ΜΑΝΟΣ ΧΑΤΖΙΔΑΚΙΣ ."Η Ελένη είναι ο μύθος για ένα κορίτσι του καιρού μας που έχει χαθεί".

"Η Ελένη είναι ένα φάντασμα με τη μορφή ενός κοριτσιού, που κάθε τόσο φανερώνεται και χάνεται μες απ’ τις βροχές, μέσα από τα σύννεφα και μες από τον ήλιο"

Λέει  ο  Μάνος  Χατζιδάκις. Γιά τη δική  τους  Ελένη  γράφουν  ο Νίκος  Καζαντζάκης  και  ο  φιλόσοφος  Λιαντίνης και  ο φίλος  Γιώργος  Βιδάκης  οπτικοποιεί έξοχα  , όπως  πάντα και  αυτό το θαυμάσιο  τραγούδι  του Χατζιδάκι  και  εμείς  σας  τα  παρουσιάζουμε  όλα..... 

"Η Ελένη είναι ο μύθος για ένα κορίτσι του καιρού μας που έχει χαθεί. Η Ελένη είναι ένα φάντασμα με τη μορφή ενός κοριτσιού, που κάθε τόσο φανερώνεται και χάνεται μες απ’ τις βροχές, μέσα από τα σύννεφα και μες από τον ήλιο.

                                                              

Η Ελένη, όπως η Μελισσάνθη, η Μάγδα και η Μαριάνθη των ανέμων, ανήκει στην πολύ προσωπική μου μυθολογία.
Τα τελευταία χρόνια πολλές φορές σαν είμαι μόνος σκέπτομαι την έννοια κορίτσι να μπλέκεται παράξενα στο μύθο μου και στη ζωή μου.
Ισως γιατί η ηλικία μ’ εμποδίζει να δοκιμάσω την απειρία μου σε απομακρυσμένες η καινούργιες εμπειρίες. Κι έτσι θα μείνω μ’ ότι θυμάμαι απο τον έρωτα συγκεχυμένα και μισά.
Με μιαν Ελένη που κάπου στη Γη ή μες στην απέραντη οικουμένη έχει ταφεί."

Μάνος Χατζιδάκις

                                                       

Στίχοι - Μουσική: Μάνος Χατζιδάκις

Ερμηνεία : Μαρία Δημητριάδη

Είκοσι χρόνια με ρωτάς
ποιος πήρε την Ελένη
μα εκείνη μόνη στο σχολειό
τον Πάρη περιμένει

Είκοσι χρόνια με ρωτάς
ποιόν αγαπά η Ελένη
είναι στη Σπάρτη, στα νησιά
στην Τροία παντρεμένη

Με ρωτούν για την Ελένη αχ Ελένη
που’ναι εικόνα δακρυσμένη αχ Ελένη
μα εγώ δεν απαντώ
την καρδιά μου τη σφραγίζω
και την πίκρα μου κεντώ

Είκοσι χρόνια με ρωτάς
πού θα βρεθεί η Ελένη
σαν ζωγραφιά στην εκκλησιά
ή σαν κερί αναμμένη

Είκοσι χρόνια με ρωτάς
πού θάψαν την Ελένη
μπορεί στο Άργος στους αγρούς
μπορεί στην οικουμένη

Με ρωτούν για την Ελένη αχ Ελένη
που’ναι εικόνα δακρυσμένη αχ Ελένη
μα εγώ δεν απαντώ
την καρδιά μου τη σφραγίζω
και την πίκρα μου κεντώ.

"Στα όρη το συνετό φεγγάρι φωτίζει τα σφυρά της. Στους κάμπους πιασμένη χέρι χέρι με την άνοιξη διαβαίνει η προσδοκία της. Στις θάλασσες οι σπασμοί και ο ιχώρας της σπιθίζουν την κόψη των κυμάτων με το μενεξεδένιο ιώδιο του μυχού των μηρών της. Στα δερβένια και στα περάσματα η αλκυονίδα μέρα του χιτώνα της κατασταίνει το χειμώνα ελάχιστο. Η Ελένη που πλάσανε οι έλληνες καθρεφτίζει την εμορφιά του θεού. Είναι ο νους και ο νόμος της φύσης. Σαρκώνει το δαχτυλικό αποτύπωμα της προέλασης των ωρών. Αντιδονεί το δόνακα της φωνής των φαινομένων. Κάτω εκεί στους καλαμιώνες του ποταμού Ευρώτα, το αγνό σπέρμα του Δία εχύθηκε στην αγνή γαστέρα της Λήδας. Και ο καιρός έφερε στο φως την Ελένη. Καταγγελία και μήνυση της εμορφιάς και της λύπης του κόσμου."
Δημήτρης Λιαντίνης ΓΚΕΜΜΑ, Η Ελένη της Σπάρτης

Απόσπασμα από μάθημα του Δημήτρη Λιαντίνη τον Μάιο του 1995 προς τους μετεκπαιδευόμενους δασκάλους του Μαρασλείου Διδασκαλείου .
(Ολόκληρο το μάθημα βρίσκεται στο Liantinis.org , όπως και στο youtube με τίτλο :
'' Η Ωραία Ελένη από τον Όμηρο έως τον Ελύτη '' ) 

"Ου νέμεσις τοιήδ' αμφί γυναικί Τρώας και εϋκνήμιδας Αχαιούς χρόνον πολύν άλγεα πάσχειν: αινώς αθανάτησι θεής εις ώπα έοικεν ~ Ιλιάδα Γ, 156 - 8 ~
(Χαλάλι, τόσοι παιδεμοί για μια τέτοια γυναίκα, στους Τρώες και στους Αχαιούς με τις καλές κνημίδες. Με τις αθάνατες θεές φρικτά μοιάζει στην όψη) ."

