ΛΗΣΤΑΡΧΟΙ........... ΟΙ ΙΠΠΟΤΕΣ ΤΩΝ ΒΟΥΝΩΝ .......... ΟΙ ΩΡΑΙΟΙ ΤΩΝ ΟΡΕΩΝ

Του "Γ" { Επιλογή  και  σύνδεση  κειμένων, εικόνων  και  βίντεο}

Έγραφε  σε  χρονογράφημά  της  "Η  εφημερίς  των  Βαλκανίων"( είναι το ημερήσιο φύλλο που εξέδιδε ο Νίκος Καστρινός από το 1918)... .
Κάθε χώρα έχει και από εν διακριτικόν, και η Ελλάς την ληστείαν. Δεν ημπορεί να υπάρξη Ελλάς δίχως ληστάς, δίχως κλαρί, δίχως βασιλείαν του βουνού. Η Ελληνική ληστεία, ζυμωμένη με τα ιερώτερα εθνικά κατορθώματα δεν είναι δυνατόν να τερματίση την παράδοσιν. Ο Μπαμπάνης, ο Γιαγκούλας και οι λοιποί βασιλείς των ορέων κρατούν με αυταπάρνησιν την Ελληνικήν παράδοσιν...

              Σπάνια φωτογραφία με τους λήσταρχους Αρβανιτάκηδες του 1870

Έτσι περιέγραφε  η  εφημερίδα το φαινόμενο των ληστρικών επιθέσεων στην ύπαιθρο της μεταεπαναστατικής Ελλάδας, που έλαβε διαστάσεις θρύλου για αρκετές περιπτώσεις καταζητούμενων ληστών.

Από τον Νταβέλη , τον  Γκαντάρα,  τον Γιαγκούλα μέχρι τον Παλαιοκώστα άλλαξαν πολλά. Κάποιες λεπτομέρειες όμως εξακολουθούν να παραμένουν σταθερές αξίες.

Ο Χρήστος  Νταβέλης, ο Φωτης Γιαγκούλας, ο  Θωμάς  Γκαντάρας, οι Μπαμπάνηδες, ο Τζατζάς, οι Ρετζαίοι, οι Αρβανιτάκηδες, οι Κουμπαίοι, 
οι αδερφοί Παπαγεωργίου ,είναι μερικά από τα ονόματα που το άκουσμά τους προκαλούσε τον φόβο και τον τρόμο από το 1830 και μετά σε ολόκληρη την ελληνική επαρχία. Οι «ιππότες των ορέων» ήταν στην πλειονότητά τους χωρικοί (αγρότες, κτηνοτρόφοι), τους οποίους η κοινωνική αδικία -με βάση τη δική τους αντίληψη- ανάγκαζε να βγουν στο κλαρί και στην παρανομία.

Στη βία αντιτάσσανε βία. Εκατοντάδες δολοφονίες, κλοπές και απαγωγές περιλαμβάνονται στο ενεργητικό τους. Μισήθηκαν θανάσιμα κυρίως από την καθεστηκυία τάξη -από την οποία κυνηγήθηκαν μέχρις αποκεφαλισμού- αλλά αγαπήθηκαν και τραγουδήθηκαν  από μεγάλο μέρος του φτωχού λαού, που έβλεπε σε αυτούς τους απροσκύνητους, τους εκδικητές των χαμένων ονείρων τους{"Αφού σας φτιάσαμεν το ρωμέικον μας κάνατε και είλωτες, θα μας παλουκώσετε γιατί χύσαμε το αίμα μας δι' αυτήν την πατρίδα και τίποτις δεν κερδίσαμε .Γιόμοσαν οι χούφτες του κράτους, μας πήραν την ματοκυλισμένη μας γη. την αγόρασαν από ένα γρόσι το στρέμμα και βάλαν εμάς με αλέτρι και τραβούμε και  βγάναμεν των συγγενών μας τα κόκαλα - (Μακρυγιάννης) ""

Ο Άγγλος περιηγητής Τόρντον ανα­φέρει:

