρτήσεις, στοιχεία και έγγραφα, πού παράλληλα είναι συναφή και με την εξέλιξη και τών λοιπών περιφερειακών Δήμων.

 Το έγγραφο αρ.17670- 172 τών Γ.Α.Κ.τής 5ης Ιανουαρίου 1839, είναι ένα από τα χαρακτηριστικά δείγματα, τής διοικητικής λειτουργίας τού Βασιλείου τής Ελλάδος, όπου ο "... ευπειθέστατος υπηρέτης και πιστός υπήκοος..." δηλαδή σαν σημερινός υπουργός Εσωτερικών, ο Γ. Γλαράκης, απευθύνεται προς τήν Α.Μ., με τήν χρήση παράδοξου σήμερα, υποτακτικού λεξιλογίου, διανθιζόμενο μάλιστα, με υποσημειώσεις στήν Γαλλική γλώσσα (!), τις αναγκαίες ασφαλιστικές σημάνσεις- δικλείδες και τήν έγκριση πιθανά, άνω δεξιά τού αριθμού 172 γραμμένη επίσης σε ξένη γλώσσα. Το αιτούμενο έγκριση, είναι ο διορισμός δύο νέων ειδικών παρέδρων, στόν Δήμο Ελατείας, δηλαδή μία απόφαση όχι αναγκαία Βασιλική, αλλά απλά διοικητική και μάλιστα όχι υψηλού κλιμακίου, αλλά οι Βαυαροί επιθυμούσαν και επέβαλλαν, ακόμα και στις μικρότερες αποφάσεις, να έχουν λόγο. Το αφήγημα είναι ότι δύο ειδικοί πάρεδροι τού Δήμου Ελατείας, τού Μοδίου και τού Ζελίου, παραιτήθησαν τών καθηκόντων των, ο μεν Μοδίου, Αθανάσιος Σακελλαρίου λόγω τής. .. επελθούσης είς αυτόν δυστυχίας εμπρησμού τής οικίας του και τής οικιακής του περιουσίας... Ο ειδικός πάρεδρος Ζελίου Ιωάννης Παναγιώτου ανεχώρησεν άνευ αδείας είς το Οθωμανικόν κράτος....
Το Δημαιρεσιακόν Συμβούλιον συνελθόν, μετά πρόσκλησιν τής Διοικητικής Αρχής, εξέλεξατο υποψηφίους διά το Μόδιον τον Δημήτριον Τόσκαρην και το Ζέλιον τον Γεώργιον Τζεράνη. (Τα ονόματα αυτά, είναι και σήμερα υπαρκτά, στις κοινότητες αυτές και συμπληρώνουν, σε βάθος χρόνου, τις ελλείψεις Δημοτολογίου ) Έτσι η βασιλική ενασχόληση, για τον διορισμό στην ουσία, δύο ασήμαντων περιφερειακών ειδικών παρέδρων, μάς παρουσιάζει, ανάγλυφη τήν πραγματικη εικόνα, μίας ξένης κατοχικής διοίκησης, πού χρησιμοποιεί σε κρατικά έγγραφα ξένη γλώσσα και επικεντρώνει την προσοχή, στον ασφυκτικό έλεγχο, Διοικητικό και Οικονομικό, με τήν δημιουργία στρατιάς ημετέρων, μία πρακτική, πού δεν διέφυγε τήν προσοχή, τού πατριδοφύλακα στρατηγού, Γιάννη Μακρυγιάννη και προετοίμασε τήν 3η τού Σεπτέμβρη.

* Κρατικά έσοδα σημαίνουν και οργανωμένες εισπρακτικές δομές, πού εδώ, μόλις αρχίζουν να μορφοποιούνται, με τον διορισμό αυστηρά επιλεγμένων πιστών, στο καθεστώς υπαλλήλων.