ΑΜΦΙΚΛΕΙΑ: Εορτή τών Αγίων Αναργύρων.

....

Δυό λόγια γιά τήν Αγιανάργυρη.

Ε᾿ξωκκλήσι τῆς ἐνορίας τοῦ ἁγίου Δημητρίου. Κτίσθηκε τὸ 1835. Γιὰ πιὸ λόγο; Ἰδοὺ τὸ ἱστορικό. Ὁ παπποὺς τοῦ γερο-Σπύρου Καλημέρη, ποὺ λεγόταν Σπυρ. Σαγιᾶς πῆγε στὸ βουνὸ γιὰ ξύλα. Κατέβηκε στὴ Σκοτείνιανη. Ἦπιε νερὸ αὐτὸς καὶ τὰ ζῶα καὶ ἀκούμπησε στὴ βρύση. Τὸν πῆρε ὁ ὕπνος καὶ βλέπει ὄνειρο. Ἄκουσε φωνὴ ποὺ τοῦ εἶπε νὰ σκάψει στὸ δέντρο γιὰ νὰ βρεῖ τὴν εἰκόνα τῶν ἁγίων Ἀναργύρων. Νὰ πάρει καὶ τοὺς συγγενεῖς του Μπακασταμαίους καὶ Σταμοβλασαίους. Ξύπνησε καὶ δὲν
βρῆκε τὰ ζῶα. Πιὸ πέρα ὅμως τὰ βρῆκε σίγουρα. Τὸ εἶπε στοὺς συγγενεῖς του, οἱ ὁποῖοι τὸν κορόιδεψαν. Δεύτερη φορὰ ξαναβλέπει στὸ σπίτι καὶ τὸν ρώτησαν ἂν πῆγε στοὺς συγγενεῖς. Αὐτὸς εἶπε: Πῆγα. Τρίτη βραδυὰ οἱ ἅγιοι πᾶνε στοὺς συγγενεῖς. Τοὺς λένε: Γιατὶ δὲν πᾶτε νὰ σκάψετε; Τότε σηκώνονται καὶ πᾶνε νύχτα στὸν παπποῦ πρὶν τὸ μεσονύχτιο. Τοῦ λένε: Σήκω νὰ πᾶμε νὰ σκάψουμε. Ὁ παπποὺς τοὺς καθυσήχασε καὶ τὴν ἑπόμενη μέρα
ἄρχισαν τὸ σκάψιμο. Ἔσκαψαν συνέχεια τρεῖς ἡμέρες. Τὴν τρίτη βρῆκαν τὴν εἰκόνα καὶ τὴν πῆγαν στὸν ἅγιο Δημήτριο. Στὴ συνέχεια ἔφεραν μαστόρους ἀπὸ τὴν Ἤπειρο καὶ ἔφτιαξαν ἕνα μικρὸ ἐξωκκλήσι. Ἡ εἰκόνα μπῆκε στὸ ἐξωκκλήσι. Σήμερα δὲν ὑπάρχει.

Ἡ παλιότερη εἰκόνα τῶν ἁγίων εἶναι τοῦ 1908. Φέρει ἐπιγραφή: ΔΑ ΕΠΑΝΗ ΙΩΑΝΝ. Ι. ΚΑΤΣΑΡΟΥ
Ἰουλίου 1η 1908. Εἶναι ζωγραφισμένη σὲ μουσαμᾶ καὶ βρίσκεται σὲ εἰκονοστάσι μέσα στὸ ναό, δίπλα ἀπὸ τὴν εἴσοδο. Πιθανῶς νὰ προέρχεται ἀπὸ τὸ παλιὸ τέμπλο. Ἄλλη εἰκόνα τῶν ἁγίων εἶναι ζωγραφισμένη σὲ τσίγκο καρφωμένο σὲ ξύλο μὲ τὴν ἐπιγραφή: Ι. Πιτσος.

 Ἄλλη ἐπίσης σὲ τσίγκο μὲ τὴν ἐπιγραφή: Δαπάνη Ἰωάν. Ν. Χρυσικοῦ 1932 Διὰ χειρῶν Εὐλογίου Μόρφη. Μιὰ τέταρτη φέρει τὴν ἐπιγραφή: ΔΕΗΣΙΣ Κ.Ζ. 1969 Διὰ χειρὸς Ε. Εὐαγγελίδη Λαμία.
Τὸ τέμπλο τοῦ ναοῦ εἶναι χτιστό. Στὴν ὡραία πύλη φέρει ξύλινα βημόθυρα καὶ παραπέτασμα μὲ τὸν μέγα Ἀρχιερέα ζωγραφισμένο σὲ μουσαμᾶ καὶ τὴν ἐπιγραφή: ΔΑΠΑΝΗ Λ. Κ. ΛΙΑΚΑΝΤΩΝΗ ΚΑΙ ΧΑΡ. Ι. ΠΟΛΙΤΟΥ. Δυὸ παλιὲς εἰκόνες ὑπάρχουν στὸ τέμπλο χωρὶς χρονολογία ζωγραφισμένες σὲ μουσαμᾶ. Μία τοῦ Χριστοῦ καὶ μία τῆς Παναγίας, ἡ ὁποία ἔχει ἀντικατασταθεῖ ἀπὸ νεώτερη στὴν οἰκεία θέση. Φέρουν καὶ οἱ δύο τὴν ἐπιγραφή: 

