«Σκέψεις για τα Χριστούγεννα στα χωριά μας» Του Θανάση Παπακωνσταντίνου

 Δυό- τρεις σκέψεις  θάθελα να μοιραστώ μαζί σας  με αφορμή τις Χριστουγεννιάτικες «λαμπερές» εκδηλώσεις στα χωριά μας. Ζητώ την επιείκειά σας ….αν δεν συμφωνείτε.   

Αγαπητοί φίλοι πέρα  απ` τις  Αμερικανόφερτες χαζοσυνήθειες (κατά την γνώμη μου), που μάς φορτώθηκαν κι έχουν εισβάλει εδώ και χρόνια στις κοινωνίες μας και επηρεάζουν σημαντικά τις συμπεριφορές μας, ειδικά και χαρακτηριστικά τις γιορτινές ημέρες : Χριστουγέννων, Πρωτοχρονιάς, Πάσχα κλπ ( γιατί έχουμε –αλίμονο- και τις Λατινογενείς και Βραζιλιάνικες,  Απόκριες, καλοκαίρια κλπ….). ......

Έχω την εντύπωση πως επιπλέον αυτών, κάπως ξαναγυρίσαμε και στις Ρωμαϊκές εποχές!! 

Με «άρτο και Θεάματα»!! 

Δεν υπάρχει πλέον προσφερόμενο Θέαμα στα μέρη μας …..αλλά κι αλλού παντού …. που το θέαμα(?) να μην έχει και «τροφή». Τροφή, όχι για σκέψη, αλλά για θρέψη!!  Βρώσιν και πόσιν, είπαμε!!! Και κανάς χορός κιόλας, δεν λείπει νομίζω ευκαιρίας δοθείσης…. Με ζωντανή πάντα μουσική και αοιδούς βεβαίως.  Χώρια τα έξοδα …. που καν δεν θα τα σχολιάσω…. 

Χριστούγεννα με ηλικιακό ρατσισμό. Αυτή η γιορτή είναι των παιδιών ( των παιχνιδιών και  των «γλυκών») …μας λένε εμμονικά!!  Για να δικαιολογήσουν οι «εισαγωγείς συνηθειών», κάθε καταναλωτική κι εμπορική ξενόφερτη γιορτινή δυτικότροπη πρωτοτυπία, αλλά και συμπεριφορά!  

Με το ένα-δύο –τρία-- τέσσερα  έως και το δέκα ανάποδα αριθμώντας  για τον φωτισμό του Χριστουγεννιατικου δέντρου, κάτι χρόνια τώρα το «κολλήσαμε» κι αυτό. Κι έγινε Πανελλαδικό φαινόμενο από τότε που το ξεπατίκωσε ο Αβραμόπουλος για την Αθήνα απ την Νέα Υόρκη και το Βέγκας!! Το ίδιο κι απαράλλακτο το σύνθημα  και για το καλωσόρισμα της Νέας χρονιάς, με πόπολο πολύ από κάτω που ψάχνουν τρόπο να βρει διέξοδο η βαρεμάρα τους  σε πόλεις και χωριά.  Κάπως έτσι  και σ` άλλες γιορτινές ημέρες γίνεται, σ` όσες υπήρχαν κι όσες άλλες επινοούμε….  Επιλογή και συνήθειο πλέον νέοΕλληνικό, Χριστούγεννα στο Ντουμπάι, στο Αζερμπαϊτζάν, στα Εμιράτα και στην λάγνα Ανατολή και παραπέρα ακόμα…. 

======================

Φωτάκια, κάθε ευφάνταστη κατινιά, μαζί και με κινέζικα πλουμιστά στολίδια, παντού. Απ τα πλατάνια ως τις λεύκες και τις νεραντζιές, σε κάθε κλωνί και σε  δεντρί και σ` ότι άλλο μπορεί να προσφέρεται για  να κρεμαστεί οτιδήποτε. Παρέα μ` αρκούδες άσπρες πολικές και πιγκουίνους με κόκκινο κασκόλ και ασορτί παπιγιόν για γιορτινό τάχα ντεκόρ (α)ταίριαστο στον τόπο και στην γιορτή (σάμπως να ξαναείδα φέτος τέτοιες εικόνες!!)   

Τώρα θα μου πείτε ….γούστα  ειν` αυτά. Κατά το τι έχει στο μυαλό του , πως το βλέπει και το επιθυμεί ο καθείς.  

Δίκιο έχετε.  

