"Γ"
Θα δείτε σε βίντεο την
ιστορία της Κας Φιλιώς Χαιδεμένου μέσα από την Μικρασιατική καταστροφή,
όπως την αφηγείται η ίδια, τα τραγούδια από την σχετική παράσταση που παίζεται
από 23/11 στην Αθήνα στο Θέατρο Βεάκη και που ερμηνεύει συγκλονιστικά ο
φίλος Ζαχαρίας Καρούνης , λίγα λόγια για εκείνον καθώς και μερικά
αντιπροσωπευτικά τραγούδια του......
Αυτά που είδαν τα μάτια της στη μακρόχρονη πορεία της ζωής της
Αυτά που είδαν τα μάτια της στη μακρόχρονη πορεία της ζωής της
Το παρακάτω κείμενο
ανέβασε ο Ζαχαρίας Καρούνης.
"Η Μικρασιατική
Καταστροφή το 1922 αποτελεί μια από τις μελανότερες σελίδες του Ελληνισμού και
μια τραγική καμπή στην πορεία του. Η βίαιη έξοδος των Ελλήνων από την Μικρά
Ασία υπήρξε ανέκαθεν πηγή έμπνευσης για την συγγραφή δεκάδων χιλιάδων σελίδων.
Πλήθος προσφύγων κατέφτασε στη Μητέρα Ελλάδα και μαζί του έφερε πρωτογενείς
μαρτυρίες. Μέσα σε αυτό το ταλαίπωρο “κύμα” προσφύγων ήταν και η μόλις 23 ετών
Φιλιώ Σιδερή-Χαϊδεμένου, γεννημένη σε μια μικρή κωμόπολη της Μ. Ασίας, τα
Βουρλά, λίγα μόλις χιλιόμετρα από τη Σμύρνη.
Ο δυναμικός χαρακτήρας, η τόλμη και η αποφασιστικότητα που διέκριναν τη Φιλιώ Χαϊδεμένου, συνέδραμαν ως εφόδια στον αγώνα της για να μην εξαλειφθεί ο πολιτισμός που αναπτύχθηκε στη Μικρά Ασία. Η σημαντική πορεία της γυναίκας με το όνομα Φιλιώ, έγινε η αφορμή να γεννηθεί μια ιδέα για την εξιστόρηση της ζωής της, βασισμένη στις προσωπικές της μαρτυρίες. Πέρα από την προσωπική ιστορία αυτής της σημαντικής προσωπικότητας, η δύναμη της θέλησης και ο αγώνας της για επιβίωση μέσα σε ένα ολόκληρο αιώνα συνιστά ένα φωτεινό παράδειγμα αντίστασης.
Η Φιλιώ Χαϊδεμένου γεννήθηκε 28 Οκτωβρίου 1899 έφυγε από τη ζωή, λίγο πριν κλείσει τα 108 χρόνια της, το 2007. Φέτος, σχεδόν δέκα χρόνια από την απώλειά της, το ίδρυμα πολιτισμού ''ΙΩΝΙΑ'' τιμά τη μνήμη της ανεβάζοντας την θεατρική παράσταση υπό τον τίτλο ''Φιλιώ Χαϊδεμένου''.
Ο δυναμικός χαρακτήρας, η τόλμη και η αποφασιστικότητα που διέκριναν τη Φιλιώ Χαϊδεμένου, συνέδραμαν ως εφόδια στον αγώνα της για να μην εξαλειφθεί ο πολιτισμός που αναπτύχθηκε στη Μικρά Ασία. Η σημαντική πορεία της γυναίκας με το όνομα Φιλιώ, έγινε η αφορμή να γεννηθεί μια ιδέα για την εξιστόρηση της ζωής της, βασισμένη στις προσωπικές της μαρτυρίες. Πέρα από την προσωπική ιστορία αυτής της σημαντικής προσωπικότητας, η δύναμη της θέλησης και ο αγώνας της για επιβίωση μέσα σε ένα ολόκληρο αιώνα συνιστά ένα φωτεινό παράδειγμα αντίστασης.