Δαπάνη Δ. Λ. Στυβακτὴ (Σκρίκου.) Στὸ πάνω μέρος τοῦ τέμπλου εἶναι εἰκονογραφημένοι σὲ μουσαμᾶ οἱ δώδεκα ἀπόστολοι μὲ τὸ Χριστὸ στὴ μέση. Ἡ ἁγία Τράπεζα εἶναι ὀρθογώνιας διατομῆς καὶ ἔχει διαστάσεις 85×65 ἑκατοστά. Ἄλλα παλιὰ ἀντικείμενα τοῦ ναοῦ εἶναι 1 μανάλι μικρὸ σιδερένιο στριφτὸ ἐξαιρετικῆς τέχνης καὶ 4 μπρούτζινα μανουάλια ἀντικαταστημένα ἀπὸ νεώτερα μὲ ἄμμο. Ἐπίσης ὑπάρχει ἕνα μπρούτζινο εἰσοδικό. Τὸ ἀναλόγιο ἔχει ξύλινο κιγκλίδωμα. Ἀπὸ τοὺς ὁριζόντιους πεσσοὺς στήριξης τῆς ὀροφῆς κρέμονται πολλὰ καντήλια. Ἐπίσης ἔχει ἠλεκτρικὸ ρεῦμα.
Ὁ ναὸς ποὺ ὑπάρχει σήμερα δὲν εἶναι καὶ καμμιὰ σπουδαία κατασκευή. Ἀπὸ μακριὰ φαίνεται σὰν «καλύβα». Μόνο ἡ κόγχη τοῦ Ἱεροῦ διαφοροποιεῖ τὸ κτίριο.
Οἱ διαστάσεις του χωρὶς τὴν κόγχη εἶναι 12,54×7,83 μέτρα. Ἡ χάρη ὅμως τῶν ἁγίων δὲν ἐξαρτᾶται ἀπὸ τὴν κατασκευή. Γιορτάζουν τὴν 1 Ἰουλίου. Γινόταν μεγάλο πανηγύρι. Ἐρχόντουσαν ἀπὸ ὅλη τὴ γύρω περιοχὴ καὶ ξενυχτάγανε. Τὸ παζάρι φυσικὰ δὲν ἔλει-πε. 

Γι᾿ αὐτὸ ὑπάρχει μέχρι σήμερα τὸ μεγάλο προαύλιο, ποὺ σὲ ἕνα τμῆμά του εἶναι σκεπαστό. 

Ἡ σκεπὴ τοῦ ναοῦ εἶναι καινούρια. Ἡ καμπάνα φέρει τὶς ἐπιγραφές: ΜΗΧΑΝΟΥΡΓΕΙΟΝ Β. Κ. ΚΑΤΣΟΥΡΗ/ ΟΔ. ΗΦΑΙΣΤΟΥ ΑΡ. 24/ ΑΘΗΝΑΙ/ ΔΩΡΕΑ Γ. ΚΟΝΤΟΥ ΑΓΙΟΙ ΑΝΑΡΓΥΡΟΙ
ΣΚΟΥΤΗΝΙΑΝΗ 1953. Ἡ διάμετρος τοῦ ἀνοίγματός της εἶναι 30 ἑκατοστά.Ἔξω ἀπὸ τὸ προαύλιο ὑπάρχει μιὰ παλιὰ βρύση μὲ χάραγμα 1951 καὶ μιὰ νεώτερη φτιαγμένη τὸ 1998. 