Όμως Χριστούγεννα  Ελληνικά παραδοσιακά ΔΕΝ είναι αυτά. 

Κι όλο κάθε χρονιά και ξεμακραίνουμε απ την ορθόδοξη παράδοση κι απ τα δικά μας έθιμα.  Σαν να μαγεύει το ξενικό, τ` αστραφτερό το Αμερικανοφερμένο. Η όμορφη ζεστή οικογενειακή γιορτή των Χριστουγέννων και της νέας χρονιάς στη θαλπωρή του πατρικού σπιτιού, γίνηκε πανηγύρι, θέαμα, φεστιβάλ , λόγος για έξοδο απ το σπίτι διαρκή.  Αλλού παιδιά ως το ξημέρωμα , αλλού γονείς και συγγενείς, μονάχοι πίσω οι γέροντες παππούδες…. Νέες συνήθειες, λίγη η σχέση τους με τα Ελληνικά Χριστούγεννα που ξέραμε. Που είχαν άλλη νοστιμιά, αγάπη, ταπεινότητα σαν του Χριστού, αντάμωμα στα σπιτικά, συναίσθημα. Μας τα μπόλιασαν ακόμα κι αυτά οι Ευρωαμερικάνικες φολκλορικές συνήθειες  με χρώμα και λάμψη Χολιγουντιανή. Ολόκληρος Ατλαντικός δεν στάθηκε  εμπόδιο. Φτάσαν ως εδώ οι Αμερικανιές. 

Γεμίσαν το μυαλό μας και μας μετάλλαξαν.  

Τι σου είναι όμως ο μιμητισμός. Και πόση η δύναμη του πολιτισμικού φανταχτερού που επιτήδεια περνάει σε κάθε γωνία του κόσμου, όπως κι εδώ και τεχνητά ριζώνει και με τον καιρό θεριεύει.  Ρίχνοντας πρώτα τον σπόρο του στο νου τού καθενός μας.  Σόσιαλ, ΜΜΕ, έντυπα φανταχτερά μ` εικόνες που πλανεύουν, οι συνήθεις μεταφορείς του σπόρου. Εμείς, οι δέκτες οι παθητικοί που «μαγεμένοι» τον αναπαράγουμε. 

Δεν θα τα κρίνω περισσότερο όλα αυτά. Ας το κάνει ο καθένας μόνος του. Κι αν από όσα είπα, κανένα δεν σας βρίσκει σύμφωνους, συγχωράτε με. 

Για `κείνο όμως  που θα μπορέσω κάτι να παρατηρήσω και πάλι φέτος, είναι κατά την γνώμη μου το άτοπο των ανακοινώσεων –προσκλήσεων, που συνηθίζεται και εξακολουθεί να γράφεται … για «ΑΝΑΜΜΑ ΔΕΝΤΡΟΥ!!!». Και σε δικές μας Κοινότητες είδα ανάλογες φανταχτερές ανακοινώσεις , έτσι να γράφεται. Του Ζελίου προχθές ας πούμε, της Αμφίκλειας εχθες κι σ` άλλες ίσως.  ΑΝΑΜΜΑ ΔΕΝΤΡΟΥ!!! έγραφαν και προσκαλούσαν.  Δεν ξέρω αν θα χρειάζονταν και…. «προσανάμματα» , αλλά η λέξη ΑΝΑΜΜΑ (ως ουσιαστικό),  παραπέμπει πχ στο άναμμα της φωτιάς, δηλαδή στην πράξη του “ανάβειν”. Δεν ξέρω αν κανείς θέλει να πυρπολήσει το Δέντρο γιορτιάτικα βάζοντας φωτιά δι` ανάμματος!!!   Τολμηρό, άσκοπο και παρανοϊκό  θα μου φαινόταν πάντως κάτι τέτοιο!! 

Κάποιοι όμως που δεν είναι ανεπίδεκτοι μαθήσεως, ακούνε, διαβάζουν και διορθώνονται. 

Πρόσεξα για παράδειγμα φέτος, πως ο πραγματικά πολύ αξιόλογος  και δραστήριος σύλλογος Γυναικών Κάτω Τιθορέας, προς τιμήν του, ΔΕΝ ΑΝΕΦΕΡΕ στην πρόσκλησή του  με υπογραφή της Προέδρου του κυρίας Τσόχλα  «Άναμμα Δέντρου», αλλά  ΦΩΤΑΓΩΓΗΣΗ ΔΕΝΤΡΟΥ όπως είναι και το σωστό. 