-Οι ρωμιοί έχουν τους μεγαλύτερους εχτρούς ανάμεσα τους. Αυτοί είναι οι κοτσαμπάσηδες από ρωμέικη γενιά κάτω από το μαχαίρι των Τούρκων, ο ρωμιός είναι σκλάβος. Κάτω από την εξουσία των συγχωριανών του κοτσαμπάσηδων, γδύνεται ολότελα και είναι εκατό φορές πιο δυστυχισμένος.-Και ο Φωτάκος. υπασπιστής του Κολοκοτρώνη συμπληρώνει για τους κοτσαμπάσηδες:

"Η ευζωία τον κοτσάμπαση είναι όμοια με εκείνη του Τούρκου και μόνο κατά το όνομα διαφέρει Αντί π.χ. να τον λένε Χασάνην, τον έλεγαν Γιάννην και αντί να πηγαίνει εις τζαμί επήγαινεν εις εκκλησίαν.}.

ΠΑΓΚΑΛΟΣ  ΚΑΙ  ΑΔΕΛΦΟΙ  ΡΕΤΖΑΙΟΙ (Στις 13 Ιουνίου του 1926 στη διάρκεια ληστείας λίγα χιλιόμετρα έξω από την Πρέβεζα, που όπως αποδείχτηκε αργότερα την είχαν οργανώσει οι Ρετζαίοι, σκοτώθηκαν οχτώ άνθρωποι. Οι ληστές είχαν κλείσει με τον κορμό ενός δέντρου το δρόμο, από όπου θα περνούσε το αυτοκίνητο της χρηματαποστολής της Εθνικής Τράπεζας, που μετέφερε από την Πρέβεζα στα Γιάννενα 15.000.000 δραχμές. Όταν το αυτοκίνητο πλησίασε οι ληστές άνοιξαν πυρ και από τις δύο πλευρές και ο οδηγός προσπαθώντας να τους αποφύγει έχασε τον έλεγχο με αποτέλεσμα να ανατραπεί το όχημα).

......Καθένας    από τους ληστές πέρασε στην Ιστορία αφήνοντας το δικό του στίγμα. 

Στόν  Νταβέλη  λοιπόν  ,στόν  Γκαντάρα  και  στο  Γιαγκούλα θα  αναφερθούμε  συνοπτικά  παραθέτοντας  σχετικές  εικόνες  και  βίντεο.

Νταβέλης και   Μέγας. Από φίλοι έγιναν θανάσιμοι εχθροί για τα μάτια μιας κόμισσας

ΧΡΗΣΤΟΣ ΝΤΑΒΕΛΗΣ*Πραγματικό όνομα Χρήστος Νάτσιος, (περίοδος 1832 - Ιούλιος 1856) ήταν περιβόητος ληστής της Αττικής  και  της  Βοιωτίας.

Κατά παλαιότερη εκδοχή, γεννήθηκε στο  Στείρι  Βοιωτίας περί το 1832 από ποιμενική οικογένεια αρβανιτόβλαχων. Νεότερη άποψη θεωρεί πιθανότερη την καταγωγή του από την Αράχωβα,

Στη συμμορία του Νταβέλη, η οποία καταδυνάστευσε την Αττική, τη Βοιωτία, την Εύβοια και τη Φθιώτιδα, ανήκαν και λήσταρχοι όπως ο Κλαμπαλίκης, ο Λουκάς Μπελούλιας ή Κακαράπης από το Κυριάκι, ο Φουντούκης από την Δεσφίνα , ο  Λιοντάκης ή Συνοδιάς από το Δαδί, ο  Κουκουβίνος από την Εύβοια και ο μοναχός Διονύσιος Κυριακιώτης.

Τον Δεκέμβριο του 1855 και τους πρώτους μήνες του 1856, η συμμορία του Νταβέλη δρούσε στη βορειοανατολική Αττική, πιο συγκεκριμένα στην περιοχή του Μαραθώνα. Τότε ενδέχεται να χρησιμοποίησε ως προσωρινό κρησφύγετο το Σπήλαιο  Νταβέλη ή Αμώμων Σπήλαιο, στήν  Πεντέλη. Στα κρησφύγετά του συγκαταλέγεται επίσης το σπήλαιο – βάραθρο Δρακοκάρκαρο στον Παρνασσό.