Τὸ νερὸ ἔρχεται ἀπὸ τὴ Σκοτείνιανη. Οἱ παλιοὶ ἐξετάζανε τὴν περίπτωση τοῦ νεροῦ. Σὲ ὅλα τὰ ἐξωκκλήσια ἔπρεπε νὰ ὑπάρχει νερὸ σὲ ἀκτίνα 100 μέτρων. Αὐτὸ εἶχε σχέση καὶ μὲ τὴ Λειτουργία. Πιὸ κάτω βρίσκεται μιὰ νεώτερη ἐπιγραφὴ σὲ μάρμαρο: ΤΟ ΠΑΡΟΝ ΚΤΗΜΑ ΕΔΩΡΗΣΕΝ/ Ο Κ. ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΖΗΡΟΣ ΤΟΥ ΛΟΥΚΑ/ ΕΙΣ ΤΟΝ ΙΕΡΟΝ ΝΑΟΝ/ ΑΓΙΩΝ
ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ ΑΜΦΙΚΛΕΙΑΣ.
Πρὶν τὸν Πόλεμο ζοῦσε κάποιος καλόγηρος Δαδιώτης ποὺ λεγόταν
Γεννάδιος Αὐγερινὸς (Γκέκας). Εἶχε χωράφια στὴν περιοχὴ καὶ τὰ ἔδωσε στὸ μοναστήρι τοῦ Δαδιοῦ μὲ συμβόλαιο νὰ μὴν πουληθοῦν. Ἐπίσης θυμοῦνται οἱ παλιότεροι, ὅτι γύρω στὰ 1905 ζοῦσε κοντὰ στὴ Σκοτείνιανη κάποιος ἀόμματος ποὺ τὸν ἔλεγαν Σκουρογιῶργο1. Αὐτὸς ἔψελνε στὶς λειτουργίες. Τὰ ἤξερε ἀπ᾿ ἔξω. Δὲν γινόταν τότε ὄρθρος στὰ ἐξωκκλήσια. Αὐτὸ συνηθίζεται καὶ σήμερα στὸ Ἅγιον Ὄρος καὶ ἀποτελεῖ μοναστηριακὴ τάξη.
Τὰ γράμματα τῆς Λειτουργίας εἶναι σταθερὰ καὶ μαθαίνονται εὔκολα. Ὁ Σκουρογιῶργος ἦταν γραμματοδιδάσκαλος καὶ τυφλώθηκε. Πῆγε, καθὼς λένε, γιὰ ζητιανιὰ στὸ Δραχμάνι καὶ ἀφοῦ τὸν ἄφησε ὁ συνοδός του, ἦρθε μόνος. Τέλος στὴν περιοχή τῆς Σκοτείνιανης βρίσκεται ἀρχαιολογικὸς χῶρος, ὅπου βρέθηκαν προϊστορικοὶ τάφοι2. Ἐπίσης ὑπάρχει ἡ γνωστὴ πηγὴ μὲ τὸ παγωμένο νερό


Τά παραπάνω γραφόμενα είναι από τό πόνημα του Ιερ.Λ.Βακάλη ,"ΕΞΩΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΑΜΦΙΚΛΕΙΑΣ".

Δυό τρείς παρατηρήσεις μετά από τίς εργασίες πού έγιναν πέρσι.
1. Ολη η τοιχοποιϊα έγινε από τούς ίδιους μαστόρους καί δέν υπάρχει κάποια προσθήκη στήν κατασκευή, ώστε νά μαρτυρεί ότι έγινε κάποια παρέμβαση αργότερα. Μπορεί η παράδοση νά φέρνει τούς κτήτωρες πιό πίσω..Επίσης η κατασκευή είναι πολλή απλή καί δέν υπάρχουν λαξευμένες πέτρες καί αγκωνάρια, ενώ πρίν σοβατισθεί μέ ασπρόχωμα καί άχυρο ήταν χρωματισμένη στίς πέτρες καί στήν λάσπη από χώμα, πού νά δικαιολογούν Ηπειρώτες μαστόρους.

2.Από "ΟΜΟΛΟΓΟ" τής οικογενείας Δ.Γ.Οικονόμου τό 1775 [2 Μαρτίου 1775], φαίνεται ότι η εκκλησία ήταν κτισμένη τότε. Στό ομόλογο υπογράφει σάν μάρτυρας καί ο Ζωσιμάς Ιερομόναχος πού ήταν τότε ηγούμενος στό μοναστήρι καί είχε φέρει τόν Μαστοροϊωάννη τού Ζαγορίας [από τό Ζαγόρι] γιά νά φτιάξει τήν είσοδο τού καθολικού στό μοναστήρι.

3.Οι διαστάσεις τής εκκλησίας 12χ8 περίπου είναι πολύ μεγάλες σέ σχέση μέ τά υπόλοιπα εξωκκλήσια.Τούτο μπορεί νά εξηγηθεί από τό γεγονός ότι εκεί υπήρχε παλιά χωριό καί η εκκλησία νά ήταν καθεκυριακάτικη εκκλησία. 

Από τήν απογραφή τού 1506 πού έγινε από τόν σουλτάνο Βαγιαζίτ τόν Β! βλέπουμε ότι τό χωριό "ΠΑΛΑΒΙΤΣΑ" είχε 35 οικογένειες, 6 άγαμους, 2 χήρες καί πλήρωνε 2.529 άσπρα σάν φόρο. Στά χωράφια παρακάτω υπάρχουν ακόμη απομεινάρια σπιτιών[ ομολογία Κώστα Ρεστέμη πού έχει χωράφι ακριβώς κάτω από τήν εκκλησία].

4. Ο μοναχός Γενάδιος , κατά κόσμο Γεώργιος Γκέκας, πέθανε τό 1895[ Δαδιώτες κληρικοί τού π.Διομήδη Παναγιωτόπουλου].

http://dadi-amfikleia.blogspot.gr/