Μπορώ λοιπόν να μην τους  επαινέσω, Σύλλογο και Πρόεδρο, για την προσεκτική τους  διατύπωση?? 

Ο μεγαλύτερος Δήμος της χώρας, των Αθηναίων, την ΦΩΤΑΓΩΓΗΣΗ του Δέντρου ανακοινώσε κι αυτός, όπως και σειρά άλλοι Δήμοι που προσέχουν τις ανακοινώσεις και τα κείμενά τους  χρησιμοποιώντας σωστά τις λέξεις και την Ελληνική γλώσσα. Υπήρξαν βέβαια κι αυτοί που «ανοήτως» επιμένουν να “πυρπολούν” το Δέντρο ανακοινώνοντας  ΑΝΑΜΜΑ!! Επισημαίνουμε και φέτος την ακαταλληλότητα αυτής της λέξης και ελπίζουμε απ του χρόνου με το καλό , να περιγράφεται αλλιώς αυτή η εκδήλωση.

  ΦΩΤΑΓΩΓΗΣΗ  δηλαδή  κι όχι  ΑΝΑΜΜΑ  Δέντρου.  

======================

Πάλι θορυβώδη πυροτεχνήματα και βεγγαλικά στην γιορτούλα της φωταγώγησης του Χριστουγεννιάτικου Δέντρου στο Δαδί προχθές!! 

Μπορεί κι αλλού το ίδιο να έγινε βέβαια, άλλα για παράδειγμα και πάλι προς τιμήν τους, στην Κάτω Τιθορέα,  βεγγαλικά και τέτοιες «βροντώδεις» επιλογές αχρείαστου εντυπωσιασμού  ΔΕΝ ΕΙΔΑ. Έχουν “μέτρο” φαίνεται οι γυναίκες του Συλλόγου εκεί που επιμελήθηκαν και της εκδήλωσης και συναίσθηση για να μην το ξεπερνούν!  Εγώ για το Δαδί ωστόσο μιλώ μιάς κι `κει είδα απ` τα βιντεάκια να βρυχάται και να βροντοκοπά ο ουρανός…. προς δήθεν διασκέδαση και θεατράλε σκηνικό!  

Πόσες φορές χρειάζεται να επαναλάβουμε για να εμπεδωθεί, πως αυτή η συνήθεια και ανόητη είναι και άσκοπη και ξενόφερτη κι εντελώς αχρείαστη κι αλλόκοτη για τα παραδοσιακά χωριά μας. 

Και τα αδέσποτα ζωάκια τα τρομάζει και τα δεσποζόμενα το ίδιο,  όπως και τα μικρά παιδιά επίσης. Μην πω για τους υπέργηρους και τους  ανο`ι`κούς που κι αυτούς τους τρομοκρατεί και τους αναστατώνει.
(Μόνο όσοι  έχουν παντελή άγνοια αυτών των περιπτώσεων, μπορεί να μην αντιλαμβάνονται το πως αυτοί οι προβληματικοί άνθρωποι μπορεί να αισθάνονται και πόσο οι θόρυβοι να τους αναστατώνουν). 

 Θα στερηθούμε κάτι σημαντικό αναρωτιέμαι , αν δεν έχουμε το χούι να «βεγγαλιζομαστε» κάθε τόσο και άνευ λόγου?? Θα λείψει κάτι απ την  γιορτή/ες  αν απαλλαγούμε επιτέλους απ αυτή ανεξήγητη επιμονή μας στην ενοχλητική και κιτσάτη  συνήθεια, κάθε τρεις και λίγο να θεωρούμε ως απαραίτητο συνοδευτικό κάθε εκδήλωσης το “μπουμπουνητό” και την θορυβώδη αποστολή στον ουρανό βεγγαλικών, κροτίδων και πυροτεχνημάτων?? 

 Ήθελα νάξερα αν οι Αστυνομικές Αρχές έχουν εγκρίνει ποτέ την κατά τον νόμο άδεια!!!!!! 

 

======================

Ελατάκια κομμένα πάλι σύριζα ξαναβλέπω φέτος στα χωριά μας. 

Και πολύ λυπάμαι. Αγοράστηκαν όπως κάθε χρονιά για στολισμό μονάχα, δίχως προοπτική για το μετά. Θα καταλήξουν όπως κάθε χρόνο βέβαια, πεταμένα εδώ κι εκεί όπου βρεθεί κι όπου βολεύει. Και δεν είναι και λίγα. Κρίμα, που δεν μπορούμε ούτε τα μισά τουλάχιστον απ αυτά να τα προμηθευτούμε ζωντανά με ρίζα ώστε να τα φυτέψουμε μετά στους κοινόχρηστους χώρους μας κι όπου αλλού προσφέρεται. 