Η Φιλιώ Χαϊδεμένου γεννήθηκε 28 Οκτωβρίου 1899 έφυγε από τη ζωή, λίγο πριν κλείσει τα 108 χρόνια της, το 2007. Φέτος, σχεδόν δέκα χρόνια από την απώλειά της, το ίδρυμα πολιτισμού ''ΙΩΝΙΑ'' τιμά τη μνήμη της ανεβάζοντας την θεατρική παράσταση υπό τον τίτλο ''Φιλιώ Χαϊδεμένου''.
Μία θεατρική παράσταση με
την μοναδική Δέσποινα Μπεμπεδέλη και πέντε νέους καταξιωμένους ηθοποιούς.
Η Κα
Δέσποινα Μπεμπεδέλη
Με
τον Ζαχαρία Καρούνη
Η θεατρική παράσταση
περιλαμβάνει μουσικές και τραγούδια που συντρόφευαν τη Φιλιώ σε όλες τις περιόδους
της ζωής της.
Σμύρνη 1922-Η Φιλιώ Χαϊδεμένου αποκαλύπτει
ΦΙΛΙΩ ΧΑΙΔΕΜΕΝΟΥ Ετών 102
- Σαν Παραμύθι (1999)
Το
τραγούδι της Φιλιώς(από την παράσταση)
Ζαχαρίας Καρούνης -Το Αποχαιρέτισμα(από την
παράσταση)
Μουσική : Ζαχαρίας Καρούνης ,
Στίχοι: Χρίστος Γ. Παπαδόπουλος.
Κι αν την καρδιά σου φύτεψα
στο χώμα μέσα ανθίζει
μα η δική μου μάτια μου
μια πέτρα που ραγίζει.
Νερό σου φέρνω αθάνατο,
το δάκρυ μου, να πίνεις.
Σ’ αυτήν τη γη που μ’ έφερες,
μονάχο τι μ’ αφήνεις.
Πες μου που βρήκες τα φτερά
μακριά μου να πετάξεις;
Που ν’ ανταμώσω τη χαρά
να μην αναστενάξεις. . . .
Μεγάλωσα καρδούλα μου
μα έμεινα παιδάκι
κι όταν φυσάει άνεμος
τσακίζω σαν κλαράκι.
ΚΑΙ ΓΙΑ ΟΣΟΥΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ. ΘΕΑΤΡΟ
ΒΕΑΚΗ. Πέμπτη, Παρασκευή, Σάββατο 21.00. Τετάρτη, Κυριακή 19.00
Σκηνοθεσία: Βασίλης Ευταξόπουλος. Διασκευή: Άνδρη Θεοδώτου. Παίζουν: Δέσποινα Μπεμπεδέλη, Ζαχαρίας Καρούνης, Χαρά Κεφαλά,
Αλέξανδρος Καλπακίδης, Εμμανουέλα Χαραλάμπους - Ένγκελ, Αλκιβιάδης Μαγγόνας.
Ο Κώστας Καραμανλής σαν
Πρωθυπουργός είχε τιμήσει την Κα Φιλιώ Χαιδεμένου
Ο Ζαχαρίας Καρούνης.......
....γεννήθηκε
στα Πάκια Λακωνίας στις 2 Νοεμβρίου του 1977. Σπούδασε
στη Θεολογική σχολή του πανεπιστημίου της Αθήνας και είναι υποψήφιος Διδάκτωρ
βυζαντινής μουσικολογίας. Σπούδασε τη βυζαντινή μουσική με δάσκαλο τον Λ. Κουζηνόπουλο
και Θεωρητικά της Ευρωπαϊκής Μουσικής στο Ωδείο Αθηνών, με υποτροφία. Στο ίδιο
ωδείο παρακολούθησε επίσης μαθήματα κλασσικού τραγουδιού με καθηγήτρια την Μ.
