ΑΝΤΙΣΤΕΚΟΝΤΑΙ ΣΤΟΝ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΤΡΟΠΟ ΖΩΗΣ - Η ζωή στο... γαλατικό χωριό των οικολόγων - Αναζητούν την αρμονία που μας στερεί ο σύγχρονος τρόπος ζωής.

Πώς μια παρέα ίδρυσε το πρώτο οικολογικό χωριό στο Φαράγγι της Σκάλας Θεσσαλονίκης. Κάθε χρόνο οι μόνιμοι κάτοικοι της κοινότητας φιλοξενούν δεκάδες επισκέπτες που θέλουν να βιώσουν την εμπειρία τους.

Επιλέγουν να ζουν με οικολογικό τρόπο μέσα στη φύση. Προσπαθούν να επαναφέρουν την καθαρότητα στην ανθρώπινη επικοινωνία. Ομάδες ανθρώπων κάθε ηλικίας απαρνούνται τον συμβατικό τρόπο ζωής και ιδρύουν αυτόνομες, ολιγομελείς αρχικά κοινότητες, προσανατολισμένες στις αρχές της αμοιβαιότητας, του κοινοτισμού και της αλληλεγγύης.....

Η ιδέα έχει τύχει αποδοχής και στην Ελλάδα. Σαράντα χιλιόμετρα νότια της Θεσσαλονίκης, στο Φαράγγι της Σκάλας, ζουν επτά ενήλικες με τα τέσσερα παιδιά τους, ηλικίας από 2,5 έως 14, σήμερα, ετών. Εγκαταστάθηκαν στην περιοχή το 2004 και δημιούργησαν ένα χωριό διαφορετικό από τα άλλα. Προτίμησαν έναν εναλλακτικό, οικολογικό τρόπο ζωής, παράγοντας οι ίδιοι τα μέσα για τη διατροφή και τη στέγασή τους, αλλά και ενέργεια.

Η Αννα Φιλίππου, ομοιοπαθητικός στο επάγγελμα με σπουδές στην ψυχολογία, και μία εκ των ιδρυτικών μελών της «Σκάλας», κατέληξε, μετά από μακρά προσωπική αναζήτηση, στο συμπέρασμα ότι «το κοινωνικό μοντέλο που προτείνεται ως μονόδρομος είναι αποτυχημένο σε πολλά επίπεδα». Γι' αυτό και η ιδέα ενός διαφορετικού τρόπου ζωής κέντρισε το ενδιαφέρον. «Προσπαθούμε να δημιουργήσουμε βιώσιμα μοντέλα διαβίωσης, να πάρουμε τη ζωή μας στα χέρια μας και να ζούμε με τρόπο που θα μας γεμίζει», εξηγεί.

Τα Οικοχωριά είναι μία εναλλακτική πρόταση διαβίωσης που «μετρά» χρόνια. Εντάσσονται σε ένα παγκόσμιο δίκτυο αντίστοιχων κοινωνικών σχηματισμών, κάποιοι από τους οποίους είναι σχεδόν ολοκληρωτικά αυτονομημένοι από τις τράπεζες, την ενέργεια ή το εμπόριο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το Οικοχωριό της πόλης Zegg στη Γερμανία, το οποίο, στα 25 χρόνια από την ίδρυσή του, αριθμεί 120 άτομα που ζουν και αλληλεπιδρούν με βάση το οικολογικό μοντέλο ανάπτυξης.

Ολες οι αποφάσεις του Οικοχωριού λαμβάνονται από το σύνολο των μόνιμων κατοίκων, οι οποίοι συνέρχονται δύο φορές την εβδομάδα για να συζητήσουν τα ζητήματα της καθημερινότητας και να μοιραστούν χαρές, λύπες ή και αδιέξοδα

Εκτός από το επάγγελμά τους που ασκούν στη Θεσσαλονίκη, η κ. Φιλίππου και ο σύντροφός της, Νικηφόρος, με τα δύο τους παιδιά, περνούν τον υπόλοιπο χρόνο τους ανάμεσα στους κήπους του Οικοχωριού. Καλλιεργούν λαχανικά, φρούτα, αρωματικά φυτά και μεγάλη ποικιλία δέντρων με τη συνδρομή και του Παναγιώτη Μανίκη που τους πρόσφερε την τεχνογνωσία του σε θέματα φυσικής καλλιέργειας. Στόχος τους είναι να αυξήσουν την παραγωγή τόσο ώστε να εμπορεύονται τα προϊόντα.

