ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΦΑΦΟΥΤΗΣ - ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ "ΑΣΠΑΛΑΘΟΣ" ΤΗΣ ΜΗΝΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΥ

Μήνα Μητροπούλου

«Ασπάλαθος»

ποίηση, Εκδόσεις ΜΕΜΦΙΣ, Αθήνα 2017

Νέα Μάκρη, Κυριακή 5 Νοεμβρίου 2017

Η ποιητική συλλογή ΑΣΠΑΛΑΘΟΣ, είναι η δεύτερη ποιητική συλλογή  της Μήνας Μητροπούλου. Έχουν προηγηθεί τα ΞΟΡΚΙΑ ΕΡΩΤΙΚΑ το 2012......

Η προηγούμενη συλλογή γνώρισε την αναγνώριση και τους επαίνους της κριτικής και των αναγνωστών της.

Σήμερα αρχίζει το ταξίδι του ο ΑΣΠΑΛΑΘΟΣ, που θα επιχειρήσω μια πρώτη, σύντομη και αντικειμενική προσέγγιση.

Γιατί ο τίτλος ΑΣΠΑΛΑΘΟΣ; Αυτός ο τίτλος θυμίζει τα σκληρά αγκάθια του φυτού αυτού, όταν ξεραίνεται το καλοκαίρι. Θυμίζει τη σκληρή τιμωρία του  Παμφύλιου  Αρδιαίου  του πανάθλιου Τυράννου, όπως την περιγράφει ο Πλάτωνας στην Πολιτεία του και όπως την υπενθυμίζει ο Γιώργος Σεφέρης στο τελευταίο ποίημα της ζωής του «Επί Ασπαλάθων».

Πιστεύω να μας το διευκρινίσει η ίδια, πέρα από τα πληροφοριακά στοιχεία που αναφέρει στο εισαγωγικό σημείωμα του βιβλίου.

Η συλλογή περιέχει 36 ποιήματα και απαρτίζεται από 3 μέρη.

Α. Μέρος: Της Μούσας και της Προσμονής

Η δική της Μούσα είναι η Μοναξιά των περασμένων χρόνων, πού τώρα αποφάσισε να συμμαχήσει με μια απροσδιόριστη συντροφιά, με μια απροσδιόριστη προσμονή.

Η δική της Μούσα είναι το άλαλο αηδόνι που στενάζει στη βασανιστική του σιωπή. Και την κάνει να θυμάται, να ξεσπά και να διστάζει μπροστά στον ερχομό του άγνωστου καινούργιου.

Αναφέρω χαρακτηριστικούς στίχους:

«Η Μοναξιά μου ντύθηκε απόψε νύφη

…………………………………………

Κι είχε μόνη συντροφιά ένα άλαλο αηδόνι

………………………………………….

Τι πόνος και τι σπαραγμός ξέσπασε στην καρδιά της

και τι πλημμύρα δάκρυα ξέσπασε στην ποδιά της»

Στο ποίημα Αστρικές διαδρομές, με την αγνότητα του μικρού κοριτσιού, θα ομολογήσει «πως πάνω στα κρυμμένα άστρα και το κρυμμένο φεγγάρι» με ό,τι υπονοεί «πετάει την πετονιά της» πάντα με τη μεγάλη προσμονή να χτίσει με υπομονή τα όνειρά της.

Και η προσμονή αυτή θα μεγεθυνθεί με τις εικόνες στο ποίημα Περιμένοντας τον παραμυθά.

Γράφει:

« Πήγε τρεις. Είδα τον φούρναρη να μπαίνει στο εργαστήρι του.

Πήγε τέσσερις. Άκουσα το σκουπιδιάρικο στη γωνιά του δρόμου.

Η ώρα πέντε. Κι εσύ κοιμάσαι σ’ άγνωστο κρεβάτι. Κι εγώ προσμένω να σε γνωρίσω πριν αυγήσει »

Η Προσμονή είναι παρούσα και στο Γράμμα από παλιά

«Πέρασαν μέρες και νύχτες από τότε κι εγώ ακόμα εδώ.