Νικάκη.
Από το 1998 ανέπτυξε
καλλιτεχνική δραστηριότητα ως τραγουδιστής στο ρόλο του κορυφαίου του χορού,
στην παράσταση της αρχαίας ελληνικής κωμωδίας του Αριστοφάνη
"Βάτραχοι" που πραγματοποιήθηκε στο Εθνικό Θέατρο σε σκηνοθεσία του
Κ. Τσιάνου. Το 1999 συμμετείχε στην παράσταση του Εθνικού Θεάτρου "Βίρα
τις άγκυρες", σε σκηνοθεσία Σταμάτη Φασουλή, ερμηνεύοντας το «Τραγούδι της
ξενιτιάς» του Μίκη Θεοδωράκη. Την ίδια χρονιά, συνεργάστηκε με την «Ορχήστρα
των χρωμάτων» του Μάνου Χατζιδάκι, ερμηνεύοντας μικρασιάτικα τραγούδια στην
παράσταση «Δυο φωνές για τη Λωξάνδρα».
Το καλοκαίρι του 2000 συνεργάστηκε με το "Λύκειο Ελληνίδων" στη
παράσταση "Θάλασσα" στο Ηρώδειο.
Τον Ιούλιο του 2001
συνεργάστηκε με τη Μαρία Φαραντούρη στη συναυλία "Ένας αιώνας Ελληνικό
τραγούδι", που έγινε επίσης στο Ηρώδειο. Το καλοκαίρι του 2002 ο Ζαχαρίας
Καρούνης συμμετείχε σε συναυλίες σε όλη την Ελλάδα με τη Δόμνα Σαμίου, με την οποία
έχει μια σταθερή και στενή συνεργασία μέχρι σήμερα. Τον Σεπτέμβριο του 2002
συμμετείχε στη συναυλία της Μαρίας Φαραντούρη «Μελοποιημένη ποίηση» που έγινε
στο Ηρώδειο, και ερμήνευσε μαζί της τραγούδια του Μ. Θεοδωράκη, του Μ.
Χατζιδάκι και του Στ. Ξαρχάκου. Συγχρόνως ασχολήθηκε με την καταγραφή και την
ερμηνεία τραγουδιών της Ανατολής (Μικρά Ασία - Καππαδοκία - Πόντος - Τουρκία).
Τραγούδησε επίσης Ρεμπέτικα και Λαϊκά τραγούδια για 2 χρόνια, στο
"Περιβόλι του Ουρανού" μαζί με τη Θεσσαλονικιά Μαριώ.
Ζαχαριας Καρουνης με τη Μαριώ στο" ΠΕΡΙΒΟΛΙ ΤΟΥ
ΟΥΡΑΝΟΥ"
Το
2003-2004 συνεργάστηκε με την Τατιάνα Λύγαρη στο θέατρο "Το τραίνο στο
Ρουφ”, στη μουσικοθεατρική παράσταση "Υπ’ ατμόν". Το καλοκαίρι του
2004 πήρε μέρος στη μουσική παράσταση "Ταλέντο - Η συμμετρία της
αρμονίας", η οποία παρουσιάστηκε στα πλαίσια του πολιτιστικού προγράμματος
Αθήνα 2004.