Δεν ξέρω πραγματικά, γιατί αυτό το τόσο απλό και λίγο,  να θεωρείται τόσο πολύπλοκο και  δύσκολο…. κι ίσως και δαπανηρό!!  Τόσες άσκοπες δαπάνες κι απίστευτες σπατάλες κάνουμε στον Δήμο για  κάθε πανηγυρτζίδικη επιλογή που την βαφτίζουμε σπουδαία.

  Είναι δυνατόν να τσιγκουνεύεται ο Δήμος τα ελάχιστα χρήματα για μερικά ζωντανά Χριστουγεννιάτικα δεντράκια που αν φυτευτούν μετά, θα ομορφύνουν και θα ωφελήσουν τον τόπο μεγαλώνοντας??  

Χρειάζεται ιδιαίτερη ευφυΐα για να το κατανοήσει επαρκώς κανείς  αυτό?? 

Δεκατρία χρόνια πάμε δίχως να φυτέψουμε ούτε ένα δέντρο στον Δήμο. Όχι έλατο, άλλα ούτε αγκορτσιά!! Κάθε χρόνο από δέκα – δεκαπέντε  τέτοια ελατάκια να φυτεύαμε  (για παράδειγμα στο Δαδί), ελατοδάσος ολόκληρο θα κάναμε σε κάποια χρόνια. Άσχημα θα ήταν ??  μήπως ανώφελο και επιβαρυντικό?? ή όμορφο κι ωφέλιμο???  Όποιος έχει στοιχειωδώς μυαλό και κρίση… δεν θα `χει δυσκολία να επιλέξει απάντηση …..νομίζω.  

================= 

Τελειώνοντας ανάγκη νοιώθω να εξηγηθώ για όλα τα παραπάνω.  Δεν λέω να μην φωτιστούνε αυτές οι μέρες και με λαμπιόνια. Χρονιάρες είναι και στολισμός τους πρέπει. Η  υπερβολή, θέλω να πω , πως ασχημαίνει. Το κιτσαριό της τάχα φαντασμαγορικής εικόνας είναι το περιττό. Η ψεύτικη εντύπωση τ` αχρείαστου «χλιδάτου». Του ξένου κι αταίριαστου  με μας.…  Κι όλα τα άλλα μαζί από κοντά , που σχέση καμιά δεν έχουνε με την Χριστουγεννιάτικη γιορτή και με το νόημά της.  

Διαγκωνίζονται Δήμοι, κοινότητες και κάθε μιά «πανωραχούλα» τέτοιες χρονιάρες μέρες , για το πόσα περσσότερα λαμπιόνια , στολίδια και χοντ- τοκ, ρακόμελα, ζεστά κρασιά, ποτά και γλέντια ατέλειωτα νυχτόημερα, θάχουνε παραπάνω στον τόπο τους από τον διπλανό τους!  

Κι εκεί ακόμα που ούτε κλάμα μωρού για χρόνια δεν ακούστηκε. Περπάτημα μικρού παιδιού ποτέ  κανείς δεν βλέπει. Τα στολίδια κι οι φωτισμοί οι φανταχτεροί  μπόλικοι και περίσσιοι θάναι.  Όταν κι όπου τα Χριστούγεννα δεν τις ζεσταίνουν πλέον τις καρδιές , ο υπερβολικός ο στολισμός κι η λάμψη απ το λαμπιόνια απόμεινε για να το κάνει. Ξεχνούμε του κόσμου την ελπίδα που κάθε χρονιά λυτρωτικά ξαναγεννιέται. Μένουμε στης γιορτής το πανηγύρι μόνο, με τα λαμπάκια τυλιγμένοι, δίχως το νόημα , που αν αφαιρεθεί τι απομένει απ τα Χριστούγεννα??  

Δεν είναι αυτό  Χριστουγεννιάτικη γιορτή. Κάτι άλλο είναι, ξένο , φορεμένο με μάς και την παράδοσή μας που φαίνεται από πολλού να προσπεράσαμε. 

Κατά τα άλλα …..όλα καλά  και  να με  συμπαθάτε.    

 Καλά  Χριστούγεννα σε όλους σας συμπατριώτες μου και κοντοχωριανοί μου. 

Θανάσης  Παπακωνσταντίνου.  16/12/2025