Τα πόδια μου λυγίζουν άψυχα κι αδύναμα.

Το βλέμμα μου όπως πάντα στην άκρη του δρόμου.

Κι ύστερα, μήνες…

Κι έπειτα, χρόνια…

Κι εσύ δεν ήρθες»

Διαρκής και αμετάθετη Προσμονή χωρίς ερχομό, χωρίς δικαίωση για το έρωτα, που η Μήνα Μητροπούλου τον ορίζει «σαν κραυγή για βοήθεια» στο ποίημα Λιποτάκτης του έρωτα

«Έρωτας…λένε πως είναι τα λουλούδια που ανθίζουν

και τα πουλιά που γλυκοκελαηδούν.

Κανείς δε λέει πως είναι μια κραυγή για βοήθεια»

Αλλά θα παραμείνει σταθερή στην Προσμονή της μέχρι τέλους. Γράφει στο ποίημα Αναζητήσεις:

«Αδυναμίες,Φόβοι,Υποσχέσεις,Απορρίψεις,Πάθη,Λάθη,Σχέσεις νεκρές,

Ψεύτικα φιλιά,Κρύες αγκαλιές,Βλέμματα κενά,Μοναξιά.

Ζωή χωρίς ζωή.Δεν θα μείνω άλλο εδώ.Θα ψάξω να σε βρω.

Ζωή!

Μου ‘χεις λείψει, μη φεύγεις.

Σε παρακαλώ.

Πάω να βάλω τα καλά μου»

Β. Μέρος: Της Αγάπης και της Φωτιάς

Εδώ κυρίαρχο θέμα είναι η Αγάπη, ο Έρωτας και η Φωτιά του.

Στην αρχή είναι ο φόβος του επερχόμενου έρωτα Και αναρωτιέται:

«Μα αν είσαι ψέμα

Πως σ’ αγγίζω;

Κι αν είσαι αλήθεια

Πως σε ορίζω;

Κι αν είσαι απάτη, πως θα ζήσω;

Αφού στην πλάνη ως τώρα ζω;»

Στο παιγνίδι της Αγάπης και της Φωτιάς κάποτε θα απογοητευθεί και θα πάρει πρόσκαιρα σκληρές αποφάσεις, όπως παραστατικά μας το εξομολογείται στις Ματωμένες διαδρομές

«Μ’ ένα τακούνι γκρεμισμένο

στους δρόμους πάλι θα γυρνώ.

Και με το δάκρυ στεγνωμένο

Θα λέω πως δεν σ’ αγαπώ».

Έντονη και βασανιστική η δοκιμασία της Αγάπης, θα πει: « Η σιωπή σου πόνος πικρός».

Αλλά και το μεγαλείο του έρωτα, όταν λέει «και κάθε αύριο γενναίος, επίγειος μικρός θεός».

Είναι ολοκληρωτική η παράδοση και η βαθιά πίστη στη αγάπη. Όπως και η άρνηση να ζήσει χωρίς αυτή σε ένα κόσμο ψεύτικο, όπως αυτό φαίνεται στο ποίημα Αναζήτηση

«Μου είπαν πως όλα ήταν ψέματα.

Τα γέλια μας, τα χάδια, τα φιλιά μας

κι αρνήθηκα να ζήσω μες τα ψέματα

και ψάχνω για να βρω την αγκαλιά μας»

Θα τελειώσω με το:

Γ. Μέρος: Της Βροχής και του Άδη

Εδώ στα ποιήματα της Μήνας είναι διάχυτη η μνήμη και η τρυφερή σκέψη, για τα χαμένα πρόσωπα της ζωής της και της δικής μας ζωής.

Είναι η Μνήμη-Πένθος. Για τη μικρή Αμαζόνα που ταξίδεψε πρόωρα, για τις ηρωίδες της Αραπίτσας στη Νάουσα και για τους νεκρούς του πολέμου.

