Ανήκω σ’ αυτούς που δεν χάρηκαν όσο έπρεπε τον Νίκο Καζαντζάκη. Ηρακλειώτισσα γαρ γέννημα θρέμμα, υπέστην τόση σχολική «ένεση» με τον μεγάλο Κρητικό, που αντιστάθηκα σθεναρά. Πέρασαν χρόνια μέχρι να ξεπεράσω τη νιότη μου και να τον δω με άλλο μάτι.
Τα γράφω αυτά ως πρόλογo για να αποδείξω ότι, αν μη τι άλλο, τον Καζαντζάκη τουλάχιστον τον έμαθα καλά. Απ’ την καλή και την ανάποδη. Γι’ αυτό απορώ που τόσοι επιφανείς των γραμμάτων και περισπούδαστοι τον ξέρουνε τόσο λίγο. Δεν εξηγείται αλλιώς το πάθος τους να παρουσιάζουν με κάθε ευκαιρία τον «Αλέξη Ζορμπά» ως τον υπαίτιο όλων των δεινών της Ελλάδας.
Και τους «ανεπρόκοπους» Έλληνες ως θλιβερές καρικατούρες του καζαντζάκειου ήρωα. Πίνει κάποιος και μεθά; Κακοχωνεμένος Ζορμπάς δίχως τη χάρη του αυθεντικού μοντέλου. Χορεύει κάποιος και χαίρεται τη ζωή; Χαραμοφάης του αισχίστου είδους, νεοελληνικό κακέκτυπο του ανδρός. Είναι κάποιος ερωτευμένος με τη ζωή και όχι με τη δουλειά; Ανατολίτικο πρότυπο, θλιβερό, συνδεδεμένο με όλες τις εθνικές αμαρτίες. Όμως, το παρηκμασμένο πρότυπο του Ζορμπά είναι αυτό που επικράτησε τελικά; Ή μήπως πρόκειται για ένα ακόμα εθνικό ψέμα που συντηρείται με δόλο; Γιατί, αν δεν κάνω λάθος, όλοι ανεξαιρέτως οι «μοντέρνοι Θεοί» της νεοελληνικής κοινωνίας ήταν δραχμόπληκτοι και υπερμέτρως φιλόδοξοι, με κουστουμάρες και αμαξάρες, που έπιναν Τζόνι αντί για ρετσίνα…
Ακόμα θυμάμαι τον Μιχάλη Κακογιάννη σε μια από τις τελευταίες συνεντεύξεις του να μου λέει πόσο τον στενοχώρησε η ζήλια πολλών για τον Ζορμπά του. Πόσο πολύ παρεξηγήθηκε η ταινία του, που συνδέθηκε τεχνηέντως με το τζατζίκι και την greek salad. Και πόσο αστόχαστα ταύτισαν κάποιοι τον «Ζορμπά» με ό,τι χειρότερο έχει να επιδείξει η ελληνική κοινωνία. Κάτω τα χέρια απ’ τον Ζορμπά όσοι, επίτηδες ή αφελώς, διαστρεβλώνετε την εικόνα του. Μην προσπαθείτε, θαυμάζοντας τάχα το μεγαλείο του ήρωα, να μας πείσετε πως είναι η αιτία για τη σημερινή μας κατάντια.
Μια φορά να δει κανείς γέλιο και θλίψη την ίδια στιγμή στα ίδια μάτια ή απελπισμένο άνθρωπο να δίνει μια και να σηκώνεται απ’ το χώμα, την έχει την απάντηση. Κακοχωνεμένος Ζορμπάς δεν υπάρχει. Κακόγουστοι, κακεντρεχείς και ζηλόφθονοι άνθρωποι υπάρχουν, τάχα μου winners, λαμόγια και λωποδύτες, που πόρρω απέχουν από τη γλύκα του ήρωα. Ή μήπως για όλα φταίει το όνομα; Τώρα που το ξανασκέφτομαι, είναι πολύ της μόδας να φταίει πάντα ένας Αλέξης.
Κατερίνα Αγγελιδάκη
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Παρακαλούμε να σέβεστε τους συνομιλητές σας και να αποφεύγετε, τις ύβρεις και τους χαρακτηρισμούς. Να αποφεύγετε να γράφετε ανώνυμα. Όλα τα σχόλια πρέπει να εγκριθούν πριν δημοσιευθούν.