Το 2007 και 2008,
συνεργάστηκε με τον Γιώργο Νταλάρα σε τρεις παραστάσεις. Στις 4 και 5 Ιουλίου
του 2007 συμμετείχε στην παράσταση «Όταν συμβεί στα πέριξ» υπό την επιμέλεια του
Π. Κουνάδη, στο Ηρώδειο. Από τα μέσα Νοεμβρίου του 2007 μέχρι τις αρχές του
Ιανουαρίου του 2008, τραγούδησε δίπλα στον Γιώργο Νταλάρα στην μουσική
παράσταση «Όλα από την αρχή» σε σκηνοθεσία του Στ. Φασουλή, στο θέατρο Παλλάς,
που αποτελούσε μια αναδρομή στην πορεία του μεγάλου Έλληνα τραγουδιστή. Τον
Φεβρουάριο του 2008 συμμετείχε στις επτά παραστάσεις «Σαν τραγούδι μαγεμένο»,
που έγιναν στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών σε σκηνοθεσία Σ. Χατζάκη, και ήταν
αφιερωμένες στο Ρεμπέτικο.
Δισκογραφία .2005 - «Solo» .2007
- "Έρωτας επιούσιος" (Νίκος Μαμαγκάκης). Τα υλικά των μυστικών.
Συμμετοχές .2001 - "Μαριώ -
Στο Περιβόλι του Ουρανού" .2003 - Η ποίηση στο ελληνικό τραγούδι"
(Μαρία Φαραντούρη) .2004 - Δεύτερη Ακρόαση της Μικρής Άρκτου.
2004 - "Υπ’ ατμόν" - Το τραίνο στο Ρουφ . 2004 - "Τραγούδια από
τον Κάβο Μαλιά και την Ελαφόνησο". 2006 - "Του έρωτα και της
φυγής" (Δόμνα Σαμίου). 2007 - "Τα ιστορικά και κλέφτικα
τραγούδια" (Δόμνα Σαμίου). 2007 - "Κέντρο Διερχομένων" (Νίκος
Μαμαγκάκης).
2007 - "Σμύρνη - κερί κι ασήμι" (Νίκος Μαμαγκάκης) .2007 -
"Στεναγμός Ανατολής". (Νίκος Μαμαγκάκης) . 2007 - "Δεξιοτέχνες
και Ερμηνείες" (Βαγγέλης Τρίγκας).
ΤΑ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ.
"Μοναχογιός
ο Κωνσταντής". Από την μαγνητοσκοπημένη μετάδοση της συναυλίας στο
Ωδείο Ηρώδου Αττικού, "ΕΧΕ ΓΕΙΑ ΠΑΝΤΑ ΓΕΙΑ " που ήταν αφιερωμένη στη
Δόμνα Σαμίου.Συμμετέχει η Χορωδία του Καλλιτεχνικού Συλλόγου Δημοτικής Μουσικής
«Δόμνα Σαμίου».
Στίχοι: Παραδοσιακό
Μουσική: Παραδοσιακό
Περιοχή: Ανατολική Ρωμυλία
Μοναχογιός ο Κωνσταντής
μικρός και χαϊδεμένος
έναν τον έχει η μάνα του
έναν και κανακάρη
Τον έλουζε τον χτένιζε
και στο σχολειό τον στέλνει
κι ο δάσκαλος τον διάβαζε
γράμματα τον μαθαίνει
Αντρειώθηκεν ο Κωνσταντής
κι έγινε παλληκάρι
στη χώρα ήταν ξακουστός
στη μάνα του καμάρι.
ΖΑΧΑΡΙΑΣ ΚΑΡΟΥΝΗΣ - ΜΑΝΑ ΜΟΥ ΕΛΛΑΣ
ΚΑΙ ΟΙ "ΡΩΓΜΕΣ" -ΑΠΟ ΤΟ ΝΕΟ ΤΟΥ
ΔΙΣΚΟ "ΑΠ ΤΟ ΜΗΔΕΝ"
Στίχοι/Μουσική: Σπύρος Παρασκευάκος
Ερμηνεία: Ζαχαρίας Καρούνης
Ενορχήστρωση: Γιώργος Ανδρέου
Να έχεις μια μικρή ρωγμή
και όλα να τα φοβάσαι
είναι γεμάτο υπερβολή
και ελεύθερος πώς να’ σαι
και όλα να τα φοβάσαι
είναι γεμάτο υπερβολή
και ελεύθερος πώς να’ σαι
Να έχεις μια μικρή ρωγμή
και όλα να τα γκρεμίζεις
είναι πνιγμένο στη βολή
τίποτα δεν θα χτίζεις
Τα πιο μεγάλα πράγματα
τα είδα μέσα από ρωγμές
όταν σαν τοίχοι ορθώνονταν
οι άνθρωποι μπροστά μου.