Είναι συγκλονιστικό το τελευταίο ποίημα της συλλογής Ο Μουσικάντης του Άδη, αφιερωμένο στον αγαπημένο της θείο, παλιό μουσικό, που έφυγε πρόωρα, σκορπίζοντας ανείπωτη θλίψη.

«Έτσι να σκάσει ο άσπλαχνος να μείνει μοναχός του

 κι η μουσική σου η γλυκιά μέχρι εδώ να φτάσει

να την ακούσουμε και εμείς, να μη σε λησμονούμε

και της αγάπης τον ανθό να ψάχνουμε να βρούμε»

Στον ΑΣΠΑΛΑΘΟ, το δεύτερο όπως προανέφερα βιβλίο της Μήνας Μητροπούλου, διαφαίνεται μια ανιούσα τροχιά στο αχαρτογράφητο στερέωμα της ποίησης της. Με τον καιρό, όπως επέρχεται σε όλους και σε όλα η ωριμότητα, που προκύπτει από την θητεία μας στο λόγο, τα  ποιήματα της θα λυτρώνουν όλους εκείνους, που τους διαπερνά η ίδια αγωνία. Όλους εκείνους και τους βασανίζει το μέγα ερώτημα για τις παραμέτρους που απαρτίζουν τη ζωή.

Κράτησα τη μουσικότητα που εκπέμπουν πολλά από τα ποιήματα της. Κράτησα την ύπαρξη της ζωηρής εικόνας που δίνει δύναμη στο κείμενο και ασκεί αυτό πρόσθετη γοητεία (π.χ. είδα το φούρναρη να μπαίνει στο εργαστήρι του).

Διαπίστωσα  ένα διακριτικό φιλοσοφικό στοχασμό να διαπερνά αρκετά από τα ποιήματα του ΑΣΠΑΛΑΘΟΥ ( π.χ. «και πώς να ζήσω σε ένα κόσμο που το ανέγγιχτο γίνεται απλό και το απίθανο φτάνει την αλήθεια»,  ή «ο έρωτας μια κραυγή για βοήθεια»)

Η ποίηση θέτει τα ερωτήματα αλλά κατ’ ανάγκην δεν οφείλει να δίνει τις απαντήσεις, αφού κυρίαρχο είναι το συναίσθημα και όχι η λογική.

Με τον καιρό οι ποιητές δοκιμάζουν διάφορες αρχιτεκτονικές στην παρουσίαση των στίχων, προσωπικό χειρισμό των λέξεων, μέχρι να κατασταλάξουν και να αποκτήσουν ο καθένας το προσωπικό του ύφος, με το οποίο πολιτογραφείτε και καθίσταται αναγνωρίσιμος.

Όλα τούτα όμως έρχονται με τον καιρό και τη σταθερή θητεία στην ποίηση και τη χώρα των ιδεών, και αποτελούν μικρές λεπτομέρειες μπροστά στο κύριο θέμα, που η Μήνα Μητροπούλου μας το δίνει  καθαρά, στέρεα και εντυπωσιακά στον ΑΣΠΑΛΑΘΟ της.

Ο Θεός έφτειαξε τους μοναχικούς πλανήτες στο μέγα στερέωμα. Ανάμεσα τους όμως έβαλε και έναν ήλιο γεμάτο φως. Έτσι και οι ποιητές φτειάχνουν και συναρμολογούν τις λέξεις. Κοντά όμως σε αυτή την περίτεχνη συναρμολόγηση, δομούν και τα δυνατά ποιήματα, έτσι ώστε αυτά να χωρέσουν μέσα στη ζωή των άλλων.

Κι απ’ τη στιγμή που μπαίνουμε στη ζωή των άλλων, τότε αποκτά ξεχωριστό νόημα η ζωή μας. Πράγμα που εύχομαι ολόψυχα στην ποιήτρια Μήνα Μητροπούλου.

Δημήτρης Φαφούτης