Ενέργεια από φωτοβολταϊκά
Το Οικοχωριό είναι ενεργειακά αυτόνομο. Σύνδεση με το δίκτυο της ΔΕΗ δεν υπάρχει, όμως τα τρία σπίτια (ένα σπίτι-πυρήνας, όπου μαζεύονται και δύο μικρότερα) παίρνουν ενέργεια από φωτοβολταϊκά. «Σε περίπτωση συννεφιάς, έχουμε ηλεκτρικό σύστημα με γεννήτρια, ωστόσο μπορούμε και χωρίς αυτό. Βρίσκουμε δημιουργικούς τρόπους για να καταναλώνουμε λιγότερη ενέργεια, όπως το βιοαέριο, το οποίο παράγουμε εμείς».

Τα σπίτια είναι κτισμένα με βιοκλιματικό τρόπο, ενώ η αρχιτεκτονική τους είναι συμβατή με το περιβάλλον. «Είναι οικήματα κατασκευασμένα από φυσικά υλικά, που, εάν κάποια στιγμή γκρεμιστούν, δεν θα αφήσουν μεγάλο οικολογικό αποτύπωμα. Είναι προσανατολισμένα στον Νότο και χρησιμοποιούν την ενέργεια του ήλιου. Γι' αυτό πέρυσι τον χειμώνα η συνολική κατανάλωση θέρμανσης ήταν μόλις 500 ευρώ», συνεχίζει.

Η φιλοσοφία του Οικοχωριού έχει πολλές πτυχές, την ψυχολογική, την κοινωνική και κατ' επάκταση την πολιτική με την ευρεία έννοια. «Αντιλήφθηκα πολύ νωρίς, λόγω και των σπουδών μου, ότι αν θέλουμε να μιλήσουμε πραγματικά για ''θεραπεία'' θα πρέπει να δημιουργήσουμε κοινωνικούς θεσμούς, που θα λειτουργούν υποστηρικτικά στη θεραπευτική διαδικασία. Από την άλλη, αναρωτήθηκα τι μας προσφέρει η κοινωνία που ζούμε. Το άνοιγμα της ψαλίδας εις βάρος των αδυνάτων, η φτώχεια με όλες τις συνέπειές της, η υποβάθμιση του περιβάλλοντος, το μοντέλο ζωής έχει αποτύχει. Δεν θέλουμε να γυρίσουμε στις σπηλιές. Προσπαθούμε να δημιουργήσουμε ρεαλιστικές βιώσιμες προτάσεις και να δημιουργήσουμε ένα βίωμα της διαφορετικότητάς μας στους επισκέπτες μας», διευκρινίζει.

Οι κάτοικοι μεριμνούν οι ίδιοι για τη διατροφή τους, καλλιεργώντας με βιολογικό τρόπο κάθε είδους λαχανικά, φρούτα, αρωματικά φυτά και μεγάλη ποικιλία δέντρων

Απολαμβάνει τα μικρά πράγματα στη ζωή και θεωρεί τον εαυτό της και τα παιδιά της τυχερά που συμμετέχουν στο εγχείρημα, όποιες δυσκολίες και αν αυτό εμπεριέχει. Εχει βρει τρόπους να μετατρέπει τα καθημερινά της καθήκοντα στο Οικοχωριό σε διασκέδαση, επιστρατεύοντας τη φαντασία της και μία... πινελιά τέχνης. «Ολα επιτυγχάνονται με προσπάθεια, αλλά δεν κάνουμε καταναγκαστικά έργα... Αν επιτρέψουμε στον εαυτό μας να εκφραστεί δημιουργικά, να μοιράζεται και να νιώθει ασφάλεια, μπορούμε να δημιουργήσουμε την ομορφιά γύρω μας», καταλήγει.

ΠΩΣ ΛΑΜΒΑΝΟΝΤΑΙ ΟΙ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ
«Μαζευόμαστε σε κύκλο και συζητάμε τα πάντα»

Οι κάτοικοι του Οικοχωριού της Σκάλας είναι ενεργά μέλη ενός ζωντανού οργανισμού. Υπάρχουν ημέρες κοινών δραστηριοτήτων, όπως να κάθονται όλοι μαζί για πρωινό, μεσημεριανό και δείπνο. Οι αποφάσεις τους λαμβάνονται από κοινού σε προκαθορισμένες συναντήσεις δύο φορές την εβδομάδα. «Μαζευόμαστε σε κύκλο και συζητάμε τα πάντα», εξηγεί η κ. Φιλίππου. «Στη μία από τις δύο εβδομαδιαίες συναντήσεις μας συζητάμε τα πρακτικά ζητήματα της κοινότητας: τις προμήθειες που χρειαζόμαστε, τη συντήρηση των εγκαταστάσεων, των κήπων, τις δραστηριότητες που ετοιμάζουμε και άλλα θέματα καθημερινότητας».