Και γνώρισα αγριόχορτα
και ατίθασα λουλούδια
που ‘βγάζαν ρίζες μέσα εκεί
και γράφανε τραγούδια.
Και εσύ λοιπόν λουλούδι μου σταμάτα πια να τρέμεις
και απ’ τα τσιμέντα διαταγές
ποτέ σου να μη παίρνεις.
και όλα να τα γκρεμίζεις
είναι πνιγμένο στη βολή
τίποτα δεν θα χτίζεις
Τα πιο μεγάλα πράγματα
τα είδα μέσα από ρωγμές
όταν σαν τοίχοι ορθώνονταν
οι άνθρωποι μπροστά μου.
Και γνώρισα αγριόχορτα
και ατίθασα λουλούδια
που ‘βγάζαν ρίζες μέσα εκεί
και γράφανε τραγούδια.
Και εσύ λοιπόν λουλούδι μου σταμάτα πια να τρέμεις
και απ’ τα τσιμέντα διαταγές
ποτέ σου να μη παίρνεις.
"Γ"
Ζαχαρίας Καρούνης: Όλα τα κάστρα τα' δα και Νερατζολέμονο
ΑπάντησηΔιαγραφήhttps://www.youtube.com/watch?v=Shpwg4C_EtI
Σίγησε η φωνή-καταγγελία για τη Μικρασιατική Καταστροφή
ΑπάντησηΔιαγραφήσε ηλικία 107 ετών έφυγε από τη ζωή η Φιλιώ Χαϊδεμένου
«Οσο ζω κι αναπνέω δεν θα σταματήσω ποτέ να μιλώ για όσα ζήσαμε οι Ελληνες της Σμύρνης, της Μικράς Ασίας, με τη Φωτιά, τον διωγμό, τον ξεριζωμό μας από τα άγια χώματα, την καταδίκη σε προσφυγιά Αυτά τα μάτια ώσπου να κλείσουν, θα βλέπουν μπροστά τους τα όσα έγιναν, και δεν συμφέρουν, και το στόμα μου θα μιλά για το άδικο του Ελληνισμού και θα ζητά την επιστροφή εκεί που είδαμε το φως, που μεγαλώσαμε, προκόψαμε, για να χαθούν όλα μέσα στον καπνό και στη φωτιά» Η Φιλιώ Χαϊδεμένου, η υπεραιωνόβιος σταυροφόρος του νόστου, ήταν η ζωντανή μαρτυρία, η ασίγαστη λαλιά των προσφύγων της πρώτης γενιάς και δεν εφησύχαζε μόνο με τις αναμνήσεις της. Είχε συγκεντρώσει συγκινητικά θυμητικά της πατρίδας και του ελληνικού πληθυσμού που αναγκάστηκε να μπει στα καράβια της προσφυγιάς, δικά της και όσα μπόρεσε να βρει. Εικονίσματα, κεντήματα, στολίσματα, διπλώματα, ένα έργο ζωής που ήθελε μια στέγη γι' αυτή τη συλλογή-απόδειξη του βίαιου ξεριζωμού. «Αυτό είναι το όνειρό μου», είχε πει σε συνεντεύξεις και τηλεοπτικές εκπομπές, «και δεν πρόκειται να πεθάνω αν δεν γίνει... Γι' αυτό θέλω να συναντήσω τον πρωθυπουργό κ. Κώστα Καραμανλή, να του ζητήσω να με βοηθήσει». Και η επιθυμία της, όπως γράψαμε στο «Σημειωματάριο» της «Κ» της 4ης Απριλίου 2007 εισακούστηκε. Ο πρωθυπουργός κάλεσε την κυρία Φιλιώ στου Μαξίμου, άκουσε τον καημό της «να κρατήσουμε όλα όσα ήρθαν από την πατρίδα μέσα σε ένα μουσείο που να μιλάει για τον μικρασιατικό πολιτισμό» και δεσμεύθηκε προσωπικά ότι θα φροντίσει μέσω του υπουργείου Πολιτισμού να γίνει το μουσείο. Η συνάντηση έγινε τον Ιούνιο του 2005, οι πρώτες συνεννοήσεις με το ΥΠΠΟ έγιναν επί υφυπουργού Πολιτισμού κ. Πέτρου Τατούλη και συνεχίστηκαν με την πραγματοποίηση του ονείρου της κυρίας Φιλιώς επί υπουργίας Γιώργου Βουλγαράκη. Ο ίδιος ο κ. Κώστας Καραμανλής εγκαινίασε στις 2 Απριλίου '07 την επανέκθεση του Μουσείου Μικρασιατικού Πολιτισμού, που στεγάζεται στον δεύτερο όροφο τριώροφου μεγάρου στη Νέα Φιλαδέλφεια, όπου το Παγκόσμιο Πολιτιστικό Ιδρυμα Διασποράς Ελληνισμού «Ανδρέας Παπανδρέου», που έγινε επί κυβερνήσεως ΠΑΣΟΚ και δωρήθηκε στον Δήμο Νέας Φιλαδελφείας. Πριν από τα εγκαίνια ο πρωθυπουργός κ. Κώστας Καραμανλής είχε επισκεφθεί τη Φιλιώ Χαϊδεμένου στο καρδιολογικό τμήμα του νοσοκομείου «Αγία Ολγα». Η μεγάλη συγκίνηση είχε κουράσει την καρδιά της. «Κυρία Φιλιώ -της είπε- τα καταφέραμε. Ολα έγιναν όπως τα θέλατε και εμείς πρέπει να σας ευγνωμονούμε επειδή όλα αυτά τα χρόνια είχατε πίστη και κουράγιο να συγκεντρώσετε τις αποδείξεις της ζωής και προκοπής με θεμέλιο την οικογένεια στη Μικρά Ασία. Το νέο Λαογραφικό Μουσείο που φέρει το όνομά της «Φιλιώ Χαϊδεμένου» είναι ένας χώρος μνήμης και αφήγησης για όλα όσα είδε και έζησε στη μικρασιατική γη, εκείνη και χιλιάδες άλλοι Ελληνες που πήραν τη ρότα της προσφυγιάς», είπε στην ομιλία του στα εγκαίνια ο κ. Κώστας Καραμανλής. «Σήμερα ξέρουμε ποιος δρόμος οδηγεί στην ευημερία και στην προκοπή και ποιος σε περιπέτειες και τραγωδίες. Η διαφύλαξη και η μελέτη της ιστορικής αλήθειας είναι ο μόνος τρόπος να διδαχθούμε από το παρελθόν και να αποφύγουμε την αέναη επανάληψη των ίδιων λαθών».
ΑπάντησηΔιαγραφήΗ ΣΥΝΕΧΕΙΑ..