"Τί θά ’ταν ή Ελένη έτούτη άν δέν περνούσε αποπάνω της ή πνοή του Όμήρου; Μιά ωραία γυναίκα, οπως αναρίθμητες άλλες, πού πέρασαν άπό τη γης καί χάθηκαν. Θά τήν έκλεψαν, οπως κλέφτουν άκόμα συχνά τις έμορφες κοπέλες στά βουνίσια χωριά μας. Κι άν άκόμα ή αρπαγή αυτή άναψε πόλεμο, όλα, καί πόλεμος καί γυναίκα καί σφαγή, θά χάνουνταν αν δέν άπλωνε τό χέρι του νά τά σώσει ό Ποιητής. Στον ποιητή χρωστάει τή σωτηρία της ή Ελένη. Τό χαμόγελο της Ελένης είναι περεχυμένο σέ όλο σπαρτιάτικον άγέρα. Κι άκόμα έτουτο: Ή Ελένη μπήκε σα στο αίμα μας, τη μετάλαβαν ολοι οί άντρες• όλες οί γυναίκες άντιφέγγουν άκόμα από τή λάμψη της. Έγινε ερωτική καυγή ή 'Ελένη, διαπερνάει τούς αιώνες και ξυπνάει στόν καθε άντρα τή λαχτάρα του φιλιού καί της διαιώνισης καί μεταμορφώνει σέ Ελένη καί τήν πιο ασήμαντη γυναικούλα που αγκαλιάζουμε. Ή έπιθυμία παίρνει, άς είναι καλά ή βασίλισσα έτούτη της Σπάρτης, ύψηλούς τίτλους εύγένειας, κι ή μυστική νοσταλγία κάποιου χαμένου εναγκαλισμού γλυκαίνει μέσα μας το κτήνος. Κλαίμε, φωνάζουμε, κι ή Ελένη ρίχνει βοτάνι μαγικο στό ποτήρι πού πίνουμε, κι άποξεχνούμε τόν πόνο κρατάει στό χέρι ένα λουλούδι, κι ή μυρωδιά του άλαργαίνει τά φίδια, αγγίζει τ’ άσκημα παιδιά κι όμορφαίνουν καβαλάει τον τράγο της θυμέλης, σαλεύει τό πόδι της μέ τό λυτό σανδάλι, κι άλάκερος ό κόσμος γίνεται άμπελος. Ό γέρο  ποιητής ό Στησίχορος μιά μέρα ξεστόμισε άσκημο λόγο γι’ αύτή μιάν ώδή του- κι εύτύς έχασε τό φως του- τρέμοντας τότε, μετανιωμένος, πήρε τή λύρα του, στάθηκε όμπρός στους Έλλνες σ’ ένα μεγάλο πανηγύρι καί τραγούδησε τήν ξακουστή παλινωδία: Δέν είναι άλήθεια ό λόγος μου γιά σένα, ’Ελένη•  και δέν έμπήκες συ μες στα γοργά καράβια  μήτε έφτασες στό κάστρο έσυ ποτέ τής Τροίας. Κι έκλαψε σηκώνοντας ψηλά τά χέρια’ κι όλομεμιας, βουτημένο στά δάκρυα, τό φως κατέβηκε στις κόχες των ματιών του."

Νίκος Καζαντζάκης : «ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΟ ΓΡΕΚΟ»

"ΕΛΕΝΗ"

Στίχοι:  

Νίκος  Καζαντζάκης

Μουσική:   

Κική  Καγιαβά

Στα Σόλο: Κική Καγιαβά - Αντώνης Μακρογαμβράκης (φιλική συμμετοχή : Πολίνα Γκιαουράκη)

Ελένη ορθή φτερούγα στον αέρα

Ελένη χίλια καλώς μας ήρθες άγγελε μου
Γοργή μαντατοφόρα περιστέρα
Πέρφανη αρραβωνιαστικιά του ανέμου

Αχού μιαν αστραπή η ζωή, μα φτάνει
στη φτωχικιά την πόρτα μας να βγούμε
Μα μέσα εμείς Ελένη αγκαλιασμένοι
Το αθάνατο δροσιό νερό να πιούμε

Ελένη το έχε γεια πικρή κρυφή χαρά μου
Ελένη χρόνια και χρόνια να βαστάξει θε μου
το χέρι σου να σφίγγω και η ματιά μου
Κι ωχου, να μη σε χωριστώ ποτέ μου

Αχού μιαν αστραπή η ζωή, μα φτάνει
στη φτωχικιά την πόρτα μας να βγούμε
Μα μέσα εμείς Ελένη αγκαλιασμένη

Το αθάνατο δροσιό νερό να πιούμε

"Γ"