Ο Χρήστος Νταβέλης ήταν λαϊκός ήρωας στην εποχή του. Ο λαός τον τραγούδησε κι έπλασε γι' αυτόν πάρα πολλές ιστορίες που κάποιες από αυτές αγγίζουν τα όρια του μύθου.

Οι αποτρόπαιοι ηρωισμοί του έγιναν αντικείμενο για λαϊκά αναγνώσματα και θεατρικά έργα. Ακόμα και στο ελληνικό λαϊκό θέατρο σκιών πέρασε. Επίσης ο Λέσβιος λαϊκός ζωγράφος Θεόφιλος, φιλοτέχνησε τον πίνακα Ο Λήσταρχος Χρήστος Νάτσιος Νταβέλης το 1855,  ο οποίος βρίσκεται στη Δημοτική Πινακοθήκη της Ρόδου.

 ΘΩΜΑΣ  ΓΚΑΝΤΑΡΑΣ*Με καταγωγή  απο  το Λουτρό Ελασσόνας , βγήκε στο κλαρί τον Ιούλιο του 1918 με σύντροφο τον Γεώργιο Βελώνη και με πρώτο φόνο αυτόν ενός μεγαλοτσιφλικά της περιοχής που, όπως λέγεται, είχε βιάσει τη σύζυγό του.

Ενα χρόνο αργότερα οι δύο ληστές πιάστηκαν και οδηγήθηκαν στις φυλακές Λάρισας. Ο Θωμάς Καντάρας δραπέτευσε σκάβοντας μια τρύπα στο κελί του και βγήκε στην τουαλέτα. ....

....Λίγο αργότερα το κεφάλι του επικηρύχθηκε για 40.000 δρχ. Σκοτώθηκε στη θέση Οξιά της Δεσκάτης Γρεβενών στις 5 Αυγούστου του 1923 από τον Γεώργιο Σιακαβάρα, ο οποίος συμμετείχε στο απόσπασμα που τον καταδίωκε. Το κεφάλι του Καντάρα κόπηκε, μεταφέρθηκε στο Γερακάρι και κατόπιν εκτέθηκε σε κοινή θέα στην Καλαμπάκα στις 6 Αυγούστου 1923.

ΦΩΤΗΣ  ΓΙΑΓΚΟΥΛΑΣ*Γεννήθηκε το 1900 στο χωριό Mεταξά, κοντά στα Σέρβια Kοζάνης. Η εγκληματική δράση του ξεκίνησε όταν ένας υπομοίραρχος βίασε την εξαδέλφη του Mαρία.

Ο διοικητής του, για να καλύψει τον αξιωματικό, τον έστειλε στην Αθήνα, στους Ευζώνους. Ομως ο Γιαγκούλας κατέβηκε στην Αθήνα και τον σκότωσε έξω από τα ανάκτορα, όπου φύλαγε σκοπιά....

#ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΤΣΑΛΑΓΚΑΣ ΣΤΑΥΡΟΣ ΚΑΙ ΣΤΟ ΚΛΑΡΙΝΟ Ο ΘΑΝΑΣΗΣ ΧΑΛΙΛΟΠΟΥΛΟΣ.

ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΛΕΓΕΤΑΙ  ΠΩΣ ΑΥΤΟΣ Ο ΦΟΒΕΡΟΣ ΚΑΙ ΑΔΙΣΤΑΚΤΟΣ ΛΗΣΤΗΣ ΕΙΧΕ ΚΑΠΟΤΕ ΠΡΟΒΛΕΨΕΙ ΠΩΣ,

-ΜΗΝ ΚΟΙΤΑΤΕ ΤΩΡΑ ΠΟΥ ΟΙ ΛΗΣΤΕΣ ΕΧΟΥΝ ΠΑΡΕΙ ΤΑ ΒΟΥΝΑ ΜΕ ΟΠΛΑ ΚΑΙ ΧΑΤΖΑΡΙΑ, ΣΕ ΛΙΓΑ ΧΡΟΝΙΑ ΟΙ ΛΗΣΤΕΣ ΘΑ ΖΟΥΝ ΣΤΙΣ ΠΟΛΕΙΣ ΜΕ ΚΟΥΣΤΟΥΜΙΑ ΚΑΙ ΓΡΑΒΑΤΕΣ.#-

.....Από τότε βγήκε στα βουνά ακολουθώντας τη συμμορία του Θωμά Kαντάρα. Επικηρύχθηκε το 1920 και συνελήφθη, όμως δραπέτευσε πηδώντας από το τρένο κατά τη μεταγωγή του στα δικαστήρια της Θεσσαλονίκης. Αρχικά επικηρύχθηκε για 20.000 δραχμές, όμως μέσα σε δύο χρόνια η επικήρυξή του έφτασε στο αστρονομικό ποσό των 600.000 δραχμών.

Στο ενεργητικό του περιλαμβάνονται περισσότερα από είκοσι φονικά. Το 1925 σε συνεργασία με τους Tζιαμίτρα, Πάντο και Λεωνίδα Mπαμπάνη, απήγαγε δύο επιφανείς Λαρισαίους, τους μετέφερε στον Ολυμπο και ζήτησε λύτρα, αλλά ο ληστής Aγριόκωτσος πρόδωσε το λημέρι τους.

Στο σημείο που βρίσκονταν κρυμμένοι έφτασε απόσπασμα της Χωροφυλακής αποτελούμενο από είκοσι επτά άνδρες με επικεφαλής τον μοίραρχο Πετράκη και τους εξόντωσε. Τα κεφάλια τους κρεμάστηκαν στα κάγκελα του σιδηροδρομικού σταθμού Kατερίνης, ενώ λέγεται ότι τη σκηνή είδε ιδίοις όμμασι και ο πρωθυπουργός Πάγκαλος.

ΓΙΑ  ΤΟ  ΤΕΛΟΣ  ΑΦΗΣΑΜΕ  ΤΟ  ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΟ  ΤΡΑΓΟΥΔΙ  ΤΟΥ  ΝΙΚΟΥ  ΓΚΑΤΣΟΥ"ΕΝΑΣ  ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΣ  ΛΗΣΤΗΣ"  ΣΕ ΜΟΥΣΙΚΗ  ΜΑΝΟΥ  ΧΑΤΖΙΔΑΚΙ 

ΚΑΙ  ΜΙΑ  ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΗ  ΚΑΙ  ΣΠΑΝΙΑ  ΕΡΜΗΝΕΙΑ    ΑΠΟ  ΤΟΝ  ΠΑΣΧΑΛΗ  ΤΕΡΖΗ.                        

Αν με πηγαίναν αύριο στην κρεμάλα

μανούλα μου μανούλα δόλια μάνα

ξέρω ποιανού το δάκρυ στάλα στάλα

θα `πεφτε από τα μάτια τα μεγάλα

μανούλα μου μανούλα δόλια μάνα

Μια και με γράψανε φονιά

πήρα τον κόσμο παγανιά

και την ζωή σεργιάνι

κακό να κάνω στους κακούς

που εσύ μονάχα τους ακούς

μα ο νους σου δεν τους πιάνει

Στην ερημιά που `χα βρεθεί

με το `να χέρι στο σπαθί

και τ’ άλλο στο βαγγέλιο

ήρθαν μανάδες κι ορφανά

κι είπα το δάκρυ που πονά

να τους το κάνω γέλιο

Μα τώρα που `φτασε η στιγμή

να κλείσουν οι λογαριασμοί

ποιος τάχα θα μπορέσει

να δει πως είχα μια καρδιά

σαν της αγάπης τα παιδιά

και να με συγχωρέσει;

΄΄Γ΄΄
Αναδημοσίευση από Polydrosos Parnassou