Η Φιλιώ Χαϊδεμένου που γεννήθηκε από Ναξιώτη την καταγωγή πατέρα και μητέρα Σμυρνιά, στα Βουρλά της Μικράς Ασίας το 1899, ζούσε με την κόρη της Χριστίνα Δόβα που της χάρισε 2 εγγόνια, την Ελένη και τον Αντώνη και αυτά παντρεύτηκαν και την αξίωσαν να δει τις δισεγγονές της, τη Χριστίνα από την Ελένη, φοιτήτρια στο Πάντειο Πανεπιστήμιο Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών, τη Φιλιώ και τη Δανάη -τα παιδιά του Αντώνη και της Ελένης Δόβα- να σπουδάζουν, η μεν Φιλιώ Πληροφορική στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο και η Δανάη Ιστορία Αρχαιολογίας στο Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Αυτό που όλοι οι Μικρασιάτες ονειρεύονται, να κάνουν οικογένεια, να αναστήσουν παιδιά και να τα σπουδάσουν, να τα αποδώσουν επιστήμονες στην κοινωνία, το αξιώθηκε η πρόσφυγας πρώτης γενιάς Φιλιώ, η Γιαγιά Φιλιώ, όπως όλη η Νέα Φιλαδέλφεια και η μεγάλη Μικρασιατική οικογένεια την αποκαλεί. Επιπλέον, η Φιλιώ Χαϊδεμένου αξιώθηκε να δει το Μουσείο της να λειτουργεί, να μένει καντήλι αναμένο στη μνήμη για τα όσα έγιναν.
Σήμερα, ημέρα της κηδείας της, το Μουσείο «Φιλιώ Χαϊδεμένου» θα 'ναι κλειστό. Στο σπίτι της, χθες, η εγγονή της κ. Ελένη Αντ. Δόβα απάντησε στο τηλέφωνο. «Πέθανε ήσυχα στον ύπνο της, στο σπίτι της, με εμάς όλους κοντά της». Τι όνειρο να 'βλεπε στη Σκάλα των Βουρλών, δίπλα στη θάλασσα, όπου έπαιζε παιδούλα και όπου έμενε τα καλοκαίρια ο Γιώργος Σεφέρης, το πρώτο μας Νόμπελ, και δεν θέλησε να ξυπνήσει από αυτό το όνειρο; Εκείνη το ξέρει, που έφυγε με την ικανοποίηση του ανθρώπου που έχει κάνει το καθήκον του απέναντι στην προσωπική του ιστορία και σε αυτή της πατρίδας του. Η κηδεία της γίνεται σήμερα, στις 5 το απόγευμα. Η εξόδιος Ακολουθία θα ψαλλεί στον Ιερό Ναό Κοιμήσεως Θεοτόκου στη Νέα Φιλαδέλφεια και η ταφή θα γίνει στο Νεκροταφείο του Κόκκινου Μύλου. Παράκληση της οικογενείας αντί στεφάνων να σταλεί το αντίτιμο στο Μουσείο της Γιαγιάς Φιλιώς στη Νέα Φιλαδέλφεια, πληροφορίες τηλ. 210-25.95.155-156. Η «Ενωση Σμυρναίων», έτος ιδρύσεως 1936, θα στείλει και στεφάνι στη Γιαγιά Φιλιώ. Στην κορδέλα πάνω γράφει «Ελεύθερη να γυρίσεις πίσω στα άγια χώματα, Γιαγιά Φιλιώ»...
«Γυρεύω το παλιό μου σπίτι
με τ' αψηλά τα παραθύρια
σκοτεινιασμένα απ' τον κισσό
γυρεύω την αρχαία κολόνα
που κοίταζε ο θαλασσινός.
Πώς θες να μπω σ' αυτή τη στάνη;
οι στέγες μού έρχουνται ως τους ώμους
κι όσο μακριά και να κοιτάξω
βλέπω γονατιστούς ανθρώπους
λες κάνουμε την προσευχή τους»
«Παλιέ μου φίλε δεν μ' ακούς;
σιγά σιγά θα συνηθίσεις
το σπίτι σου είναι αυτό που βλέπεις
και αυτή την πόρτα θα χτυπήσουν
σε λίγο οι φίλοι κι' οι δικοί σου
γλυκά να σε καλωσορίσουν»
«Ο γυρισμός του ξενητεμένου»,
Γιωργοσ Σεφερησ (απόσπασμα)