Η δεύτερη εβδομαδιαία συνάντηση, ωστόσο, είναι χαρακτηριστική των σχέσεων που διαμορφώνουν οι κάτοικοι μεταξύ τους. Βασική τους συνισταμένη είναι ο σεβασμός στην προσωπικότητα και τη διαφορετικότητα του ατόμου, η ειλικρίνεια και η διαφάνεια. «Σε αυτές δεν επιλύουμε προβλήματα. Μοιραζόμαστε: συναισθήματα, εμπειρίες, τις χαρές και τις λύπες, αλλά και τα αδιέξοδά μας», λέει.

Το Οικοχωριό είναι ενεργειακά αυτόνομο, ενώ τα σπίτια του είναι κτισμένα με βιοκλιματικό τρόπο και αρχιτεκτονική συμβατή με το περιβάλλον. Οι κάτοικοί του είναι ενεργά μέλη ενός ζωντανού οργανισμού

Στόχος της κοινότητας είναι η δημιουργία στέρεων σχέσεων, η ανάπτυξη εμπιστοσύνης και η διαφάνεια. Εν ολίγοις, η ξεκάθαρη επικοινωνία. Δίνουμε χώρο στα θέματα να ξεδιπλωθούν. Ακούμε τον διπλανό μας και δημιουργούμε σχέσεις εμπιστοσύνης και φιλίας. Δεν βρίσκει η ομάδα τη λύση στο πρόβλημα ενός μέλους της. Πώς θα μπορούσε, άλλωστε, αφού δεν θα αναλάβουν εκείνοι τις συνέπειες ή τα ρίσκα των αποφάσεων; Αν και διαφορετικοί άνθρωποι, είμαστε εκεί για να τον ακούσουμε χωρίς διακοπή. Του αφήνουμε χώρο και χρόνο να εκφραστεί. Η δύναμη της κοινότητας είναι η πολυποικιλότητά της».

Οικοκοινότητες
Ενας άλλος κόσμος στο Πήλιο και στην Εύβοια

Η αρχή του κοινοτισμού φαίνεται να κερδίζει προοδευτικά έδαφος. Αντίστοιχες προσπάθειες σε αρκετά οργανωμένο επίπεδο πραγματοποιούνται, επίσης, στο Πήλιο και στο Ορος Τελέθριο στην Εύβοια.

Με όχημα την αυτοοργάνωση και αφορμή -αρχικά- την οικονομική κρίση, η Οικοκοινότητα στο Πήλιο συγκεντρώνει πάνω από 50 κατοίκους όλων των ηλικιών. Ζουν όλοι μαζί, παράγουν, συνεργάζονται, ανταλλάσσουν και πωλούν τα προϊόντα τους με στόχο την πλήρη αυτάρκεια. Στόχος τους είναι να επιστρέψουν κοντά στη φύση, όχι απλά σαν μια βόλτα, αλλά αποκαθιστώντας την ουσιαστική επαφή και τη σχέση τους μαζί της. Εκεί οραματίζονται να φτιάξουν σπίτια και οικογένειες, μέσα σε αυτόνομα αγροκτήματα και οικοκοινότητες με φυσικές καλλιέργειες.

Ενα πρωτοποριακό πείραμα με τίτλο «Τελέθριον Project» προσπαθούν να ολοκληρώσουν από το 2009 τέσσερις φίλοι, μέλη της οικοκοινότητας Free and Real. Ονειρο ζωής τους, όπως λένε, είναι να δημιουργήσουν στην κορυφή του όρους Τελέθριο στην Εύβοια μία κοινότητα 12.000 τ.μ. σε κυκλικό σχεδιασμό που θα χωρίζεται σε τρία μεγάλα τμήματα με δασόκηπο και λίμνες. Θα χρησιμοποιεί, για τις ενεργειακές της ανάγκες, ένα σύστημα πολλαπλών πηγών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και θα είναι προσβάσιμη σε όσους έχουν... το «μικρόβιο» της αλλαγής. Ο Αποστόλης και ο Παναγιώτης θέλουν να αποδείξουν πως μια αυτάρκης κοινωνία μπορεί όχι μόνο να δημιουργηθεί, αλλά να έχει και πανανθρώπινη εφαρμογή.

ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΚΥΡΙΤΣΗ ethnos.gr